Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Oku Turikukwatwaho Ebihangirwe by’Omwoyo

Oku Turikukwatwaho Ebihangirwe by’Omwoyo

Eshuura ya Ikumi

Oku Turikukwatwaho Ebihangirwe by’Omwoyo

Baamaraika shi nibahwera abantu?

Baadaimoni babaasize kukora ki aha bantu?

Hariho ekishemereire kutureetera kutiina emyoyo emibi?

1. Ahabw’enki tushemereire kwetenga kwega ahari baamaraika?

OKUMANYA gye omuntu emirundi mingi nikitwariramu okugira ebi waayega aha bikwatiraine n’eka ye. Nikyo kimwe, n’okumanya gye Yehova Ruhanga nikitwariramu okumanya gye eka ye erimu baamaraika. Baibuli neeyeta baamaraika “abaana ba Ruhanga.” (Yobu 38:7) Kwonka shi, baine bujunaanizibwa ki omu kigyendererwa kya Ruhanga? Haine eki batwire nibakorera abantu? Haine eki barikubaasa kukora aha magara gaawe? Ku kiraabe kiriho, nibakikora bata?

2. Baamaraika bakaruga nkahi, kandi ni bangahi?

2 Baibuli neegamba ahari baamaraika emirundi mingi. Ka twetegyereze bimwe aha byahandiikirwe, twegye ebindi ebirikukwata ahari baamaraika. Baamaraika bakaruga nkahi? Abakolosai 1:16 nirugira ruti: “Omuri ogwo [Yesu Kristo] nimwo ebintu byona byahangiirwe, eby’omu iguru n’eby’ahansi.” N’ahabw’ekyo, ebihangirwe byona eby’omwoyo ebirikwetwa baamaraika bikahangwa Yehova Ruhanga buri kimwe okwakyo okurabira omu Mwana we omujigaijo. Hariho baamaraika bangahi? Baibuli neeyoreka ngu hakahangwa obuhumbi n’obuhumbi bwa baamaraika, kandi ngu boona n’ab’amaani.—Zaaburi 103:20. *

3. Ekitabo kya Yobu 38:4-7 nikitugambira ki ahari baamaraika?

3 Baibuli, Ekigambo kya Ruhanga, nikitugambira ngu obu ensi yaahangwa, “abaana ba Ruhanga boona bakateera akaari k’okushemererwa.” (Yobu 38:4-7) N’ahabw’ekyo, baamaraika bakaba bariho ira munonga abantu n’ensi bitakahangirwe. Akacweka ka Baibuli aka nikooreka ngu baamaraika baine enyehurira, ahakuba nikagira ngu boona hamwe “bakateera akaari k’okushemererwa.” Yetegyereze ngu “abaana ba Ruhanga boona” bakashemerererwa hamwe. Omu bunaku obwo, baamaraika boona bakaba bari ekicweka ky’eka eri omu bumwe omu kuheereza Yehova Ruhanga.

OBUHWEZI HAMWE N’OBURINZI BWA BAAMARAIKA

4. Baibuli neeyoreka eta ngu baamaraika abeesigwa nibafayo aha bi abantu barikukora?

4 Okwiha obu baareeba abantu nibahangwa, baamaraika abeesigwa batwire nibata munonga omutima aha bantu abatuura nibeyongyera obwingi hamwe n’aha kigyendererwa kya Ruhanga. (Enfumu 8:30, 31; 1 Petero 1:11, 12) Obwire ku bwagyenzire nibuhinguraho, baamaraika bakeetegyereza ngu abantu baingi bakareka kuheereza Omuhangi waabo owa rukundo. Buzima eki kikagwisa kubi baamaraika abeesigwa. Beitu kwonka, omuntu omwe ku arikugarukira Yehova, ‘nihabaho okushemererwa omuri baamaraika.’ (Luka 15:10) Obu baamaraika barikufayo munonga batyo aha burungi bw’abaheereza ba Ruhanga, nitubaasa kwetegyereza ahabw’enki emirundi mingi Yehova yaabaire ayejunisa baamaraika okugumya n’okurinda abaheereza be abeesigwa aha omu nsi. (Abaheburaayo 1:7, 14) Teekateeka aha by’okureeberaho ebimwe.

