Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 11

¿Nda̱chun táxi Ndióxi̱ íyo tu̱ndóʼo?

¿Nda̱chun táxi Ndióxi̱ íyo tu̱ndóʼo?
  • ¿Á Ndióxi̱ kúú ta̱ táxi tu̱ndóʼo ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo?

  • ¿Ndáa tu̱ʼun vatá ki̱xaʼá nu̱ú ñuʼú ña̱ Edén?

  • ¿Ndáaña keʼé Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa sandiʼi-xa̱ʼara ndiʼi tu̱ndóʼo?

1, 2. ¿Ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱ sáxo̱ʼvi-iniyó, ta ndáaña ndáka̱tu̱ʼun sava na̱ yiví miína?

IIN ñuu nu̱ú ni̱xi̱yo iin guerra, kininí xa̱ʼní táʼanna ta ni̱xi̱ʼi̱ ku̱a̱ʼání ná si̱ʼí xíʼin na̱ va̱lí. Iin ya̱vi̱ káʼnu ke̱ʼéna ña̱ sa̱ndúxu̱nna ndiʼi na̱yóʼo ta̱ chi̱nditana cruz nu̱úna ta ka̱ʼyína nu̱ú ndiʼi túyóʼo: “¿Nda̱chun ku̱u ña̱yóʼo?”. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ndáka̱tu̱ʼun xíʼin mií na̱ yáʼa nu̱ú tu̱ndóʼo. Xíʼin ña̱ suchí-inina káʼa̱nna ña̱yóʼo tá kúu iin guerra, tá kúu tu̱ndóʼo, á kue̱ʼe̱ á tá xáʼní táʼanna ta xíʼi̱ na̱ veʼena, ndíʼi-xa̱ʼa veʼena á nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo ña̱ sáxo̱ʼvi miína. Kúni̱na kunda̱a̱-inina nda̱chun ndóʼona ña̱yóʼo.

2 Tá kúú Jehová iin Ndióxi̱ ta̱ íyo ndée ndaʼa̱, va̱ʼaní inira, ndíchiníra, nda̱kúní ña̱ kéʼéra, ¿nda̱chun táxira kúu tu̱ndóʼo? ¿Nda̱chun íyoní na̱ yiví na̱ sáa̱-ini xíni táʼan xíʼin ña̱ kini nu̱ú ñuʼú yóʼo? ¿Á xa̱a̱ ndáka̱tu̱ʼun xíʼin miíún ña̱yóʼo sava yichi̱?

3, 4. a) ¿Ndáaña náʼa̱ nu̱úyó ña̱ va̱ʼa nda̱ka̱tu̱ʼunyó ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ táxi Ndióxi̱ íyoní tu̱ndóʼo nu̱ú ñuʼú yóʼo? b) ¿Ndáaña ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa tu̱ndóʼo ña̱ ndóʼoyó?

3 ¿Á va̱ʼa nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó nda̱chun táxi Ndióxi̱ íyoní tu̱ndóʼo? Savana káchina tá ná nda̱ka̱tu̱ʼunyó ña̱yóʼo sana na̱ʼa̱yó ña̱ kǒo kándíxayóra á kǒo íxato̱ʼóyóra. Soo, tá káʼviyó Biblia kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ni̱xi̱yo sava na̱ xi̱ndasakáʼnu Ndióxi̱ ta ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna ña̱yóʼo. Tá kúú ta̱ profeta Habacuc ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová: “¿Nda̱chun táxiún xítoi̱ ña̱ íyoní tu̱ndóʼo xíʼin ña̱ kini? Iníí xítoi̱ ña̱ íyoní ku̱a̱chi xíʼin na̱ xáʼni táʼan; iníí xítoi̱ ña̱ íyo tu̱ndóʼo” (Habacuc 1:3).

Jehová sandiʼi-xa̱ʼara ndiʼi tu̱ndóʼo

4 ¿Á ni̱nda̱ʼyi̱ Jehová nu̱ú ta̱ Habacuc xa̱ʼa ña̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra ña̱yóʼo? Va̱ása nínda̱ʼyi̱ra nu̱úra. Nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ná ka̱ʼyi ña̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun ta̱yóʼo nu̱ú Biblia. Ta chi̱ndeérara ña̱ na̱kunda̱a̱-inira nda̱chun íyoní tu̱ndóʼo, xíʼin ña̱ ná kandíxakañaʼára. Saá kúni̱tura chindeéra yóʼóva. Ndakaʼán chi Biblia sánáʼa̱ña miíyó ña̱ ndíʼi̱ní-ini Jehová xa̱ʼayó (1 Pedro 5:7). Sáa̱ní-inira xínira ndiʼi ña̱ kini ña̱ sáxoʼvi̱ miíyó (Isaías 55:8, 9). Tá saá, ¿nda̱chun íyoní tu̱ndóʼo nu̱ú ñuʼú yóʼo?

