Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

KAPITULU 10

¿Ambe uandasïni Biblia ánjilicheri ka no ambarhati espirituecheri?

¿Ambe uandasïni Biblia ánjilicheri ka no ambarhati espirituecheri?
  • ¿Jarhuataasïnksï ánjilicha kʼuiripuechani?

  • ¿Nénaksï támisï jánhastpisïni no ambarhati espirituecha?

  • ¿Sési jaki chérhiani no ambarhati espirituechani?

1. ¿Andisï uétarhijki jánguarhintani sési mítiani ánjilichani?

PARA sési mítini nemani, uétarhisïndi mítini máru ambe imeri familieri ambe. Ístu, parachi sési mítini Jeobani, uétarhisïndi mítini imeri ambarhati uájpecheri engaksï auandarhu jaka. Jo, ánjilichani, jimboka Biblia uandasïnga eskaksï “Tata Diosï uájpeska” (Job 38:7). Peru ¿néna úraasïni Jeoba paraksï úni imeri eratsikuani? ¿Úskiksï ménisï ambe ma kʼuiripuechani jimbo? ¿Úsïnksï ambe ma juchantsïni jimbo? Enga ísïka, ¿néna?

2. ¿Né kueraauaski ánjilichani ka namunksï jarhaski?

2 Biblia uánikua uelta uandasïndi ánjilicheri ambe. Parachi úni mítiani ánjilichani, ju je exeni ambe uandasïni Biblia ícheri. ¿Né kueraauaski ánjilichani? Ebreu 1:2 uandasïndi: “Peru iásï ini últimu jurhiatikuechani jimbo, juchantsïni uandajpasti imeri mísmu Uájpa jimbo [...] enga jimbo kueraaka iámindu ambeni”. Ísï jimbo, imeri orheta Uájpani jimbo, Tata Diosï Jeoba mándani arhisti kueraauani ánjilichani. ¿Namuni ánjilichaksï jarhaski? Biblia uandasïndi eskaksï uánikua miioni jarhaska, ka eskaksï kánikua uinhapiska (Jaŋaskuecha [Apocalipsis] 5:11; Salmo 103:20).

3. ¿Ambejtsïni jorhendasïni Job 38:4-7 ánjilicheri ambe?

3 Biblia, Tata Diosïri Karakata, uandasïndi eska enga Jeoba kueraapka parhakpinini, “iámindu Tata Diosïri uájpechaksï úndaspka kánikua tsípikua jingoni kʼéri ambe arhini” (Job 38:4-7). I textujtsïni jorhendasïndi eskaksï ánjilicha tʼuini jarhaspkia ante de kʼuiripu kueraanhani, jarhasptiksïa ante de Parhakpini kueraanhani. Ístu, i textu xarhatasïndi eskaksï ánjilicha pʼikuarhinhisïnga, jimboka uandasïnga eskaksï “májku kʼéri uinhachaspka xáni tsípini”. Ixú uandasïndi eska “iámindu Tata Diosï uájpecha”, “májku kʼéri” tsípispka. Ísï jimbo, imani jurhiatikuechani jimbo, iámindu ánjilichaksï ísïspti eska ma familia engaksï márku marhuakuenga Jeobani.

ÁNJILICHAKSÏ JARHUAJPESÏNDI KA KUÁJCHAKPINI

4. ¿Néna xarhatasïni Biblia eskaksï ánjilicha kánikua interesi pásïnga kʼuiripuechani jimbo?

