1, 2. Bampasi ya nki mutindu bantu kekutana ti yo bubu yai, mpi yo kenataka bantu mingi na kuyula nki bangyufula?

NA NIMA ya mvita mosi ya ngolo yina kusalamaka na insi mosi ya kele na bitumba, bo zikaka mafunda ya bankento mpi bana yina bo fwaka na mazyamu mosi ya kimvuka yina bo zyungisaka ti bidimbu. Bo sonikaka na zulu ya konso kidimbu nde: “Sambu na inki?” Mbala yankaka, yai kele ngyufula ya kepesaka mpasi mingi yina bantu keyulaka. Bantu keyulaka yo ti mawa yonso ntangu mvita, kisumbula, maladi, to mubulu kefwaka bantu ya bo vandaka kuzola yina kusalaka ve ata kima, kefwaka banzo na bo, to kenatilaka bo bampasi mingi na mitindu yankaka. Bo kezolaka kuzaba sambu na nki bampasi ya mutindu yai kebwilaka bo.

² Sambu na nki Nzambi mepesaka nzila na bampasi? Kana Yehowa Nzambi kele nkwa-ngolo yonso, zola, mayele, mpi lunungu, sambu na nki inza ke mpenza ya kufuluka ti kimbeni mpi kukonda lunungu? Keti nge mekudiyulaka ntete ve sambu na mambu yai?

3, 4. (a) Inki kemonisa nde yo kele ve mbi na kuyula sambu na nki Nzambi mepesaka nzila na bampasi? (b) Inki mutindu Yehowa ketadilaka mambi mpi bampasi?

³ Keti yo kele mbi na kuyula sambu na nki Nzambi mepesaka nzila na bampasi? Bantu yankaka keyindulaka nde kuyula ngyufula ya mutindu yai ketendula nde bo kele ve na lukwikilu ya kufwana to nde bo kekonda luzitu na Nzambi. Kansi, ntangu  nge ketanga Biblia, nge tamona nde bantu ya kwikama yina vandaka kuwa Nzambi boma kuvandaka ti bangyufula ya mutindu mosi. Mu mbandu, profete Habakuki kuyulaka Yehowa nde: “Sambu na nki nge ke bika mono kumona mambu ya mbi mutindu yai? Sambu na nki nge ke tala bampasi ke niokula bantu mpidiyai? Mono ke mona kaka lufwa ti nku me ziunga mono. Bisika yonso mono ke wa kaka makelele ya kunwana ti ya kuswana.”​—Habakuki 1:3.

⁴ Keti Yehowa kunganinaka profete ya kwikama Habakuki sambu yandi yulaka bangyufula ya mutindu yai? Ve. Na kisika ya kunganina yandi, Nzambi kusonikisaka bangogo ya masonga ya Habakuki na masolo ya kupemama ya Biblia. Nzambi kusadisaka yandi na kubakisa mambu mbote-mbote mpi na kukuma ti lukwikilu ya nene. Yehowa kezola kusala mutindu mosi sambu na nge. Kuvila ve nde Biblia kelongaka nde “yandi muntu ke talaka mambu na beno.” (1 Piere 5:7) Nzambi kemengaka mambi mpi bampasi yina yo kenataka na kiteso mosi ya meluta mpenza bantu yonso. (Yezaya 55:8, 9) Kana mpidina, sambu na nki bampasi ke mingi na inza?

5. Bantangu yankaka nki bikuma bantu kepesaka sambu na kutendula bampasi ya bantu, kansi Biblia kelongaka inki?

⁵ Bantu ya mabundu ya kuswaswana mekwendaka na  bantwadisi mpi balongi ya mabundu na bo sambu na kuyula sambu na nki bampasi kele mingi. Mbala mingi, bo ketubaka nde bampasi kele luzolo ya Nzambi mpi nde bamvula mingi na ntwala yandi mezengaka dezia mambu yonso yina tasalama, ata mambu ya mpasi. Bo kesongaka bantu mingi nde banzila ya Nzambi kele maswekamu to nde yandi kefwaka bantu—​ata nkutu bana ya fyoti​—sambu bo kwenda kuzinga ti yandi na zulu. Kansi, mutindu nge longukaka, Yehowa Nzambi kevandaka ve na kisina ya mambu ya mbi. Biblia ketuba nde: “Nzambi ya kyeleka lenda sala ve mambi ata fyoti, mpi Nkwa-Ngolo Yonso lenda sala ve mambu ya kukonda lunungu!”​—Yobi 34:10, NW.

