Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

ÑƲƲ HIU

Feziŋ weyi Ɛsɔ Lɩzaa yɔ, Ðoŋ weyi ɩwɛnɩ ɖɔ-yɔɔ?

Feziŋ weyi Ɛsɔ Lɩzaa yɔ, Ðoŋ weyi ɩwɛnɩ ɖɔ-yɔɔ?
  • Ɛzɩ Ɛsɔ tiyiyaa sɩɣnɩ ɛyaa na?

  • Ðoŋ weyi feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ wɛnɩ ɛyaa yɔɔ?

  • Pɩwɛɛ se ɖise feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ sɔɔndʋ yaa we?

1. Ɛbɛ yɔɔ pʋpɔzʋʋ se ɖɩkpɛlɩkɩ nɛ ɖɩtɩlɩ Ɛsɔ tiyiyaa?

YE ŊSƆƆLAA se ŋtɩlɩ nɔɔyʋ yɔ, pʋpɔzʋʋ se ŋtɩlɩ ɖɔɖɔ ɛ-hɔʋ taa mba. Mbʋ ɖɔɖɔ, ɖɩɩkpɛlɩkɩɣ se ɖɩtɩlɩ Yehowa lɛ, ɖɩtɩlɩɣ ɛ-hɔʋ taa mba mba pɛwɛ ɛsɔdaa yɔ. Mba lɛ feziŋ weyi payaɣ se Ɛsɔ tiyiyaa yɔ. Bibl yaɣ Ɛsɔ tiyiyaa se: “Ɛsɔ piya.” (Yɔb 38:7) Ye mbʋ, tʋmɩyɛ nɖɩ Ɛsɔ tiyiyaa lakɩ Ɛsɔ tamaɣ taa? Paalabɩ tʋmɩyɛ naɖɩyɛ caanaʋ taa ɛyaa tɔm taa yaa we? Ɛsɔ tiyiyaa wɛnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ ñɔ-yɔɔ? Ye ɛɛɛ, ɖoŋ weyi?

2. Le Ɛsɔ tiyiyaa lɩnaa? Pɛkpɛndɩ ɛzɩma?

2 Bibl masɩ yɔɔdɩ Ɛsɔ tiyiyaa tɔm tam sakɩyɛ. Ye ɖɩtazɩ sɩ-taa nasɩyɩ taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ tɔm sakɩyɛ pɔ-yɔɔ. Le Ɛsɔ tiyiyaa lɩnaa? Koloosi 1:16, ABT tɔm se: “[Yesu Krɩstʋ] yɔɔ ɛlɛ tɩŋnaa nɛ ɛla pɩtɩŋa payɩ. Ɛlabɩ mbʋ pɩwɛ ɛsɔdaa nɛ tataa yɔ.” Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se Ɛsɔ tɩŋnɩ ɛ-kajalaɣ pɩyalʋ yɔɔ nɛ ɛlɩzɩ feziŋ weyi payaɣ se Ɛsɔ tiyiyaa yɔ. Ɛsɔ tiyiyaa ɛzɩma palɩzaa? Bibl wɩlɩɣ se palɩzɩ Ɛsɔ tiyiyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ. Pa-tɩŋa pɛwɛ ɖoŋ pɩdɩɩfɛyɩ.—Keɣa 102:20. *

3. Tɔm ndʋ Yɔb 38:4-7 yɔɔdʋʋ Ɛsɔ tiyiyaa yɔɔ?

3 Ɛsɔtɔm heyiɣ-ɖʋ se alɩwaatʋ ndʋ palɩzɩ tɛtʋ yɔ, “Ɛsɔ piya kpeekpe mɛyaɣ.” (Yɔb 38:4-7) Ye mbʋ palɩzɩ Ɛsɔ tiyiyaa pɩla pɩnzɩ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ palɩzɩɣ ɛyaa, halɩ pʋcɔ nɛ palɩzɩɣ tɛtʋ ɖɔɖɔ. Bibl hɔɔlʋʋ kʋnɛ kɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se Ɛsɔ tiyiyaa taa pɩzɩɣ nɛ pɩla leleŋ yaa pa-taa pɩzɩɣ pɩwɩɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ kɩtɔm se Ɛsɔ piya “kpɛndaa nɛ siteɣ hendu.” Yʋsɩ se pɔtɔm se “Ɛsɔ piya kpeekpe” kpɛndaa nɛ siteɣ hendu. Pɩwɩlɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, Ɛsɔ tiyiyaa tɩŋa kaakpɛndaa nɛ pɛwɛɛ hɔʋ kʋɖʋmʋʋ ŋgʋ kɩ-taa nɔɔ kʋɖʋmaɣ kaawɛɛ yɔ, nɛ pɛsɛɣ Yehowa Ɛsɔ.

