Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

CɅNTESɅNTEL 10

¿Chuqui yom mi laj cʌn tiʼ tojlel jiñi ángelob?

¿Chuqui yom mi laj cʌn tiʼ tojlel jiñi ángelob?
  • ¿Muʼ ba i coltan quixtañu jiñi ángelob?

  • ¿Chuqui an i mele jiñi jontol bʌ ángelob tiʼ tojlel quixtañujob?

  • ¿Yom ba mi lac bʌcʼñañob jiñi jontol bʌ ángelob?

1. ¿Chucoch yom mi lac ñumen cʌn jiñi eʼtel muʼ bʌ i mel jiñi ángelob?

CHEʼ an majqui la com laj cʌn yom mi laj cʌmben i familia jaʼel. Cheʼ lajal mi la com laj cʌn Jehová Dios, yom mi laj cʌmben i familia am bʌ ti panchan. Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi ángelob cʌmbilob bajcheʼ «i yalobilob Dios» (Job 38:7). Pero ¿bajcheʼ miʼ cʼʌñob Jehová chaʼan miʼ melbeñob chuqui ñaʼtʌbil i chaʼan? ¿Am ba chuqui melbil i chaʼañob tiʼ tojlel wiñicob xʼixicob (quixtañujob) ti wajali? ¿Am ba chuqui miʼ melob ti lac tojlel wʌle ora? Mi añʌch, ¿chuqui?

2. ¿Baqui tsaʼ tili jiñi ángelob yicʼot jaytiquilob?

2 Jiñi Biblia mach junsujtel jach miʼ taj ti tʼan jiñi ángelob. Chaʼan mi lac ñumen cʌñob, laʼ laj qʼuel lamital. ¿Baqui tsaʼ tili jiñi ángelob? Hebreos 1:2 mi yʌl: «Wʌle, ti ili cojix bʌ qʼuin tac tsaʼix i cʼʌñʌ i Yalobil i pejcañonla. [...] Tsiʼ cʼʌñʌ ti melol pejtel chuqui tac an». Jesús tsiʼ colta Jehová chaʼan miʼ melob tiʼ jujunticlel jiñi ángelob. ¿Jaytiquil ángel añob? Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan an cabʌl millón yicʼot wen añob i pʼʌtʌlel (Apocalipsis 5:11; Salmo 103:20).

3. ¿Chuqui miʼ cʌntesañonla Job 38:4-7 tiʼ tojlel ángelob?

3 Jiñi i Tʼan Dios mi yʌl cheʼ bʌ Jehová tsiʼ mele jiñi Pañimil, «tsiʼ chaʼleyob oñel pejtelel i yalobilob Dios chaʼan tijicñayob i pusicʼal» (Job 38:4-7). Ili texto miʼ pʌsbeñonla chaʼan jiñi ángelob añobix cheʼ bʌ maxto i mele Dios jiñi wiñic yicʼot cheʼ bʌ maxto i mele ili Pañimil. Cheʼ jaʼel, miʼ pʌsbeñonla chaʼan jiñi ángelob mucʼʌch i tajob i tijicñʌyel, come mi yʌl chaʼan «tsiʼ chaʼleyob oñel [...] chaʼan tijicñayob i pusicʼal». Tsaʼix laj qʼuele yaʼ ti texto chaʼan tiʼ «pejtelel i yalobilob Dios» tsiʼ tajayob i tijicñʌyel. Ti jiñi bʌ ora, tiʼ pejtelel ángelob jumpʼejl jach bʌ familiajob muʼ bʌ i chʼujutesañob Jehová.

JIÑI ÁNGELOB MIʼ CHAʼLEÑOB COLTAYA YICʼOT CɅNTAYA

4. ¿Bajcheʼ miʼ cʌntesañonla jiñi Biblia chaʼan jiñi ángelob i wentajobʌch chuqui miʼ mel jiñi quixtañujob?

