1. Mang fan ni gad baadag ni ngad nanged murung’agen e pi engel?

FAANRA gad baadag ni ngad nanged murung’agen be’, ma thingar da nanged boch murung’agen chon e tabinaw rok. Ku arrogon ni faanra gad baadag ni ngad nanged Jehovah Got, ma thingar da nanged murung’agen e pi engel ni yad chon e tabinaw rok. Ma yog e Bible “pi fak Got” ngak e pi engel. (Job 38:7) Mang e maruwel ni yad ma rin’ nib m’agan’ Got ngay? Kar rin’ed boch ban’en ni fan ko girdi’ kakrom, fa? Ma rin’ e pi engel boch ban’en ni fan ngom, fa? Mang e yad ma rin’?

2. Uw e sum e pi engel riy, ma uw urngin e engel ni bay?

² Bokum miriay yay ni be weliy e Bible murung’agen e pi engel. Ngad guyed boch e pi thin ney u Bible ni be weliy murung’agen e pi engel. Uw e sum e pi engel riy? Be gaar e Kolose 1:16: “Ya pa’ Kristus e sunumeg Got urngin ban’en ngay ni bay u tharmiy ngu but’.” Ere, Jehovah Got e sunmiy urngin e pi kan ni yima yog e engel ngorad me sunmiyrad u pa’ e bin  nganni’ i Fak. Uw urngin e engel ni bay? Be tamilangnag e Bible ni sunumiy Got bokum miriay e milyon e engel, ma ba gel gelngirad.​—Psalm 103:20. *

3. Mang e be yog e Job 38:4-7 u murung’agen e pi engel?

³ Be yog e Bible ngodad ni “pi fak Got e ur tolulgad u fithik’ e felfelan’” u nap’an ni sum e fayleng. (Job 38:4-7) Ere, immoy e pi engel u m’on ni sum e girdi’ nge u m’on ni sum e fayleng. Kub tamilang u Bible ni yad ma thamiy ban’en, ya be yog ni “ur tolulgad u fithik’ e felfelan’.” Mu tay fanam i yan riy ni i tang “pi fak Got” u taabang. Ere, ngiyal’ n’em ma urngin e engel e yad ma par u taabang ni yad chon e tabinaw rok Jehovah ni yad ma pigpig ngak.

4. Uw rogon ni be tamilangnag e Bible ni ma tayan’ e pi engel nib yul’yul’ ko tin ni ma rin’ e girdi’?

⁴ I guy e pi engel nib yul’yul’ rogon nni sunmiy e gal nsom’on e girdi’. Aram fan ni ur felfelan’gad u nap’an ni ur guyed ni be yoor e girdi’ u fayleng, maku yad be guy ni be lebug e tin nib m’agan’ Got ngay. (Proverbs 8:30, 31; 1 Peter 1:11, 12) Machane boch nga tomuren me guy e pi engel ni bay boch e girdi’ nda kur pigpiggad ngak e En ni Sunmiyrad. Dabisiy ni ke kireban’rad ko re n’ey. Machane faanra sul be’ nge pigpig ngak Jehovah ma ‘pi engel rok Got e yad ra felfelan’, ni bochan e ke pi’ be’ keru’ ko kireb rok.’ (Luke 15:10) Bochan ni ma lemnag e pi engel rarogon e  piin ni yad ma pigpig ku Got, ma aram fan ni ma l’ograd Jehovah ni ngar gelniged ma ra ayuweged e pi tapigpig rok nib yul’yul’. (Mu beeg e Hebrews 1:7, 14.) Ere ngad weliyed boch murung’agen e re ney.

5. Mang thin u Bible e be dag ni ma pi’ e pi engel e ayuw?

⁵ I ayuweg l’agruw e engel Lot ni ir be’ nib mat’aw nge fagali rugod ni fak ni ngar chuwgad ko fa gal mach nib kireb ni Sodom nge Gomorrah, ya ngar mageygad ni yad ba fas. (Genesis 19:15, 16) In miriay e duw nga tomuren mi nin’ Daniel ni profet nga lan tafen e layon, machane dariy ban’en ni buch rok. I gaar Daniel: “Got e ke l’og e engel rok ke yib i m’ag l’ugun fapi layon ndabiyog ni ngar rin’ed ban’en ngog.” (Daniel 6:22) Nap’an e bin som’on e chibog me pag reb e engel Peter u kalbus. (Acts 12:6-11) Miki ayuweg e pi engel Jesus u nap’an ni i machib. (Mark 1:13) Ma u m’on ni yim’ Jesus me m’ug reb e engel ngak ni nge “pi’ gelngin.” (Luke 22:43) Re engel nem e pi’ gelngin Jesus ko ngiyal’ ni ke t’uf e ayuw rok!

