1, 2. Τι είδους παθήματα αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σήμερα και, ως αποτέλεσμα, ποια ερωτήματα κάνουν πολλοί;

ΕΠΕΙΤΑ από μια τρομερή μάχη σε κάποια χώρα που σπαρασσόταν από τον πόλεμο, τα χιλιάδες νεκρά γυναικόπαιδα θάφτηκαν σε ομαδικό τάφο, ο οποίος οριοθετούνταν με μικρούς σταυρούς. Σε καθέναν από αυτούς υπήρχε η επιγραφή: «Γιατί;» Μερικές φορές αυτό είναι το πιο οδυνηρό ερώτημα που υπάρχει. Οι άνθρωποι κάνουν αυτό το ερώτημα με θλίψη όταν ο πόλεμος, οι συμφορές, οι αρρώστιες ή το έγκλημα σκοτώνουν αθώα αγαπημένα τους πρόσωπα, καταστρέφουν το σπίτι τους ή τους φέρνουν ανείπωτα παθήματα με άλλους τρόπους. Θέλουν να μάθουν γιατί τους βρίσκουν τέτοιες τραγωδίες.

² Γιατί επιτρέπει ο Θεός τα παθήματα; Αν ο Ιεχωβά Θεός είναι παντοδύναμος, στοργικός, σοφός και δίκαιος, γιατί είναι ο κόσμος τόσο γεμάτος από μίσος και αδικία; Έχετε κάνει εσείς ποτέ αυτά τα ερωτήματα;

3, 4. (α) Τι δείχνει ότι δεν είναι λάθος να ρωτάμε γιατί επιτρέπει ο Θεός τα παθήματα; (β) Πώς νιώθει ο Ιεχωβά για την πονηρία και τα παθήματα;

³ Μήπως είναι λάθος να ρωτάει κανείς γιατί επιτρέπει ο Θεός τα παθήματα; Ορισμένοι φοβούνται ότι, αν κάνουν ένα τέτοιο ερώτημα, αυτό σημαίνει πως δεν έχουν αρκετή πίστη ή ότι δείχνουν έλλειψη σεβασμού προς τον Θεό. Διαβάζοντας,  όμως, την Αγία Γραφή, θα διαπιστώσετε ότι πιστοί, θεοφοβούμενοι άνθρωποι είχαν παρόμοια ερωτήματα. Για παράδειγμα, ο προφήτης Αββακούμ ρώτησε τον Ιεχωβά: «Γιατί με κάνεις να βλέπω βλαβερά πράγματα και εξακολουθείς να παρατηρείς προβλήματα; Και γιατί βρίσκεται μπροστά μου λεηλασία και βία, και γιατί γίνεται φιλονικία, και γιατί υπάρχει έριδα;»—Αββακούμ 1:3.

⁴ Μήπως επέπληξε ο Ιεχωβά τον πιστό προφήτη Αββακούμ για το ότι έκανε τέτοια ερωτήματα; Όχι. Απεναντίας, ο Θεός συμπεριέλαβε τα ειλικρινή λόγια του Αββακούμ στο θεόπνευστο Γραφικό υπόμνημα. Ο Θεός τον βοήθησε επίσης να αποκτήσει σαφέστερη κατανόηση των πραγμάτων και να αναπτύξει μεγαλύτερη πίστη. Ο Ιεχωβά θέλει να κάνει το ίδιο και για εσάς. Θυμηθείτε πως η Αγία Γραφή διδάσκει ότι «αυτός ενδιαφέρεται για εσάς». (1 Πέτρου 5:7) Ο Θεός μισεί την πονηρία και τα παθήματα που προξενεί αυτή πολύ περισσότερο από ό,τι τα μισεί οποιοσδήποτε άνθρωπος. (Ησαΐας 55:8, 9) Τότε, λοιπόν, γιατί υπάρχουν τόσο πολλά παθήματα στον κόσμο;

5. Πού αποδίδονται μερικές φορές τα ανθρώπινα παθήματα, αλλά τι διδάσκει η Αγία Γραφή;

