1. Apay a rumbeng nga ammuentayo ti maipapan kadagiti anghel?

KAADUANNA, ti panangam-ammo iti maysa a tao ramanenna ti panangam-ammo iti pamiliana. Umasping iti dayta, ti panangam-ammo ken ni Jehova a Dios ramanenna ti panangam-ammo a naimbag kadagiti anghel a mangbukel iti nailangitan a pamiliana. “Annak ti Dios” ti awag ti Biblia kadagiti anghel. (Job 38:7) Ania ngarud ti akemda iti panggep ti Dios? Adda kadi pasetda iti pakasaritaan ti tao? Adda kadi maaramidan dagiti anghel iti biagmo? No adda, ania?

2. Kasano a napaadda dagiti anghel, ken kasano ti kaaduda?

² Iti Biblia, ginasut a daras a nadakamat dagiti anghel. Usigentayo ti sumagmamano kadagitoy a nakadakamatan dagiti anghel tapno ad-adu pay ti maammuantayo maipapan kadakuada. Kasano a napaadda dagiti anghel? Kuna ti Colosas 1:16: “Babaen kenkuana [ni Jesu-Kristo], amin a sabsabali pay a bambanag naparsuada iti langlangit ken iti rabaw ti daga.” No kasta, pinarsua ni Jehova a Dios babaen ti inauna nga Anakna dagiti amin nga espiritu a parsua a maawagan anghel. Kasano ti kaadu dagiti anghel? Ipasimudaag ti Biblia a ginasut a milion nga anghel ti naparsua, ket bin-igda a mannakabalin.—Salmo 103:20. *

3. Maipapan kadagiti anghel, ania ti kuna ti Job 38:4-7?

 ³ Kuna ti Biblia a Sao ti Dios nga idi naaramid ti daga, “ti amin nga annak ti Dios nangrugida a nagdir-i buyogen ti panangpadayaw.” (Job 38:4-7) No kasta, nabayagen nga adda dagiti anghel sakbay pay a naparsua dagiti tattao, uray idi sakbay a naparsua ti daga. Ipakita pay dagita a sasao iti Biblia nga adda rikna dagiti anghel, ta kunana a “sirarag-o a nagikkisda a sangsangkamaysa.” Imutektekam ta nagrag-o a sangsangkamaysa “ti amin nga annak ti Dios.” Iti daydi a tiempo, amin nga anghel ket paset ti nagkaykaysa a pamilia nga agserserbi ken ni Jehova a Dios.

4. Kasano nga ipakita ti Biblia a maseknan dagiti matalek nga anghel iti ar-aramiden dagiti tattao?

⁴ Manipud pay idi naimatanganda ti pannakaparsua dagiti immuna a tao, maseknan unay dagiti matalek nga espiritu a parsua iti dumakdakkel a pamilia ti tao ken iti pannakaibanag ti panggep ti Dios. (Proverbio 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12) Ngem iti panaglabas ti panawen, naimatangan dagiti anghel a ti kaaduan iti sangatauan saanda nga agserserbi iti naayat a Namarsua kadakuada. Awan duadua a namagladingit daytoy kadagiti matalek nga anghel. Iti sabali a bangir, no adda uray maysa a tao nga agsubli ken ni Jehova, “adda panagrag-o kadagiti anghel.” (Lucas 15:10) Tangay maseknan unay dagiti anghel iti pagimbagan dagidiay agserserbi iti Dios, di pakasdaawan a masansan idi a nagusar ni Jehova kadagiti anghel a mangpabileg ken mangsalaknib kadagiti matalek nga adipenna ditoy daga. (Hebreo 1:7, 14) Usigem ti sumagmamano a pagarigan.

