1. Kay ano nga karuyag naton mahibaro mahitungod han mga anghel?

BASI makilala an usa nga tawo, kasagaran nga kinahanglan hibaroan mo an mahitungod han iya pamilya. Ha sugad man nga paagi, basi makilala hi Jehova nga Dios kinahanglan makilala naton hin mas maopay an iya langitnon nga pamilya. Tinatawag han Biblia an mga anghel nga mga “anak nga kalalakin-an han Dios.” (Job 38:7) Salit, ano an ira bahin ha katuyoan han Dios? Nagkaada ba hira bahin ha mga nahitabo ha kasaysayan han tawo? An mga anghel ba nananalipod ha imo kinabuhi? Kon amo, paonan-o?

2. Diin nagtikang an mga anghel, ngan pira kadamu hira?

² Damu ka beses nga gin-uunabi han Biblia an mga anghel. Aton paghisgotan an pipira hini nga mga pag-unabi basi mahibaro hin dugang pa mahitungod han mga anghel. Diin nagtikang an mga anghel? An Kolosas 1:16 nasiring: “Tungod ha iya [Jesu-Kristo] ginbuhat an ngatanan nga mga buhat, aadto ha mga langit ngan hahani ha tuna.” Salit, pinaagi han suhag nga anak han Dios, iya ginlarang an kada tagsa han ngatanan nga espirituhanon nga mga linarang nga tinatawag nga mga anghel. Pira kadamu an mga anghel? An Biblia nasiring nga ginatos ka milyon nga mga anghel an ginlarang, ngan gamhanan hira ngatanan.—Salmo 103:20. *

3. Ano an iginsusumat ha aton han Job 38:4-7 mahitungod han mga anghel?

 ³ An Pulong han Dios, an Biblia, nagsusumat ha aton nga han iginpahamutang an tuna, “an ngatanan nga mga anak nga kalalakin-an han Dios naggugliat ha kalipay.” (Job 38:4-7) Salit an mga anghel maiha na nga naeksister antes pa larangon an mga tawo, antes pa ngani himoon an tuna. Ipinapakita liwat hini nga teksto han Biblia nga an mga anghel may-ada mga pagbati, kay nasiring ito nga hira “naggugliat ha kalipay.” Tigamni nga “an ngatanan nga mga anak nga kalalakin-an han Dios” urosa nga nagkalipay. Hito nga panahon, an ngatanan nga mga anghel bahin han nagkakaurosa nga pamilya nga nag-aalagad kan Jehova nga Dios.

4. Paonan-o ipinapakita han Biblia nga an matinumanon nga mga anghel interesado ha mga buruhaton han mga tawo?

⁴ Tikang nga nakita nira an paglaranga ha siyahan nga mga tawo, an matinumanon nga espirituhanon nga mga linarang nagpakita na hin daku nga interes ha nagtitikadamu nga mga tawo ngan ha katumanan han katuyoan han Dios. (Proberbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12) Kondi, ha paglabay han panahon, naobserbahan han mga anghel nga an kadam-an han mga tawo binulag ha pag-alagad ha ira mahigugmaon nga Maglalarang. Sigurado nga nakapasubo ini ha matinumanon nga mga anghel. Ha luyo nga bahin, kon may-ada bisan usa la ka tawo nga nabalik kan Jehova, “may-ada kalipay ha atubangan han mga anghel.” (Lukas 15:10) Tungod kay sugad gud hito kahilarom an pagtagad han mga anghel para ha kaopayan hadton nag-aalagad ha Dios, diri urusahon nga pauro-utro nga ginagamit ni Jehova an mga anghel ha pagparig-on ngan pagpanalipod ha iya matinumanon nga mga surugoon dinhi ha tuna. (Hebreo 1:7, 14) Tagda an pipira nga mga ehemplo.

