1. Ke ka baka la’ng re swanetše go nyaka go ithuta ka barongwa?

KA TLWAELO go tseba motho go akaretša go ithuta se sengwe ka lapa la gagwe. Ka mo go swanago, go tseba Jehofa Modimo go akaretša go tlwaelana gakaone le barongwa bao e lego lapa la gagwe la legodimong. Beibele e bitša barongwa gore ke “bana . . . ba Modimo.” (Jobo 38:7) Ka gona ba na le boikarabelo bofe morerong wa Modimo? Na go na le karolo yeo ba ilego ba e bapala historing ya motho? Na barongwa ba kgoma bophelo bja gago? Ge e ba go le bjalo, ba bo kgoma bjang?

2. Barongwa ba tšwa kae, gomme ke ba bakae?

² Beibele e bolela ka barongwa ka makga a makgolo. Anke re eleng hloko tše sego kae tša ditšhupetšo tše e le gore re ithute ka mo go oketšegilego ka barongwa. Barongwa ba tšwa kae? Ba-Kolose 1:16 e re: “Dilo tše dingwe ka moka tše di lego magodimong le lefaseng di hlodilwe ka yena [Jesu Kriste].” Ka baka leo, dibopiwa ka moka tša moya tšeo di bitšwago barongwa di ile tša bopša ka se tee ka se tee ke Jehofa Modimo ka Morwa wa gagwe wa leitšibulo. Go na le barongwa ba bakae? Beibele e bontšha gore barongwa ba dimilione tše makgolo ba ile ba bopša, gomme ka moka ga bona ke ba matla.—Psalme 103:20. *

3. Jobo 38:4-7 e re botša’ng ka barongwa?

 ³ Lentšu la Modimo e lego Beibele le re botša gore ge lefase le thewa ‘bana bohle ba Modimo ba ile ba gobela.’ (Jobo 38:4-7) Ka gona barongwa ba ile ba ba gona pele ga ge batho ba ka bopša, gaešita le pele ga go bopša ga lefase. Karolo ye ya Beibele gape e bontšha gore barongwa le bona ba na le maikwelo, ka gobane e re ba ile ba ‘hlalala bohle.’ Ela hloko gore ‘bana bohle ba Modimo’ ba ile ba hlalala ba kopane. Ka nako yeo, barongwa ka moka e be e le karolo ya lapa le le kopanego leo le hlankelago Jehofa Modimo.

4. Beibele e bontšha bjang gore barongwa ba botegago ba kgahlegela mediro ya batho?

⁴ Ga e sa le go tloga nakong ya ge di hlatsela go bopša ga batho ba pele, dibopiwa tše di botegago tša moya di bontšhitše kgahlego e tseneletšego lapeng le le golago la batho le go phethagatšweng ga morero wa Modimo. (Diema 8:30, 31; 1 Petro 1:11, 12) Lega go le bjalo, ge nako e dutše e tšwela pele, barongwa ba ile ba lemoga gore batho ba bantši ba tlogetše go hlankela Mmopi wa bona yo lerato. Ga go pelaelo gore se se ile sa nyamiša barongwa ba botegago. Ka lehlakoreng le lengwe, nako le nako ge motho o tee a boela go Jehofa ‘barongwa ba Modimo ba a thaba.’ (Luka 15:10) Ka ge barongwa ba tshwenyegile kudu ka katlego ya bao ba hlankelago Modimo, ga go makatše ge Jehofa a ba dirišitše gantši e le gore a matlafatše le go šireletša bahlanka ba gagwe ba botegago mo lefaseng. (Ba-Hebere 1:7, 14) Ela hloko e mengwe ya mehlala.

