Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IRELAUD EISEK

Ngehn akan​​—Ia Mwomwen Ar Kin Pidada Atail Mour

Ngehn akan​​—Ia Mwomwen Ar Kin Pidada Atail Mour
  • Tohnleng kan kin sewese aramas akan?

  • Ia duwen tohnleng suwed akan ar kin pidada wiewiahn aramas akan?

  • E konehng kitail en masak tohnleng suwed akan?

1. Dahme kahrehda kitail men esehla duwen tohnleng kan?

EN ESEHLA aramas emen kin kalapw pidada en esehla mehkot duwen eh peneinei. Ni mwohmwohte, atail esehla duwen Siohwa Koht pil kin pidada atail esehla duwen tohnleng kan me wia kisehn sapwellime peneinei nanleng. Ia arail pwukoa nan sapwellimen Koht koasoandi kan? Miehier mehkot me tohnleng kan wia nan poadopoad en aramas? Tohnleng kan kin pidada omw mour? Ma iei, eri ia duwen?

2. Ihs me kapikada tohnleng kan? Irail meh depe?

2 Pak tohto Paipel kin mahsanih duwen tohnleng kan. Kitail tehkpene ekei wasa kan me koasoiparail kin pwarada ie pwe kitail en kalaudehla atail wehwehki duwen tohnleng kan. Ihs me kapikada tohnleng kan? Kolose 1:16 mahsanih: “Pwehki Krais Koht ketin kapikada soahng koaros me mi nanleng oh sampah.” Kahrehda Siohwa Koht me ketin kapikada ngehn koaros me adaneki tohnleng kan ni eh ketin doadoahngki sapwellime Mesenih. Irail tohnleng kan meh depe? Paipel kasalehda me tohnleng rar pak epwiki kei me kepikipikda, oh irail koaros manaman.​—Melkahka 103:20; Kaudiahl 5:11.

3. Dahme Sohp 38:4-7 kin padahkihong kitail duwen tohnleng kan?

3 Mahsen en Koht, Paipel, mahsanihong kitail me ni ahnsou me sampah kepikipikda, “sapwellime tohnleng kan ngisingiski ar peren.” (Sohp 38:4-7) Kahrehda tohnleng kan miehier mwohn sampah oh towe kan ar kepikipikda. Iren Paipel wet pil kasalehda me tohnleng kan mie arail pepehm, pwe e mahsanih me irail “ngisingiski ar peren.” Ni ahnsowo, tohnleng koaros wia kisehn peneinei miniminpene ehu oh kin papah Siohwa Koht.

EN TOHNLENG KAN AR KIN PERE OH SEWESE ARAMAS

4. Ia duwen Paipel eh kasalehda me tohnleng lelepek kan kin nsenohki wiewiahn aramas akan?

4 Sangete ahnsou me tohnleng kan kilangehr kepikipikdahn tepin aramas oko, tohnleng lelepek pwukat kasalehdahr ar inenen nsenohki peneinei en tohnsampah kan ni ar pahn wie tohtohla. Re pil nsenohki pweidahn sapwellimen Koht koasoandi kan ong aramas. (Lepin Padahk 8:30, 31; 1 Piter 1:11, 12) Erein ahnsou kan me dower powe, tohnleng kan ahpw kilangehr me pali moron en aramas en sampah kin uhdihsang arail kin papah Sounkapikada limpoak. Met kansensuwedihala tohnleng lelepek kan. Ahpw, mehnda ma pil emente aramas kin pwurodo rehn Siohwa, “tohnleng en Koht kan, re kin perenkihda.” (Luk 15:10) Pwehki tohnleng kan kin inenen nsenohki kamwahupen irail oko me kin papah Koht, kitail kak wehwehki kahrepen Siohwa eh kin ketin pwurepwurehng doadoahngki tohnleng kan pwehn kakehlaka oh pere sapwellime ladu lelepek kan nin sampah. (Wadek Ipru 1:7, 14.) Tehk ekei karasepe kan.

