Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA DIKUMI NE UMUE

Bua tshinyi Nzambi mmulekele makenga?

Bua tshinyi Nzambi mmulekele makenga?
  • Nzambi ke udi mukebeshe makenga pa buloba anyi?

  • Ntshilumbu kayi tshiakajuka mu budimi bua Edene?

  • Mmunyi muikala Nzambi mua kujikija makenga a bantu?

1, 2. Mmakenga a mushindu kayi atu bantu bapeta lelu’eu? Atu abafikisha ku didiela nkonko kayi?

PANYIMA pa mvita mikole ivua mienzeke mu ditunga kampanda, bakajiika binunu bia bantu bakaji ne bana bavuabu bashipe mu tshina tshimue tshinyunguluka kudi nkuruse ya bungi. Bavua bafunde pa nkuruse yonso ne: “Bua tshinyi?” Misangu ya bungi, bantu batu bela lukonko elu patubu kabayi bumvua tshidi bualu kampanda buenzekele to. Batu baluela patu mvita, masama, tshikisu ne bikuabu bintu bishipa bantu badi kabayi ne bualu, binyanga nzubu yabu anyi bibatuadila ntatu mikole. Mbasue kumanya bua tshinyi ntatu ya nunku idi ibakuata.

2 Nzambi mmulekele makenga bua tshinyi? Bikala Yehowa udi Nzambi wa bukole buonso, wa dinanga, wa meji ne muakane, bua tshinyi buloba mbuule ne lukinu ne malu mabi nunku? Ukadiku mudiele pebe nkonko eyi anyi?

3, 4. (a) Ntshinyi tshidi tshileja ne: ki mbibi bua kuebeja bua tshinyi Nzambi mmulekele makenga? (b) Mmunyi mutu Yehowa umona malu mabi ne makenga?

3 Mbibi bua kuebeja bua tshinyi Nzambi mmulekele makenga anyi? Bakuabu batu bela meji ne: kuela lukonko elu kudi kuleja ne: kabena ne ditabuja dikole anyi kabena banemeka Nzambi to. Pabi, paudi ubala Bible neumone ne: basadidi ba Nzambi ba lulamatu bavua bamutshina bavua pabu badiela nkonko ya nunku. Tshilejilu, muprofete Habakuka wakebeja Yehowa ne: ‘Bua tshinyi udi ummueneshisha bienzedi bibi ne utangijija mêsu anyi ku dikengeshangana dia bantu? Bua tshinyi kubutuka ne malu makole bidi kumpala kuanyi? Bua tshinyi mvita ne kufuilangana bidi bijuka?’​—Habakuka 1:3.

Yehowa neajikije makenga onso

4 Yehowa wakanyokaku muprofete Habakuka bualu wakamuela nkonko ayi anyi? Tòo. Wakafundisha mu Bible too ne nkonko eyi ivua Habakuka muele ne muoyo mujima. Nzambi wakamuambuluisha kabidi bua afike ku diumvua malu bimpe ne ku dipeta ditabuja dikole. Ke tshidi Yehowa musue kukuenzela pebe. Vuluka mudi Bible ulongesha ne: ‘Yeye udi unutabalela.’ (1 Petelo 5:7, NW) Nzambi mmukine malu mabi ne makenga adi afuminaku kupita bantu bonso. (Yeshaya 55:8, 9) Kadi bua tshinyi kudi makenga a bungi nunku pa buloba?

BUA TSHINYI KUDI MAKENGA A BUNGI NUNKU?

5. Mmandamuna kayi atubu bafila bua kumvuija bua tshinyi makenga adiku? Kadi Bible yeye utu ulongesha tshinyi?

5 Bantu ba mu bitendelelu bia bungi batu bebeja bamfumu anyi balongeshi babu bua tshinyi kudi makenga bungi nunku. Misangu ya bungi, batu babandamuna ne: ndisua dia Nzambi ne ukavua mudianjile kulongolola kalu ne kalu konso kavua ne bua kuenzeka, too ne makenga onso aa. Batu bambila ba bungi ne: kakuena mushindu wa kumvua malu a Nzambi to, ne kabidi utu ushipesha bantu (nansha bana batekete) bua kuikalabu nende mu diulu. Kadi anu muukadi mulonge, Yehowa Nzambi katu ukebesha malu mabi to. Bible udi wamba ne: ‘Bualu ebu kabuikadi kudi Nzambi bua yeye kuenza malu mabi, anyi bua Wa-Bukole-Buonso kuenzeye bibi!’​—Yobo 34:10.