5. Ni by’okureeberaho ki ebirikworeka obuhwezi bwa baamaraika ebi turikushanga omu Baibuli?

5 Baamaraika babiri bakahwera Looti, omushaija omwesiga hamwe n’abahara okukira okucwekyerera kw’ababi omu kibuga kya Sodoma na Gomora barikubashohoza kuruga omu rurembo orwo. (Okutandika 19:15, 16) Bwanyima y’emyaka mingi, omurangi Danieli akanagwa omu kiina ky’entare, kwonka tiyaakorwaho kabi koona atyo yaagira ati: “Ruhanga wangye atumire maraika we, yaigara eminwa y’entare.” (Danieli 6:22) Omu kyasha ky’okubanza C.E., maraika akaigurira entumwa Petero yaaruga omu kihome. (Ebyakozirwe 12:6-11) Kandi ekindi, baamaraika bakagumya Yesu aha kutandika kw’obuheereza bwe omu nsi. (Mako 1:13) Akaanya kakye Yesu ari haihi kufa, maraika akamubonekyera atyo “yaamugumya.” (Luka 22:43) Yesu ku aine kuba yaahuumuriziibwe namunonga omu bwire obwo!

6. (a) Baamaraika nibarinda bata abantu ba Ruhanga ebiro ebi? (b) Ni bibuuzo ki ebi turikuza kushwijuma?

6 Ebiro ebi, baamaraika tibakibonekyera bantu ba Ruhanga omu nsi. Kwonka n’obu baraabe batarikureebwa, baamaraika ba Ruhanga ab’amaani nibakihwera abantu be, namunonga okubarinda ekintu kyona ekirikubaasa kushiisha oburungi bwabo obw’eby’omwoyo. Baibuli neegira eti: “Maraika wa MUKAMA ateera amahema okwehinguririza abarikumutiina, kandi abajuna.” (Zaaburi 34:7) Ahabw’enki ebigambo ebyo bishemereire kutuhuumuriza munonga? N’ahabw’okuba hariho ebihangirwe by’omwoyo ebibi, eby’akabi kandi ebirikwenda kutucwekyereza! Nibo baahi? Nibaija barikuruga nkahi? Nibateeraho bata kutukora kubi? Okutunga eby’okugarukamu, omu bugufu ka twetegyereze ekyabaireho aha kutandika kw’ebyafaayo by’omuntu.

EBIHANGIRWE EBY’OMWOYO EBIRI ABAZIGU BAITU

7. Sitaane akabaasa kuhika hi omu kwiha abantu ahari Ruhanga?

7 Nk’oku twayegire omu Shuura ya 3 ey’ekitabo eki, omwe ahari baamaraika akagira ekyetengo ky’okwenda kutegyeka abandi, atyo yaagomera Ruhanga. Bwanyima maraika ogu akamanywa nka Sitaane Omuregi. (Okushuuruurwa 12:9) Emyaka nka 1,600 bwanyima y’okubeihabeiha Haawa, Sitaane haihi akabaasa kwiha abantu boona ahari Ruhanga okwihaho abeesigwa bakye bonka nka Abeeli, Enoka, na Noa.—Abaheburaayo 11:4, 5, 7.

8. (a) Baamaraika abamwe bakahinduka bata baadaimoni? (b) Okubaasa kukira okucwekyerezibwa Omwegyemure gw’omu bunaku bwa Noa, n’enki eki baadaimoni baabaire baine kukora?

8 Omu bunaku bwa Noa, baamaraika abandi bakagomera Yehova. Bakaruga omu myanya yaabo omu ka ya Ruhanga ey’omu iguru, baija hanu omu nsi, batyo baajwara emibiri y’abantu. Ahabw’enki? Nitushoma tuti omu Okutandika 6:2: “Abaana ba Ruhanga baareeba abaishiki b’abantu bari barungi; baashweramu abakazi boona abu baakunzire.” Kwonka Yehova Ruhanga taraikiriize ebikorwa bya baamaraika aba hamwe n’obubi obu baahikize aha bantu kugumizamu. Akareeta omwegyemure omu nsi yoona ogwamazireho abantu ababi boona kwonka yaakiza abaheereza be abeesigwa bonka. (Okutandika 7:17, 23) Ahabw’eki, baamaraika abagomi bakagyemeserezibwa kujuura emibiri yaabo y’obuntu bakagaruka omu iguru nk’ebihangirwe eby’omwoyo. Bakashemba Omuregi, owaahindukire ‘mukama wa baadaimoni.’—Matayo 9:34.