⁵ Άνθρωποι διαφόρων θρησκειών πηγαίνουν στους θρησκευτικούς τους ηγέτες και δασκάλους για να ρωτήσουν γιατί  υπάρχουν τόσο πολλά παθήματα. Συνήθως, εκείνοι απαντούν ότι τα παθήματα είναι θέλημα του Θεού, ο οποίος καθόρισε πριν από πολύ καιρό όλα όσα πρόκειται να συμβούν, περιλαμβανομένων και των τραγικών γεγονότων. Πολλοί λαβαίνουν την απάντηση ότι οι οδοί του Θεού είναι μυστηριώδεις ή ότι εκείνος φέρνει το θάνατο σε ανθρώπους—ακόμα και σε παιδιά—για να τους πάρει μαζί του στον ουρανό. Όπως έχετε μάθει, όμως, ο Ιεχωβά Θεός ποτέ δεν προξενεί το κακό. Η Γραφή λέει: «Είναι αδιανόητο να ενεργεί ο αληθινός Θεός με πονηρία και ο Παντοδύναμος με αδικία!»—Ιώβ 34:10.

6. Γιατί κάνουν πολλοί άνθρωποι το λάθος να κατηγορούν τον Θεό για τα παθήματα που υπάρχουν στον κόσμο;

⁶ Ξέρετε γιατί οι άνθρωποι κάνουν το λάθος να κατηγορούν τον Θεό για όλα τα παθήματα που υπάρχουν στον κόσμο; Σε πολλές περιπτώσεις, κατηγορούν τον Παντοδύναμο Θεό επειδή νομίζουν ότι εκείνος είναι ο πραγματικός άρχοντας αυτού του κόσμου. Δεν γνωρίζουν μια απλή αλλά σημαντική αλήθεια την οποία διδάσκει η Αγία Γραφή. Μάθατε τη συγκεκριμένη αλήθεια στο Κεφάλαιο 3 αυτού του βιβλίου. Ο πραγματικός άρχοντας αυτού του κόσμου είναι ο Σατανάς ο Διάβολος.

7, 8. (α) Πώς αντανακλά ο κόσμος την προσωπικότητα του άρχοντά του; (β) Πώς έχει συμβάλει στα παθήματα η ανθρώπινη ατέλεια καθώς και το ότι υπάρχει «καιρός και απρόβλεπτη περίσταση»;

⁷ Η Γραφή δηλώνει ξεκάθαρα: «Ολόκληρος ο κόσμος βρίσκεται στην εξουσία του πονηρού». (1 Ιωάννη 5:19) Όταν το σκέφτεστε αυτό, δεν φαίνεται λογικό; Αυτός ο κόσμος αντανακλά την προσωπικότητα του αόρατου πνευματικού πλάσματος το οποίο «παροδηγεί ολόκληρη την κατοικημένη γη». (Αποκάλυψη 12:9) Ο Σατανάς είναι γεμάτος μίσος, είναι απατεώνας και σκληρός. Γι’ αυτό και ο κόσμος, ο οποίος βρίσκεται υπό την επιρροή του, είναι γεμάτος μίσος, απάτη και σκληρότητα. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο υπάρχουν τόσο πολλά παθήματα.

⁸ Ένας δεύτερος λόγος για τον οποίο υπάρχουν τόσο πολλά παθήματα είναι το ότι, όπως είδαμε στο Κεφάλαιο 3, η ανθρωπότητα είναι ατελής και αμαρτωλή αφότου εκδηλώθηκε ο στασιασμός στον κήπο της Εδέμ και μετά. Οι αμαρτωλοί άνθρωποι έχουν την τάση να αγωνίζονται για την κυριαρχία,  και αυτό οδηγεί σε πολέμους, καταδυνάστευση και παθήματα. (Εκκλησιαστής 4:1· 8:9) Ένας τρίτος λόγος για τα παθήματα είναι το ότι υπάρχει «καιρός και απρόβλεπτη περίσταση». (Εκκλησιαστής 9:11) Σε έναν κόσμο που δεν έχει τον Ιεχωβά ως προστατευτικό Άρχοντα, οι άνθρωποι μπορεί να πάθουν κάτι κακό επειδή τυχαίνει να βρίσκονται σε λάθος μέρος τη λάθος στιγμή.