ƐZƖMA ƐSƆ TIYIYAA SƖƔNƖ-ÐƲ NƐ PƆCƆŊNƖ ÐƆ-YƆƆ YƆ

4. Ɛzɩma Bibl wɩlɩɣ se Ɛsɔ tiyiyaa siɣsiɣ mba ñɩnɩɣ se piɖeni ɛyaa?

4 Ɛsɔ tiyiyaa siɣsiɣ mba kaana ɛzɩma palɩzɩ kajalaɣ ɛyaa yɔ. Pɩ-yɔɔ panaɣ ɛzɩma ɛyaa wɛɛ pɔɖɔʋ nɛ ɛzɩma Ɛsɔ tamaɣ ɖiɣni kɔm pɩ-taa yɔ lɛ, pɩkɛdɩɣnɩ-wɛ pɩdɩɩfɛyɩ. (Aduwa 8:30, 31; 1 Pɩyɛɛrɩ 1:11, 12) Ɛlɛ, alɩwaatʋ kɔm nɛ tɩɖɛɣ lɛ, Ɛsɔ tiyiyaa na se ɛyaa sakɩyɛ wɛɛ nɛ pahaɣ pa-Lɩzɩyʋ kʋsɔɔlʋ siɣye. Pɩtʋʋ fɛyɩ, lakasɩ nzɩ sɩtɩla Ɛsɔ tiyiyaa mba leleŋ. Ɛlɛ, paa ɛyʋ kʋyʋm ɛpɩsɩnɩ Yehowa yɔɔ kɔyɔ, “Ɛsɔ tiyiyaa taa lakɩ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ.” (Luka 15:10) Ɛsɔ tiyiyaa sɔɔlaa siŋŋ se piɖeni ɛyaa. Pɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣnɩ pɔ-yɔɔ ɖoŋ ɖoŋ nɛ ɛsazɩɣ nɛ ɛcɔŋnɩ mba palakɩ ɛ-sɔɔlɩm tataa yɔ, pɔ-yɔɔ. (Kalɩ Ebree 1:7, 14) Ðɩtazɩ kɩɖaŋ nɩɩyɩ taa

“Mɛ-Ɛsɔ tiyi e-tiyiyu nɛ ɛɖɩɣ mʋʋzɩŋ nɔsɩ.”—Danɩyɛɛlɩ 6:23

5. Bibl taa kɩɖaŋ weyi wɩlɩɣ se Ɛsɔ tiyiyaa sɩɣnɩ ɛyaa?

5 Ɛsɔ tiyiyaa naalɛ kaasɩnɩ ɛyʋ siɣsiɣ tʋ Looti nɛ ɛ-pɛlaa nɛ palɩɩ Sodom nɛ Gomɔɔrɩ ajɛɛ taa, alɩwaatʋ ndʋ peɖezaɣ ajɛɛ ana yɔ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 19:15, 16) Pɩnzɩ sakɩyɛ wayɩ lɛ, Danɩyɛɛlɩ koyindinaa la nɛ pɛpɛɖɩ-ɩ mʋʋzɩŋ pɔʋ taa. Ɛlɛ, Ɛsɔ ya ɛ-ñʋʋ. Pʋwayɩ lɛ, Danɩyɛɛlɩ tɔ se: “Mɛ-Ɛsɔ tiyi e-tiyiyu nɛ ɛɖɩɣ mʋʋzɩŋ nɔsɩ.” (Danɩyɛɛlɩ 6:22) Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ Ð.A., Ɛsɔ tiyiyu nɔɔyʋ lɩzɩ apostoloo Pɩyɛɛrɩ salaka taa. (Tʋma Labʋ 12:6-11) Pɩtasɩ lɛ, Ɛsɔ tiyiyaa kaakpazɩ Yesu ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛpaɣzɩ ɛ-tʋmɩyɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ. (Maarkɩ 1:13) Nɛ alɩwaatʋ pazɩ pʋcɔ nɛ Yesu sɩkɩ lɛ, Ɛsɔ tiyiyu nɔɔyʋ lɩwa nɛ “ɛsɔzɩ-ɩ ɖoŋ.” (Luka 22:43) Pɩɩsɩnɩ Yesu kpem alɩwaatʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ tɩ-taa.