6. Sambu na nki bantu mingi kesalaka kifu ya kupesa Nzambi foti sambu na bampasi yina kele na inza?

⁶ Keti nge mezaba sambu na nki bantu kesalaka kifu ya kutuba nde Nzambi muntu kele na kisina ya bampasi yonso yina ke na inza? Mbala mingi, bo kepesaka Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso foti sambu bo keyindulaka nde yandi muntu kele mfumu ya kyeleka ya inza yai. Bo mezaba ve kyeleka mosi ya pete kansi ya mfunu yina Biblia kelongaka. Nge longukaka kyeleka yina na Kapu ya 3 ya mukanda yai. Mfumu ya kyeleka ya inza yai kele Satana Dyabulu.

7, 8. (a) Inki mutindu inza kemonisaka kimuntu ya mfumu na yo? (b) Inki mutindu kukonda kukuka ya bantu mpi “ntangu ti mambu ya kukonda kukana” kenataka bampasi?

⁷ Biblia ketubaka pwelele nde: “Nsi-ntoto kele na maboko ya Muntu ya Mbi.” (1 Yoane 5:19) Kana nge tala mambu yina kesalama na inza, keti nge kemona ve nde yo kele mutindu yina? Inza yai kemonisaka kimuntu ya kigangwa ya kimpeve ya kemonanaka ve yina “ke kusaka bantu yonso.” (Kusonga 12:9) Satana kemengaka bantu, yandi kele luvunu mpi nku. Yo yina, inza, yina kele na nsi ya kiyeka na yandi, kele ya kufuluka ti kumenga, luvunu, mpi nku. Yai kele kikuma mosi ya kesalaka nde bampasi kuvanda mingi.

⁸ Mutindu beto monaka yo na Kapu ya 3, kikuma ya zole ya kesalaka nde bampasi kuvanda mingi yo yai: bantu kevandaka ya kukonda kukuka mpi bansumuki banda kukolama yina kusalamaka na masamba ya Edeni. Bantu ya masumu kesosaka kunwana sambu na kuyala, ebuna yo kebasisaka bitumba, nku,  mpi bampasi. (Longi 4:1; 8:9) Kikuma ya tatu ya kesalaka nde bampasi kuvanda kele “ntangu ti mambu ya kukonda kukana.” (Tanga Longi 9:11, NW) Na inza yina Yehowa kele ve Mfumu ya ketaninaka bantu, bantu lenda mona mpasi sambu bo lenda vanda na kisika ya mbi na ntangu ya mbi.

9. Sambu na nki beto kendima nde Yehowa kele ti kikuma ya mbote ya kupesa nzila nde bampasi kulandana?

⁹ Yo kepesa beto kikesa na kuzaba nde Nzambi kevandaka ve na kisina ya bampasi. Yandi kele ve na kisina ya bamvita, kufwa bantu, kunyokula bantu, to nkutu bisumbula ya lugangu yina kenatilaka bantu bampasi. Kansi, beto fwete sosa kaka na kuzaba, Sambu na nki Yehowa mepesaka nzila na bampasi yai yonso? Kana yandi kele Nkwa-Ngolo Yonso, yandi fwete vanda ti ngolo ya kusukisa yo. Kansi, sambu na nki yandi kesalaka yo ve? Nzambi ya zola yina beto mezabaka fwete vanda ti kikuma mosi ya mbote.​—1 Yoane 4:8.