“Koht ketin poaronehdo sapwellime tohnleng me kakuhpene ewen laion kat.”​—Daniel 6:22

5. Karasepe dah kan me pid utuht en tohnleng kan me kitail kin diar nan Paipel?

5 Tohnleng riemen sewesehier ohl lelepek Lohd oh nah serepein kan pwe irail en dehr iang mehla ni ahnsou me kahnimw suwed en Sodom oh Komora ohla. Tohnleng ko kahluwa irail sang wasao. (Senesis 19:15, 16) Sounpar tohto mwuri, soukohp Daniel lekdekdiong nan pwoaren laion, ahpw laion ko sohte kauwehla ih kahrehda e koasoia: “Koht ketin poaronehdo sapwellime tohnleng me kakuhpene ewen laion kat.” (Daniel 6:22) Ni mwehin tepin Kristian akan, tohnleng men sapwadada wahnpoaron Piter sang nan imweteng. (Wiewia 12:6-11) Patehng met, tohnleng kan kangoange Sises ni ahnsou me e ketin tepihada sapwellime doadoahk en kalohk nin sampah. (Mark 1:13) Oh pil mwohnte pwoulahn Sises, tohnleng men pwarodohng Sises oh “karosonda” ih. (Luk 22:43) Ia uwen mepwukat eh kakehlakahda Sises, ahpw mehlel, nan ahnsou kan me keieu kesempwal nan sapwellime mour!

6. (a) Ia duwen tohnleng kan ar kin pere sapwellimen Koht aramas akan rahnwet? (b) Mehnia peidek kan me kitail pahn tehkpene ahnsou wet?

6 Nan rahnwet, tohnleng kan solahr kin pwarodo ni sansal ong sapwellimen Koht aramas akan nin sampah. Ahpw mendahki aramas sohte kak kilang irail, sapwellimen Koht tohnleng manaman akan kin pere sapwellime aramas akan, ahpw mehlel sang soahng kan me kak kauwehla arail nanpwungmwahu rehn Koht. Paipel mahsanih: “Sapwellime tohnleng kin sinsile irail kan me kin wauneki KAUN-O, oh kin kapitirailsang soahng keper kan.” (Melkahka 34:7) Dahme kahrehda mahsen pwukat kansenamwahu ong kitail? Pwehki mie tohnleng suwed keper kan me kin men kauweikitailla! Ihs irail? Irail kohsang ia? Ia duwen ar kin song en kauweikitailla? Pwe kitail en diarada pasapeng kan, kitail oaralapihada mahs duwen mehkot me wiawihier ni tepin poadopoad en aramas.

NGEHN AKAN ME WIA ATAIL IMWINTIHTI

7. Ia uwen pweidahn ahn Sehdan doadoahk en kasohpeiweisang Koht aramas akan?

7 Duwen atail sukuhlkier nan Irelaud 3 en pwuhk wet, emen tohnleng ahnekihda ineng en kaunda meteikan oh eri pelianda Koht. Mwurin mwo tohnleng menet wiahla Sehdan me Tepil. (Kaudiahl 12:9) Nan erein sounpar 1,600 mwurin eh pitihdi Ihp, Sehdan pil kasohpeiweisang Koht kereniong aramas koaros. Malaulau me sohte iang, me duwehte Eipel, Enok, oh Noha.​—Ipru 11:4, 5, 7.

8. (a) Ia duwen ekei tohnleng kan ar wiahla ngehn saut akan? (b) Pwe ngehn saut akan en kak pitsang nohlik en mwehin Noha, dahme re anahne wia?

8 Ni mwehin Noha, tohnleng teikan pil iang uhwongada Siohwa. Irail kesehla dewerail nan sapwellimen Koht peneinei en nanleng oh kohdihdo sampah oh pwuhriong paliwar uduk. Dahme kahrehda? Senesis 6:2 mahsanih: “Ekei nein koht ko ni ar kilangada lingan en serepein ko, re ahpw pwoudikihda me re mwahuki kan.” Ahpw Siohwa Koht sohte ketin mweidohng wiewiahn tohnleng pwukat oh tiahk samin en tohnsampah en wiewiawi. E ketikihdiong pohn sampah nohlik lapalap ehu me kihsang aramas suwed koaros oh luhwehkihdi sapwellime ladu lelepek kante. (Senesis 7:17, 23) Tohnleng sapeik kan, de ngehn saut akan, anahne kesehla paliwararail uduk oh pwurala nanleng nin duwen ngehn ekei. Irail iangala Tepil oh ni ahl wet e wiahla “kaunen ngehn suwed akan.”​—Madiu 9:34.