5. Maipapan iti panangsaranay dagiti anghel, ania dagiti pagarigan a masarakantayo iti Biblia?

⁵ Dua nga anghel ti timmulong iti nalinteg a tao a ni Lot ken kadagiti babbalasangna tapno saanda a mairaman iti pannakadadael dagiti dakes a siudad ti Sodoma ken Gomorra babaen ti panangiruarda kadakuada iti dayta a lugar. (Genesis 19:15, 16) Adu a siglo kalpasanna, naipisok ni propeta Daniel iti rukib dagiti leon, ngem saan a naan-ano ket kinunana: “Ti bukodko  a Dios imbaonna ti anghelna ket kinaemna ti ngiwat dagiti leon.” (Daniel 6:22) Idi umuna a siglo K.P., maysa nga anghel ti nangruk-at ken ni apostol Pedro iti pagbaludan. (Aramid 12:6-11) Kanayonanna, dagiti anghel pinabilegda ni Jesus iti rugi ti ministeriona ditoy daga. (Marcos 1:13) Ket idi umad-adanin ti ipapatay ni Jesus, nagparang ti maysa nga anghel ket “pinabilegna” ni Jesus. (Lucas 22:43) Awan duadua a naliwliwa ni Jesus kadagidi a napateg unay a kanito iti biagna!

6. (a) Kasano a dagiti anghel salsalaknibanda dagiti adipen ti Dios iti panawentayo? (b) Ania dagiti saludsod nga usigentayo?

⁶ Iti panawentayo, saanen nga agparparang dagiti anghel kadagiti adipen ti Dios ditoy daga. Nupay saan ida a makita dagiti tattao, dagitoy a mannakabalin nga anghel ti Dios salsalaknibanda pay laeng dagiti adipen ti Dios, nangruna iti aniaman a makadangran iti naespirituan. Kuna ti Biblia: “Ti anghel ni Jehova agpakpakarso iti intero nga aglikmut dagidiay agbuteng kenkuana, ket alawenna ida.” (Salmo 34:7) Apay a makaliwliwa unay kadatayo dagita a sasao? Gapu ta adda dagiti makadangran a dakes nga espiritu nga agtarigagay a mangdadael kadatayo! Siasino dagitoy? Sadino ti nagtaudanda? Ania ti ar-aramidenda a mangdangran kadatayo? Tapno maammuantayo, usigentayo iti apagbiit ti napasamak iti rugi ti pakasaritaan ti tao.

7. Kasano kaballigi ni Satanas a namagtallikud kadagiti tattao iti Dios?

⁷ Kas naadaltayo iti Kapitulo 3 daytoy a libro, tinarigagayan ti maysa kadagiti anghel nga iturayan dagiti dadduma ket ngarud bimmusor iti Dios. Idi agangay, naawagan daytoy nga anghel iti Satanas a Diablo. (Apocalipsis 12:9) Iti las-ud ti 16 a siglo kalpasan ti panangallilawna ken ni Eva, nagballigi ni Satanas a namagtallikud iti gistay amin a tattao iti Dios, malaksid iti sumagmamano a matalek, kas kada Abel, Enoc, ken Noe.—Hebreo 11:4, 5, 7.

8. (a) Kasano a nagbalin a demonio dagiti dadduma nga anghel? (b) Tapno malasatanda ti Layus idi kaaldawan ni Noe, ania ti kapilitan nga inaramid dagiti demonio?

⁸ Idi kaaldawan ni Noe, immalsa ken ni Jehova dagiti dadduma  pay nga anghel. Pinanawanda ti saadda iti nailangitan a pamilia ti Dios, bimmabada ditoy daga, ken inkawesda ti natauan a bagi. Apay? Kastoy ti mabasatayo iti Genesis 6:2: “Ti annak ti pudno a Dios nangrugi a mapaliiwda ti annak a babbai ti tattao, a napipintasda; ket nangalada iti assawa a maipaay iti bagbagida, awan sabali, dagiti amin a pinilida.” Ngem saan nga impalubos ni Jehova a Dios nga agtultuloy dagiti aramid dagidi nga anghel ken ti kinadakes a pinarnuayda. Inyegna ti sangalubongan a layus ditoy daga a nangikisap kadagiti dakes a tattao ket dagiti laeng matalek nga adipenna ti nakalasat. (Genesis 7:17, 23) Dagiti rebelioso nga anghel, wenno demonio, kapilitan nga inuksobda dagiti natauan a bagida sada nagsubli idiay  langit kas espiritu a parsua. Dimmasigda iti Diablo, a nagbalin nga “agturay kadagiti sairo.”—Mateo 9:34.