6. (a) Ɛzɩma Ɛsɔ tiyiyaa cɔŋnɩ Ɛsɔ sɛyaa yɔɔ sɔnɔ? (b) Tɔm ndʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu?

6 Sɔnɔ Ɛsɔ tiyiyaa ɩɩtasɩɣ pa-tɩ lɩzʋʋ se Ɛsɔ sɛyaa mba pɛwɛ tataa yɔ, pana-wɛ. Paa mbʋ yɔ, pɔcɔŋnɩ Ɛsɔ sɛyaa yɔɔ se kaɖɛ naɖɩyɛ ɛtaatalɩ-wɛ, kɔzɩ kɔzɩ fezuu taa. Bibl tɔm se: “Kɩbaɣlʋ [Yehowa] tiyiyu cɔʋ kpɛɛɛ se eholi mba pañaŋ [Yehowa] yɔ.” (Keɣa 33:8) Tɔm tʋnɛ tɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ kpem. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ ñɩnɩɣ se iɖezi-ɖʋ. Mba ɩkɛnaa? Le ɩlɩnaa? Ɛzɩma ɩñakɩ pana se ɩlabɩ-ɖʋ kɩwɛɛkɩm? Pɩsa nɛ ɖicosi lɛ, ɖɩpɩsɩnɩ wayɩ nɛ ɖɩna mbʋ pɩɩlaba alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ kaalɩzɩ ɛyʋ yɔ.

FEZIŊ WEYI ƖKƐ ÐO-KOYINDINAA YƆ

7. Ɛyaa ɛzɩma Sataŋ cɛtaa nɛ paha Ɛsɔ siɣye?

7 Ɛzɩ ɖɩɩkpɛlɩkʋʋ takayaɣ kanɛ ka-ñʋʋ 3 taa yɔ, Ɛsɔ tiyiyu nɔɔyʋ ñɩnaɣ se ɛtɔɔ kewiyitu lalaa yɔɔ. Tiyiyu ɛnʋ pɔkɔm payaa se Sataŋ Yiliyu. (Natʋ 12:9) Sataŋ cɛtɩ Ɛva; nɛ pʋwayɩ ɖɔɖɔ lɛ, ɛpɩzɩ ɛcɛtɩ ɛyaa tɩŋa pɩnzɩ 1600 nzɩ sɩtɩŋaa yɔ, sɩ-taa. Ɛyaa siɣsiɣ mba nabɛyɛ ɛzɩ Aabɛɛlɩ, Enɔɔkɩ nɛ Noa mbʋ yɔ, pe-yeke ɛtɩpɩzɩ nɛ ɛcɛtɩ.—Ebree 11:4, 5, 7.

8. (a) Ɛzɩma pɩlaba nɛ Ɛsɔ tiyiyaa nabɛyɛ pɩsɩ aleewaa? (b) Ɛbɛ aleewaa laba nɛ Noa alɩwaatʋ taa Tɛʋ Sɔsɔʋ tiɖezi-wɛ?

8 Noa alɩwaatʋ taa, Ɛsɔ tiyiyaa lalaa kʋyɩ Yehowa yɔɔ. Peyebi lone nɖɩ paawɛnɩ Ɛsɔ hɔʋ taa ɛsɔdaa yɔ nɛ petii tɛtʋ yɔɔ nɛ pakpaɣ ɛyaa tomnasɩ. Ɛbɛ yɔɔ palabɩ mbʋ? Ðɩkalɩɣ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 6:2 taa se: “Ɛsɔ pɩyalaa na se ɛyaa pɛlaa mʋnɩ-wɛ nɛ pakpaɣ-wɛ halaa pe-kpeekpe, mba peɖeni-wɛ yɔ.” Ɛlɛ Yehowa Ɛsɔ tiyele se Ɛsɔ tiyiyaa mba pa-lakasɩ nɛ ɛzɩma sɩwɛɛkaɣ ɛyaa lɩmaɣza yɔ, pɩɖɛnɩ ɛzɩdaa. Pɩ-yɔɔ ɛkɔnɩ tɛtʋ yɔɔ tɛʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ nɛ eɖezi ɛyaa kɩdɛkɛdaa tɩŋa nɛ eyele ɛyaa mba paawɛ siɣsiɣ yɔ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 7:17, 23) Mbʋ labɩna nɛ Ɛsɔ tiyiyaa mba paha Ɛsɔ siɣye nɛ payaɣ-wɛ se aleewaa yɔ, peyele ɛyaa tomnasɩ nzɩ paakpaɣ yɔ nɛ papɩsɩ feziŋ nɛ papɩsɩ ɛsɔdaa. Peeɖe papɩsɩ Yiliyu weyi ɛkɛ “aleewaa ñʋʋdʋ” yɔ, ɛ-hɔɔlʋʋ taa mba.—Maatiyee 9:34.