¿NDÁA XA̱ʼA KÚÚ ÑA̱ ÍYONÍ TU̱NDÓʼO?

5. ¿Ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ ndóʼoyó tu̱ndóʼo káchi sava na̱ yiví, soo ndáaña káchi Biblia?

5 Ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ xa̱a̱ síín síín veʼe-ñu̱ʼu ndíku̱n, ndáka̱tu̱ʼunna na̱ su̱tu̱ á na̱ ndíso xíʼinna nda̱chun íyoní tu̱ndóʼo. Ña̱ káʼa̱n na̱yóʼo kúúña, xa̱a̱ mií Ndióxi̱ kúni̱ saá koo, miíra ni̱ka̱ʼa̱n koo tu̱ndóʼo. Savana káʼa̱nna xíʼin na̱ yiví ku̱a̱ʼání ña̱ kéʼé Ndióxi̱ kǒo kúnda̱a̱-iniyó xíʼinña. Ta saátu káʼa̱nna ña̱ ndákiʼinra na̱ yiví ku̱a̱ʼa̱nna koona xíʼinra chí ndiví nda̱a̱ na̱ va̱lí ndákiʼinra. Soo táki̱ʼva sa̱kuaʼún, su̱ví Jehová kúú ta̱ chíndaʼá tu̱ndóʼo ña̱ ndóʼoyó. Ña̱ Biblia káchiña: ‘Va̱ása va̱ʼa ndakanixi̱níyó xa̱ʼa Ndióxi̱ ta̱ kúúmií ndiʼi ndée ña̱ kéʼéra ña̱ kini’ (Job 34:10).

6. ¿Ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ chíka̱a̱ na̱ yiví ku̱a̱chi Ndióxi̱ xa̱ʼa tu̱ndóʼo ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo?

6 ¿Á xíni̱ún ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ chíka̱a̱ na̱ yiví ku̱a̱chi Ndióxi̱ xa̱ʼa ndiʼi tu̱ndóʼo? Saáchi ndákanixi̱nína mií Ndióxi̱ kúú ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo. Soo kǒo xíni̱na ña̱ káʼa̱n Biblia, ta miíún xa̱a̱ sa̱kuaʼúnña nu̱ú capítulo 3 ña̱ libro yóʼo. Chi ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa.

7, 8. a) ¿Nda̱saa káa ñuyǐví yóʼo ña̱ inkáchi káaña xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa? b) ¿Ndáaña ndóʼoyó xa̱ʼa ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi?

7 Ña̱ Biblia káxiní káʼa̱nña xíʼinyó “ñuyǐví yóʼo ndíka̱a̱ña ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa” (1 Juan 5:19). ¿Á su̱ví xa̱ʼa ña̱yóʼo íyoní tu̱ndóʼo? Ña̱ ñuyǐví yóʼo tá káa mií ta̱ xáʼndachíñu nu̱úña saá káaña, chi ta̱yóʼo ‘sándáʼvira na̱ ndóo nu̱úña’ (Revelación 12:9). Ta̱ Ndi̱va̱ʼa sándáʼvira, sáa̱-inira ta íxandi̱va̱ʼara xíʼin na̱ yiví. Ña̱ ñuyǐví yóʼo saá káatu ña̱yóʼova, íyoní na̱ yiví na̱ sándáʼvi táʼan, na̱ sáa̱-ini xíni táʼan, na̱ íxandi̱va̱ʼa xíʼin táʼan. Ña̱kán kúú ña̱ íyoní tu̱ndóʼo.