4 Cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob ti melol jiñi ñaxam bʌ lac tat lac ñaʼ, jiñi xucʼul bʌ ángelob tsiʼ pʌsʌyob chaʼan i wentajobʌch jiñi familia wʌʼ ti Pañimil yicʼot chaʼan miʼ tsʼʌctiyel jiñi ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan Dios (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12). Pero cheʼ bʌ tsaʼ caji ti ñumel majlel ora tsaʼ caji ti cʌjñel chaʼan jiñi quixtañujob mach yomobic i jacʼbeñob i tʼan jiñi Dios yujil bʌ cʼuxbiya yicʼot tsaʼ bʌ i Meleyob. Pero ili woli (choncol) bʌ ti ujtel, miʼ yʌqʼuen i chʼijiyemlel jiñi xucʼuloʼ bʌ ángelob. Cheʼ bʌ an majqui miʼ chaʼ sujtel ti Jehová anquese juntiquil jach, wen «tijicñayob i yángelob Dios» (Lucas 15:10). Cheʼ bajcheʼ woli (yʌquel) laj cʌn tilel, jiñi ángelob miʼ wen qʼuelob ti ñuc bajcheʼ yilal añob i wiñicob Dios. Mach toj sajtelic lac pusicʼal cheʼ tsaʼ laj cʌñʌ chaʼan ti wajali Jehová mach junsujtel jach tsiʼ cʼʌñʌ i yángelob chaʼan miʼ pʼʌtʼesan yicʼot miʼ cʌntan jiñi xucʼuloʼ bʌ tiʼ tojlel wʌʼ ti Pañimil (pejcan Hebreos 1:7, 14). Laʼ laj qʼuel ejemplo tac.

«Jiñi c Dios tsiʼ choco tilel i yángel chaʼan miʼ mʌcben i yej jiñi bajlum tac» (Daniel 6:22)

5. ¿Baqui bʌ ejemplo mi lac taj ti Biblia chaʼan jiñi tsaʼ bʌ coltʌntiyob ti ángel?

5 Cheʼ bʌ Dios tsiʼ jisa jiñi jontol bʌ quixtañujob yaʼ ti Sodoma yicʼot Gomorra, Lot maʼañic tsaʼ chʌmi come wocolix i yʌlʌ jiñi chaʼtiquil ángelob tsaʼ bʌ i locʼsayob ti jiñi tejclum (Génesis 19:15, 16). Ti wiʼil, jiñi xʼaltʼan Daniel tsaʼ chojqui ochel tiʼ chʼeñal bajlum, pero maʼañic chuqui tsiʼ chaʼle. Daniel tsiʼ yʌlʌ chucoch: «Jiñi c Dios tsiʼ choco tilel i yángel chaʼan miʼ mʌcben i yej jiñi bajlum» (Daniel 6:22). Ti ñaxam bʌ siglo cheʼ bʌ tsajñix Cristo, juntiquil ángel tsiʼ colta jiñi apóstol Pedro chaʼan miʼ loqʼuel yaʼ ti mʌjquibʌl (Hechos 12:6-11). Cheʼ jaʼel, Jesús tsaʼ coltʌnti ti ángelob cheʼ bʌ wolijax to i tech i melben i yeʼtel (troñel) Dios wʌʼ ti Pañimil (Marcos 1:13). Cheʼ bʌ mach jalix mi caj ti tsʌnsʌntel, juntiquil ángel tsiʼ pʌsbe i bʌ «chaʼan miʼ pʼʌtʼesan» (Lucas 22:43). ¡Jiñi ángel tsiʼ wen pʼʌtʼesa Jesús!

6. a) ¿Bajcheʼ miʼ cʌntʌbeñob i tejclum Dios wʌle ora jiñi ángelob? b) ¿Baqui bʌ cʼajtiya mi caj i yʌqʼuentel i jacʼbal?