9. (a) Aleewaa pɩsɩ ɛsɔdaa lɛ, ɛbɛ talɩ-wɛ? (b) Aleewaa nʋmɔŋ weyi tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ?

9 Ɛsɔ tiyiyaa kaañamtʋ tɩnaa mba papɩsɩ ɛsɔdaa lɛ, patɩtasɩ wɛʋ Ɛsɔ tiyiyaa hɔʋ taa ɛzɩ pa-ñʋʋdʋ Sataŋ yɔ. (2 Pɩyɛɛrɩ 2:4) Paa paapɩzɩɣ se pakpaɣ ɛyaa tomnasɩ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, pɛwɛnɩ ɖoŋ sɔsɔŋ se potuzi ɛyaa nɛ pala kɩdɛkɛdɩm. Toovenim taa lɛ, aleewaa mba pɛwɛna nɛ pasɩɣnɩ Sataŋ se ɛkɛ “ɛjaɖɛ kpeekpe peɣziyu.” (Natʋ 12:9; 1 Yohanɛɛsɩ 5:19) Ɛzɩma palakɩ? Patɩŋɩɣnɩ kɔzɩ kɔzɩ nʋmɔŋ weyi papɩzɩɣ se pɛcɛtɩnɩ ɛyaa yɔ, ɩ-yɔɔ. (Kalɩ 2 Kɔrɛntɩ 2:11.) Ðɩyɔɔdɩ nʋmɔŋ ɛnɩ ɩ-taa nɩɩyɩ tɔm.

ƐZƖMA ALEEWAA CƐTƖƔ ƐYAA YƆ

10. Ɛbɛ payaɣ se feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ?

10 Aleewaa tɩŋɩɣnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ yɔɔ nɛ pɛcɛtɩɣ ɛyaa. Ye ɛyʋ maɣmaɣ ɛyɔɔdʋʋnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaa ɛtɩŋɩɣnɩ nɔɔyʋ yɔɔ se ɛyɔɔdɩnɩ-ɩ yɔ, pɩkɛnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ. Bibl tɔm se feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ fɛyɩ ɖeu. Kɩpaɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖitaatukuni mbʋ pɩwɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yɔ. (Galaatɩ 5:19-21) Aleewaa tɩŋɩɣnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ yɔɔ nɛ pehikiɣ ɛyaa ɛzɩ agbama ñɩkʋʋ kpacanaa nɛ pakpaɣ kpɩna yɔ. Agbama ñɩkɩ kpacanaa ndɩ ndɩ nɛ pakpaɣ kpɩna ndɩ ndɩ; mbʋ ɖɔɖɔ aleewaa tɩŋɩɣnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ pehikiɣ ɛyaa ndɩ ndɩ.

11. Ɛbɛ payaɣ se tɩyɩtʋ? Ɛbɛ yɔɔ pɩfɛyɩ ɖeu se ɖɩtɩyɩ?