5. Ano nga mga ehemplo han bulig han mga anghel an mababasa naton ha Biblia?

⁵ Duha nga anghel an binulig ha matadong nga tawo nga hi Lot ngan ha iya mga anak nga kababayin-an nga maluwas ha kabungkagan han magraot nga mga syudad nga Sodoma ngan Gomorra pinaagi han paggiya ha ira ha paggawas hito nga lugar. (Genesis 19:15, 16) Paglabay hin mga siglo, iginlabog hi propeta Daniel ha lungib han mga leon, kondi waray hiya madaot ngan hiya nagsiring:  “An akon Dios nagpadara han iya anghel, ngan nagguom han mga baba han mga leon.” (Daniel 6:22) Han siyahan nga siglo K.P., usa nga anghel an nagpagawas kan apostol Pedro ha prisohan. (Buhat 12:6-11) Dugang pa, mga anghel an nagparig-on kan Jesus ha tinikangan han iya ministeryo dinhi ha tuna. (Markos 1:13) Ngan antes mamatay hi Jesus, usa nga anghel an nagpakita ha iya ngan ‘ginparig-on hiya.’ (Lukas 22:43) Sigurado nga nakaliaw gud ito kan Jesus durante hiton importante hinduro nga mga panahon ha iya kinabuhi!

6. (a) Paonan-o ginpapanalipdan han mga anghel an katawohan han Dios yana nga panahon? (b) Ano nga mga pakiana an aton paghihisgotan yana?

⁶ Yana nga panahon, an mga anghel diri na nagpapakita ha katawohan han Dios dinhi ha tuna. Kondi bisan kon diri hira nakikita han mga tawo, an gamhanan nga mga anghel han Dios nagpapanalipod pa gihapon ha iya katawohan, labi na ha bisan ano nga nakakadaot ha espirituwal. An Biblia nasiring: “An anghel ni Jehova nakada hin paglibot hadton mga nagkakahadlok ha iya, ngan iya ginbabawi hira.” (Salmo 34:7) Kay ano nga sadang kita maliaw hito nga mga pulong? Tungod kay may-ada peligroso nga magraot nga mga espiritu nga naruruyag pagbungkag ha aton! Hin-o hira? Diin hira tikang? Paonan-o hira nangangalimbasog ha pagdaot ha aton? Basi hibaroan an mga baton hini nga mga pakiana, aton paghisgotan hin madaliay an nahitabo ha tinikangan han kasaysayan han tawo.

7. Mationan-o kamalampuson hi Satanas ha pagpatalikod ha mga tawo ha Dios?

⁷ Sugad han aton hinbaroan ha Kapitulo 3 hini nga libro, usa han mga anghel an nagpatubo hin hingyap ha pagmando ha iba ngan sugad nga resulta, nagrebelde ha Dios. Ha urhi, ini nga anghel nagin hi Satanas nga Yawa. (Pahayag 12:9) Durante han mga 1,600 ka tuig katapos limbongan ni Satanas hi Eva, naglampos hiya nga italikod ha Dios an haros ngatanan nga mga tawo gawas la han pipira nga mga magtinumanon, sugad kan Abel, Enok, ngan Noe.—Hebreo 11:4, 5, 7.

8. (a) Paonan-o nagin mga demonyo an iba nga mga anghel? (b) Basi makatalwas ha Baha ha panahon ni Noe, ano an ginbuhat han mga demonyo?

⁸ Ha panahon ni Noe, an iba nga mga anghel nagrebelde kan Jehova.  Ira binayaan an ira pribilehiyo ha pamilya han Dios ha langit, linusad nganhi ha tuna, ngan nagsul-ot hin unudnon nga mga lawas. Kay ano? Ha Genesis 6:2 aton mababasa: ‘Ha pagtan-aw han mga anak nga lalaki han Dios nga an mga anak nga babaye han tawo mga maghusay, ira ginkuha nga mga asawa an ngatanan nga ira ginpili.’ Kondi waray tuguti ni Jehova nga Dios nga magpadayon an mga binuhatan hini nga mga anghel ngan an resulta nga kadaot ha katawohan. Nagpahinabo hiya hin baha ha bug-os nga tuna nga nagbungkag han ngatanan nga magraot nga mga tawo, ngan an iya ginluwas adto la nga matinumanon nga mga surugoon niya. (Genesis 7:17, 23) Tungod hito, an rebelyoso nga mga anghel, o mga demonyo, napiritan nga bayaan an ira unudnon nga mga lawas ngan binalik ngadto ha langit sugad nga mga espirituhanon.  Sinuportahan na nira an Yawa, salit hiya nagin an “magmarando han mga demonyo.”—Mateo 9:34, NW.