9. (a) N’enki ekyahikire ahari baadaimoni obu baagaruka omu iguru? (b) N’enki eki turikuza kwega aha bikwatiraine na baadaimoni?

9 Baamaraika aba abagomi ku baagarukire omu iguru, bo na Sitaane, mukama waabo, bakaba nk’encubwa. (2 Petero 2:4) N’obu hati baraabe batarikubaasa kujwara emibiri y’obuntu, bakyaine kihango eki barikukora aha bantu. Arikuhwerwa baadaimoni aba, Sitaane ‘naagobeza ensi yoona.’ (Okushuuruurwa 12:9; 1 Yohaana 5:19) Mu muringo ki? Okukira munonga, baadaimoni nibakikora omu miringo egyendereire kuhabisa abantu. (2 Abakorinso 2:11) Ka twetegyereze emwe aha miringo egi.

OKU BAADAIMONI BARIKUHABISA

10. Obufumu niki?

10 Okubaasa kuhabisa abantu, baadaimoni nibeejunisa eby’obufumu. Obufumu nikimanyisa okukorengana na baadaimoni benyine nari orikurabira omu mufumu. Baibuli neejumiirira eby’obufumu kandi eturabura okwetantara ekintu kyona ekiine akakwate n’eby’obufumu. (Abagalatia 5:19-21) Baadaimoni nibeejunisa obufumu nk’oku omushohi arikwejunisa omutego. Omushohi naayejunisa emitego y’emiringo mingi okubaasa kukwata eby’enyanja by’emiringo mingi. Nikyo kimwe, n’emyoyo emibi neeyejunisa emiringo mingi ey’obufumu okukwata abantu b’emiringo yoona.

11. Okuraguza emizimu nikyo ki, kandi ahabw’enki tushemereire kukwetantara?

11 Omutego gumwe ogu baadaimoni barikwejunisa n’okuraguza emizimu. Okuraguza emizimu nikyo ki? Nikwo kuteeraho kumanya eby’omu maisho nari ebitarikumanywa. Emiringo emwe ey’okuraguza ni ‘okwehanuuza aha nyonyoozi, kukoresa orumanyo, okukyebera omu ngaro hamwe n’okuteeraho kumanya eby’omu maisho kurabira omu bumanyiso nari ebirooto. N’obu abantu baingi barikuteekateeka ngu okuraguza emizimu tikwine kabi, Baibuli yo neeyoreka ngu abaraguzi hamwe n’emyoyo emibi nibakorera hamwe. Nk’eky’okureeberaho, Ebyakozirwe 16:16-18 nizigamba ahari “daimoni orikuragura” owaabaire abaasisa omwishiki ‘kuragura.’ Kwonka akarekyera aho kuragura daimoni ku yaamubingirwemu.

12. Ahabw’enki kiri eky’akabi okuteeraho kuhurizana n’abafu?

12 Omuringo ogundi ogu baadaimoni barikuhabisizamu abantu n’okubashendashenda kwebuuza aha bafu. Abantu abarikuba nibacura ahabw’okufa kw’omukundwa waabo obutoosha nibabeihwabeihwa ebiteekateeko bibi ahari abo abafiire. Omufumu naabaasa kubareetera obutumwa bw’omutaano nari naabaasa kugamba omu iraka riri nk’ery’ogwo ofiire. Ekirikurugamu, abantu baingi nibaikiriza ngu abafu buzima bahuriire kandi ngu okukorengana nabo nikiija kuhwera abahuriire okwemera obusaasi bwabo. Kwonka “okuhuumuriza” nk’okwo buzima n’okw’ebishuba kandi n’okw’akabi. Ahabw’enki? Ahabw’okuba baadaimoni nibabaasa kutooreza iraka ry’omuntu ofiire kandi bahe omufumu amakuru aha muntu ofiire. (1 Samueli 28:3-19) Kandi hoona nk’oku twayegire omu Shuura ya 6, abafu baba batakiriho. (Zaaburi 115:17) N’ahabw’ekyo, ‘omuntu weena orikwebuuza aha bafu’ naaba ahabisiibwe emyoyo emibi kandi naaba naakora ekitarikwikirizana n’eki Ruhanga akunda. (Eky’Ebiragiro 18:10,11; Isaaya 8:19) N’ahabw’ekyo, yetantare kandi yanga omutego ogu omubi, ogu baadaimoni barikwejunisa.