11 Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ aleewaa tɩŋɩɣna yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ tɩyɩtʋ. Ɛbɛ payaɣ tɩyɩtʋ? Ɛyʋ wokuu se ɛpɔzɩ nɛ ɛnɩɩ mbʋ pɩtalɩɣ-ɩ yɔ pʋ-tɔbʋʋ yaa ɛna mbʋ pɩkaɣ-ɩ talʋʋ cee wayɩ yɔ, payaɣ se tɩyɩtʋ. Tɩyɩtʋ pɩzɩɣ pɩkɛ piye pɔzʋʋ, pazʋʋ yaa kazaŋaɣ. Paa ɛyaa sakɩyɛ ɩmaɣzɩɣ se tɩyɩtʋ ɛɛwɛɛkɩɣ nabʋyʋ yɔ, Bibl ñawɩlɩɣ se tɩyaa nɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ palakɩnɩ tʋmɩyɛ. Tʋma Labʋ 16:16-18, ABT yɔɔdʋʋ “eleeu nɔɔyʋ” tɔm. Eleeu ɛnʋ ɛsɩɣaɣnɩ pɛlɛ nɔɔyʋ nɛ “ɛcɔʋ nɛ ɛtɩyɩɣ”. Ɛlɛ, pɔɖɔɔnɩ eleeu ɛnʋ lɛ, pɛlɛ ɛnʋ ɛtaatasɩ wɛnaʋ ɖoŋ se ɛtɩyɩ.

Aleewaa tɩŋɩɣnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ pɛcɛtɩɣ ɛyaa

12. Ɛbɛ yɔɔ pɩfɛyɩ ɖeu kaaʋ se ɖa nɛ sɩɖaa ɖɩyɔɔdɩ?

12 Aleewaa cɛtɩɣ ɖɔɖɔ ɛyaa nɛ potuzuu-wɛ se pasʋzʋʋ sɩɖaa. Alɩwaatʋ sakɩyɛ taa ɛyaa mba pɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ sɩkɩ nɛ pɛwɛɛ kʋñɔŋ taa yɔ, peheyiɣ-wɛ cɛtɩm tɔm sakɩyɛ sɩɖaa yɔɔ. Tɩʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ eheyi-wɛ se ɛnʋ yɔɔdɩnɩ pɛ-ɛyʋ weyi ɛsɩba yɔ, yaa ɛpɩzɩɣ se ɛkpaɣ sɩɖʋ ɛnʋ ɛ-nɔɔ nɛ ɛyɔɔdʋʋna. Mbʋ labɩna nɛ sakɩyɛ tisiɣ se sɩɖaa naɣ nɛ pamaɣzɩɣ ɖɔɖɔ se ye pɔyɔɔdɩnɩ-wɛ yɔ, pɩsɩɣnɩ-wɛ nɛ pɛ-ɛza ɩtakɩlɩ ñɩŋʋʋ. Ɛlɛ, “laŋɩyɛ hɛzʋʋ” mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, aleewaa pɩzɩɣ nɛ pakpaɣ ɛyʋ weyi ɛsɩba yɔ, ɛ-nɔɔ nɛ pɔyɔɔdɩ ɛzɩ ɛyʋ ɛnʋ ɛ-maɣmaɣ yɔ. Papɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ peheyi tɩʋ mbʋ mbʋ pasɩm sɩɖʋ ɛnʋ ɛ-yɔɔ yɔ. (1 Samɩyɛɛlɩ 28:3-19) Pɩtasɩ lɛ, ɛzɩ ɖɩkpɛlɩkʋʋ ñʋʋ 6 taa yɔ, sɩɖaa tɩtasɩ wɛʋ ɖoli. (Keɣa 113B:17) Ye mbʋ “weyi ɛsʋzʋʋ hadɛdɩnaa yɔ” feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ cɛtɩɣnɩ-ɩ. Nɛ lakasɩ nzɩ sɩfɛyɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm. (Kalɩ Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 18:10, 11; Izaayii 8:19) Pɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se ŋkpa ña-tɩ, taayele aleewaa tɩŋnɩ kpaca ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ pɛcɛtɩ-ŋ.

13. Ɛyaa sakɩyɛ mba peseɣaɣ sɔɔndʋ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ ɖooo yɔ, ɛbɛ papɩzaa nɛ pala?

13 Feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ ɩɩcɛtɩɣ ɛyaa yem na, ɩɖʋʋ-wɛ ɖɔɖɔ sɔɔndʋ. Sataŋ nɛ ɛ-aleewaa pasɩm mbʋ se “pakalɩ [pa]-kɩyakɩŋ.” Pɩkazɩ pazɩ, pataasɩɣ pɩzʋʋ nɛ pala pʋyʋ. Pɩ-yɔɔ pɛwɛɛ palakɩ kañatʋ sɔsɔtʋ kpem sɔnɔ. (Natʋ 12:12, 17) Paa mbʋ, ɛyaa sakɩyɛ mba peseɣaɣ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ sɔɔndʋ ɖooo yɔ, palɩ sɔɔndʋ ndʋ tɩ-taa lɛɛlɛɛyɔ. Ɛzɩma palaba nɛ palɩɩ tɩ-taa? Nɛ ye ɛyʋ ɛɛtɛm paɣzʋʋ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ yɔ, ɛbɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla?