6 Wʌle ora maʼañix majqui miʼ mejlel i qʼuel ángelob wʌʼ ti Pañimil. Pero jiñi ángelob wolito i chʌn coltʌben i tejclum Dios, ñumento mi an chuqui miʼ mejlel i ñajtʼesañob tiʼ chʼujutesʌntel Dios. Jiñi Biblia mi yʌl: «I yÁngel lac Yum miʼ mʌctan jiñi muʼ bʌ i bʌcʼñañob lac Yum. Miʼ coltañob» (Salmo 34:7). ¿Chucoch yom miʼ coltañonla ili tʼan tac? Come an jontol bʌ ángelob yom bʌ i ñajtʼesañonla ti Jehová. ¿Majquiyob jiñi? ¿Baqui tsaʼ tiliyob? ¿Bajcheʼ miʼ jopʼob i ticʼlañonla? Chaʼan mi lac chʼʌmben isujm iliyi, laʼ lac tsʼitaʼ al chuqui tsaʼ ujti tiʼ tojlel jiñi ñaxam bʌ quixtañujob ti wajali.

ÁNGELOB LAJ CONTRAJOʼ BɅ

7. ¿Jaytiquil tsiʼ ñajtʼesayob i bʌ ti Dios chaʼan tsiʼ jacʼbeyob i tʼan Satanás?

7 Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj cʌñʌ yaʼ ti cʌntesʌntel 3, an juntiquil ángel tsaʼ bʌ caji i mulan chaʼan jiñix miʼ yuman quixtañujob, jin chaʼan tsaʼ sujti tiʼ contra Dios. Ti wiʼil tsaʼ cʼoti ti cʌjñel bajcheʼ Satanás jiñi Diablo (Apocalipsis 12:9). Cheʼ bʌ tsiʼ loti Eva, ti 1600 jab jach tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan lʌcʼʌl tiʼ pejtelel quixtañu miʼ ñajtʼesañob i bʌ ti Dios. Mach cabʌlic tsaʼ ajñiyob ti xucʼul tiʼ tojlel Dios. Abel, Enoc, Noé yicʼot yañoʼ bʌ jiñʌch xucʼul bʌ tsaʼ ajñiyob ti Dios (Hebreos 11:4, 5, 7).

8. a) ¿Bajcheʼ tsaʼ sujtiyob ti xiba juntiquil chaʼtiquil ángelob? b) ¿Chuqui tsiʼ mele jiñi xibajob chaʼan maʼañic miʼ chʌmelob ti Butʼjaʼ?

8 Cheʼ bʌ tiʼ yorajlel Noé an yambʌ ángelob tsaʼ bʌ sujtiyob tiʼ contra Jehová. Tsiʼ cʌyʌyob i chumlib ti panchan tiʼ familia Dios, tsaʼ tiliyob wʌʼ ti Pañimil i tsiʼ chʼʌmʌyob i bʌcʼtal bajcheʼ quixtañu. ¿Chucoch? Génesis 6:2 miʼ tsictesan: «Jiñi sajtemoʼ bʌ i yalobilob Dios tsiʼ qʼueleyob xchʼoc bʌ i yalobilob wiñicob. I tʼojol jax tsiʼ qʼueleyob. Tsiʼ pʌyʌyob i yijñam cheʼ bajcheʼ jaytiquil tsiʼ mulayob». Jiñi ángelob tsaʼ caji i yʌcʼob ti pʼojlel jontolil tiʼ tojlel quixtañujob, pero Jehová maʼañic tsiʼ yʌcʼʌ ti ñumel cabʌl ora. Jin chaʼan, tsiʼ choco tilel ñuc bʌ Butʼjaʼ chaʼan miʼ jisan tiʼ pejtelel jiñi quixtañu jontoloʼ bʌ ti pañimil (mulawil), pero jiñi xucʼul bʌ i wiñicob Dios maʼañic tsaʼ chʌmiyob (Génesis 7:17, 23). Pero chaʼan maʼañic miʼ chʌmelob jiñi jontol bʌ ángelob, tsiʼ cʌyʌyob i bʌcʼtal wʌʼ ti Pañimil bajcheʼ quixtañu, i tsaʼ chaʼ majliyob ti panchan bajcheʼ ángel. Cheʼ bʌ tsiʼ meleyob bajcheʼ jiñi, tsiʼ pʌsʌyob chaʼan yomob ajñel tiʼ tojlel jiñi Diablo tsaʼ bʌ cʼoti ti cʌjñel bajcheʼ «i yum xibajob» (Mateo 9:34).