9. Γιατί μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά έχει σοβαρό λόγο για τον οποίο επιτρέπει να συνεχίζονται τα παθήματα;

⁹ Είναι παρήγορο να γνωρίζουμε ότι ο Θεός δεν προξενεί τα παθήματα. Δεν ευθύνεται για τους πολέμους, τα εγκλήματα, την καταδυνάστευση ή για τις φυσικές καταστροφές που κάνουν τους ανθρώπους να υποφέρουν. Παρ’ όλα αυτά, χρειάζεται να γνωρίζουμε και το λόγο για τον οποίο επιτρέπει ο Ιεχωβά όλα αυτά τα παθήματα. Αν είναι ο Παντοδύναμος, έχει τη δύναμη να τα σταματήσει. Γιατί, λοιπόν, δεν το κάνει; Ο στοργικός Θεός που έχουμε γνωρίσει πρέπει να έχει σοβαρό λόγο.—1 Ιωάννη 4:8.

10. Τι αμφισβήτησε ο Σατανάς, και πώς;

¹⁰ Προκειμένου να μάθουμε γιατί επιτρέπει ο Θεός τα παθήματα, χρειάζεται να ανατρέξουμε στον καιρό που άρχισαν αυτά να υπάρχουν. Όταν ο Σατανάς έκανε τον Αδάμ και την Εύα να παρακούσουν τον Ιεχωβά, εγέρθηκε ένα σημαντικό ζήτημα. Ο Σατανάς δεν αμφισβήτησε τη δύναμη του Ιεχωβά. Ακόμα και ο Σατανάς ξέρει ότι η δύναμη του Ιεχωβά δεν έχει όρια. Αντί για αυτό, ο Σατανάς αμφισβήτησε το δικαίωμα που έχει ο Ιεχωβά να κυβερνάει. Όταν είπε ότι ο Θεός είναι ψεύτης και στερεί καλά πράγματα από τους υπηκόους του, ο Σατανάς κατηγόρησε τον Ιεχωβά ότι είναι κακός κυβερνήτης. (Γένεση 3:2-5) Ο Σατανάς υπαινίχθηκε ότι το ανθρώπινο γένος θα τα κατάφερνε καλύτερα χωρίς τη διακυβέρνηση του Θεού. Επρόκειτο για μια επίθεση στην κυριαρχία του Ιεχωβά, στο δικαίωμα που έχει να κυβερνάει.

11. Γιατί δεν κατέστρεψε ο Ιεχωβά τους στασιαστές στην Εδέμ;

¹¹ Ο Αδάμ και η Εύα στασίασαν εναντίον του Ιεχωβά. Στην ουσία, είπαν: “Δεν χρειαζόμαστε τον Ιεχωβά ως Κυβερνήτη  μας. Μπορούμε να αποφασίζουμε μόνοι μας τι είναι σωστό και τι είναι λάθος”. Πώς θα τακτοποιούσε ο Ιεχωβά αυτό το ζήτημα; Πώς μπορούσε να διδάξει σε όλα τα νοήμονα πλάσματα ότι οι στασιαστές είχαν άδικο και ότι ο δικός του τρόπος είναι όντως ο καλύτερος; Ίσως κάποιος πει ότι ο Θεός θα έπρεπε απλώς να καταστρέψει τους στασιαστές και να κάνει μια καινούρια αρχή. Αλλά ο Ιεχωβά είχε δηλώσει το σκοπό του ο οποίος ήταν να γεμίσει τη γη με τους απογόνους του Αδάμ και της Εύας, και ήθελε να ζουν αυτοί οι απόγονοι σε έναν επίγειο παράδεισο. (Γένεση 1:28) Ο Ιεχωβά πάντοτε εκπληρώνει τους σκοπούς του. (Ησαΐας 55:10, 11) Εκτός αυτού, η καταστροφή των στασιαστών στην Εδέμ δεν θα έδινε απάντηση στο ζήτημα που είχε εγερθεί αναφορικά με το δικαίωμα που είχε ο Ιεχωβά να κυβερνάει.