9. (a) Ania ti napasamak kadagiti demonio idi nagsublida idiay langit? (b) Ania ti usigentayo maipanggep kadagiti demonio?

⁹ Idi nagsubli idiay langit dagiti nasukir nga anghel, nailaksidda a kas iti agturay kadakuada a ni Satanas. (2 Pedro 2:4) Nupay saandan a kabaelan ti mangikawes iti natauan a bagi, kabaelanda pay laeng ti agaramid iti dakes kadagiti tattao. Kinapudnona, iti tulong dagitoy a demonio, ‘iyaw-awan ni Satanas ti intero a mapagnaedan a daga.’ (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19) Kasano? Kangrunaanna, agus-usar dagiti demonio kadagiti pamay-an a nairanta a mangallilaw kadagiti tattao. (2 Corinto 2:11) Usigentayo ti dadduma kadagitoy a pamay-an.

10. Ania ti espiritismo?

¹⁰ Tapno maallilawda dagiti tattao, us-usaren dagiti demonio ti espiritismo. Ti espiritismo ket pannakinaig kadagiti demonio, direkta man wenno babaen ti espiritista. Kondenaren ti Biblia ti espiritismo ken pakdaarannatayo a liklikantayo ti aniaman a mainaig iti dayta. (Galacia 5:19-21) Kas kadagiti mangngalap nga agus-usar iti appan, dagiti demonio us-usarenda ti espiritismo. Agusar ti mangngalap iti nadumaduma nga appan a pangtiliwna iti nadumaduma a kita ti ikan. Umasping iti dayta, us-usaren dagiti dakes nga espiritu ti nagduduma a klase ti espiritismo tapno maimpluensiaanda dagiti amin a kita ti tattao.

11. Ania ti panagbuyon, ken apay a rumbeng a liklikantayo dayta?

¹¹ Panagbuyon ti maysa kadagiti appan nga us-usaren dagiti demonio. Ania ti panagbuyon? Isu dayta ti panangpadas a mangammo iti masakbayan wenno iti banag a saan nga ammo. Maibilang a panagbuyon ti astrolohia, panagpadles babaen ti baraha, panangmingming iti bola a kristal, panangipalad, ken ti panangibuksil iti kaipapanan dagiti tagtagainep. Nupay adu ti mangipagarup a saan a makadangran ti panagbuyon, ipakita ti Biblia nga agkakumplot dagiti mammadles ken dagiti dakes nga espiritu. Kas pagarigan, iti Aramid 16:16-18, nadakamat ti “maysa a sairo iti panagpadles” a nangted iti maysa a babai iti  pannakabalin nga ‘agipadles.’ Ngem saanen a makaipadles ti babai idi naparuar kenkuana ti sairo.