6. Bua tshinyi bantu ba bungi batu bela Nzambi tshilumbu tshia makenga pambidi?

6 Udi mumanye bua tshinyi bantu batu bamba ne: Nzambi ke utu ukebesha makenga anyi? Bualu batu bela meji ne: yeye ke udi ukokesha buloba ebu. Ki mbamanye bukuabu bualu butu Bible ulongesha to. Kadi wewe uvua mulonge bualu ebu mu Nshapita 3. Satana Diabolo ke udi ukokesha buloba ebu.

7, 8. (a) Mmushindu kayi utu bantu baleja ngikadilu ya mukokeshi wabu? (b) Mmunyi mudi dipanga bupuangane ne ‘bikondo bidi malu atulukila bantu’ bikebesha makenga?

7 Bible udi wamba ne: “Buloba bujima budi mu bukokeshi bua Mubi.” (1 Yone 5:19, MML) Paudi utangila, kuena umona ne: ke mudibi anyi? Bantu ba pa buloba ebu badi ne ngikadilu ya muomumue ne ya muanjelu mubi udi ‘udinga ba pa buloba bonso.’ (Buakabuluibua 12:9) Satana mmuule tente ne lukinu ne mashimi ne tshikisu. Ke mudi bantu bende kabidi. Ebu mbumue bua ku malu adi enza ne: kuikale makenga a bungi nunku.

8 Bualu buibidi budi ne: anu mutuvua bamone mu Nshapita 3, katshia anu bantu batombokela Nzambi mu budimi bua Edene, mbapange bupuangane ne batu benza bilema. Bantu bapange bupuangane batu bafuila bumfumu ne difuilakana edi didi dilela mvita, dikengeshangana ne ntatu. (Muambi 4:1; 8:9) Bualu buisatu budi ne: kudi ‘bikondo bidi malu atulukila bantu.’ (Muambi 9:11) Bu mudi Yehowa kayi ukokesha buloba ebu, bantu badi mua kupeta dikenga bualu badi mua kuikala muaba mubi pa dîba dibi.

9. Bua tshinyi tudi bashindike ne: Yehowa udi ne tshidiye mulekele makenga atungunuka?

9 Kumanya ne: Nzambi katu ukebesha makenga kudi kutukolesha ku muoyo. Ki nyeye utu ukebesha mvita, tshikisu, dikengeshangana nansha bipupu bidi bitatshisha bantu to. Tshidibi, bidi bikengela tuetu kumanya tshidi Yehowa mulekele makenga aa. Bu mudiye Wa-Bukole-Buonso, udi ne bukokeshi bua kuajikija. Kadi bua tshinyi kêna uajikija? Tudi bafike ku dimanya ne: Nzambi udi ne dinanga, nanku udi ne bua kuikala ne tshidiye mulekele makenga.​—1 Yone 4:8.

TSHILUMBU TSHINENE TSHIDI TSHIJUKA

10. Ntshinyi tshivua Satana muluishe? Mmushindu kayi?

10 Bua kumanya tshidi Nzambi mulekele makenga, tudi ne bua kupingana ku tshikondo tshivuawu matuadije. Dîba divua Satana musake Adama ne Eva ku ditombokela Yehowa, wakajula tshilumbu tshinene. Satana kakelesha bukole bua Yehowa mpata to. Mmumanye ne: bukole bua Yehowa kabutu ne mikalu to. Kadi, wakelesha bukenji bua Yehowa bua kukokesha mpata. Satana wakamba muvua Yehowa muikale mukokeshi mubi pakalejaye ne: Nzambi mmuena dishima udi upangisha bantu bende malu malenga. (Genese 3:2-5) Satana uvua musue kuamba ne: bantu bavua mua kuikala bimpe bu Nzambi kayi ubakokesha to. Wakaluisha bumfumu bua Yehowa anyi bukenji buende bua kukokesha.

11. Bua tshinyi Yehowa kakashipa diakamue bantomboji aba?

11 Adama ne Eva bakatombokela Yehowa. Mu bulelela, bakamba ne: “Katuena basue bua Yehowa ikale Mfumuetu to. Tudi mua kudisunguila tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.” Yehowa uvua mua kujikija tshilumbu atshi bishi? Mmunyi muvuaye mua kuleja banjelu ne bantu ne: Satana ne Adama ne Eva bavua bena dishima, ne kabidi njila yende ke idi mimpe tshishiki? Bakuabu badi mua kuamba ne: Nzambi uvua mua kuikala anu mubashipe ne mufuke bantu bakuabu. Kadi Yehowa ukavua muambe ne: uvua musue bua bana ba Adama ne Eva basombe mu mparadizu pa buloba ne babuwuje tente. (Genese 1:28) Yehowa utu anu ukumbaja malu adiye mulongolole. (Yeshaya 55:10, 11) Kabidi, bu Yehowa mushipe diakamue bantomboji aba kavua mua kujikija tshilumbu tshivua tshijuke tshia bukenji buende bua kukokesha to.