10. Inki kima Satana kubuyaka na kundima, mpi nki mutindu?

¹⁰ Sambu na kuzaba sambu na nki Nzambi mepesaka nzila na bampasi, beto fwete yibuka mambu yina kusalamaka ntangu bampasi kuyantikaka. Ntangu Satana kupusaka Adami ti Eva na kukolama na Yehowa, ngyufula mosi ya mfunu kubasikaka. Satana kubuyaka ve na kundima ngolo ya Yehowa, sambu yandi mezaba nde Yehowa kele ti ngolo ya kukonda nsuka. Kansi yandi buyaka na kundima nswa ya Yehowa ya kuyala. Na mutindu yandi bingaka Nzambi muntu ya luvunu yina keyiminaka bantu na yandi mambu ya mbote, Satana kutubaka nde Yehowa kele mfumu mosi ya mbi. (Tanga Kuyantika 3:2-5) Satana kutubaka nde bantu tavanda mbote kuluta kana bo kele ve na nsi ya luyalu ya Nzambi. Dyambu yina vandaka kunwanisa kimfumu ya Yehowa, disongidila nswa na yandi ya kuyala.

11. Sambu na nki Yehowa kufwaka ve bankolami mbala mosi na Edeni?

¹¹ Adami ti Eva kukolamaka na Yehowa. Na kutuba ya mbote, bo tubaka nde: ‘Beto kezola ve nde Yehowa kuvanda Mfumu na beto. Beto lenda pona beto mosi mambu yina kele mbote mpi mambu yina kele mbi.’ Inki mutindu Yehowa lendaka kumanisa ntembe yai? Inki mutindu yandi lendaka kulonga bigangwa  yonso ya mayele nde bankolami yina kusalaka mbi mpi nde nzila na yandi kele ya kuluta mbote? Muntu yankaka lenda tuba nde Nzambi zolaka kaka kufwa bankolami yina mpi kusala bantu yankaka. Kansi, Yehowa kuzabisaka lukanu na yandi ya kufulusa ntoto ti bana ya Adami mpi Eva, mpi yandi vandaka kuzola nde bo zinga na paladisu na ntoto. (Kuyantika 1:28) Yehowa kelungisaka ntangu yonso balukanu na yandi. (Yezaya 55:10, 11) Katula dyambu yai, kufwa bankolami na Edeni zolaka ve kupesa mvutu na ntembe yina Satana kubasisaka na yina metala nswa ya Yehowa ya kuyala.

12, 13. Pesa mbandu ya kemonisa sambu na nki Yehowa mepesaka Satana nzila ya kukuma mfumu ya inza yai mpi sambu na nki Nzambi mepesaka bantu nzila ya kudiyala.

¹² Bika beto tadila mbandu mosi. Yindula nde longi mosi kesonga balongoki na yandi mutindu ya kuyidika dyambu mosi ya mpasi. Longoki mosi ya mayele kansi ya nkolami ketuba nde mutindu longi keyidika dyambu yango kele mbote ve. Sambu na kumonisa nde longi kekuka ve, nkolami yai kedindama nde yandi mezaba mutindu ya kuluta mbote ya kuyidika dyambu yina. Balongoki yankaka keyindula nde yandi ketuba kyeleka, ebuna bo mpi mekuma bankolami. Longi fwete sala inki? Kana yandi kula bankolami yina na nzo-nkanda, balongoki yankaka tayindula inki? Keti bo tayindula ve nde nduku na bo mpi  balongoki yankaka yina kulandaka yandi ketuba kyeleka? Balongoki yonso yankaka na nzo-nkanda lenda yambula na kuzitisa longi, mpi kuyindula nde longi ketita nde bo monisa nde yandi kele na kifu. Kansi, yindula nde longi kupesa nkolami yina nzila ya kusonga bana ya nzo-nkanda mutindu yandi zolaka kuyidika dyambu yina.

¹³ Yehowa mesalaka dyambu mosi ya mefwanana ti yina ya longi kusalaka. Kuvila ve nde dyambu yina kusalamaka na Edeni vandaka kutadila kaka ve bankolami yina. Bamilio ya bawanzyo vandaka kutala. (Yobi 38:7; Daniele 7:10) Mutindu Yehowa zolaka kuyidika kukolama yina zolaka kuvanda ti bupusi ya nene na bawanzyo yina yonso mpi nsukansuka na bigangwa yonso ya mayele. Yehowa mesalaka inki? Yandi mepesaka Satana nzila ya kusonga mutindu yandi zolaka kuyala bantu. Nzambi mepesaka mpi bantu nzila ya kudiyala na nsi ya lutwadisu ya Satana.