ƐZƖMA ÐƖPƖZƖƔ NƐ ÐƖKAÐƖNƖ FEZIŊ KƖDƐKƐDƖŊ YƆ

14. Ɛzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Efɛɛzɩ paalabʋ yɔ, ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla nɛ ɖɩlɩɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ nesi tɛɛ?

14 Bibl heyiɣ-ɖʋ ɛzɩma ɖɩkaɖɩnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ nɛ ɛzɩma ɖɩla nɛ ɖiyebi-i yaʋ yɔ. Maɣzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ mba mba paawɛ Efɛɛzɩ tɛtʋ taa yɔ, pa-kɩɖaʋ yɔɔ. Pa-taa nabɛyɛ yaɣaɣ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ pʋcɔ nɛ papɩsɩɣ Krɩstʋ mba. Pañɩnaɣ se peyele feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ lɛ, ɛbɛ palaba? Bibl tɔm se: “Mba palakaɣ fadɩŋ mbʋ yɔ, pa-taa sakɩyɛ kɔnɩ pa-fadɩŋ takayɩsɩ nɛ pañaɣzɩ-sɩ miŋ ɛyaa kpeekpe ɛzɩdaa.” (Tʋma Labʋ 19:19) Ɛzɩma pañaɣzɩ pa-fadɩŋ takayɩsɩ miŋ yɔ, pɩkɛ kɩɖaʋ mba pañɩnɩɣ se peyele feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ sɔnɔ yɔ. Mba pɔsɔɔlaa se pɛsɛɛ Yehowa yɔ, pʋpɔzʋʋ se pɔlɔ wondu ndʋ payɩ palakaɣnɩ tʋmɩyɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ taa yɔ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɛ takayɩsɩ, filimwaa, fotonaa yaa minziikiwaa mba peseɣtiɣ ɛyaa se payaa feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaa pɔsɔɔlɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ yɔ. Pɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ pɩkɛ tɩlanaa yaa wondu ndʋ ɛyaa tɔɔlʋʋ yaa pataŋ pɔ-yɔɔ se kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ ɛtaatalɩ-wɛ yɔ.—1 Kɔrɛntɩ 10:21.

15. Ye ɖɩcaɣ se ɖɩkaɖɩnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla?

15 Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Efɛɛzɩ yɔ, pañaɣzɩ pa-takayɩsɩ miŋ nɛ pɩla pɩnzɩ cabɩ lɛ, apostoloo Pɔɔlɩ ma-wɛ takayaɣ nɛ ɛtɔ se: “Ða nɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ . . . ɖiyouna.” (Efɛɛzɩ 6:12) Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se aleewaa taayele-wɛ. Paawɛɛ nɛ pañakɩ pana se pawabɩ-wɛ. Ye mbʋ, ɛbɛ pɩɩwɛɛ se Krɩstʋ ñɩma mba patasɩ labʋ? Pɔɔlɩ tasɩ-wɛ lɔŋ se: “Ɩɖɔkɩ tisuu pɩcɛyɩ tam, mbʋ iɖeziɣni kɩdɛkɛdɩm tʋ [Sataŋ] miŋ.” (Efɛɛzɩ 6:16) Ye ɖe-tisuu ɛwɛ ɖoŋ pɩɖɔɔ kɔyɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ ɛnɩ pɩkɩlɩ.—Maatiyee 17:20.

16. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpazɩ ɖe-tisuu ɖoŋ?

16 Ye mbʋ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpazɩ ɖe-tisuu ɖoŋ? Pɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ Bibl. Ye koloŋa tigiɖe ɛcɛyɩ camɩyɛ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ka-maɣmaɣ kɛwɛɣ ɖoŋ ɖɔɖɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, ye ɖe-tisuu tigiɖe ɛcɛyɩ camɩyɛ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ye ɖɩtɩlɩ Ɛsɔtɔm camɩyɛ yɔ, ɖe-tisuu maɣmaɣ wɛɣ ɖoŋ. Ye ɖɩkalɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl paa ɖooye yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ɖe-tisuu kpaɣ ɖoŋ. Nɛ ɛzɩ koloŋa ŋga kɛwɛ ɖoŋ camɩyɛ yɔ, ɖe-tisuu mbʋ pikendiɣ ɖɔ-yɔɔ nɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ iihikiɣ-ɖʋ.—1 Yohanɛɛsɩ 5:5.

17. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtasɩ labʋ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ?

17 Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩɩpɔzaa se Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Efɛɛzɩ yɔ, patasɩ labʋ? Pɩɩpɔzaa se patasɩ pa-tɩ yɔɔ kandɩyʋʋ camɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, tɛtʋ ndʋ tɩ-taa paawɛɛ yɔ, tɩyɩtʋ kaaɖɔwa. Pɩ-yɔɔ Pɔɔlɩ heyi-wɛ se: “Ɩwɛɛ adɩma yɔɔ nɛ miŋuu yɔɔ tam . . . Ikemsini adɩma kaahɛzaɣ.” (Efɛɛzɩ 6:18) Ða ɖɔɖɔ, ɖɩwɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, tɩyɩtʋ ɖɔwa kamaɣ fɛyɩ. Pɩ-yɔɔ pʋpɔzaa se ɖɩtɩmnɩ Yehowa nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim se ɛkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ. Pɩ-yɔɔ pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖɩyaa Yehowa hɩɖɛ ɖa-adɩma taa. (Kalɩ Aduwa 18:10.) Nɛ pʋpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩtɩmɩɣnɩ Ɛsɔ se ‘ɛlɩzɩ-ɖʋ kɩdɛkɛdɩm taa’ yaa Sataŋ Yiliyu nesi tɛɛ. (Maatiyee 6:13) Yehowa cosuu adɩma wena alɩɣnɩ ɖa-laŋa taa yɔ, a-yɔɔ.—Keɣa 144:19.

18, 19. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu se ɖɩwakɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ weyi ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩlʋkɩna yɔ? (b) Tɔm ndʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩ-taa?

18 Feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ fɛyɩ ɖeu, ɛlɛ ye ɖɩlʋbɩnɩ Yiliyu nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Ɛsɔ yɔ, pɩfɛyɩ se ɖɩtasɩɣ-ɩ seu sɔɔndʋ. (Kalɩ Yakubu 4:7, 8) Feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ ɖoŋ wɛnɩ kamaɣ. Noa alɩwaatʋ taa paahɔm ɩ-nɩŋgbaaŋ. Nɛ cee wayɩ lɛ, pakaɣ-ɩ tɔm hʋnʋʋ kɛdɛzaɣ ɖeɖe. (Yuudi 6) Taasɔɔ ɖɔɖɔ se Yehowa tiyiyaa ɖoŋ tɩnaa kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ. (2 Awiya 6:15-17) Tiyiyaa mba pɔsɔɔlaa siŋŋ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ nɛ ɖɩwabɩ-ɩ. Halɩ tiyiyaa kɩbama mba pɛwɛɛ nɛ pasazɩɣ-ɖʋ. Ye mbʋ, ɖɩñɔtʋʋnɩ Yehowa nɛ e-tiyiyaa kɩbama mba. Ðiyele ɖɔɖɔ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ nɛ ɖɩɖɔŋ paa ɖooye lɔŋ weyi Ɛsɔtɔm tasɩɣ-ɖʋ yɔ, ɛ-yɔɔ. (1 Pɩyɛɛrɩ 5:6, 7; 2 Pɩyɛɛrɩ 2:9) Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu se ɖɩwakɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ weyi ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩlʋkɩna yɔ.

19 Ɛlɛ, ɛbɛ yɔɔ Ɛsɔ ha nʋmɔʋ kɩdɛkɛdɩm nɛ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ se ɩɖʋʋ ɛyaa kʋñɔmɩŋ sakɩyɛ mbʋ? Pocosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩ-taa.

^ tay. 2 Natʋ 5:11 yɔɔdɩ Ɛsɔ tiyiyaa tɔm se: “Pɛkɛ caɖaŋ caɖaŋ, kudokiŋ kudokiŋ.” Ye mbʋ Bibl wɩlɩɣ se Ɛsɔ tiyiyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ palɩzaa.