12, 13. Fila tshilejilu tshidi tshileja bua tshinyi Yehowa wakalekela Satana ukokesha buloba ne bua tshinyi wakalekela bantu badikokesha nkayabu.

12 Tuangatayi tshilejilu. Fuanyikija ne: mulongeshi udi uleja balongi bende mushindu wa kuenza makumi kampanda makole. Umue wa ku balongi udi ne meji a bungi kadi muikale ne mutu mukole udi wamba ne: mushindu udi mulongeshi uleja bua kuenza makumi mmubi. Bua kuleja ne: mulongeshi ki mmumanye, mulongi eu udi wamba ne: yeye mmumanye mushindu muimpe wa kuenza makumi au. Balongi bakuabu badi bamona ne: mmuambilemu, ne badi batua ku tshiende. Mulongeshi udi mua kuenza tshinyi? Yeye muipate balongi aba mu kalasa, balongi bakuabu nebambe tshinyi? Kabakuelaku meji ne: mulongi nabu ne bena diende bavua bambe bulelela anyi? Balongi bakuabu bonso kabakunemeka kabidi mulongeshi to; nebele meji ne: udi utshina bua kabaleji mudiye kayi mumanye kulongesha. Kadi mulongeshi eu udi upitshisha mulongi au kumpala bua aleje balongi bakuabu mushindu udiye yeye mua kuenza makumi au.

Mulongi mmumanye kupita mulongeshi anyi?

13 Yehowa mmuenze pende malu anu bu mulongeshi eu. Vuluka ne: tshilumbu tshivua tshijuke mu Edene katshivua tshitangila anu bantomboji abu to, kadi tshivua tshitangila kabidi banjelu miliyo ne miliyo bavua bamone bualu abu. (Yobo 38:7; Danyele 7:10) Mushindu uvua Yehowa mua kukosa tshilumbu atshi uvua utangila banjelu ne bantu bonso bavua mua kuledibua pashishe. Yehowa wakenza tshinyi? Wakalekela bua Satana aleje mudiye mua kukokesha bantu. Wakalekela kabidi bantu badikokesha nkayabu ku bulombodi bua Satana.

14. Dipangadika dia Yehowa dia kulekela bantu badikokesha nkayabu nediambuluishe ku tshinyi?

14 Mulongeshi mmumanye ne: mulongi au ne bena diende mbadishime. Kadi mmumanye kabidi ne: yeye mubapeshe mushindu wa kujadika tshidibu bamba, nebiambuluishe balongi bonso. Pikalabu bapangile, balongi bimpe bonso nebamone ne: mulongeshi ke udi mukumbane bua kulongesha. Nebumvue bua tshinyi mulongeshi udi ulua kuipata bena mutu mukole bonso mu kalasa. Bia muomumue, Yehowa mmumanye ne: nebiambuluishe banjelu ne bantu bimpe bonso bua kumona ne: Satana ne bena diende mbapangile bualu ne kabidi bantu kabena mua kudikokesha nkayabu to. Anu bu Yelemiya, nebamanye bualu bua mushinga ebu: “[Yehowa], ndi mumanye ne: muntu kena mfumu wa njila udiye ulonda, muntu wendenda ewu kena ne bukole bua kuludika makasa ende.”​—Yelemiya 10:23, MMM.

BUA TSHINYI MUTANTSHI BULE NUNKU?

15, 16. (a) Bua tshinyi Yehowa mmulekele makenga mutantshi bule nunku? (b) Bua tshinyi Yehowa katu ukandika malu mabi bua kaenzeki?

15 Kadi bua tshinyi Yehowa mmulekele makenga mutantshi bule nunku? Bua tshinyi kêna ukandika bua malu mabi kaenzeki? Tangila malu abidi avua mulongeshi kayi mua kuenza to. Tshia kumpala, kavua mua kuimanyika mulongi wa mutu mukole eu pavuaye munkatshi mua dienza makumi to. Tshibidi, mulongeshi kavua mua kumuambuluisha bua kuenza makumi au to. Bia muomumue, tangila malu abidi adi Yehowa mubenge kuenza. Tshia kumpala, ki mmuimanyike Satana ne bena diende bua kujadikabu muvuabu bambe bulelela to. Nunku, kulekela matuku apita kuvua ne mushinga. Munkatshi mua bidimu bia bungi, bantu mbatete mishindu yonso ya mbulamatadi. Nansha mudi bantu baye kumpala mu malu a sianse ne mu malu makuabu, bupele, malu mabi, tshikisu ne mvita bidi anu bienda bivula. Bukokeshi bua bantu mbupangile bualu.