8 Inka xa̱ʼa ña̱ íyoní tu̱ndóʼo kúú ña̱ xa̱a̱ sa̱kuaʼayó nu̱ú capítulo 3, tá i̱xaso̱ʼo ta̱ Adán nu̱ú Ndióxi̱, nani saá ndu̱ura ta̱ íyo ku̱a̱chi. Ña̱kán na̱ ñuyǐví yóʼo kútóonína kaʼndachíñuna nu̱ú inkana, xa̱ʼa ña̱yóʼo íyoní tu̱ndóʼo (Eclesiastés 4:1; 8:9). Inka tuku xa̱ʼa ña̱ íyoní tu̱ndóʼo kúú ña̱ káʼa̱n Biblia ña̱ “ndiʼivayó ndákava tu̱ndóʼo nu̱ú” (kaʼvi Eclesiastés 9:11). Ná kachiyó iin na̱ yiví xíkana ku̱a̱ʼa̱nna nu̱ú kúva̱ʼa iin veʼe ta ndakava iin ña̱ʼa xi̱nína sana kuvivana. Saáchi su̱ví Jehová kúú ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo, ña̱kán va̱ása ndáaraña. Xa̱ʼa ña̱yóʼo ku̱a̱ʼána ndóʼo tu̱ndóʼo ña̱ kúu sana.

9. ¿Nda̱chun va̱ʼa xíni̱yó ña̱ íyo iin xa̱ʼa kúú ña̱ taxi Jehová íyo tu̱ndóʼo?

9 Kúsi̱í-iniyó ña̱ kúnda̱a̱-iniyó su̱ví Ndióxi̱ kúú ta̱ chíndaʼá tu̱ndóʼo va̱xi nu̱úyó. Su̱ví ku̱a̱chi ta̱yóʼo íyo guerra, á ña̱ xáʼní táʼanna, á ña̱ táan á ndiʼika tu̱ndóʼo ña̱ kúú. Soo, kúma̱ní kunda̱a̱-iniyó nda̱chun táxira íyoña. Tá íyoní ndéera, kuchiñuvara sandiʼi-xa̱ʼara ndiʼi tu̱ndóʼo. Soo, ¿nda̱chun kúma̱ní sandiʼi-xa̱ʼaraña? Xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó vitin xa̱ʼa Jehová ña̱ kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ va̱ʼaní ini, ña̱kán kúú ña̱ xíni̱yó ña̱ íyo iin xa̱ʼa kúú ña̱ ndátura (1 Juan 4:8).

¿NDA̱CHUN TÁXI NDIÓXI̱ ÍYO TU̱NDÓʼO?

10. ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa Ndióxi̱?

10 Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó nda̱chun táxi Ndióxi̱ ña̱ íyoní tu̱ndóʼo, xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó ndáa míí ki̱xaʼá xa̱ʼa ndiʼi tu̱ndóʼo. Tá sa̱ndáʼvi ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta̱ Adán xíʼin ñá Eva saá kixaʼá xa̱ʼaña. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa va̱ása níka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo ndée kúúmií Jehová, chi xíni̱vara ña̱ íyoní ndéera. Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa xáʼndachíñu Ndióxi̱. Ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼara ña̱ kúúra iin ta̱ káʼa̱n tu̱ʼun vatá, chi kǒo kúni̱ra kundoo si̱í na̱ ndásakáʼnu-ñaʼá (kaʼvi Génesis 3:2-5). Xíʼin tu̱ʼun yóʼo kúni̱ kachira ña̱ va̱ʼaka kundoo na̱ yiví tá ná kǒo kaʼndachíñu Ndióxi̱ nu̱úna. Saá kúúña ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa Ndióxi̱ ña̱ va̱ása xíni̱ra kaʼndachíñu viíra.

11. ¿Nda̱chun va̱ása ndi̱ku̱n nísandiʼi-xa̱ʼa Ndióxi̱, ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta̱ Adán xíʼin ñá Eva?

11 Tá ki̱vi̱ i̱xaso̱ʼo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ ni̱ka̱ʼa̱n tu̱ʼun yóʼo saá íyona: “Kǒo xíniñúʼundi̱ ña̱ kaʼndachíñu Ndióxi̱ nu̱úndi̱. Xíni̱ miívandi̱ ndáaña va̱ʼa keʼéndi̱ ta ndáaña va̱ása va̱ʼa keʼéndi̱”. ¿Ndáaña keʼé Jehová vitin? ¿Ndáaña keʼéra ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ra nu̱ú na̱ inka se̱ʼera ña̱ xíni̱vara kaʼndachíñura ta ndiʼi ña̱ káʼa̱nra ña̱ va̱ʼa kúúña? Savana káchina va̱ʼaka ndi̱ku̱n nísandiʼi-xa̱ʼarana, ta keʼéra inkana. Soo ta̱yóʼo xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nvara ña̱ kúni̱ra iníísaá ñuʼú yóʼo kooña iin ñuʼú livi ta ndakutuña xíʼin na̱ se̱ʼe ta̱ Adán xíʼin ñá Eva (Génesis 1:28). Jehová ndiʼi yichi̱ sáxínura ña̱ káʼa̱nra (Isaías 55:10, 11). Tá nísandiʼi-xa̱ʼara ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta̱ Adán xíʼin ñá Eva, va̱ása kivi kunda̱a̱-iniyó ndáana kúú na̱ va̱ʼaka xáʼndachíñu.