9. (a) Dahme wiawihong ngehn saut akan ni ahnsou me irail pwuralahng nanleng? (b) Dahme kitail pahn tehkpene me pid duwen ngehn saut akan?

9 Ni ahnsou me tohnleng sapeiklahr akan pwuralahng nanleng, irail solahr kak pwurehng wia kisehn sapwellimen Koht peneinei duwehte arail kaun, Sehdan. (2 Piter 2:4) Nan rahnpwukat, irail kak kihong aramas akan madamadau sapwung mendahki arail solahr kak pwurehng pwuhriong paliwar uduk. Ni mehlel, sang ni sawasepen ngehn saut akan, Sehdan “kin pitipitih sampah pwon.” (Kaudiahl 12:9; 1 Sohn 5:19) Ia duwe? Irail ngehn saut akan kin doadoahngki wiepen widing kan pwehn pitih aramas akan. (Wadek 2 Korint 2:11.) Kitail tehkpene ekei wiepen widing pwukat.

IA DUWEN NGEHN SAUT AKAN AR KIN PITIH ARAMAS AKAN

10. Dahkot wunahni?

10 Pwehn pitih aramas akan, ngehn saut akan kin doadoahngki wunahni. Wunahni kin pidada ngehn saut akan. Ekei pak aramas kin pein peki rehn ngehn saut akan, ah ekei pak aramas kin doadoahngki aramas teikan me kin pwongih ngehn saut kan. Paipel kin kalik kitailsang doadoahngki wunahni oh kehkehlikihong kitail en dehr wia mehkot me pid wunahni. (Kalesia 5:19-21) Ngehn saut kan kin doadoahngki wunahni duwehte sounlaid kan kin doadoahngki pahn en epiep. Sounlaid men kin doadoahngki soangsoangen pahn ong soangsoangen mwahmw. Duwehte met, ngehn suwed akan kin doadoahngki soangsoangen wiepen wunahni pwehn kahrehdo soangsoangen aramas tohto pahn ar manaman.

11. Dahkot kosetipw? Dahme kahrehda kitail en kalekehkin kitail?

11 Ehu soangen pahn me ngehn saut akan kin doadoahngki iei kosetipw. Dahkot kosetipw? Iei wiepen wunahni ehu pwehn diarada dahme pahn wiawi mwuhr de en diarada mehkot me aramas akan sehse ahpw men diarada. Ekei soangen mwomwen kosetipw pwukat iei kasawih oh kawehwe usu kan, de doadoahngki tehn pilei (tehn kahs), de kawehwe lain akan nan pehn aramas, oh kin kamehlele me mie soahng kei me re kin nda me dene kihlenwo me pahn kahrehdo paisuwed, de kamehlele me soangen ouraman kei mie wehwepe. Mendahki aramas tohto lemeleme me en wia kosetipw sohte keper, Paipel kasalehda me soun kosetipw oh ngehn saut akan kin doadoahkpene. Karasepe, Wiewia 16:16-18 koasoiahda duwen “ngehn saut” me kahrehiong serepeino en kak kin koasoia dahme pahn wiawi. Ahpw eh kehl en wia met sohrasang ni ahnsou me ngehn sauto pedoisang reh.