9. (a) Ano an nahitabo ha mga demonyo han binalik hira ha langit? (b) Ano an aton paghihisgotan mahitungod han mga demonyo?

⁹ Han an matinalapason nga mga anghel binalik ngadto ha langit, gintrato hira sugad nga mga isinalikway, pariho han ira magmarando, hi Satanas. (2 Pedro 2:4) Bisan kon diri na hira yana makakahimo pagsul-ot hin tawhanon nga mga lawas, nagbubuhat pa gihapon hira hin maraot hinduro nga impluwensya ha mga tawo. Ha pagkamatuod, pinaagi han bulig hini nga mga demonyo, hi Satanas ‘naglilimbong ha bug-os nga kalibotan.’ (Pahayag 12:9; 1 Juan 5:19) Paonan-o? Kasagaran, nagamit an mga demonyo hin mga paagi ha paglimbong ha mga tawo. (2 Korinto 2:11) Aton paghisgotan an pipira hini nga mga paagi.

10. Ano an espiritismo?

¹⁰ Basi malimbongan an mga tawo, ginagamit han mga demonyo an espiritismo. An buruhaton nga espiritismo amo an pakigkomunikar ha mga demonyo, ha direkta man nga paagi o pinaagi han usa nga espiritista. Ginkukondenar han Biblia an espiritismo ngan nagpapahamangno ha aton nga maglikay ha ngatanan nga may kalabotan hito. (Galasia 5:19-21) Ginagamit han mga demonyo an espiritismo ha paagi nga pariho han paggamit han mga parapangisda hin paon. Ginagamit han parapangisda an magkalainlain nga paon basi makadakop hin magkalainlain nga klase hin isda. Ha sugad man nga paagi, ginagamit han magraot nga mga espiritu an magkalainlain nga klase han espiritismo basi maimpluwensyahan nira an ngatanan nga klase han mga tawo.

11. Ano an pagtigo, ngan kay ano nga sadang likyan naton ito?

¹¹ An usa nga klase han paon nga ginagamit han mga demonyo amo an pagtigo. Ano an pagtigo? Ito an pagsari nga hibaroan an mahitungod han tidaraon o han butang nga diri-hinbabaroan. An pipira nga mga klase han pagtigo amo an astrolohiya, paggamit hin mga baraha, pagkita ha bola nga kristal, panhimalad, ngan an pamiling hin misteryoso nga mga pangirilal-an, o mga tigaman, ha mga inop. Bisan kon damu nga mga tawo an naghuhunahuna nga an pagtigo diri nakakadaot, ipinapakita han Biblia nga an mga paratigo han mga mahitatabo ha tidaraon ha pagkamatuod  nagbubuhat kaupod han magraot nga mga espiritu. Pananglitan, gin-uunabi han Buhat 16:16-18 (Maopay nga Sumat nga Biblia) an “maraot nga espiritu” nga nakabulig ha usa nga daragita nga magin “paratigo.” Kondi nawara ini nga iya abilidad han an demonyo ginpagawas tikang ha iya.