12, 13. Δείξτε με παράδειγμα γιατί έχει επιτρέψει ο Ιεχωβά στον Σατανά να γίνει ο άρχοντας αυτού του κόσμου και γιατί έχει επιτρέψει στους ανθρώπους να αυτοκυβερνηθούν.

¹² Ας εξετάσουμε ένα παράδειγμα. Φανταστείτε ότι ένας δάσκαλος εξηγεί στους μαθητές του πώς να λύσουν κάποιο δύσκολο πρόβλημα. Ένας έξυπνος αλλά στασιαστικός μαθητής ισχυρίζεται ότι ο τρόπος με τον οποίο ο δάσκαλος λύνει το πρόβλημα είναι λανθασμένος. Υπονοώντας ότι ο δάσκαλος δεν είναι ικανός, αυτός ο στασιαστής επιμένει ότι ξέρει έναν πολύ  καλύτερο τρόπο για να λύσει το πρόβλημα. Ορισμένοι μαθητές νομίζουν ότι έχει δίκιο και στασιάζουν και αυτοί. Τι πρέπει να κάνει ο δάσκαλος; Αν αποβάλει τους στασιαστές από την τάξη, πώς θα επηρεάσει αυτό τους υπόλοιπους μαθητές; Δεν θα πιστέψουν ότι ο συμμαθητής τους και εκείνοι που τον ακολούθησαν έχουν δίκιο; Όλοι οι άλλοι μαθητές της τάξης θα μπορούσαν να χάσουν το σεβασμό τους για το δάσκαλο, πιστεύοντας ότι φοβάται μήπως αποδειχτεί πως κάνει λάθος. Υποθέστε, όμως, ότι ο δάσκαλος επιτρέπει στο στασιαστή να δείξει στην τάξη πώς θα έλυνε εκείνος το πρόβλημα.

¹³ Ο Ιεχωβά έχει κάνει κάτι παρόμοιο με αυτό που κάνει ο δάσκαλος. Θυμηθείτε ότι οι στασιαστές στην Εδέμ δεν ήταν οι μόνοι που περιλαμβάνονταν. Εκατομμύρια άγγελοι παρακολουθούσαν. (Ιώβ 38:7· Δανιήλ 7:10) Ο τρόπος με τον οποίο ο Ιεχωβά θα αντιμετώπιζε το στασιασμό θα επηρέαζε πολύ όλους εκείνους τους αγγέλους και τελικά ολόκληρη τη νοήμονα δημιουργία. Τι έχει κάνει, λοιπόν, ο Ιεχωβά; Έχει επιτρέψει στον Σατανά να δείξει πώς θα κυβερνούσε εκείνος την ανθρωπότητα. Ο Θεός έχει επιτρέψει επίσης στους ανθρώπους να αυτοκυβερνηθούν υπό την καθοδηγία του Σατανά.

14. Ποιο όφελος θα προκύψει από την απόφαση του Ιεχωβά να επιτρέψει στους ανθρώπους να αυτοκυβερνηθούν;

¹⁴ Ο δάσκαλος στο παράδειγμά μας ξέρει ότι ο στασιαστής και οι μαθητές που τον υποστηρίζουν έχουν άδικο. Αλλά ξέρει επίσης ότι, αν τους δώσει την ευκαιρία να προσπαθήσουν να αποδείξουν τον ισχυρισμό τους, αυτό θα ωφελήσει ολόκληρη την τάξη. Όταν οι στασιαστές αποτύχουν, όλοι οι ειλικρινείς μαθητές θα δουν ότι ο δάσκαλος είναι ο μόνος που έχει τα προσόντα να καθοδηγεί την τάξη. Θα καταλάβουν γιατί ο δάσκαλος θα βγάζει στο εξής από την τάξη όσους στασιάζουν. Παρόμοια, ο Ιεχωβά ξέρει πως όλοι οι άνθρωποι που έχουν ειλικρινή καρδιά και οι άγγελοι θα ωφεληθούν βλέποντας ότι ο Σατανάς και όσοι στασίασαν μαζί του απέτυχαν και ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να αυτοκυβερνηθούν. Όπως ο Ιερεμίας στην αρχαιότητα, θα μάθουν την εξής ζωτική αλήθεια: «Γνωρίζω καλά, Ιεχωβά, ότι δεν ανήκει στο χωματένιο άνθρωπο η οδός του. Στον άνθρωπο που περπατάει δεν ανήκει το να κατευθύνει το βήμα του».—Ιερεμίας 10:23.