Ngehn saut akan kin doadoahngki soangsoangen ahl akan pwehn pitih aramas akan

12. Dahme kahrehda e keper kitail en song koasoiong aramas melahr akan?

12 Pil ehu ahl me ngehn saut akan kin pitih aramas, iei ni arail kin kangoangehkin irail en koasoiong aramas melahr akan. Aramas akan me kin pahtoukihlahr mehlahn kompoakparail kan kin kalapw kamehlele padahk sapwung me pid duwen irail me melahr. Sounkapwour eni men kin kak kasalehda soahng rir kan duwen aramas melahro de pil koasoi ni ngihl me duwehte ngilen aramas me melahro. Pwehki met, aramas tohto kin kamehlele me aramas melahr akan kin wie momour wasa kis oh dene ma kitail pahn koasoiong irail, e pahn kin kak kamweitala atail kin loaleidkin irail. Ahpw soangen “kamweit” wet me uhdahn likamw oh keper. Dahme kahrehda? Pwehki ngehn saut akan kak mwomwehda ngilen aramas melahr emen oh kak kihong sounkapwour eni men ire kan me pid duwen aramas melahro. (1 Samuel 28:3-19) Patehng met, nin duwen me kitail sukuhlkier nan Irelaud 6, aramas melahr solahr kin momour de mihmiseli wasa kis. (Melkahka 115:17) Kahrehda aramas akan me kin “ale kaweid rehn me melahr akan” kin alehier kaweid sapwung sang rehn ngehn saut akan oh uhwongada kupwuren Koht. (Wadek Aiseia 8:19.) Kahrehda, mwasamwasahn pwe ken kak soikala pahn keper wet me ngehn saut akan kin doadoahngki.

13. Dahme aramas tohto me mahs kin masak ngehn saut akan kakehr wia?

13 Ngehn saut akan sohte kin pitihete aramas akan, ahpw re pil kin kalomwih irail. Rahnwet, Sehdan oh nah ngehn saut akan ese me arail “ahnsou mwotomwotalahr” oh irail pahn kereniong irairdihsang arail saledek en doadoahk, kahrehda met irail kin inenen lemei oh suwed sang mahs. (Kaudiahl 12:12, 17) Mendahki met, aramas tohto me mahs kin ahnsou koaros masak ngehn saut pwukat kakehr saledek sang soangen pepehm wet. Ia duwen arail kak wia met? Dahme aramas emen kak wia mendahte ma e pidadahr wiewiahn wunahni?

IA DUWEN ATAIL KAK PELIANDA NGEHN SUWED AKAN

14. Duwehte tepin Kristian akan nan Episos, ia duwen atail kak pitsang ngehn suwed akan?

14 Paipel kin padahkihong kitail ia duwen atail pahn pelianda ngehn suwed akan oh ia duwen atail pahn kak pitsang irail. Tehk mehn kahlemeng en tepin Kristian akan nan kahnimw en Episos. Ekei irail kin wunahni mwohn arail wiahla Kristian ekei. Ni ar koasoanedier en pwilikihdi ar wunahni kan, dahme re wia? Paipel mahsanih: “Me tohto sang irail kan me kin wunahni re kihpene neirail pwuhk kan oh isikala mwohn masarail koaros.” (Wiewia 19:19) Ni arail kauwehla neirail pwuhken wunahni kan, Kristian kapw pwukat wia mehn kahlemeng mwahu ong irail oko nan rahnwet me men pelianda ngehn saut akan. Aramas akan me men papah Siohwa anahne kesehla soahng koaros me kin pid wunahni. Met kin iangahki pwuhk, makasihn, kasdo, mahlen oh keseng kan me kin kangoange aramas akan en men wia wunahni, oh kin wiahda pwe wunahni en kin wia mehkot me mwomwen mwahu oh kaperen. Pil kisin pingenpwel de luwou de pil soangen dipwisou teikan me aramas kin kapwatki de pirehiong ni paliwararail kan pwehn wia mehn silehdi paisuwed kan sang manaman en ngehn suwed.​—1 Korint 10:21.

15. Pwe kitail en kak pelianda ngehn suwed akan, dahme kitail anahne wia?

15 Mwurin sounpar kei sang ahnsou me Kristian en Episos akan isikala neirail pwuhken wunahni kan, wahnpoaron Pohl ntingwohng irail: “Kitail mahweniong . . . manaman en ngehn suwed kan.” (Episos 6:12) Ngehn saut kan sohte kin pweiek nan arail doadoahk. Irail kin nantihweite pwehn poweiraildi. Dahme Kristian pwukat pil anahne wia? Pohl koasoia: “Ahnsou koaros kumwail pahn wa pwoson pwe en wia amwail mehn sansar, pwe kumwail en kak kakunkihla ketieu kisiniei kan sang rehn Me Suwedo [Sehdan].” (Episos 6:16) Ma atail mehn sansar en pwoson kin kehlail, atail pelianda ngehn suwed akan pahn pil kehlail.​—Madiu 17:20.