12. Kay ano nga peligroso an pagsari ha pakigkomunikar ha mga patay?

¹² An usa pa nga paagi nga ginlilimbongan han mga demonyo an mga tawo amo an pag-aghat ha ira nga magpakiana ha mga patay. An mga tawo nga nasusubo tungod ha kamatay han usa nga hinigugma agsob nga nalilimbongan han sayop nga mga ideya mahitungod hadton nagkamatay. An usa nga espiritista mahimo maghatag hin espesyal nga impormasyon o mahimo magyakan ha tingog nga baga in pariho han kanan namatay nga tawo. Sugad nga resulta, damu nga mga tawo an nagigin kombinsido nga an mga patay tinuod nga buhi ngan an pakiistorya ha ira mabulig ha mga buhi nga makailob ha ira kasubo. Kondi an sugad nga “pagliaw” diri totoo ngan peligroso gud. Kay ano? Tungod kay an mga demonyo makakasubad han tingog han tawo nga namatay ngan makakahatag ha espiritista hin impormasyon mahitungod han usa  nga namatay. (1 Samuel 28:3-19) Dugang pa, sugad han aton hinbaroan ha Kapitulo 6, an mga patay diri na naeksister. (Salmo 115:17) Salit bisan hin-o nga “namamakiana ha mga minatay” nalilimbongan han magraot nga mga espiritu ngan nagios ha paagi nga kontra ha kaburut-on han Dios. (Deuteronomio 18:10, 11; Isaias 8:19) Salit, magin maikmat nga isalikway inin peligroso nga paon nga ginagamit han mga demonyo.

13. Ano an ginhimo han damu nga mga tawo nga nahadlok hadto ha mga demonyo ?

¹³ An magraot nga mga espiritu diri la kay naglilimbong ha mga tawo kondi naghahadlok liwat ha ira. Yana nga panahon, maaram hi Satanas ngan an iya mga demonyo nga may-ada hira “halipot na la nga oras” nga nahibibilin antes hira mawaray na mahihimo, ngan mas mabangis hira yana kay ha kan-o pa man. (Pahayag 12:12, 17) Bisan pa hito, yinukot nga mga tawo nga nahahadlok hadto ha sugad nga magraot nga mga espiritu an diri na nahahadlok yana. Paonan-o nira ginbuhat ini? Ano an mahihimo han usa ka tawo bisan kon nahidadabi na hiya ha espiritismo?

14. Pariho ha siyahan-siglo nga mga Kristiano ha Efeso, paonan-o kita makakaundang ha pakigkomunikar ha magraot nga mga espiritu?

¹⁴ An Biblia nagsusumat ha aton kon paonan-o aatohan an magraot nga mga espiritu ngan kon paonan-o makaundang ha pakigkomunikar ha ira. Tagda an ehemplo han mga Kristiano ha siyahan nga siglo ha syudad han Efeso. An iba ha ira nagbuhat han espiritismo antes hira nagin mga Kristiano. Han nagdesisyon hira nga bayaan an espiritismo, ano an ira ginbuhat? An Biblia nasiring: “Damu han mga nagbuhat han pagkatamyawan an nagdara han ira mga basahon hin tirig-ob, ngan pagsunugon ha atubangan han ngatanan.” (Buhat 19:19) Pinaagi han pagsunoga han ira mga libro ha mahika, adton bag-o nga mga Kristiano nagpakita hin susbaranan para hadton naruruyag umato ha magraot nga mga espiritu yana. Kinahanglan sunugon han mga tawo nga naruruyag mag-alagad kan Jehova an ngatanan nga butang nga may kalabotan ha espiritismo. Kaupod na hito an mga libro, mga magasin, sine, poster, ngan musika nga nag-aaghat han pagbuhat han espiritismo ngan nabulig nga magin baga in makaruruyag ngan makalilipay  ito. Kinahanglan sunugon liwat an mga anting-anting o iba pa nga mga iginsusul-ot sugad nga panalipod kontra ha maraot.—1 Korinto 10:21.

15. Ano an kinahanglan buhaton naton basi maatohan an mga pwersa han magraot nga mga espiritu?

¹⁵ Paglabay hin pipira ka tuig katapos sunugon han mga Kristiano ha Efeso an ira mga libro ha mahika, hi apostol Pablo nagsurat ha ira: “An aton pakig-away . . . kontra ha mga espirituhanon nga kasundalohan han karaotan.” (Efeso 6:12) An mga demonyo waray ngay-an umundang. Nangangalimbasog pa gihapon hira ha panlimbong. Salit, ano pa an kinahanglan buhaton hito nga mga Kristiano? “Labaw ha ngatanan,” siring ni Pablo, “kuhaa niyo an pagtoo nga iyo kalasag, nga dida hito sadang kamo makapalong ha ngatanan nga mga pana nga naglalaga han maraot [hi Satanas].” (Efeso 6:16) Kon mas marig-on an aton kalasag han pagtoo, magigin mas marig-on kita ha pag-ato ha mga pwersa han magraot nga mga espiritu.—Mateo 17:20.