5. Ke mehlala efe ya thekgo ya barongwa yeo re e hwetšago ka Beibeleng?

⁵ Barongwa ba babedi ba ile ba thuša monna yo a lokilego Lota le barwedi ba gagwe go phologa go fedišwa ga metse e mebedi e kgopo ya Sodoma le Gomora ka go ba etelela pele gore ba tšwe tikologong yeo. (Genesi 19:15, 16) Nywaga-kgolo ka morago, moporofeta Daniele o ile a lahlelwa ka moleteng wa ditau eupša a phologa gomme a re: “Modimo wa-ka ó romile Morongwa wa xaxwe a khuparetša melomo ya ditau.” (Daniele 6:23) Lekgolong la pele la ngwaga C.E., morongwa o  ile a lokolla moapostola Petro kgolegong. (Ditiro 12:6-11) Go feta moo, barongwa ba ile ba thekga Jesu mathomong a bodiredi bja gagwe bja lefaseng. (Mareka 1:13) Le gona pejana ga lehu la Jesu, morongwa o ile a tšwelela go Jesu gomme “a mo matlafatša.” (Luka 22:43) Yeo e swanetše go ba e ile ya ba khomotšo e kgolo kudu go Jesu dinakong tšeo tše bohlokwa kudu bophelong bja gagwe!

6. (a) Barongwa ba šireletša bjang batho ba Modimo lehono? (b) Ke dipotšišo dife tšeo ga bjale re tlago go di ahla-ahla?

⁶ Lehono, barongwa ga ba sa tšwelela ka tsela ya kgonthe go batho ba Modimo lefaseng. Le ge batho ba ka se ba bone, barongwa ba matla ba Modimo ba sa dutše ba šireletša batho ba gagwe, kudu-kudu selong se sengwe le se sengwe seo se gobatšago moyeng. Beibele e re: “Morongwa wa Morêna ó xoraxorêla ba ba mmoifaxo; ó a ba namolêla.” (Psalme 34:7) Ke ka baka la’ng mantšu ao a swanetše go re homotša kudu? Ka gobane go na le dibopiwa tše kotsi le tše kgopo tša moya tšeo di nyakago go re fediša! Dibopiwa tšeo ke dife? Di tšwa kae? Di leka bjang go re gobatša? Gore re hwetše dikarabo tša dipotšišo tše, anke ka bokopana re eleng hloko selo se sengwe seo se diregilego mathomong a histori ya motho.

7. Sathane o ile a atlega go fihla bokgoleng bofe tabeng ya go dira gore batho ba furalele Modimo?

⁷ Ka ge re ithutile go Kgaolo 3 ya puku ye, yo mongwe wa barongwa o ile a hlagolela kganyogo ya go buša ba bangwe gomme ka go rialo a furalela Modimo. Ka morago morongwa yo o ile a tla a tsebja e le Sathane Diabolo. (Kutollo 12:9) Mo e ka bago nywaga e 1 600 ka morago ga go fora Efa, Sathane o ile a atlega tabeng ya go dira gore mo e ka bago batho ka moka ba furalele Modimo ka ntle le ba sego kae bao ba bego ba botega, ba bjalo ka Abele, Henoge le Noa.—Ba-Hebere 11:4, 5, 7.

8. (a) Barongwa ba bangwe ba ile ba fetoga bjang batemona? (b) Ke’ng seo batemona ba bego ba swanetše go se dira e le gore ba phologe Meetse-fula a mehleng ya Noa?

⁸ Mehleng ya Noa, barongwa ba bangwe ba ile ba rabela  malebana le Jehofa. Ba ile ba tlogela madulo a bona lapeng la Modimo la legodimong, ba tla lefaseng gomme ba ikapeša mebele ya nama. Ka baka la’ng? Go Genesi 6:2 re bala gore: “Barwa ba Modimo ba bôna barwedi ba batho e le bôná ba ba botse, ba tšea basadi mo xo bôná-bao bohle ba ba bexo ba ba kxahla.” Eupša Jehofa Modimo ga se a ka a dumelela ditiro tša barongwa ba le bokgopo bjo bo bego bo le gona bja batho gore di tšwele pele. O ile a tliša meetse-fula a lefase ka moka ao a ilego a fediša batho ka moka ba babe gomme a phološa feela bahlanka ba gagwe ba botegago. (Genesi 7:17, 23) Ka baka leo, barongwa ba marabele, goba batemona ba ile ba gapeletšega gore ba tlogele mebele ya bona ya nama gomme ba  boele legodimong e le dibopiwa tša moya. Ba ile ba ipea ka lehlakoreng la Diabolo, yoo ka go rialo a ilego a ba “mmuši wa batemona.”—Mateo 9:34.