4 Desde jiáni engaksï ánjilicha exeka na engaksï kueraanhapka Adani ka Eba, ánjilichaksï kánikua interesi xarhatasti kʼuiripuni jimbo, ka uékaxatiksï mítini néna úkuarhia Tata Diosïri eratsikua (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedru 1:11, 12). Peru eska na nitamapaka tiempu, íksï ánjilicha exesti na enga sáno iámindu kʼuiripu, no uékajka marhuakuni juchari ambakiti Kueraajpirini. I ambe, kánikua kómu pʼikuastaasïndi ánjilichani. Peru ístu, enga ma kʼuiripu ménderu marhuakujka Jeobani, kánikuaksï “tsípisï[ndi] Diosïri ánjilicha” (Lukasï 15:10, TDU). Eskachi na exekia, ánjilichaksï kánikua uandanhiasïndi imechani jimbo engaksï marhuakujka Tata Diosïni. Jimbochisï újka kurhanguni andisï Jeoba mémindu úraapi para uinhaperaantani ka para kuájchakuani imechani engaksï marhuakuka ixú Parhakpinirhu (arhinta je Ebreu 1:7, 14). Ju je máru ejempluechani exeani.

“Juchiti Tata Diosï axasti imeri ánjilini ka ánjili mímukuasti lionichani.” (Daniel 6:22)

5. ¿Náki ejempluechaksï jarhaski Bibliarhu, enga xarhatajka eskaksï ánjilicha jarhuataaska kʼuiripuechani?

5 Enga Tata Diosï kʼamajkuapka imani no ambarhati iretechani engaksï Sodoma ka Gomorra arhinhaenga, ambakiti achati Loti ka imeri uájpecha, tsípitiksï pakaraspti jimbokaksï ánjilicha máru niraspka petaantani jima (Génesis 19:15, 16). Uánikua uéxurhini tátsekua, profeta Danielinksï posurhu ma kʼuaninhaspti ka jima lionichaksï máru jarhaspti, peruksï no ma ambe úkuspti. Ima mísmu uandaspti andi: “Juchiti Tata Diosï axasti imeri ánjilini ka ánjili mímukuasti lionichani” (Daniel 6:22). Primeru siglurhu, ánjili ma petantaspti apostuli Pedruni enga ónhakata japka (Úkuecha 12:6-11). Ánjilichajtuksï jarhuatasti Jesusini enga ima uénapka Tata Diosïri ánchikuarhitani úni ixú Parhakpinirhu (Markusʌ 1:13). Ka ante de uándikunhani, ánjili ma xarhakuspti para “uinhaperantani” (Lukasʌ 22:43). ¡Kánikua uinhapintapti Jesusi enga uinhaperanhantapka jiáni enga sánderu uétarhinchaenga!

6. a) ¿Ánjilichaksï néna kuájchakusïni iásï Tata Diosïri iretani? b) ¿Náki kurhamarhikuechanchi exeani jaua?

6 Iásï nóteruchi exeasïngia ánjilichani, jimbokaksï nóteru xarhakuasïngia imechani engaksï Tata Diosïni marhuakujka ixú Echerirhu. Peru ístu útasï, i uinhapiti ánjilichaksï kuájchakusïndi Tata Diosïri iretani, ka sánderu imani ambe jimbo enga uáka eska nema tsïtaaka Jeobaeri pájperakuani. Biblia uandasïndi: “Jeobaeri ánjili uirhipandaasïndi imechani engaksï janhanharhijka Jeobani, ka kuájpiasïndi” (Salmo 34:7). ¿Andijtsïnisï kánikua uinhaperantajki i uandakuecha? Jimbokaksï jarhaska máru no ambarhati espirituecha engajtsïni uékajka kʼamajkuni. ¿Néskiksï i? ¿Naniksï uéraski? ¿Ambeksï úrasïni parajtsïni no sési úcheni? Parachi mítini, ju je exeni ma ambe enga úkuarhipka jiáni enga nótki xáni uánikua kʼuiripu irekapka Echerirhu.

ESPIRITUECHA ENGAJTSÏNI UÉJKA NO SÉSI ÚCHENI

7. ¿Namunispiksï ima kʼuiripuecha enga Satanasi úpka eskaksï nóteru marhuakupiringia Tata Diosïni?