14. Lukanu ya Yehowa ya kupesa bantu nzila nde bo kudiyala tanata nki mambote?

¹⁴ Longi ya mbandu na beto mezaba nde nkolami yango ti balongoki yankaka yina melanda yandi kele na kifu. Kansi yandi mezaba mpi nde kupesa bo dibaku ya kumeka na kumonisa mutindu na bo ya kuyidika dyambu yina tasadisa bana ya nzo-nkanda yonso. Kana bankolami yina kukuka ve, balongoki yonso ya masonga tamona nde longi mpamba muntu mekuka na kutwadisa nzo-nkanda. Bo tabakisa sambu na nki na nima longi takatula konso nkolami na nzo-nkanda. Mutindu mosi, Yehowa mezaba nde bantu mpi bawanzyo yonso ya masonga tabaka mambote na kumona nde Satana ti banduku na yandi bankolami menungaka ve mpi nde bantu lenda kudiyala ve. Bonso Yeremia yina kuzingaka na ntangu ya ntama, bo talonguka kyeleka yai ya mfunu: “Mfumu Nzambi, mono zaba nde ke na muntu ve lenda sola nzila na yandi mosi, ke na muntu ve lenda songa nzila na makulu na yandi ntangu yandi ke tambula.”​—Yeremia 10:23.

15, 16. (a) Sambu na nki Yehowa mepesaka nzila nde bampasi kuzinga ntangu mingi? (b) Sambu na nki Yehowa mekangaka ve nzila sambu mambu ya nku yina kepesaka boma mingi kusalama?

¹⁵ Kansi, sambu na nki Yehowa mepesaka nzila nde bampasi  kuzinga ntangu mingi? Mpi sambu na nki yandi kekangisaka ve mambu ya mbi nzila nde yo salama? Tadila mambu zole yina longi ya mbandu na beto zolaka ve kusala. Ya ntete, yandi zolaka ve kubuyisa longoki ya nkolami na kumonisa mutindu na yandi ya kuyidika dyambu yina. Ya zole, longi zolaka ve kusadisa nkolami yina na ntangu yandi keyidika dyambu yango. Mutindu mosi, tadila mambu zole yina Yehowa kubakaka lukanu ya kusala ve. Ya ntete, yandi kubuyisaka ve Satana ti bantu yina kulandaka yandi na kusosa kumonisa nde bo vandaka kutuba kyeleka. Yo yina, yo vandaka mfunu nde Yehowa kubika nde ntangu kuluta. Banda bamvula mingi, bantu memekaka mitindu yonso ya baluyalu sambu na kudiyala. Mayele ya bantu meyelaka na mambu ya siansi mpi na mambu yankaka, kansi kukonda lunungu, kinsukami, nku, mpi bamvita mekumaka nkutu mingi kibeni. Bubu yai yo memonanaka nde luyalu ya bantu menunga ve.

¹⁶ Ya zole, Yehowa mesadisaka ve Satana na kuyala inza yai. Mu mbandu, kana Nzambi kukangaka nzila sambu mambu ya nku ya kepesa boma mingi kusalama ve, keti yo zolaka kumonisa ve nde yandi kesadisa bankolami yina? Keti Nzambi zolaka ve kupusa bantu na kuyindula nde mbala yankaka bantu lenda kudiyala kukonda nde mambu ya mpasi kubasika? Kana Yehowa kusalaka mutindu yina, yandi zolaka kuvukana na luvunu. Kansi, “Nzambi lenda tuba luvunu ve.”​—Baebreo 6:18.

17, 18. Yehowa tasala nki na yina metala bampasi yonso yina luyalu ya bantu mpi bupusi ya Satana menataka?