12. Apay a napeggad ti panangpadas a makiuman kadagiti natay?

¹² Ti maysa pay a pangallilaw dagiti demonio isu ti panangallukoyda kadagiti tattao a makiuman kadagiti natay. Dagiti nagminatay masansan a maallilawda kadagiti di umiso a kapanunotan maipapan kadagiti natay. Mabalin a mangted ti espiritista iti naisangsangayan nga impormasion wenno agsao iti timek a kasla timek daydiay natay. Dayta ti makagapu nga adu a tattao ti mamati a talaga a sibibiag dagiti natay ket ti pannakiuman kadakuada tulonganna dagiti sibibiag a mangdaer iti ladingitda. Ngem iti kinapudnona, parparawpaw ken napeggad ti aniaman a kasta a “liwliwa.” Apay? Agsipud ta kabaelan dagiti demonio a tuladen ti timek ti tao a natay ken mangted iti impormasion iti maysa nga espiritista maipapan iti natay. (1 Samuel 28:3-19) Maysa pay, kas naadaltayo iti Kapitulo 6, awanen dagiti natay. (Salmo 115:17) Gapuna, ti “asinoman nga agimtuod iti natay” ket al-allilawen dagiti dakes nga espiritu ken  agtigtignay a maikaniwas iti pagayatan ti Dios. (Deuteronomio 18:10, 11; Isaias 8:19) Agannadka ngarud ket liklikam daytoy a napeggad nga appan nga us-usaren dagiti demonio.

13. Ania ti nabaelan nga inaramid dagiti adu a maam-amak idi kadagiti demonio?

¹³ Dagiti dakes nga espiritu saanda laeng nga allilawen dagiti tattao no di ket butbutngenda pay ida. Ammo ni Satanas ken dagiti demoniona nga ‘ababan ti natda a tiempoda’ sakbay a saandanton a mapalubosan a mangallilaw ken mangriribuk, ken narungrungsotda ita ngem iti napalabas. (Apocalipsis 12:12, 17) Nupay kasta, nakalapsuten ti rinibu a tattao nga inaldaw a maam-amak idi kadagiti dakes nga espiritu. Kasano a nakalapsutda? Ania ti mabalin nga aramiden ti maysa a tao uray no naigameren iti espiritismo?

14. Kas kadagiti Kristiano idiay Efeso idi umuna a siglo, kasano a makalapsuttayo kadagiti dakes nga espiritu?

¹⁴ Ibaga kadatayo ti Biblia no kasano a sarangten dagiti dakes nga espiritu ken no kasano ti lumapsut kadakuada. Usigem ti inaramid dagiti Kristiano idi umuna a siglo iti siudad ti Efeso. Naigamer iti espiritismo ti dadduma kadakuada sakbay a nagbalinda a Kristiano. Idi inkeddengda ti lumapsut iti espiritismo, ania ti inaramidda? Kuna ti Biblia: “Adu kadagidiay nangan-annurot kadagiti arte ti panagsalamangka inyegda a pinagkaykaysa dagiti libroda ket pinuoranda ida iti sanguanan ti isuamin.” (Aramid 19:19) Babaen ti panangdadaelda kadagiti libroda maipapan iti panagsalamangka, nangipaay dagidi a kabbaro a Kristiano iti ulidan kadagidiay mayat a mangsaranget kadagiti dakes nga espiritu ita. Dagiti tattao nga agtarigagay nga agserbi ken ni Jehova masapul nga ibelleng wenno dadaelenda ti aniaman a banag a mainaig iti espiritismo. Ramanen dayta dagiti libro, magasin, pelikula, ladawan, ken musika a mangiparparegta iti espiritismo ken mamagparang iti dayta a makaay-ayo ken makapagagar. Karaman met dagiti anting-anting wenno dadduma pay a banag a mayaruat kas salaknib iti dakes.—1 Corinto 10:21.

15. Tapno masarangettayo dagiti dakes nga espiritu, ania ti nasken nga aramidentayo?

 ¹⁵ Iti surat ni apostol Pablo kadagiti Kristiano idiay Efeso sumagmamano a tawen kalpasan ti panangdadaelda kadagiti libroda maipapan iti panagsalamangka, kinunana kadakuada: “Addaantayo iti pannakigubal . . . maibusor kadagiti nadangkes nga espiritu a puersa.” (Efeso 6:12) Saan a sumarsardeng dagiti demonio. Ikagkagumaanda pay laeng ti manggundaway. No kasta, ania pay ti nasken nga aramiden idi dagiti Kristiano? “Kangrunaan iti amin,” kinuna ni Pablo, “alaenyo ti dakkel a kalasag ti pammati, a babaen iti dayta mabalinanyonto a depdepen amin dagiti sumsumged a gayang daydiay nadangkes [ni Satanas].” (Efeso 6:16) No natibtibker ti pammatitayo a pannakakalasagtayo, nabilbilegtayo met a mangsaranget kadagiti dakes nga espiritu.—Mateo 17:20.