7 Eskachi na exekia kapitulu 3 jimbo, jarhaspti ánjili ma enga tsitienga kʼuiripuni juramukuni, ka ísï niáraspti Tata Diosïri ikiatspiti úkuarhini. Tátsekua, niáraspti ísï mítikateni eska Noambakiti ka Satanasi (Jaŋaskuecha 12:9). Enga na támisï jánhastapkia Ebani, úspti eska mili seisientu uéxurhini ísï, sáno iámindu kʼuiripuechaksï nóteru marhuakupiringia Tata Diosïni. Namunitkuksïsï no méni jurajkupti Jeobani; máruksï jindespti, Abeli, Enoki, ka Noe (Ebreu 11:4, 5, 7).

8. a) ¿Nénaksï niáraski máru ánjilicha, demoniu úkuarheni? b) ¿Ambeksï úspi demoniuecha paraksï no uarhini dilubiurhu?

8 Noeri jurhiatikuecharhu, máteru ánjilichajtuksï nóteru uékasptia kurhajchani Jeobani. Jurajkusptiksï irekakuani jini Tata Diosïni jingoni, jurhasptiksï Parhakpinirhu ka kʼuiripuksï úkuarhispti. ¿Andi? Génesis 6:2 uandasïndi: “Tata Diosïri uájpechaksï úndaspti exeni eskaksï parhakpinirhu anapu uátsïcha kánikua sési jáxespka; ka úndasptiksï tembuchani na engaksï jingoni xáni uékaenga”. Ima ánjilichaksï tsïjpaaxapti kʼuiripuechani, peru Tata Diosï Jeoba, no jurajkuapirindi eskaksï ísï jámapiringa ióni. Jimbosï Dilubiu ma jimbo kʼamajkuapti iámindu no sési úrichani engaksï parhakpinirhu irekapka; imechajkuksïsï tsípiti pakarapti engaksï marhuakuenga Tata Diosïni (Génesis 7:17, 23). Paraksï no uarhini ima ánjilicha engaksï nóteru kurhandipkia, enga ístu Biblia demoniu arhiajka, jurajkusptiksï imani kuerpuechani engaksï kʼuiripueripka, ka espirituksï úkuarhintaspti paraksï auandarhu níntani. Imecheri jánguani jimbo, xarhatasptiksï eskaksï Noambakitini jingoni úkuarhespka, ka Satanasi, ísï niáraspti no sési járhati “espirituecheri juramutii[ni]” (Lukasʌ 11:15).

9. a) ¿Ambeksï úkuarhinchaspi demoniuecha engaksï kʼuanhatsintapka auandarhu? b) ¿Ambechi exea demoniuecheri ambe?

9 Engaksï ánjili no kurhandicha níntapka auandarhu, Tata Diosï nóteru jurajkuasptia paraksï imeri ánjilini, májkueni eska na úpka Satanasini jingoni (2 Pedru 2:4). Nájkirukaksï iásï nóteru újkia kʼuiripu úkuarhintani, útasïksï kánikua no sési úkusïndi kʼuiripuni. Ka jarhuatasïndiksï Satanasini, para “kʼarhaani [...] iámindu parhakpini anapuechani” (Jaŋaskuecha 12:9; 1 Juanu 5:19). ¿Nénaksï úsïni ini ambe? Demoniuechaksï uánikua ambe úrasïndi para kʼarhaani o támisï jánhastaani, kʼuiripuechani (arhinta je 2 Korintu 2:11). Ju je exeni máru ambe.

NÉNAKSÏ TÁMISÏ JÁNHASTPISÏNI DEMONIUECHA

10. ¿Ambe járhati úkuechaksï úraasïni demoniuecha para imecheri jájki jimbo jatsiani kʼuiripuechani?