16 Tshibidi, Yehowa ki mmuambuluishe Satana bua kukokesha buloba to. Tshilejilu, bu Nzambi mukandike dienzeka dia malu mabi, kavua ne bua kuikala mutue ku tshia bantomboji anyi? Bantu kabavua mua kuela meji ne: pamuapa bavua mua kudilombola kakuyi bipeta bibi anyi? Bu Yehowa muenze nunku, uvua mua kuikala pende mulue muena dishima. Pabi, ‘Nzambi katu mumanye mua kushima.’​—Ebelu 6:18.

17, 18. Yehowa neenze tshinyi bua makenga onso adi mafumine ku dikokesha dibi dia bantu ne dia Satana?

17 Netuambe tshinyi bua makenga onso adi bantu bapete katshia batombokela Nzambi? Tudi ne bua kuvuluka ne: Yehowa udi wa bukole buonso. Nunku udi mua kujikija ne neajikije makenga onso a bantu. Tshilejilu, anu mutukadi balonge, Yehowa neakudimune buloba Mparadizu nansha mudibu bunyanguke lelu. Ku diambuluisha dia ditabuja dia bantu mu mulambu wa Yezu, Nzambi neumushe malu mabi adi afumina ku dipanga bupuangane, ne neajimije lufu ku diambuluisha dia dibishibua dia bafue. Nunku Nzambi neenze mudimu ne Yezu bua ‘kubutula midimu ya Diabolo.’ (1 Yone 3:8) Yehowa neakumbaje malu onso aa pa dîba dikumbanyine. Tudi mua kusanka bua muvuaye kayi mukumbaje malu aa kumpala, bualu lutulu luende ndutuambuluishe bua kumanya bulelela ne bua kumuenzela mudimu. (2 Petelo 3:9, 10) Mu dindila malu aa, Nzambi udi wenda ukeba bantu badi bamutendelela ne muoyo mujima ne udi ubambuluisha bua kutantamenabu ntatu yonso idi ibakuata mu tshikondo tshibi etshi.​—Yone 4:23; 1 Kolinto 10:13.

18 Kadi banga bantu badi mua kudiebeja ne: makenga kaavua mua kuikalaku bu Nzambi mufuke Adama ne Eva mu mushindu wa kabayi mua kumutombokela anyi? Bua kuandamuna lukonko elu, udi ne bua kuanji kuvuluka tshintu tshia mushinga mukole tshitu Yehowa mukupeshe.

MMUNYI MUWENZA MUDIMU NE DIPA DIA NZAMBI?

Nzambi neakuambuluishe bua kutantamena ntatu

19. Ntshintu kayi tshia mushinga tshitu Yehowa mutupeshe? Bua tshinyi tudi ne bua kutshiangata ne mushinga?

19 Anu mutuvua bamone mu Nshapita 5, Nzambi uvua mufuke bantu ne tshipedi tshia kudisunguila malu. Udi umone bua tshinyi ndipa dia mushinga mukole anyi? Nzambi mmufuke nyama mipite bungi idi ilombodibua ne tshingenyingenyi. Bantu mbenze biamu bia robo bua kulondabi mu katoba ne mu katoba ndongamu yonso udibu babilombola nende. Tuvua mua kuikala ne disanka bu Nzambi mutufuke bu biamu bia robo anyi? Tòo, tudi ne disanka bualu tudi ne tshipedi tshia kusungula tshitudi basue kuikala, nsombelu utudi basue, balunda betu ne bintu bikuabu. Tudi banange kuikala ne ndambu wa budikadidi ne Nzambi mmusue bua tuetu bantu tuikale nabu.

20, 21. Mmunyi mutudi mua kuenza mudimu bimpe ne budikadidi budi Nzambi mutupeshe? Bua tshinyi tudi ne bua kuenza nunku?

20 Yehowa ki mmusue bantu bamuenzele mudimu bu benzeja ku bukole to. (2 Kolinto 9:7) Tshilejilu, ntshinyi tshidi mua kusankisha muledi bikole: mmuana udi wela tuasakidila ne muoyo mujima anyi mmuana udibu bambila ne: ela tuasakidila? Mpindieu, lukonko ludi ne: Ntshinyi tshiudi wewe mua kuenza ne budikadidi budi Yehowa mukupeshe? Satana, Adama ne Eva bakenza mudimu ne budikadidi buabu bibi be! Bakabenga kutumikila Yehowa Nzambi. Kadi wewe, newenze tshinyi?

21 Udi mua kuenza mudimu bimpe bitambe ne budikadidi budi Yehowa mukupeshe. Udi mua kudisangisha ne miliyo ya bantu badi basungule luseke lua Yehowa. Badi basankisha Nzambi bualu badi benza muabu muonso bua kujadika mudi Satana muikale muena dishima ne mupangile mua kukokesha. (Nsumuinu 27:11) Wewe pebe udi mua kusankisha Nzambi bu wewe mua kusungula nsombelu muimpe. Nshapita udi ulonda eu neumvuije bualu ebu bimpe.