12, 13. ¿Ndáa ejemplo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó nda̱chun táxi Jehová xáʼndachíñu ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ñuyǐví yóʼo?

12 Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xíʼinña ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa iin ta̱ maestro ta̱yóʼo sánáʼa̱ra iin ejercicio ña̱ matemática na̱ alumnora. Soo iin kama ki̱ta iin ta̱ loʼo ta̱ xíni̱ní ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ su̱ví saá kéʼéna ña̱ ejercicio yóʼo, tasaá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ása xíni̱ ta̱ maestro yóʼo sanáʼa̱ra. Tuku ta tuku káʼa̱nra ña̱ xíni̱vara ndáa ki̱ʼva keʼéraña. Sava na̱ compañerora kándíxanara tasaá kéʼétu na̱yóʼo. ¿Ndáaña keʼé ta̱ maestro yóʼo vitin? Va̱ʼava tavárana escuela, soo tá ná tavárana, ¿ndáaña ndakanixi̱ní savana kuninara? Sana ndakanixi̱nína ña̱ nda̱a̱ káʼa̱n ta̱ compañerona xíʼin na̱ nda̱kutáʼan xíʼinra. Ta ndakanixi̱nína ña̱ távárana xa̱ʼa ña̱ yíʼvira xínirana chi xíni̱ka na̱yóʼo nu̱úra ta kǒo kandíxakanara. Soo vitin ná kachituyó ta̱ maestro yóʼo va̱ása távára ta̱ loʼo yóʼo táxivara ná keʼéra ejercicio táki̱ʼva káchi miíra.

¿Á xíni̱ka ta̱ alumno nu̱ú ta̱ maestro?

13 Saátu i̱xaa Jehová. Ná ndakaʼányó chi su̱ví iinlá ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta̱ Adán xíʼin ñá Eva kúú na̱ ni̱xi̱yo saá. Chi ku̱a̱ʼání na̱ ángel xi̱ni ndiʼi ña̱ ku̱u (Job 38:7; Daniel 7:10). Ña̱ keʼé Jehová xíʼin ndiʼi ña̱ ku̱u yóʼo ku̱a̱ʼá ña̱ʼa sanáʼa̱ña na̱ ángel xíʼin ndiʼika na̱ koo chí nu̱únínu. ¿Ndáaña ke̱ʼé Jehová? Táxira ña̱ ná na̱ʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ndáa ki̱ʼva xáʼndachíñura nu̱ú na̱ ñuyǐví yóʼo. Ta táxitura ña̱ ná kaʼndachíñu mií na̱ yiví nu̱ú táʼan miína ti̱xin ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa.

14. ¿Ndáaña kúni̱ Jehová kunda̱a̱-iniyó ña̱kán táxira xáʼndachíñu na̱ yiví nu̱ú táʼan miína?

14 Ta̱ maestro ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa yóʼo kúnda̱a̱-inira ta̱ loʼo yóʼo su̱ví ña̱ nda̱a̱ káʼa̱nra ni na̱ ítáʼan xíʼinra. Ta xíni̱tura tá ná taxira keʼéraña táki̱ʼva kúni̱ miíra, ndiʼina kunda̱a̱-ini ña̱ su̱ví ña̱ nda̱a̱ káʼa̱n ta̱ loʼo yóʼo. Tá ná kǒo kuchiñura keʼéraña saá kunina, ña̱ iinlá ta̱ maestro kúú ta̱ xíni̱ sanáʼa̱. Ta kunda̱a̱tu-inina ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ tává ta̱ maestro na̱ va̱lí yóʼo vitin. Saátu Jehová kúnda̱a̱-inira ña̱ ndiʼi na̱ ángel xíʼin na̱ ñuyǐví yóʼo, xa̱a̱na kunda̱a̱-inina xa̱ʼa ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa na̱ ítáʼan xíʼinra ña̱ su̱ví ña̱ nda̱a̱ káʼa̱nna. Ta na̱ ñuyǐví yóʼo va̱ása kívi kaʼndachíñuna nu̱ú miína. Tasaá xa̱a̱na kuni káxina ña̱ nda̱a̱ní kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ profeta Jeremías: “Jehová, kúnda̱a̱ va̱ʼa inii̱, na̱ yiví kǒo kúchiñuna kuniʼina yichi̱ nu̱ú miína. Na̱ yiví va̱ása xíni̱na kuniʼina yichi̱ nu̱ú miína” (Jeremías 10:23).