10 Sïkuajperata, majia, oroskopuecha, uékani mítini ambe úkuarhia sánderu orhepatini, uarhirichani jingoni uandontskuarhini ka máteru i járhati ambe, jindesti demoniuechani jingoni ánchikuarhini, ia sea sïkuamini ma úraparini o jandiajku uékani ísï úni. Biblia no jaiapanhintasïndi i no sési járhati úkuechani ka arhisïndijtsïni eskachi no jámaaka indeni ambe úni (Deuteronomio 18:10-12; Galasia 5:19-21). Demoniuechaksï iámindu i jásï ambe úrasïndi, májkueni eska kurucha pʼitamati ma na úrajka ambe ma para kuruchechani jupiani. Kurucha pʼitamati ma, ménisï kurhinda úrasïndi, ka ménisï, tsʼirakuechani o máteru ambe, seguni eska na jásï kurucha uékaaka pʼitamani. Májkueni, demoniuechajtuksï mámaru jásï úkuechani úraasïndi paraksï úni eskaksï mámaru jásï kʼuiripuecha, imechani marhuakuauaka.

11. ¿Ambe ka ambe kánhasïni para exerkuarhini, ka andichisï no jatsi para inde ambe niátani?

11 Ma ambe engaksï demoniuecha úrajka, jindesti exerkuarhini. ¿Ambeski exerkuarhini? Iámindu ima ambe enga kʼuiripu kámajka para mítini ambe ma o para exeni ambe úkuarhia sánderu orhepatini. Máru ambe engaksï kʼuiripuecha úrajka para exerkuarhini, jindesti, oroskopuecha, barajecha, uija, jájki arhintani ka enga nema uékajka mítini ambe ma tsánharhikuechani jimbo. Nájkirukaksï uánikuecha uandajka eska i ambe, no no sési ambeska, Biblia uandasïndi eska iámindu imecha engaksï ini ambe niátajka, demoniuechanksï jingoni ánchikuarhisïnga. Ukuecha 16:16-18 uandasïndi eska uátsï ma enga “Noambakitiri espirituni jukaratini japka” úsïrenga “adibinarini”. Peru enga petarhetanhantapka demoniuni, nóteru úsptia ísï úni.

Demoniuechaksï uánikua ambe úrasïndi para támisï jánhastaani kʼuiripuechani

12. ¿Andisï no sési jaki uékani uarhiricha jingoni uandontskuarhini?

12 Máteru ambe engaksï demoniuecha úrajka para támisï jánhastani kʼuiripuni, jindesti, úparini eska kʼuiripu eratsiaka eska demoniu ma, jindeska parienti ma enga uarhikia. Imechani engaksï uarhiranchaka nemani, demoniuechaksï úsïndi eskaksï jakajkuaka chkuanderakua ambe uarhiricheri. Máruksï uandasïndi eska uarhiri ma tsánharhitaasïnga o eska xarhakuasïnga. Ménichanisïksï uandasïndi eskaksï kurhaaska uarhirini o eskaksï exeska. Iámindu i ambe jimbo, máru kʼuiripuechaksï niárasïndi jakajkuni eskaksï uarhiricha tsípiti jarhaska, ka eska uarhiri uáka jarhuataani o no sési ambe úkuani. Peru uarhirichaksï no jarhuajpesïndi, ka i ambe kánikua no sési jarhasti. ¿Andi? Jimboka demoniuechaksïsï újti ini ambe (1 Samuel 28:3-19). Ka eskachi na exekia kapitulu 6 jimbo, enga nema uarhijka, jima kʼamakurhisïndi imeri tsípekua (Salmo 115:17). Ísï jimbo, ima enga “uarhirichani jingoni uandontskuarhijka”, demoniuechanisï kurhajchaani jati, ka úxati ambe enga Tata Diosï no jeiapanhintajka (arhinta je Deuteronomio 18:10, 11; Isaías 8:19). Ísï jimbo, jánguarhinta je no niátani inde ambe enga demoniuecha úrajka para kʼuiripuni támisï jánhastani.

13. ¿Ambeksï úskia uánikuecha engaksï demoniuechani chérhiauenga?