16. Kasano a mapabilegtayo ti pammatitayo?

¹⁶ Kasano ngarud a mapabilegtayo ti pammatitayo? Babaen ti panagadal iti Biblia. Ti kinatibker ti pader ket agpannuray unay iti kinalagda ti pundasionna. Umasping iti dayta, ti kinatibker ti pammatitayo ket agpannuray unay iti kinalagda ti pamuonna, nga isu ti umiso a pannakaammo iti Sao ti Dios, ti Biblia. No inaldaw a basaen ken adalentayo ti Biblia, bumileg ti pammatitayo. Kas iti nalagda a pader, ti kasta a pammati salaknibannatayo manipud iti impluensia dagiti dakes nga espiritu.—1 Juan 5:5.

17. Ania pay ti nasken nga aramidentayo tapno masarangettayo dagiti dakes nga espiritu?

¹⁷ Ania pay ti nasken idi nga aramiden dagiti Kristiano idiay Efeso? Kasapulanda ti kanayonan a proteksion agsipud ta agbibiagda iti siudad a napno iti demonismo. Gapuna, kinuna ni Pablo kadakuada: “Iti amin a langa ti kararag ken araraw itultuloyyo ti agkararag iti espiritu iti amin a gundaway.” (Efeso 6:18) Tangay agbibiagtayo met iti lubong a napno iti demonismo, nasken a sipapasnek nga ikararagtayo ti pannalaknib ni Jehova tapno masarangettayo dagiti dakes nga espiritu. Siempre, nasken nga usarentayo ti nagan ni Jehova kadagiti kararagtayo. (Proverbio 18:10) Rumbeng ngarud nga itultuloytayo nga ikararag  iti Dios nga ‘ispalennatayo iti daydiay nadangkes,’ ni Satanas a Diablo. (Mateo 6:13) Sungbatan ni Jehova dagiti kasta a napasnek a kararag.—Salmo 145:19.

18, 19. (a) Apay a masiguradotayo nga agballigitayo a makidangadang kadagiti dakes nga espiritu? (b) Ania a saludsod ti masungbatan iti sumaganad a kapitulo?

¹⁸ Napeggad dagiti dakes nga espiritu, ngem awan ti rumbeng a pagamkantayo kadakuada no busorentayo ti Diablo ken umadanitayo iti Dios babaen ti panangaramid iti pagayatanna. (Santiago 4:7, 8) Limitado ti pannakabalin dagiti dakes nga espiritu. Nadusada idi kaaldawan ni Noe, ken sangsanguenda ti naan-anay a pannakaukomda iti masanguanan. (Judas 6) Laglagipem met a salsalaknibandatayo dagiti mannakabalin nga anghel ni Jehova. (2 Ar-ari 6:15-17) Kayat unay dagitoy nga anghel nga agballigitayo a mangsaranget kadagiti dakes nga espiritu. Kas man la parparegtaendatayo dagiti nalinteg nga anghel. Agtalinaedtayo ngarud a nasinged ken ni Jehova ken iti pamiliana a buklen dagiti matalek nga espiritu a parsua. Liklikantayo met koma ti amin a kita ti espiritismo ken kanayon nga iyaplikartayo ti balakad ti Sao ti Dios. (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9) Iti kasta, masiguradotayo nga agballigitayo a makidangadang kadagiti dakes nga espiritu.

¹⁹ Ngem apay a pinalubosan ti Dios dagiti dakes nga espiritu ken ti kinadakes a mangparparigat iti kasta unay kadagiti tattao? Masungbatan dayta a saludsod iti sumaganad a kapitulo.