9. (a) Ke’ng seo se diragaletšego batemona ge ba boela legodimong? (b) Ke’ng seo re tlago go se ela hloko ge e le mabapi le batemona?

⁹ Ge barongwa ba go se kwe ba be ba boela legodimong, ba ile ba swarwa bjalo ka balahlwa go swana le mmuši wa bona e lego Sathane. (2 Petro 2:4) Gaešita le ge ga bjale ba sa kgone go ikapeša mebele ya nama, ba sa dutše ba diriša tutuetšo e mpe kudu bathong. Ge e le gabotse, ka thušo ya batemona ba, Sathane o ‘timetša lefase ka moka le go agilwego go lona.’ (Kutollo 12:9; 1 Johane 5:19) Bjang? Batemona ba diriša kudu-kudu mekgwa e hlametšwego go fora batho. (2 Ba-Korinthe 2:11) Anke re ahla-ahleng e mengwe ya mekgwa ye.

10. Go dirišana le meoya ke’ng?

¹⁰ Go dirišana le meoya ke tsela yeo batemona ba e dirišago gore ba fore batho. Go dirišana le meoya ke go dirišana le batemona, bobedi ka tsela e lebanyago le ka mmaditsela wa motho. Beibele e gana go dirišana le meoya e bile e re lemoša gore re pheme selo se sengwe le se sengwe seo se sepedišanago le gona. (Ba-Galatia 5:19-21) Go dirišana le meoya go hola batemona go swana le ka tsela yeo kgoketšo e holago barei ba dihlapi. Morei wa dihlapi o diriša dikgoketšo tše di sa swanego go swara mehuta e fapa-fapanego ya dihlapi. Ka mo go swanago, meoya e kgopo e diriša mehuta e sa swanego ya go dirišana le meoya go tliša mehuta ka moka ya batho ka tlase ga tutuetšo ya yona.

11. Bonoge ke’ng, gomme ke ka baka la’ng re swanetše go bo phema?

¹¹ Mohuta o mongwe wa kgoketšo woo o dirišwago ke batemona ke bonoge. Bonoge ke’ng? Ke go leka go tseba ka bokamoso goba ka selo se sengwe seo se sa tsebjego. Mehuta e mengwe ya bonoge ke bolepi bja dinaledi, go diriša ditaola, go noga ka go lebeledišiša legakabje, go laola motho ka go diriša methalo ya ka diatleng le go nyaka ditšhupo goba dika tše di  makatšago ditorong. Gaešita le ge batho ba bantši ba nagana gore go diriša bonoge ga go kotsi, Beibele e bontšha gore didupe le meoya e kgopo di a dirišana. Ka mohlala, Ditiro 16:16-18 e bolela ka “motemona wa bonoge” yo a ilego a kgoniša ngwanenyana gore a ‘noge.’ Eupša o ile a lahlegelwa ke bokgoni bjo ge motemona a be a ntšhwa go yena.