9. a) ¿Chuqui tsiʼ chaʼleyob jiñi jontol bʌ ángelob cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ majliyob ti panchan? b) ¿Chuqui mi caj laj cʌn tiʼ tojlel xibajob?

9 Cheʼ bʌ jiñi jontol bʌ ángelob tsaʼ chaʼ majliyob ti panchan, Dios maʼañix tsiʼ yʌcʼʌ ti ochel tiʼ familia, cheʼʌch tsaʼ ujtiyob bajcheʼ Satanás (2 Pedro 2:4). Anquese wʌle ora jiñi xibajob mach mejlix i chʼʌmob i bʌcʼtal bajcheʼ quixtañu, pero wolito i chʌn melob mach bʌ weñic. Jiñi xibajob woliʼ coltañob Satanás chaʼan mi «i lotin pejtel wiñicob ti pañimil» (Apocalipsis 12:9 1 Juan 5:19). ¿Bajcheʼ yʌquel i mel? Jiñi xibajob an cabʌl chuqui miʼ cʼʌñob chaʼan miʼ lotin jiñi quixtañujob (pejcan 2 Corintios 2:11). Laʼ laj qʼuel bajcheʼ an i meleyob jiñi.

¿BAJCHEʼ MIʼ CHAʼLEÑOB LOTIYA JIÑI XIBAJOB?

10. ¿Chuqui jiñi wujt?

10 Jiñi xibajob miʼ cʼʌñob jiñi wujt chaʼan miʼ lotin jiñi quixtañu. Jiñi wujt jiñʌch muʼ bʌ i melob jiñi quixtañu chaʼan miʼ lʌcʼtesañob i bʌ tiʼ tojlel xibajob, tiʼ bajñelob jach o yicʼot i coltaya juntiquil xwujt. Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi mach weñic yicʼot miʼ subeñonla chaʼan mach yomic mi lac wis otsan lac bʌ yaʼi (Gálatas 5:19-21). Jiñi wujt miʼ mejlel ti lajintel bajcheʼ muʼ bʌ i yʌjqʼuel ti jumpʼejl yac. An cabʌl chuqui miʼ cʼʌjñel chaʼan miʼ yajlel ti yac jiñi añimal tac. Cheʼ lajal jaʼel jiñi xibajob, an cabʌl chuqui miʼ cʼʌñob chaʼan jiñi quixtañujob miʼ yajlelob ti wujt.

11. ¿Chuqui miʼ cʼʌñob jiñi xibajob yicʼot chucoch yom mi lac tsʼaʼlen?

11 Jumpʼejl yac muʼ bʌ i cʼʌn jiñi xibajob, jiñʌch cheʼ an quixtañu muʼ bʌ i yʌlob chaʼan miʼ poj ñaʼtañob chuqui miʼ caj ti ujtel ti talto bʌ qʼuin. Cheʼ bajcheʼ jiñi muʼ bʌ i cʼʌñob tumut, muʼ bʌ i poj qʼuelob ti lac wut, muʼ bʌ i qʼuelob i pachʼtilel laj cʼʌb yicʼot jiñi muʼ bʌ i yʌlob chaʼan poj yujilob chuqui i sujmlel lac ñajal. Anquese an muʼ bʌ i yʌlob chaʼan maʼañic i wocolel cheʼ miʼ melob jiñi, pero jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi muʼ bʌ i poj ñaʼtañob chuqui miʼ caj ti ujtel, yʌquelob ti eʼtel yicʼot xibajob. Ti Hechos 16:16-18 mi yʌl chaʼan «juntiquil xchʼoc am bʌ i xibʌjlel tsaʼ bʌ mejli i subeñob wiñicob chuqui tac tal». Cheʼ bʌ tsaʼ locʼsʌbenti i xibʌjlel jiñi xchʼoc, maʼañix tsaʼ caji i chʌn mel jiñi yujil bʌ i melol ti ñaxan.