13. N’enki eki baingi abaabaire batiina baadaimoni babaasize kukora?

13 Emyoyo emibi terikuhabisa abantu kwonka beitu n’okubatiinatinisa nebatiinatinisa. Omu bunaku obu, Sitaane na baadaimoni be nibamanya ngu basigaizeyo ‘akaanya kakye’ okucwekyerera kwabo kuhike, kandi hati ni babi munonga okukira n’oku baabaire bari. (Okushuuruurwa 12:12, 17) N’obu kiraabe kiri kityo, enkumi n’enkumi z’abantu abaabaire batiina emyoyo egyo emibi babaasize kugyecwaho. Eki nibakikora bata? N’enki eki omuntu arikubaasa kukora n’obu araabe abaire naakora eby’obufumu?

OKU TURIKUBAASA KWANGIRA EMYOYO EMIBI

14. Nk’Abakristaayo ab’omu kyasha ky’okubanza omuri Efeso, nitubaasa kwecwa tuta aha myoyo emibi?

14 Baibuli neetugambira oku tushemereire kwangira emyoyo emibi n’oku tushemereire kugyecwaho. Banza oteekateekye aha ky’okureeberaho ky’Abakristaayo ab’omu rurembo Efeso omu kyasha ky’okubanza. Bamwe omuribo bakaba bakora eby’obufumu batakahindukire Bakristaayo. N’enki eki baakozire obu baamariirira kwecwa aha by’obufumu? Baibuli neegira eti: ‘Baingi ahari abo abaabaire bakora eby’obufumu bakateeranira hamwe ebitabo byabo, eby’okuragura baabyokyeza omu maisho g’abantu boona.’ (Ebyakozirwe 19:19) Barikucwekyereza ebitabo byabo eby’okuragura, Abakristaayo abo abasya bakateeraho abo abarikwenda hati kwangira emyoyo emibi eky’okureeberaho. Abantu abarikwenda kuheereza Yehova bashemereire kweihaho ekintu kyona ekiine akakwate n’eby’obufumu. Ekyo nikitwariramu ebitabo, zaamagaziini, zaavidiyo, ebipande, obweshongoro oburikushemba ebikorwa by’obufumu oburikubireebekyesa nka birungi kandi ebirikushemeza. Ebindi ebishemereire kunagwa n’emiringa hamwe n’ebindi bintu ebirikujwarwa kwerinda obubi.—1 Abakorinso 10:21.

15. N’enki eki tushemereire kukora okubaasa kwangira emyoyo emibi?

15 Hahingwireho emyaka Abakristaayo omuri Efeso baherize kucwekyereza ebitabo byabo by’okuragura, entumwa Paulo akabahandiikira ati: ‘Niturwana n’amahe g’emyoyo emibi.’ (Abaefeso 6:12) Emyoyo emibi ekaba etakabirugireho. Ekaba ekirikuteeraho kubeegarurira. Mbwenu shi obwo n’enki eki Abakristaayo abo baabaire nibeetenga kukora? Paulo akagira ati: “Ahari ebyo byona, mukwatireho engabo y’okwikiriza ei murikubaasa kuraarisa emyambi y’omuriro yoona ey’Omubi [Sitaane].” (Abaefeso 6:16) Oku engabo yaitu eraabe egumire, nikwo n’okwangira kwaitu okw’emyoyo emibi kuraabe okuhamire.—Matayo 17:20.

16. Nitubaasa kuhamya tuta okwikiriza kwaitu?

16 Kwonka shi nitubaasa kuhamya tuta okwikiriza kwaitu? Turikwega Baibuli. Okuhama kw’ekisiika nikurugiirira aha maani g’omusingi gwakyo. Omu muringo nigwo gumwe, nk’oku ekisiika kirikuhama kyagira omusingi guhamire, n’okwikiriza kwaitu nikuhama kurugirira aha butandikiro bwakwo, nikwo okumanya okuhikire okurikuruga omu Kigambo kya Ruhanga, Baibuli. Ku turagishome kandi twagyega obutoosha, okwikiriza kwaitu nikwija kuhama. Nk’ekisiika ekihamire, okwikiriza nk’okwo nikwija kutukingira emitego y’emyoyo emibi.—1 Yohaana 5:5.