12. Ke ka baka la’ng go le kotsi go leka go bolela le bahu?

¹² Tsela e nngwe yeo batemona ba forago batho ka yona ke ka go ba kgothaletša gore ba botšiše dilo go bahu. Batho bao ba nyamišitšwego ke go lahlegelwa ke moratiwa wa bona lehung gantši ba forwa ke dikgopolo tše fošagetšego mabapi le bao ba hwilego. Sedupe se ka nea tsebišo e kgethegilego goba sa bolela ka lentšu leo le ka kwagalago e le la motho yo a hwilego. Ka baka leo, batho ba bantši ba thoma go kgodišega gore bahu ba phela e le ka kgonthe le gore go botšiša go bona go tla thuša bao ba phelago go kgotlelela manyami a bona. Eupša seo go thwego ke khomotšo le ge e ka ba efe e bjalo ke sa maaka e le ka kgonthe e bile se kotsi. Ka baka la’ng? Ka gobane batemona ba kgona go ekiša lentšu la motho yo a hwilego gomme ba  nea didupe tsebišo mabapi le motho yo a hwilego. (1 Samuele 28:3-19) Go feta moo, ka ge re ithutile go Kgaolo 6, bahu ba kgaoditše go ba gona. (Psalme 115:17) Ka gona “e a nyakaxo selô bahung” o forilwe ke meoya e kgopo gomme o itshwere ka tsela yeo e thulanago le thato ya Modimo. (Doiteronomio 18:10, 11; Jesaya 8:19) Ka gona, e-ba šedi gore o pheme kgoketšo ye e kotsi yeo e dirišwago ke batemona.

13. Ke’ng seo ba bantši bao ba kilego ba boifa batemona ba ilego ba kgona go se dira?

¹³ Meoya e kgopo ga e fo fora batho eupša e bile e a ba tšhoša. Lehono, Sathane le batemona ba gagwe ba a tseba gore ba na le “nako e kopana” feela e šetšego pele ba bewa boemong bja go se dire selo, e bile ga bjale ke ba šoro kudu go feta le ge e le neng pele. (Kutollo 12:12, 17) Lega go le bjalo, batho ba dikete bao ba kilego ba phela ba tšhogile meoya e bjalo e kgopo letšatši le letšatši ga ba sa tšhogile. Ba ile ba kgona bjang? Ke’ng seo motho a ka se dirago gaešita le ge a šetše a dirišana le meoya?

14. Ka go swana le Bakriste ba lekgolong la pele la nywaga ba kua Efeso, re ka lokologa bjang meoyeng e kgopo?

¹⁴ Beibele e re botša kamoo re ka ganetšago meoya e kgopo gotee le kamoo re ka lokologago go yona. Ela hloko mohlala wa Bakriste ba lekgolong la pele la nywaga motseng wa Efeso. Ba bangwe ba bona ba be ba dirišana le meoya pele e e-ba Bakriste. Ge ba be ba dira phetho ya gore ba tlogele go dirišana le meoya, ke’ng seo ba ilego ba se dira? Beibele e re: “Ba bantši ba bao ba bego ba dira malea ba kgobokanya dipuku tša bona gomme ba di fiša pele ga mang le mang.” (Ditiro 19:19) Ka go senya dipuku tša bona tša maleatlana, Bakriste bao ba bafsa ba ile ba beela bao lehono ba kganyogago go ganetša meoya e kgopo mohlala. Batho bao ba nyakago go hlankela Jehofa ba swanetše gore ba fediše dilo ka moka tšeo di sepedišanago le go dirišana le meoya. Seo se akaretša dipuku, dimakasine, difilimi, diswantšho le mmino o gatišitšwego woo o kgothaletšago go dirišana le meoya gomme o dira gore go bonagale go  gogela e bile go thabiša. Le gona go akaretšwa le dipheko goba dilo tše dingwe tšeo di aparwago ka morero wa go itšhireletša bobeng.—1 Ba-Korinthe 10:21.

15. E le gore re ganetše meoya e kgopo, ke’ng seo re swanetšego go se dira?

¹⁵ Nywaga e itšego ka morago ga ge Bakriste kua Efeso ba sentše dipuku tša bona tša maleatlana, moapostola Paulo o ile a ba ngwalela gore: “Re kakadipana le . . . madira a kgopo a moya.” (Ba-Efeso 6:12) Batemona ba be ba se ba hwa matwa. Ba be ba sa dutše ba leka go fenya. Ka gona, ke’ng se sengwe seo Bakriste bao ba bego ba swanetše go se dira? Paulo o itše: “Godimo ga tšohle, tšeang kotse e kgolo ya tumelo, yeo ka yona le tla kgonago go tima mesebe ka moka e tukago ya yo kgopo [Sathane].” (Ba-Efeso 6:16) Ge kotse ya rena ya tumelo e tia kudu, ke moo go ganetša ga rena meoya e kgopo go tlago go ba matla kudu.—Mateo 17:20.