Jiñi xibajob an cabʌl chuqui miʼ cʼʌñob chaʼan miʼ lotiñob jiñi quixtañu

12. ¿Chucoch mach weñic cheʼ an majqui miʼ ñop i pejcan jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob?

12 Yambʌ bajcheʼ miʼ lotin quixtañu jiñi xibajob jiñʌch cheʼ miʼ ñijcabeñob i pusicʼal tiʼ pejcʌntel jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob. Cheʼ an quixtañu muʼ bʌ i chʌmelob i familia, miʼ subentelob cʌntesʌntel tac mach bʌ isujmic chaʼan jiñi chʌmeñoʼ bʌ. An muʼ bʌ i ñopob chaʼan jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob woliʼ ticʼlʌntelob, chaʼan tsiʼ chaʼ ñʌchʼtʌbeyob i tʼan yicʼot chaʼan tsiʼ qʼueleyob. Jin chaʼan, an cabʌl muʼ bʌ i ñaʼtañob chaʼan jiñi chʌmeñobix bʌ chʌn cuxulob to yicʼot chaʼan mi tsiʼ pejcayob mi caj i yubiñob i tijicñʌyel. Pero jiñi mach isujmic. ¿Chucoch? Come jiñi xibajob miʼ mejlel i lajibeñob i tʼan jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob (1 Samuel 28:3-19). Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj cʌñʌ yaʼ ti cʌntesʌntel 6, cheʼ an majqui miʼ chʌmel maʼañix chuqui cuxul miʼ cʌytʌl i chaʼan (Salmo 115:17). Jin chaʼan, «jiñi yujil bʌ i pejcʌntel chʼujlelʌl [o chʌmeñoʼ bʌ]» lotibilob ti xiba yicʼot woliʼ contrajiñob chuqui yom Dios (pejcan Deuteronomio 18:10, 11; Isaías 8:19). Cʌntan a bʌ chaʼan maʼañic maʼ yajlel tiʼ yac tac jiñi xibajob.

13. Anquese Satanás yicʼot i xibajob wen michʼob, ¿chuqui an i mele yonlel quixtañujob?

13 Jiñi xibajob miʼ lotin yicʼot miʼ bʌcʼtesañob jiñi quixtañujob. Satanás yicʼot i xibajob yujilob chaʼan «lʌcʼʌlix i yorajlel» chaʼan mi caj i jisʌntelob, jin chaʼan ñumen jontol miʼ melob i bʌ (Apocalipsis 12:12, 17). Anquese jiñi muʼ bʌ i bʌcʼñañob ti wajali, maʼañix miʼ bʌcʼñañob ili ora. ¿Chuqui tsiʼ meleyob chaʼan maʼañix miʼ bʌcʼñañob? ¿Bajcheʼ miʼ mejlel ti loqʼuel juntiquil quixtañu tiʼ cʼʌb xibajob yicʼot mi woli i mel jaʼel jiñi wujt?

BAJCHEʼ MI LAJ CONTRAJIN JONTOL BɅ ÁNGELOB

14. Chaʼan mi lac lajin jiñi xñoptʼañob tsaʼ bʌ chumleyob ti Éfeso, ¿chuqui yom mi lac mel chaʼan mi lac loqʼuel tiʼ cʼʌb xibajob?