¹⁷ Ebuna, inki beto lenda tuba sambu na mambu yonso ya mpasi yina mesalamaka na nsungi ya nda yina bantu mekolamaka na Nzambi? Beto fwete vila ve nde Yehowa kele nkwa-ngolo yonso. Yo yina, yandi lenda katula mpi takatula mambu yina bampasi menatilaka bantu. Mutindu beto longukaka yo dezia, na kisika bantu kubebisa ntoto, bo takumisa yo Paladisu. Mambu yina disumu mebasisaka takatuka na nsadisa ya lukwikilu na kimenga ya nkudulu ya Yezu, mpi mambu yina lufwa menataka takatuka na nzila ya lufutumuku. Na nima, Nzambi tasadila Yezu “sambu na kufwa bisalu yina ya Satana ke salaka.” (1 Yoane  3:8) Yehowa talungisa mambu yai yonso na ntangu ya mbote. Beto lenda sepela mutindu yandi salaka yo ve nswalu, sambu kukanga ntima na yandi mepesaka beto dibaku ya kulonguka kyeleka mpi ya kusadila yandi. (Tanga 2 Piere 3:9, 10) Na ntangu beto kevingila mambu yina, Nzambi kesosaka na kikesa yonso bansambidi ya masonga mpi yandi kesadisaka bo na kukanga ntima na konso mpasi yina lenda kumina bo na inza yai ya mubulu.—Yoane 4:23; 1 Korinto 10:13.

¹⁸ Bantu yankaka lenda kudiyula nde, Keti bampasi yai yonso zolaka kusalama ve kana Nzambi salaka Adami ti Eva na mutindu mosi yina lendaka ve kupesa bo nzila na kukolama? Sambu na kupesa mvutu na ngyufula yai, nge fwete yibuka dikabu mosi ya kitoko yina Yehowa mepesaka nge.

19. Inki dikabu ya kitoko Yehowa mepesaka beto, mpi sambu na nki beto fwete baka yo na valere?

¹⁹ Mutindu beto monaka yo na Kapu ya 5, Nzambi kugangaka bantu ti kimpwanza ya kupona. Keti nge kebakisaka nde yo kele dikabu mosi ya kitoko mpenza? Nzambi mesalaka bambisi mingi mpenza, mpi bo kekuditwadisaka mingimingi na mawi ya kukonda mayele. (Bingana 30:24) Bantu mesalaka mwa barobo yina lenda sala kaka mambu yonso yina bo mesongaka yo na ntwala kukonda kuyindula. Keti beto zolaka kuvanda na kyese kana Nzambi kusalaka beto mutindu yina? Ve, beto kele na kyese ya kuvanda ti kimpwanza ya kupona mutindu ya bantu yina beto lenda kuma, mutindu ya luzingu yina beto fwete landa, banduku na beto, mpi buna na buna. Beto kezolaka kuvanda ti ndambu ya kimpwanza, mpi Nzambi kezolaka nde beto vanda ti yo.

20, 21. Inki mutindu beto lenda sadila dikabu ya kimpwanza ya kupona na mutindu ya kuluta mbote, mpi sambu na nki beto fwete zola kusala mutindu yina?

 ²⁰ Yehowa kesepelaka ve nde beto sadila yandi sambu bo kepusa beto. (2 Korinto 9:7) Mu mbandu: Inki tasepedisa mingi kibuti mosi, kana mwana kutuba nde “mu kezolaka nge” sambu bo mepusa yandi na kutuba yo to kana yandi tuba yo na luzolo na yandi mosi? Yo yina, yo kele mfunu na kutadila, Inki mutindu nge tasadila kimpwanza ya kupona yina Yehowa mepesaka nge? Satana, Adami, mpi Eva kusadilaka kimpwanza ya kupona na mutindu mosi ya kuluta mbi. Bo buyaka Yehowa Nzambi. Nge tasala inki?

²¹ Nge kele ti dibaku ya kusadila dikabu ya kitoto ya kimpwanza ya kupona na mutindu ya kuluta mbote. Nge lenda vukana ti bamilio ya bantu yina meponaka na kuvanda na simu ya Yehowa. Bo kesepedisaka Nzambi sambu bo kemonisaka na kikesa yonso nde Satana kele muntu ya luvunu mpi muntu mosi ya mefwana ve na kuvanda mfumu. (Bingana 27:11) Nge mpi lenda sala yo na kuponaka mutindu ya luzingu ya mbote. Beto tatendula dyambu yai na kapu yina kelanda.