16. Ia duwen atail kak kakehlaka atail pwoson?

16 Eri, ia duwen atail kak kakehlaka atail pwoson? Sang ni atail kin onop Paipel. Kehlail en dihd en ihmw ehu kin kohsang ni kehlail en poahsoanen ihmwo. Ni ahlohte, atail pwoson pahn kehlail ma poasoanpe kehlail iei loalokong pwung en Mahsen en Koht me iei Paipel. Ma kitail kin wadek oh sukuhlki Paipel rahn koaros, atail pwoson pahn kehlailla. Rasehng dihd en ihmw kehlail ehu, soangen pwoson wet pahn perei kitail sang manaman en ngehn suwed akan.​—1 Sohn 5:5.

17. Ewen kahk dahieu me kesempwal pwe kitail en kak pelianda ngehn suwed akan?

17 Pil soangen ewen kahk dah me Kristian akan nan Episos anahne wia? Irail anahne pil ehu mehn perepen arail pwoson pwehki re mihmihte nan kahnimw ehu me direki wunahni. Kahrehda Pohl padahkihong irail: “Kumwail wia mepwukat koaros ni kapakap ngidingid. . . . Kapakap ahnsou koaros.” (Episos 6:18) Pwehki kitail pil kin kousoan nan sampah ehu me diren wunahni, e pil kesempwal kitail en kapakap ni ngidingid ong Siohwa en ketin pere kitail pwe kitail en pelianda ngehn suwed kan. Oh kitail pil anahne doadoahngki mwaren Siohwa nan atail kapakap akan. (Wadek Lepin Padahk 18:10. *) Kahrehda, kitail pahn kin kaukaule kapakapkiong Koht en ketin ‘nekid kitail sang ni me suwed,’ Sehdan me Tepil. (Madiu 6:13) Siohwa pahn ketin sapeng soangen kapakap ngidingid wet.​—Melkahka 145:19.

18, 19. (a) Dahme kahrehda kitail kak koapworopworki me kitail pahn kak kalowehdi ngehn suwed akan? (b) Peidek dahieu me pahn pasapengla nan irelaud en mwurin met?

18 Ngehn suwed akan keper, ahpw kitail sohte anahne masak irail ma kitail pahn pelianda Tepil oh keidohng mpen Koht oh kin wiewia kupwure. (Wadek Seims 4:7, 8.) Mie irepen ahn ngehn saut akan kehl. Irail alehier kalokolok nan mwehin Nohao oh irail pahn ale kaimwisekpen arail kadeik ni ahnsou kohkohdo. (Sud 6) Pil tamataman me sapwellimen Siohwa tohnleng manaman akan kin perei kitail. (2 Nanmwarki 6:15-17) Tohnleng pwukat kin nsenohki kilang kitail en powehdi ngehn suwed akan. Irail tohnleng lelepek akan kin kangoange kitail. Kahrehda, kitail en ahnsou koaros karanih Siohwa oh sapwellime peneinei en tohnleng lelepek kan. Kitail en pil kadohwaneweisang kitail soangen wiepen wunahni koaros oh ahnsou koaros kapwaiada kaweid kan sang nan Mahsen en Koht. (1 Piter 5:6, 7; 2 Piter 2:9) Eri kitail ahpw pahn kak kana nan atail kin pelianda ngehn suwed akan.

19 Ahpw dahme kahrehda Koht kin ketin mweidohng ngehn suwed akan oh wiewia suwed kan me kin kahpwalihala mouren aramas en mihmihkihte? Peidek wet pahn pasapengla nan irelaud en mwurin met.

^ par. 17 Lepin Padahk 18:10 (NW): “Mwaren Siohwa iei wasahn doulik kehlail ehu. Wasa me aramas pwung kan kin tangala oh rukula ie.”