6. (a) Uw rogon ni ma ayuweg e pi engel e girdi’ rok Got e ngiyal’ ney? (b) Mang boch e deer ni gad ra weliy?

⁶ Ngiyal’ ney e der ma m’ug e pi engel ngak e girdi’ rok Got u fayleng. Yugu aram rogon ni dabiyog ni ngan guy e pi engel, machane yad ma ayuweg e girdi’ rok Got ko pi n’en nrayog ni nge warnag e michan’ rorad. Be gaar e Bible: “Engel rok Somol e ma matanagiy e piin ni bay madgun Somol u wun’rad, me chuwegrad ko riya’.” (Psalm 34:7) Mang fan ni ma gelnagdad e pi thin nem? Ya boor e kan nib kireb ni yad baadag ni ngar thanged owchedad! Mini’ e pi kan nib kireb nem? Uw e kar sumgad riy? Uw rogon ni yad be gafgownagdad?  Ngad weliyed e n’en ni buch u m’on ni sum e girdi’, ya ngad nanged e fulweg ko pi deer ney.

7. Uw feni yoor e girdi’ ni ke bannagrad Satan ni ngar togopuluwgad ku Got?

⁷ Kad weliyed u lan e Guruy ni 3 ko re ke babyor ney ni immoy reb e pi engel nem ni adag ni nge mang ir e nge gagiyegnag e girdi’, ma aram me chel nge togopuluw ngak Got. Boch nga tomuren me tamilang  nre engel nem e aram Satan ni Moonyan’. (Revelation 12:9) Nap’an 1,600 e duw u tomuren ni bannag Satan Efa, ma ki yag rok ni nge bannag boor e girdi’. Machane kemus nri in e girdi’ e ra pared ni yad ba yul’yul’, ni bod Abel, nge Enok, nge Noah.​—Hebrews 11:4, 5, 7.

8. (a) Ke diin ma ke mang boch e engel e pi kan nib kireb? (b) Mang e rin’ e pi kan nib kireb u nap’an ni Tharey e Ran e Fayleng u nap’an Noah?

⁸ U nap’an Noah me togopuluw boch e engel ngak Jehovah. Kar paged taferad u tharmiy mar bad nga fayleng mar fanayed e dowef ni bod downgin e girdi’. Mang fan? Gad ra beeg u Genesis 6:2 ni gaar: “Me guy boch e kan ni ur moyed ba ngiyal’ u tan pa’ Got e pi ppin nem ni yad ba pidorang, ma aram mi yad leay e pi arorad ni yad baadag.” De pag Jehovah Got ni nge ulul i yan e kireb ni ur rin’ed maku de pag ni nge par e kireb u fayleng. Ere, aram fan ni tharey e fayleng ko ran, me yim’ urngin e girdi’ nib kireb, ma yigoo pi tapigpig rok ni yad ba yul’yul’ e ra mageygad ni yad ba fas. (Genesis 7:17, 23) Fapi engel ni kar togopuluwgad ara pi moonyan’ e ra paged e dowef rorad ni downgin e girdi’ mi yad sul nga tharmiy. Yad bay ko ba’ rok Satan, ni ir e “en ni pilungen e moonyan’.”​—Matthew 9:34.

9. (a) Mang e rin’ fapi engel ni kar togopuluwgad u nap’an ni kar sulod nga tharmiy? (b) Mang e gad ra fil u murung’agen e pi moonyan’?

⁹ Nap’an ni sul e pi engel ni kar togopuluwgad nga tharmiy, ma de pagrad Got ni ngar uned nga fithik’ e tin ni ka bay e engel, ni bod rogon ni dan pag Satan ni pilung rorad ni nge sul ko ulung rok Got u  tharmiy. (2 Peter 2:4) Yugu aram rogon ni dabkiyog rorad ni ngar fanayed e dowef ni downgin e girdi’, machane ku rayog rorad ni ngar suruyed e girdi’ ko kireb. Ma pi kan nib kireb nem e yad ma ayuweg Satan ni nge “bannag e fayleng ni polo’.” (Revelation 12:9; 1 John 5:19) Uw rogon? Ma fanay e pi moonyan’ boor e kanawo’ ni ngar bannaged e girdi’ riy. (Mu beeg e 2 Korinth 2:11.) Ngad weliyed boch e pi kanawo’ nem.

10. Mang e pig?

¹⁰ Ma fanay e pi kan nib kireb e ngongol ko pig ni ngar bannaged e girdi’. Pig e aram e ga be non ara ga be rin’ boch ban’en ni fan ko moonyan’. Be yog e Bible nib kireb urngin mit e ngongol ko pig ma be yog ngodad ni ngad paloggad ko pi ngongol nem. (Galatia 5:19-21) Ma fanay e pi moonyan’ e ngongol ko pig ni bod rogon ni ma fanay e pi tafita’ e wal. Boor mit e wal ni ma fanay e pi tafita’ ni fan nga boor mit e nig. Ku arrogon e pi kan nib kireb ni yad ma fanay boor mit e pig ni fan e ngar bannaged e girdi’.