13 Demoniuechaksï no solu támisï jánhastaasïndi kʼuiripuechani, sino ístuksï chéraasïndi. Satanasi ka imeri demoniuechaksï mítisti eska “nóteru ióni pakarak[uasïngia]” paraksï kénditanhani parhakpinirhu; jimboksïsï sánderu no sési jámajti iásï (Jaŋaskuecha 12:12, 17). Ka nájkiruka uánikuecha chékua jingoni irekaenga demoniuechani jimbo, ústiksï kéndikukuani. ¿Néna? ¿Néna uá kéndikukuani demoniuechani, kʼuiripu ma enga iónisï ánchikuarhikuakia?

NÉNA KUÁJCHAKUKUARHINI DEMONIUECHERI

14. ¿Nénachi uá kuájchakukuarhini demoniuecheri ísï úparini eska primeru kristianuecha engaksï Éfesu irekapka?

14 Bibliajtsïni eiangusïndi nénachi uá kuájchakukuarhini demoniuecheri ka kéndikukuani. Ju je exeni primeru siglurhu anapu kristianuecheri ejempluni engaksï Éfesu irekapka. Ante de kristianuksï úkuarhini, máruksï imani úkuechani niátaasïrendi engaksï demoniuecherika. Peru engaksï eratsipka nóteru ísï únia, ¿ambeksï úspi? Tata Diosïri Karakata uandasïndi: “Uánikua engaksï ikichakueni jásï ambe uénga sïkuamikueri ambe, juásptiksï imecheri libruechani ka kurhiraanksï iámindu kʼuiripuechani japarini” (Ukuecha 19:19). Ima jimbanhi kristianuecha, kurhiaantasptiksï iámindu libruechani engaksï sïkuamikueri ambepka, ka ísïksï ejemplu íntsasti iásï anapu kʼuiripuni enga uéjka kuájchakukuarhini demoniuecheri. Imecha engaksï Jeobani uéjka marhuakuni, jatsistiksï para kurhirani iámindu ima ambe enga úranhajka para demoniuecheri úkuechani uáni. Jo, libruechani, rebistechani, pelikulechani, ka kústakua ambe enga ísï xarhataaka demoniuecheri úkuechani komueska ambakiti ambeeni, o engajtsïni tsitiraaka demoniuecheri úkuechani. Ístu amuletuechani, o iámindu imani ambe enga kʼuiripu úrajka para sési nikuani o paraksï no no sési ambe úkuarhinchani (1 Korintu 10:21).

15. ¿Ambechi jatsiski para úni parachi úni kuájchakukuarhini demoniuecheri?

15 Máru uéxurhinichani tátsekua enga Éfesu anapu kristianuechaksï kurhiraapka libruechani sïkuajperateri ambe, apostuli Pablu i ambe karakuaspti: “Jucha [...] uarhiperaxaka [...] Noambakitiri espirituechani jingoni” (Efesu 6:12). I ambe xarhatasïndi eskaksï demoniuecha útasï no kuatantasïrenga. Útasïksï jánguarhintaxapti támisï jánhastaani kristianuechani. Ísï jimbo, ¿ambeksï máteru ambe jatsispi para úni? Apostuli Pablu arhiaspti: “Enga sánderu uétarhijka, jindesti eskajtsï sési jimbo mintsikaaka Diosïni enga ísï terokuntajka eska tarhatakuarhini ma kuájpikuarhitarakua engajtsï jimbo uáka párhukuani Noambakitiri lansechani engaksï chpiririka” (Efesu 6:16). Engachi sánderu mintsikaska Tata Diosïni, sánderuchi sési uáka kuájchakukuarhini demoniuecheri (Mateu 17:20).

16. ¿Nénachi uá uiuinhajkuntani juchari mintsikakuani?