15, 16. (α) Γιατί επέτρεψε ο Ιεχωβά να συνεχίζονται τα παθήματα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα; (β) Γιατί δεν έχει αποτρέψει ο Ιεχωβά πράγματα όπως τα φρικτά εγκλήματα;

¹⁵ Γιατί, όμως, επέτρεψε ο Ιεχωβά να συνεχίζονται τα παθήματα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα; Και γιατί δεν αποτρέπει τα κακά πράγματα; Σκεφτείτε δύο πράγματα που δεν θα έκανε ο δάσκαλος στο παράδειγμά μας. Πρώτον, δεν θα εμπόδιζε το στασιαστή να παρουσιάσει την άποψή του. Δεύτερον, ο δάσκαλος δεν θα βοηθούσε το στασιαστή να αποδείξει την άποψή του. Παρόμοια, σκεφτείτε δύο πράγματα που ο Ιεχωβά έχει αποφασίσει να μην κάνει. Πρώτον, δεν εμπόδισε τον Σατανά και εκείνους που παίρνουν το μέρος του να προσπαθήσουν να αποδείξουν ότι έχουν δίκιο. Για να γίνει αυτό ήταν απαραίτητο να αφήσει να περάσει καιρός. Στα χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης ιστορίας, η ανθρωπότητα μπόρεσε να δοκιμάσει κάθε μορφή αυτοκυβέρνησης, δηλαδή ανθρώπινης διακυβέρνησης. Η ανθρωπότητα έχει κάνει κάποια πρόοδο στην επιστήμη και σε άλλους τομείς, αλλά η αδικία, η φτώχεια, το έγκλημα και ο πόλεμος πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο. Έχει πια αποδειχτεί ότι η ανθρώπινη διακυβέρνηση είναι αποτυχημένη.

¹⁶ Δεύτερον, ο Ιεχωβά δεν βοήθησε τον Σατανά να κυβερνήσει αυτόν τον κόσμο. Αν, για παράδειγμα, ο Θεός απέτρεπε τα φρικτά εγκλήματα, δεν θα υποστήριζε, ουσιαστικά, την άποψη των στασιαστών; Δεν θα έκανε ο Θεός τους ανθρώπους να νομίζουν ότι ίσως μπορούν να αυτοκυβερνηθούν χωρίς καταστροφικά αποτελέσματα; Αν ο Ιεχωβά ενεργούσε έτσι, θα γινόταν συνένοχος σε ένα ψέμα. Ωστόσο, «είναι αδύνατον να πει ψέματα ο Θεός».—Εβραίους 6:18.

17, 18. Τι θα κάνει ο Ιεχωβά για όλο το κακό που έχει γίνει ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης διακυβέρνησης και της επίδρασης του Σατανά;

¹⁷ Τι θα λεχθεί, όμως, για όλο το κακό που έχει γίνει στη διάρκεια του μακροχρόνιου στασιασμού εναντίον του Θεού; Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Ιεχωβά είναι παντοδύναμος. Συνεπώς, μπορεί να αντιστρέψει τις συνέπειες των παθημάτων της ανθρωπότητας, και θα το κάνει αυτό. Όπως έχουμε ήδη μάθει, η καταστροφή του πλανήτη μας θα αντιστραφεί με τη  μετατροπή της γης σε Παράδεισο. Οι συνέπειες της αμαρτίας θα απομακρυνθούν μέσω πίστης στη λυτρωτική θυσία του Ιησού, οι δε συνέπειες του θανάτου θα αντιστραφούν με την ανάσταση. Έτσι λοιπόν, ο Θεός θα χρησιμοποιήσει τον Ιησού «για να διαλύσει τα έργα του Διαβόλου». (1 Ιωάννη 3:8) Ο Ιεχωβά θα τα κάνει όλα αυτά ακριβώς στον κατάλληλο καιρό. Μπορούμε να χαιρόμαστε για το γεγονός ότι δεν ενήργησε νωρίτερα, διότι η υπομονή του μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε την αλήθεια και να τον υπηρετούμε. (2 Πέτρου 3:9, 10) Στο μεταξύ, ο Θεός αναζητάει επισταμένα ειλικρινείς λάτρεις και τους βοηθάει να υπομείνουν οποιαδήποτε παθήματα μπορεί να τους βρουν σε αυτόν τον ταραγμένο κόσμο.—Ιωάννης 4:23· 1 Κορινθίους 10:13.