11. Mang e gathliy, ma mang fan ni ngad paloggad riy?

¹¹ Reb e wal ni ku ma fanay e pi moonyan’ e aram e gathliy. Mang e gathliy? Gathliy e aram e yibe guy rogon ni ngan nang e n’en nra buch ko gabul nge langlath ara ngan nang e pi n’en ni dan nang. Yima yiiy ko t’uf, ara yima chib, ara yima bey, ara yima yiiy ko wol u paay, ara yima yog fan e lik’ay. Ma lemnag boor e girdi’ nde kireb e gathliy, machane be tamilangnag e Bible ni ma maruwel e pi sothuw nge pi kan  nib kireb u taabang. Be weliy e Bible u Acts 16:16-18 murung’agen bochi pin ni “ying ba moonyan’ ngak” mi i yog e n’en nra buch ku be’ nga m’on. Machane daki yag rok fachi pin ni nge yog e tin ni bay yib ban’en u tomuren ni kan tuluf fare moonyan’ rok.

12. Mang fan nib kireb ni ngan non ngak e piin ni kar m’ad?

¹² Maku reb e kanawo’ ni ma bannag e pi moonyan’ e girdi’ riy e aram e yad ma n’igin ni nge non e girdi’ ngak e piin ni kar m’ad. Yad ma bannag e piin ni ke kireban’rad ni bochan e ke yim’ be’ nib t’uf rorad, ya nge dabi tamilangan’rad u murung’agen rarogon e piin ni kar m’ad. Sana ra weliy reb e sothuw ban’en u murung’agen faanem ni ke yim’, ara non ni bod laman. Ma aram me lemnag e girdi’ ni kab fas faanem ni ke yim’, me baud boch lanin’rad ni bochan e kar nonad. Machane de riyul’ e re n’em, ma bay e riya’ riy. Mang fan? Ya rayog rok e pi moonyan’ ni ngar nonad ni laman be’ ni ke yim’, ara nge yiiynag e sothuw boch ban’en u murung’agen faanem ni ke yim’. (1 Samuel 28:3-19) Ma kad weliyed u lan e Guruy ni 6 ni piin ni kar m’ad e dariy ban’en ni yad manang. (Psalm 115:17) Ere, en nra non ngak e piin ni kar m’ad e be fol ko pi moonyan’ ma be togopuluw ko tin nib m’agan’ Got ngay. (Mu beeg e Deuteronomy 18:10, 11; Isaiah 8:19) Ere, mu ayuw ma ga palog ko re wal nem ni ma fanay e pi moonyan’.

13. Mang e ke rin’ boor e girdi’ ni ur tamdaggad ko pi kan nib kireb?

¹³ Gathi kemus ni ma bannag e pi moonyan’ e girdi’ ya ku yad ma k’aring e marus ngorad. Ngiyal’ ney e manang Satan nge pi moonyan’ rok ni “daki n’uw  nap’an” min thangrad, ere kari gel e damumuw rorad. (Revelation 12:12, 17) Machane bay bokum biyu’ e girdi’ ni ur rusgad kafram ni bochan e pi kan nib kireb, ma chiney e dakurur tamdaggad. Ke diin ma dakurur tamdaggad? Mang e rayog ni nge rin’ be’ ni be un ko ngongol ko pi moonyan’?

14. Uw rogon ni ngad folwokgad rok e tin som’on e Kristiano nu Efesus ya nge yag ni ngad paloggad ko pi kan nib kireb?

¹⁴ Ma weliy e Bible rogon ni ngan togopuluw ngak e pi kan nib kireb nge rogon ni ngan palog rorad. Am lemnag e n’en ni rin’ e tin som’on e Kristiano ko mach nu Efesus. Bochi yad e ur uned ko pig u m’on ni ngar manged Kristiano. Mang e kar rin’ed u nap’an ni kar turguyed ndab kur uned ko pig? Be gaar e Bible:  “Ma boor e piin ni yad ma pig nra kunuyed e babyor rorad nga taabang ngar urfiyed u p’eowchen urngin e girdi’.” (Acts 19:19) Pi Kristiano nem ni kar urfiyed e pi babyoren e pig rorad, e kar daged e kanawo’ ngak e piin ni yad baadag ni ngar togopuluwgad ko pi kan nib kireb e ngiyal’ ney. Girdi’ ni baadag ni nge pigpig ku Jehovah e thingari n’ag urngin ban’en rok nib sor fan ko pig. Kub muun ngay e pi babyor, ara kachido, ara sasing, ara musik ni ma k’aring e girdi’ ni ngar adaged ngongolen e pi moonyan’. Ku thingar nn’ag e pi bonod ara boch ban’en ni yima tay nga dowey ni nge ayuwegey ko pi moonyan’.​—1 Korinth 10:21.