¿NDA̱CHUN XA̱A̱ KU̱A̱ʼÁNÍ TIEMPO KÚÚÑA?

15, 16. a) ¿Nda̱chun xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tiempo táxi Jehová ña̱ íyo tu̱ndóʼo yóʼo? b) ¿Ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ kǒo ni iin ña̱ʼa kéʼéra?

15 ¿Nda̱chun xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tiempo táxi Jehová íyo tu̱ndóʼo? ¿Ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ kǒo kéʼéra ni iin ña̱ʼa? Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa u̱vi̱ ña̱ʼa ña̱ kǒo keʼé ta̱ maestro ta̱ xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa yóʼo. Kǒo kasira nu̱ú ta̱ loʼo yóʼo ña̱ na̱ʼa̱ra ndáa ki̱ʼva keʼéraña ta ni va̱ása chindeé táʼanra xíʼinra. Saátu Jehová íyo u̱vi̱ nu̱ú ña̱ʼa ña̱ kǒo kéʼéra. Ña̱ nu̱ú, kǒo sásira nu̱ú ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ítáʼan xíʼinra ña̱ keʼéna ña̱ kúni̱ miína. Xa̱ʼa ña̱yóʼo xa̱a̱ ku̱a̱ʼá tiempo táxira ndaʼa̱na. Xa̱a̱ ku̱a̱ʼákaví ku̱i̱ya̱ na̱ ñuyǐví yóʼo xa̱a̱ síín síín na̱ xáʼndachíñu nu̱úna ta xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n kúndíchikana. Ta ni saáví íyoní tu̱ndóʼo, íyoní na̱ ndáʼvi, íyo ku̱a̱chi, íyo guerra, ndiʼi ña̱yóʼo ndeéka ku̱a̱ʼa̱n ndáko̱oña. Xíʼin ña̱yóʼo kúnda̱a̱-iniyó na̱ ñuyǐví yóʼo kǒo kúchiñuna kaʼndachíñuna nu̱ú miína.

16 Ña̱ u̱vi̱, ni kǒo chíndeé táʼan Jehová xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ kaʼndachíñura ñuyǐví yóʼo. Xa̱ʼa ña̱yóʼo táxira kúu ndiʼi ña̱ kini, chi tá ná kǒo taxira kooña kúni̱ kachiña chíndeé táʼanra xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Ta sana nda̱a̱ xa̱a̱yó ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ʼava xáʼndachíñuyó nu̱ú miíyó chi kǒo tu̱ndóʼo kúuví. Tá saá ná keʼé Jehová kivi ndakanixi̱níyó ña̱ nda̱a̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Soo, Jehová “va̱ása káʼa̱nra tu̱ʼun vatá” (Hebreos 6:18).

17, 18. ¿Ndáaña keʼé Jehová xíʼin ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ sákaku na̱ ñuyǐví yóʼo xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa?

17 Ta, ¿ndáaña kuutu xíʼin ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ sákaku ta̱ Ndi̱va̱ʼa? Ná ndakaʼányó chi Jehová íyoní ndéera. Ta kivi ndasaviíra ndiʼi ña̱yóʼo. Táki̱ʼva sa̱kuaʼayó, ñuʼú yóʼo nduxa̱áña ta nduuña iin ñuʼú livi. Xa̱ʼa ña̱ ki̱xi tátayó Jesús ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼayó, na̱ ñuyǐví yóʼo kivi keena ndaʼa̱ tu̱ndóʼo. Ta na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ndatakuna. Jehová kuniñúʼura ta̱ Jesús ña̱ sandiʼi-xa̱ʼara ndiʼi ña̱ kini ña̱ kéʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa (1 Juan 3:8). Jehová keʼéra ndiʼi ña̱yóʼo tá xa̱a̱ va̱ʼa túvi miíra. Kúsi̱íní-iniyó ña̱ ndátuka loʼora, chi tixaʼvi ña̱yóʼo va̱ʼa sákuaʼayó xa̱ʼara ta ndásakáʼnuyóra (kaʼvi 2 Pedro 3:9, 10). Ndióxi̱ ndúkúra na̱ yiví na̱ ndixa kúni̱ ndasakáʼnu-ñaʼá ta chíndeé táʼanra xíʼinna ña̱ koo ndeé-inina nu̱ú ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo (Juan 4:23; 1 Corintios 10:13).