17. N’enki eki turikwetenga kukora okubaasa kwangira emyoyo emibi?

17 N’enki ekindi eki abo Bakristaayo omuri Efeso baabaire nibetenga kukora? Bakaba nibetenga obundi burinzi ahabw’okuba bakaba nibatuura omu rurembo orwabaire rwijwire eby’obufumu. Paulo akabagambira ati: “Mushabire omu mwoyo obutoosha omu kushaba kw’emiringo yoona n’okweshengyereza.” (Abaefeso 6:18) Naitwe obu turikutuura omu nsi eijwire eby’obufumu, okushaba munonga oburinzi bwa Yehova nikikuru omu kwangira emyoyo emibi. Buzima nitwetenga kwejunisa eiziina rya Yehova omu kushaba kwaitu. (Enfumu 18:10, NW) Nitwetenga kuguma nitushaba Ruhanga ‘okutujuna Omubi,’ Sitaane Omuregi. (Matayo 6:13) Yehova naija kugarukamu okushaba nk’okwo okurugire aha mutima.—Zaaburi 145:19.

18, 19. (a) Ahabw’enki turikubaasa kugira obwesigye ngu nitubaasa kuba abasinguzi omu kurwanisa emyoyo emibi? (b) Ni kibuuzo ki ekirikuza kugarukwamu omu shuura erikukurataho?

18 Emyoyo emibi n’ey’akabi, kwonka ku turaabe niturwanisa Omuregi kandi turikwirira haihi Ruhanga obwo turikukora ebi akunda, titushemereire kugitiina. (Yakobo 4:7, 8) Amaani g’emyoyo emibi gaine obugarukiro. Omu bwire bwa Noa, ekafubirwa, kandi neija kucwerwa orubanja omu biro by’omu maisho. (Yuda 6) Kandi ijuka ngu twine oburinzi bwa baamaraika ba Yehova ab’amaani. (2 Abagabe 6:15-17) Baamaraika abo nibakundira kimwe kureeba nituba abasinguzi omu kwangira emyoyo emibi. Baamaraika abahikiriire nibatuhangaana. N’ahabw’ekyo, ka tugume haihi na Yehova hamwe n’eka ye eya baamaraika abeesigwa. Ekindi, ka twetantare buri muringo gw’obufumu gwona kandi obutoosha tugyendere aha buhabuzi bw’Ekigambo kya Ruhanga. (1 Petero 5:6, 7; 2 Petero 2:9) Twakora ebyo nibwo turaahamizibwe ngu nitwija kusingura omu kurwanisa emyoyo emibi.

19 Kwonka shi ahabw’enki Ruhanga arekireho emyoyo emibi hamwe n’obubi, ebirikureetera abantu kubonabona munonga? Ekibuuzo ekyo nikiza kugarukwamu omu shuura erikukurataho.

[Obugambo obw’Ahansi]

^ kacw. 2 Aha bikwatiraine na baamaraika abahikiriire, Okushuuruurwa 5:11 nirugira ruti: “Omuhendo gwabo bari “kakumi emirundi kakumi” nari “enkumi emirundi rukumi.” N’ahabw’ekyo, Baibuli neeyoreka ngu hakahangwa obuhumbi n’obuhumbi bwa baamaraika.

EBI BAIBULI ERIKWEGYESA

▪ Baamaraika abeesigwa nibahwera abo abarikuheereza Yehova.—Abaheburaayo 1:7, 14.

▪ Sitaane na baadaimoni be nibahabisa abantu kandi babaiha ahari Ruhanga.—Okushuuruurwa 12:9.

▪ Waakora ebi Ruhanga akunda kandi okahakanisa Sitaane, Sitaane naakuhunga.—Yakobo 4:7, 8.

[Ebibuuzo by’Obucweka]

[Akabokisi/Ekishushani ekiri aha rupapura 102]

OKU ORIKUBAASA KWANGIRA EMYOYO EMIBI

▪ Yeiheho eby’obufumu byona

▪ Yega Baibuli

▪ Shaba Ruhanga

[Ekishushani ekiri aha rupapura 99]

“Ruhanga wangye atumire maraika we, yaigara eminwa y’entare.”—Danieli 6:22

[Ekishushani ekiri aha rupapura 101]

Baadaimoni baine emiringo mingi ei barikubeihabeihiramu abantu