¹⁸ Ορισμένοι ίσως αναρωτιούνται: Θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί όλα αυτά τα παθήματα αν ο Θεός είχε δημιουργήσει τον Αδάμ και την Εύα με τέτοιον τρόπο ώστε να μην μπορούν να στασιάσουν; Για να πάρετε απάντηση σε αυτό το ερώτημα, χρειάζεται να θυμηθείτε ένα πολύτιμο δώρο που σας έχει δώσει ο Ιεχωβά.

19. Ποιο πολύτιμο δώρο μάς έχει δώσει ο Ιεχωβά, και γιατί πρέπει να το εκτιμούμε;

¹⁹ Όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 5, οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν με ελεύθερη βούληση. Αντιλαμβάνεστε τι πολύτιμο δώρο είναι αυτό; Ο Θεός έχει δημιουργήσει αναρίθμητα ζώα, και αυτά καθοδηγούνται κυρίως από το ένστικτο. (Παροιμίες 30:24) Ο άνθρωπος έχει κατασκευάσει κάποια ρομπότ τα οποία μπορούν να προγραμματιστούν για να υπακούν σε κάθε εντολή. Θα ήμασταν ευτυχισμένοι αν ο Θεός μάς είχε δημιουργήσει σαν αυτά; Όχι, χαιρόμαστε που έχουμε την ελευθερία να κάνουμε επιλογές ως προς το τι είδους άτομα θα γίνουμε, ποια  πορεία ζωής θα ακολουθήσουμε, ποιες φιλίες θα δημιουργούμε και ούτω καθεξής. Μας αρέσει πολύ να έχουμε κάποιον βαθμό ελευθερίας, και αυτό θέλει ο Θεός να απολαμβάνουμε.

20, 21. Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το δώρο της ελεύθερης βούλησης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, και γιατί πρέπει να θέλουμε να το κάνουμε αυτό;

²⁰ Ο Ιεχωβά δεν ενδιαφέρεται για υπηρεσία η οποία επιτελείται αναγκαστικά. (2 Κορινθίους 9:7) Παραδείγματος χάρη: Τι θα ευχαριστούσε έναν γονέα περισσότερο—να λέει το παιδί του «σ’ αγαπώ» επειδή έτσι του είπαν να κάνει ή να το λέει αυθόρμητα από την καρδιά του; Άρα, το ερώτημα είναι: Πώς θα χρησιμοποιήσετε εσείς την ελεύθερη βούληση που σας έχει δώσει ο Ιεχωβά; Ο Σατανάς, ο Αδάμ και η Εύα χρησιμοποίησαν την ελεύθερη βούληση με το χειρότερο δυνατό τρόπο. Απέρριψαν τον Ιεχωβά Θεό. Εσείς τι θα κάνετε;

²¹ Έχετε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσετε το θαυμάσιο δώρο της ελεύθερης βούλησης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μπορείτε να ενωθείτε με τα εκατομμύρια άτομα που έχουν ταχθεί υπέρ του Ιεχωβά. Αυτοί κάνουν τον Θεό να χαίρεται επειδή συμμετέχουν ενεργά στο να αποδειχτεί ο Σατανάς ψεύτης και εντελώς αποτυχημένος ως άρχοντας. (Παροιμίες 27:11) Μπορείτε και εσείς να το κάνετε αυτό εκλέγοντας τη σωστή πορεία ζωής. Το πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο θα εξηγηθεί στο επόμενο κεφάλαιο.