16. Re ka matlafatša bjang tumelo ya rena?

¹⁶ Ka gona, re ka matlafatša bjang tumelo ya rena? Ka go ithuta Beibele. Go tia ga leboto go ithekgile kudu ka matla a motheo wa lona. Ka tsela e swanago, go tia ga tumelo ya rena go ithekgile kudu ka motheo wa yona, e lego tsebo e nepagetšego ya Lentšu la Modimo, Beibele. Ge e ba re bala le go ithuta Beibele letšatši le letšatši, tumelo ya rena e tla tia. Ka go swana le leboto le le tiilego, tumelo e bjalo e tla re šireletša tutuetšong ya meoya e kgopo.—1 Johane 5:5.

17. Ke mogato ofe o nyakegago e le gore o ganetše meoya e kgopo?

¹⁷ Ke mogato ofe o mongwe woo Bakriste bao ba Efeso ba bego ba swanetše go o gata? Ba be ba nyaka tšhireletšo e oketšegilego ka gobane ba be ba phela motseng woo o tletšego ka botemona. Ka gona Paulo o ile a ba botša gore: ‘Ka mohuta o mongwe le o mongwe wa thapelo le topo le tšwele pele thapelong mabakeng ohle ka moya.’ (Ba-Efeso 6:18) Ka ge le rena re phela lefaseng leo le tletšego ka botemona, go rapela Jehofa ka go tšwa pelong re kgopela tšhireletšo ya gagwe go bohlokwa e le gore re ganetše meoya e kgopo. Ee, re swanetše go diriša leina la Jehofa dithapelong tša rena. (Diema 18:10) Ke ka baka leo re swanetšego go tšwela pele re rapela Modimo gore a “re  hlakodiše go yo kgopo,” Sathane Diabolo. (Mateo 6:13) Jehofa o tla araba dithapelo tše bjalo tšeo di tšwago pelong.—Psalme 145:19.

18, 19. (a) Ke ka baka la’ng re ka kgonthišega ka phenyo ntweng ya rena malebana le dibopiwa tša moya tše kgopo? (b) Ke potšišo efe yeo e tlago go arabja sehlogong se se latelago?

¹⁸ Meoya e kgopo e kotsi, eupša ga se ra swanela go e boifa ge e ba re ganetša Diabolo gomme re batamela kgaufsi le Modimo ka go dira thato ya Gagwe. (Jakobo 4:7, 8) Matla a meoya e kgopo a lekanyeditšwe. E ile ya otlwa mehleng ya Noa, gomme e lebane le kahlolo ya yona ya mafelelo nakong e tlago. (Juda 6) Le gona, gopola gore re na le tšhireletšo ya barongwa ba matla ba Jehofa. (2 Dikxoši 6:15-17) Barongwa bao ba kgahlegela kudu go re bona re atlega tabeng ya go ganetša meoya e kgopo. Ge re bolela ka tsela ya seswantšhetšo barongwa ba ba lokilego ba a re kgothatša. Ka gona anke re duleng re le kgaufsi le Jehofa le lapa la gagwe la dibopiwa tše botegago tša moya. Eka gape re ka phema mohuta le ge e le ofe wa go dirišana le meoya gomme ka mehla re diriše keletšo ya Lentšu la Modimo. (1 Petro 5:6, 7; 2 Petro 2:9) Ka gona re ka kgodišega ka phenyo ntweng ya rena malebana le dibopiwa tša moya tše kgopo.

¹⁹ Eupša ke ka baka la’ng Modimo a dumeletše meoya e mebe le bokgopo bjo bo baketšego batho tlaišego e kgolo gakaaka? Potšišo yeo e tla arabja sehlogong se se latelago.