15. Mang e thingar da rin’ed ni faanra ngad togopuluwgad ko pi kan nib kireb?

¹⁵ Boch e duw nga tomuren ni urfeg e pi Kristiano nu Efesus e pi babyoren e pig rorad, me yol Paul ngorad ni gaar: “Ya gadad be cham ngak gelngin e kan nib kireb.” (Efesus 6:12) Dawori pag e pi moonyan’ e kireb rorad. Ka yad be guy rogon ni ngar gelgad. Ere mang e thingari rin’ e pi Kristiano nem? I gaar Paul: “Gubin ngiyal’ ni nguum marod ma gimed be fek e michan’ romed ngak Kristus ni ir e nge mang fa gin’en ni yima mith nga fon ko cham; yi ir e rayog ni ngam piliged ngay urngin gan e gat’ing ni be yik’ ni be pag Faanem nib Kireb [Satan] ngomed.” (Efesus 6:16) Faanra nge gel e michan’ rodad ni aram e n’en ni gad ma mith nga fon, ma aram e ngad togopuluwgad ngak e pi kan nib kireb.​—Matthew 17:20.

16. Uw rogon ni ngad gelniged e michan’ rodad?

¹⁶ Uw rogon ni ngad gelniged e michan’ rodad? Ngad filed e Bible. Gelngin ba yoror nni fal’eg ko  malang e be yan u gelngin e def riy. Ku arrogon ni gelngin e michan’ rodad e ra yan u gelngin e def riy, ni aram e nge tamilangan’uy ko Thin Rok Got ni aram e Bible. Faan gad ra beeg ara da filed e Bible ni gubin e rran ma ra gel e michan’ rodad. Michan’ rodad e ra bod ba yoror nib gel, ma ra yororiydad ko ban rok e pi kan nib kireb.​—1 John 5:5.

17. Mang e thingar da rin’ed ni faanra ngad togopuluwgad ngak e pi kan nib kireb?

¹⁷ Ku mang e thingari rin’ e pi Kristiano nu Efesus? Ba t’uf e ayuw rorad ni bochan e ur pared u lan ba mach ni boor e ngongol ko moonyan’ riy. Ere gaar Paul ngorad: “Mu rin’ed urngin e pi n’ey u fithik’ e meybil, nguum weniggad ngak Got nge ayuwegmed. Gubin ngiyal’ ni nguum meybilgad.” (Efesus 6:18) Bochan ni boor e ngongol ko moonyan’ u fayleng, ma thingar da tedan’dad ko meybil ngak Jehovah ni faanra ngad togopuluwgad ngak e pi kan nib kireb ney. Ma thingar u dogned fithingan Jehovah u fithik’ e meybil rodad. (Mu beeg e Proverbs 18:10. *) Thingar ud meybilgad ya nge “ayuwegdad rok Faanem nib Kireb” ni aram Satan ni Moonyan’. (Matthew 6:13) Ra fulweg Jehovah taban e pi meybil rodad ni yib u gum’ircha’dad.​—Psalm 145:19.

18, 19. (a) Mang fan nrayog ni nge mich u wun’dad ni gad ra gel ko togopuluw ko pi kan nib kireb? (b) Mang deer e gad ra weliy ko bin ni migid e guruy?

¹⁸ Rayog ni nge gafgownagey e pi kan nib kireb. Machane faan gad ra chugur ngak Got ma gad rin’  e tin nib m’agan’ ngay, ma gad togopuluw ngak Moonyan’, ma aram e dariy rogon ni ngad rusgad ko pi kan nib kireb. (Mu beeg e James 4:7, 8.) Bay e gin ra mus gelngin e pi kan nib kireb riy. Kan gechignagrad u nap’an Noah ma bay e bin tomur e gechig nra yib ngorad. (Jude 6) Ma dab mu pag talin ni bay e pi engel rok Jehovah ni yad ba gel ni yad be yororiydad. (2 Kings 6:15-17) Baadag e pi engel ni ngad gelgad ngak e pi kan nib kireb. Ere, nguud pared ni gad ba chugur ngak Jehovah nge pi engel rok ni yad ba yul’yul’. Ma ngad paloggad ko urngin mit e ngongol ko moonyan’ mu ud folgad ko fonow ko Thin Rok Got. (1 Peter 5:6, 7; 2 Peter 2:9) Ma aram e rayog ni ngad togopuluwgad ma gad gel ko pi kan nib kireb.

¹⁹ Mang fan ni ke pag Got be par e pi kan nib kireb nge ngongol rorad nib kireb ni be gafgownag e girdi’? Gad ra weliy e fulweg ko re deer ney ko bin ni migid e guruy.