14 Jiñi Biblia miʼ subeñonla bajcheʼ yom mi laj contrajin jontol bʌ ángelob yicʼot bajcheʼ mi lac loqʼuelob tiʼ cʼʌb. Laʼ laj qʼuel ejemplo i chaʼan jiñi xñoptʼañob tsaʼ bʌ chumleyob cheʼ ti ñaxam bʌ siglo yaʼ ti tejclum Éfeso. An tsaʼ bʌ i chaʼleyob wujt, cheʼ bʌ maxto xñoptʼañobic. Cheʼ bʌ tsiʼ cʌyʌ i melob jiñi, ¿chuqui tsaʼ caji i melob? Jiñi i Tʼan Dios mi yʌl: «Cabʌl tsaʼ bʌ i chaʼleyob wujt tsiʼ tempayob i jun. Tsiʼ puluyob tiʼ wut wiñicob xʼixicob» (Hechos 19:19). Jiñi tsaʼ bʌ sujtiyob ti xñoptʼan ti wajali tsiʼ puluyob i libro tac chaʼan magia, cheʼ bajcheʼ jiñi tsiʼ pʌsʌyob wem bʌ ejemplo chaʼan wiñicob xʼixicob ti ili ora. Jiñi yom bʌ i melbeñob i yeʼtel Jehová yom miʼ chocob tiʼ pejtelel chuqui tac tilem bʌ ti wujt. Cheʼ bajcheʼ jiñi libro, revista, película, jun tac muʼ bʌ i pʌcʼob (lʌpʼob) tiʼ yotot yicʼot cʼay baqui mi yʌl chaʼan weñʌch jiñi wujt. Yaʼ miʼ yochel jaʼel jiñi muʼ bʌ i poj cʼʌñob chaʼan miʼ cʌntʌntelob chaʼan maʼañic miʼ ticʼlʌntelob ti xiba (1 Corintios 10:21).

15. ¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan miʼ mejlel laj coltan lac bʌ tiʼ pʼʌtʌlel xibajob?

15 Cheʼ bʌ tsaʼix ñumi chaʼpʼejl uxpʼejl jab i pulbalob i libro tac chaʼan magia jiñi xñoptʼañob ti Éfeso, jiñi apóstol Pablo tiʼ tsʼijbu: «Woli laj contrajin xibajob añoʼ bʌ i yeʼtel yicʼot i pʼʌtʌlel» (Efesios 6:12). Ili miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtan chaʼan jiñi xibajob maʼañic tsiʼ cʌyʌ i ticʼlañob jiñi xñoptʼañob ti Éfeso. Tsaʼ to i chʌn ñopo i ticʼlañob. Jin chaʼan, ¿chuqui to yambʌ tsiʼ meleyob jiñi xñoptʼañob? «Cheʼ jaʼel, chucu laʼ mʌctʌjib ti laʼ cʼʌb chaʼan mi laʼ yʌpben i jalʌjp [o i wʌnteʼ] xiba [...]. Jiñi lac mʌctʌjib [...] jiñʌch i ñopol Dios», cheʼ tsiʼ yʌlʌ Pablo (Efesios 6:16). Cheʼ ñumen pʼʌtʌl jiñi lac ñopoñel (chʼujbiya) ti Dios lajal bʌ bajcheʼ lac mʌctʌjib, mi caj mejlel laj coltan lac bʌ tiʼ pʼʌtʌlel xibajob (Mateo 17:20).

16. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac pʼʌtʼesan jiñi lac ñopoñel ti Dios?

16 Cheʼ jiñi, ¿bajcheʼ miʼ mejlel lac pʼʌtʼesan jiñi lac chʼujbiya ti Dios? Jiñʌch cheʼ mi lac wen tsajin jiñi Biblia. Chaʼan maʼañic miʼ jejmel jumpʼejl otot, yom wen tsʌts melbil i yebal. Lajal jiñi lac chʼujbiya ti Dios, chaʼan wen pʼʌtʌl miʼ yajñel, yom tsʌts melbil tiʼ tejchibal lajal bajcheʼ jiñi otot: Ili yom i yʌl tsʼʌcʌl bʌ lac ñaʼtʌbal tiʼ Tʼan Dios. Cheʼ mucʼʌch lac pejcan yicʼot lac tsajin ti jujumpʼejl qʼuin jiñi Biblia, mi caj i ñumen pʼʌtʼan jiñi lac chʼujbiya. Cheʼ bajcheʼ jiñi otot wen tsʌts bʌ melbil i yebal maʼañic miʼ bujchel, jiñi lac chʼujbiya jaʼel i cʼʌjñibalʌch chaʼan maʼañic mi lac yajlel tiʼ yac xibajob (1 Juan 5:5).

17. ¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan maʼañic mi lac yajlel tiʼ yac xibajob?

17 ¿Chuqui to yambʌ tsiʼ meleyob jiñi xñoptʼañob yaʼ ti Éfeso? Come tsaʼ chumleyob ti jumpʼejl tejclum baqui an cabʌl xibajob, jin chaʼan tsaʼto ñumen cʌntʌntiyob. Pablo tsiʼ subeyob: «Chaʼlenla oración ti pejtelel ora ti jiñi Espíritu» (Efesios 6:18). Chumulonla jaʼel ti jumpʼejl pañimil baqui an cabʌl wujt, yom mi laj cʼajtiben Jehová ti oración chaʼan miʼ coltañonla. Cheʼ mi lac mel oración yom mi lac tajben ti tʼan i cʼabaʼ Jehová (pejcan Proverbios 18:10 *). Tiʼ pejtelel ora yom mi laj cʼajtin laj coltʌntel ti oración chaʼan maʼañic mi lac ‹yajlel› tiʼ yac Satanás (Mateo 6:13). La cujil chaʼan Dios mucʼʌch i jacʼbeñonla lac oración (Salmo 145:19).

18, 19. a) ¿Chucoch mi la cʌl chaʼan maʼañix mi caj i chʌn lotiñonla xibajob? b) ¿Chuqui bʌ cʼajtiya mi caj i jajqʼuel ti yambʌ cʌntesʌntel?

18 Isujmʌch chaʼan jiñi xibajob bʌqʼuenticobʌch. Pero mach yomic mi lac chʌn bʌcʼñañob mi añonla tiʼ contra Satanás yicʼot mi woli lac lʌcʼtesan lac bʌ ti Dios chaʼan mi lac melben chuqui yom (pejcan Santiago 4:7, 8). I pʼʌtʌlel jiñi xibajob miʼ mejlel ti jilel. Cheʼ tiʼ yorajlel Noé, jiñi xibajob tsiʼ tojoyob i mul, pero ti jiñi ñuc bʌ i qʼuiñilel meloñel yaʼʌch baqui mi caj i jisʌntelob (Judas 6). La cujilix chaʼan i yángelob Jehová miʼ coltañonla jaʼel (2 Reyes 6:15-17). Tiʼ pejtelel ora miʼ qʼueloñobla bajcheʼ woli lac chaʼlen wersa laj contrajin jiñi jontol bʌ ángelob come yomob chaʼan maʼañic mi lac jacʼben i tʼan jiñi xibajob. Lajal bajcheʼ woliʼ jatsʼob i cʼʌb i yángelob Jehová chaʼan tijicñayob cheʼ woli lac mel jiñi wem bʌ. Jin chaʼan, mach yomic mi lac ñajtʼesan lac bʌ ti Jehová yicʼot tiʼ tojlel i yángelob. Laʼ lac tsʼaʼlen tiʼ pejtelel jiñi wujt i yom mi lac mel muʼ bʌ i subeñonla Dios yaʼ tiʼ Tʼan (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9). Mi cheʼʌch mi lac mel, maʼañic baqui ora mi caj i mejlel i lotiñonla jiñi xibajob.

19 Pero ¿chucoch wolito i chʌn acʼ Jehová chaʼan jiñi xibajob miʼ melob jontolil yicʼot miʼ yʌcʼob ilaya wocol wʌʼ ti Pañimil? Ti yambʌ cʌntesʌntel mi caj i yʌqʼuentel i jacʼbal ili cʼajtiya.

^ parr. 17 Proverbios 18:10 (TNM): «Jiñi i cʼabaʼ Jehová jiñʌch jumpʼejl wen tsʌts bʌ tsʼajc. Jiñʌch baqui miʼ taj i putsʼib jiñi toj bʌ, i miʼ taj i coltʌntel».