16 Jimajkani, ¿nénachi uá uinhaperantani juchari mintsikakuani? Bibliani jorhenguarhiparini. Paraka barda ma uiuinhasï jauaka, uétarhisïndi eska sési uaxastakata jauaka. Májkueni, paraka juchari mintsikakua uiuinhasï jauaka, uétarhisïndi eska sési uaxastakata jauaka: mítiparini jurhimbikua Tata Diosïri Karakateri. Engachi pauani pauani arhintaska ka jorhenguarhini Bibliani, juchari mintsikakua kánikua uiuinhasï jauati. Ka ísï eska uiuinhasï barda ma, inde mintsinharhikua, marhuachiatijtsïni parachi kuájchakukuarhini demoniuecheri (1 Juanu 5:5).

17. ¿Nénachi uá kuájchakukuarhini demoniuecheri?

17 ¿Ambeksï máteru ambe úpirini Éfesu anapu kristianuecha? Ireta ma jimboksï irekaspti enga kánikua sïkuajperakua ambe japka, jimboksïsï sánderu kuájchakukua uétarhinchaendi. Jimbosï apostuli Pablu arhiapti: “Méntkisï kómarhiparini [jáma je]” (Efesu 6:18). Juchajtuchi parhakpini ma jimbo irekaxaka enga kánikua tsitinhajka demoniuecheri ambe, parajtsïni demoniuecha no ma ambe úcheni, uétarhisïndi eskachi kómarhiaka Jeobani eskajtsïni kuájchakuaka. Ma ambe enga kánikua jukaparhakueka, jindesti úraani Jeobaeri arhinhakuani juchari kómarhikuecharhu (arhinta je Proverbios 18:10). Ístu, uétarhisïndi eskachi méntku kurhakuni jauaka eskajtsïni: ‘Kuájpintaaka para Noambakitini jingoni’ (Mateu 6:13). Uákachi seguru jarhani eskajtsïni Tata Diosï mókuchentauaka kómarhikuechani (Salmo 145:19).

18, 19. a) ¿Andichisï seguru jaki eskachi andaaka uarhiperakuani engachi jatsika demoniuechani jingoni? b) ¿Náki kurhamarhikuanchi mókuntaa máteru kapitulurhu?

18 Demoniuechaksï kánikua no sési ambe útspisïndi. Peru engachi andarheraska Tata Diosïni, úparini ambe enga Ima uékajka, ka engachi no kurhajchaska Noambakitini, nochi jatsiska para chétapu jingoni irekani (arhinta je Santiagu 4:7, 8). Peru demoniuechaksï no iámindu ambe úsïndi úni. Noeri jurhiatikuechani jimbo kastigarinhastiksï, ka sánderu orhepatini kʼamajkunhaatiksï (Judasʌ 6). Ka miá je eskajtsïni Jeobaeri ánjilicha, engaksï kánikua uinhapika, ístujtsïni kuájchakusïnga (2 Reyes 6:15-17). Imaksï exeni jarhasïndi uarhiperatani engachi jatsika demoniuechani jingoni, ka uékasïndiksï eskachi andaauaka. Ísïsti enajkijtsïni pasajkuchini jaki parachi no kuatantani. Ísï jimbo, ju je no méni jurajkuni Jeobani ka ni imeri familiani engaksï auandarhu irekaka. Ka ístu, ju je no méni jámani demoniuecheri úkuechani ambe niátani, ka ju je méntkisï úni ambe enga Biblia uandajka (1 Pedru 5:6, 7; 2 Pedru 2:9). Engachi ísï uáka, seguruchi jauaka eskachi andaaka uarhiperatani engachi jatsika demoniuechani jingoni.

19 Peru ¿andisï Tata Diosï jurajkuni jaki eska demoniuecha útasï irekaaka ka eska no sési jásï ambe jauaka, nájkirukajtsïni i ambe kánikua no sési pʼikuastajka? Máteru kapitulurhu, mókuntanchi jauaka ini kurhamarhikuani.