18 Savana ndákanixi̱nína kǒo tu̱ndóʼo kooví tá ní ixava̱ʼa Ndióxi̱ ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ ndiʼi ki̱vi̱ kuniso̱ʼona ña̱ káʼa̱nra. Soo, ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó nda̱chun kǒo ní ixava̱ʼarana saá, ná ndakaʼányó ndáa ki̱ʼva i̱xava̱ʼara ndiʼiyó.

¿NDÁAÑA KEʼÉ MIÍÚN VITIN?

Ndióxi̱ taxira ndée ndaʼún ña̱ va̱ʼa ya̱ʼún nu̱ú tu̱ndóʼo

19. ¿Nda̱saa i̱xava̱ʼa Ndióxi̱ miíyó?

19 Táki̱ʼva sa̱kuaʼayó nu̱ú capítulo 5, Ndióxi̱ i̱xava̱ʼara miíyó ña̱ va̱ʼa ndaka̱xin miíyó ña̱ kúni̱yó keʼéyó. ¿Á su̱ví liviní i̱xava̱ʼara miíyó? I̱xava̱ʼatura ku̱a̱ʼání kití, soo su̱ví saá ní ixava̱ʼararí nda̱a̱ tá íyo miíyó na̱ yiví (Proverbios 30:24). ¿Á si̱í kooyó tá saá ní ixava̱ʼara miíyó? Va̱ása kusi̱í-iniyó. Ta kúsi̱íní-iniyó ña̱ táxira ndaka̱xin miíyó ña̱ kúni̱yó keʼéyó, ta ndáa na̱ yiví kúni̱yó kooyó, ndáana kúni̱yó kutáʼan xíʼinyó. Ndióxi̱ kúni̱ra ña̱ ndaka̱xin miíyó ña̱ keʼéyó.

20, 21. ¿Ndáaña va̱ʼa keʼé miíún vitin?

20 Jehová va̱ása kúni̱ra ña̱ ndasakáʼnuyóra xíʼin ña̱ ndúxa (2 Corintios 9:7). Na̱ íyo se̱ʼe, ¿á kutóona ña̱ ná ka̱ʼa̱n se̱ʼena xíʼinna: “Kúni̱níi̱ xínii̱ yóʼó”, soo xa̱ʼa ña̱ íxanduxana xíʼinvana kúúña, á va̱ʼaka ná ka̱ʼa̱nnaña chi ndixa kánaña níma̱na? Ña̱kán, nda̱ka̱tu̱ʼun miíún: “¿Ndáa ki̱ʼva kuniñúʼi̱ ña̱ táxi Jehová ndaʼíi̱ ña̱ ndaka̱xii̱n ña̱ kúni̱i̱ miíi̱ keʼíi̱?”. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta̱ Adán xíʼin ñá Eva kǒo níxiniñúʼu viína ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱na ña̱ ndaka̱xinna ña̱ kúni̱ miína keʼéna chi kǒo níxiinna ndasakáʼnunara. ¿Ta miíún? ¿Ndáaña keʼún?

21 Va̱ʼava ndaka̱xiún keʼún ña̱ va̱ʼa. Tasaá va̱ʼa keʼún táʼan ña̱ kéʼé ku̱a̱ʼání na̱ xa̱a̱ kéʼé ña̱ kúni̱ Jehová. Chi na̱yóʼo sákusi̱ínína-inira chi xíʼin ña̱ kéʼéna náʼa̱na ta̱ Ndi̱va̱ʼa iin ta̱ vatá kúúra ta va̱ása xíni̱ra kaʼndachíñu viíra (Proverbios 27:11). Saátu miíún va̱ʼava keʼún táʼan ña̱ kéʼé na̱yóʼo tá ná ndaka̱xiún keʼún ña̱ va̱ʼa nu̱ú Ndióxi̱. Nu̱ú inka capítulo sakuaʼayó xa̱ʼa ña̱yóʼo.