16. Paonan-o naton mapaparig-on an aton pagtoo?

¹⁶ Paonan-o, kon sugad, mapaparig-on naton an aton pagtoo? Pinaagi han pag-aram ha Biblia. An karig-on han usa nga pader nadepende gud ha karig-on han pundasyon hito. Ha sugad man nga paagi, an karig-on han aton pagtoo nadepende gud ha karig-on han pundasyon hito, nga amo an husto nga kahibaro ha Pulong han Dios, an Biblia. Kon aton basahon ngan pag-adman an Biblia adlaw-adlaw, magigin marig-on an aton pagtoo. Pariho han marig-on nga pader, an sugad nga pagtoo magpapanalipod ha aton kontra ha impluwensya han magraot nga mga espiritu.—1 Juan 5:5.

17. Ano nga pitad an kinahanglanon basi maatohan an magraot nga mga espiritu?

¹⁷ Ano an usa pa nga pitad nga kinahanglan buhaton han mga Kristiano ha Efeso hadto? Ginkinahanglan nira an dugang nga panalipod tungod kay naukoy hira ha syudad diin kalyap an demonismo. Salit hi Pablo nagsiring ha ira: “Ha bug-os nga pag-ampo ngan pakimalooy, mag-ampo kamo ha ngatanan nga panahon [pinaagi] ha espiritu.” (Efeso 6:18) Tungod kay naukoy liwat kita ha kalibotan diin kalyap an demonismo, an sinsero nga pag-ampo kan Jehova para han iya panalipod kinahanglanon gud basi maatohan an magraot nga mga espiritu. Syempre, kinahanglan gamiton naton an ngaran ni Jehova ha aton mga pag-ampo. (Proberbios 18:10)  Salit, sadang kita magpadayon ha pag-ampo ha Dios nga ‘luwason kita ha maraot,’ hi Satanas nga Yawa. (Mateo 6:13) Babatunon ni Jehova an sugad kasinsero nga mga pag-ampo.—Salmo 145:19.

18, 19. (a) Kay ano nga makakasiguro kita han kadaogan ha aton pakig-away ha magraot nga mga espiritu? (b) Ano nga pakiana an babatunon ha masunod nga kapitulo?

¹⁸ Peligroso an magraot nga mga espiritu, kondi diri kita kinahanglan mahadlok ha ira kon inaatohan naton an Yawa ngan nagigin duok kita ha Dios pinaagi han pagbuhat han Iya kaburut-on. (Jakobo 4:7, 8) Limitado an gahum han magraot nga mga espiritu. Ginsirotan hira ha panahon ni Noe, ngan sigurado nga maatubang hira ha ultimo nga paghukom ha ira ha tidaraon. (Judas 6) Hinumdumi liwat nga ginpapanalipdan kita han gamhanan nga mga anghel ni Jehova. (2 Hadi 6:15-17) Karuyag gud hito nga mga anghel nga maglampos kita ha pag-ato ha magraot nga mga espiritu. Sugad hin gindadasig kita han magtadong nga mga anghel. Salit magpabilin kita nga duok kan Jehova ngan ha iya pamilya han magtinumanon nga espirituhanon nga mga linarang. Hinaot likyan liwat naton an ngatanan nga klase han espiritismo ngan buhaton pirme an sagdon han Pulong han Dios. (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9) Hito nga paagi makakasiguro kita han kadaogan ha aton pakig-away ha magraot nga mga espiritu.

¹⁹ Kondi kay ano nga tinutugotan han Dios an magraot nga mga espiritu ngan an karaotan nga hinungdan han duro nga pag-antos han mga tawo? Ini nga pakiana babatunon ha masunod nga kapitulo.