1, 2. Nire nire kädekani Jehovakwe ja ketamuko kwe ye mä raba kädekete.

¿NI TÖI ño känändre mäkwe jai ja ketamukore? Ni töbike mä erere, ni töita drebätä mä erere aune ni ja ngwen mä erere ye känändre mäkwe ja ketamukore. Akwa metrere ni blite metre aune ni ni mada tarere, yei mä törbadre ja ketamukore.

² Kirabe nükebe kä nengwane, Ngöbökwe nitre ruäre kä tibienbätä dianinkä ja ketamukore. Ñodre, Abrahán kädekani kwe ja ketamuko niarakwe (ñäkädre Isaías 41:8; * Santiago 2:23 yebätä). Niarakwe niebare David yebätä, niara “käkwe nünandre ño, ie ti tö, erere tä nüne”, ni ye erere niara tä tarere (Hechos 13:22). Aune Daniel ni Ngöbö kukwei niekä ye “ni ütiäte krubäte” niebare kwe (Daniel 9:23).

3. ¿Ñobätä Jehová tä nitre ruäre den jai ja ketamukore?

³ ¿Ñobätä Jehovakwe Abrahán, David bätä Daniel kädekani  ja ketamuko kwe? Abrahán ie niebare kwe: “Makwe ti kukwei miri täte” (Génesis 22:18, JK). Jehová tö dre nuainmana ye erere nire nire tä nuainne töi bobrebiti ye kokwäre niara tä nökrö. “Ti kukwei mike täte, aune ti rabai Ngöbö munkwe aune mun rabai juta tikwe.” (Jeremías 7:23.) Mäkwe Jehová mikai täte angwane, mä rabai ja ketamuko niarakwe arato.

4, 5. ¿Jehová tä ja di mike tuare ño juta kwe ye ütiäre?

⁴ Ja ketadre Ngöböbe ye jondron ütiäte krubäte yebätä mäkwe töbika. Biblia tä niere Jehová tä “ja die mikakäre tuare, nitre brukwä täte niara kräke ye ütiäre” (2 Crónicas 16:9). ¿Ngöbö raba ja die ye mike tuare ño mä ütiäre? Salmo 32:8 tä mike gare keteiti: “[Ti, Jehová,] käkwe kukwe mikai nüke gare mäi, aune tikwe mä tötikai ne kwe ji medenbiti mä rikadre ye rabadre gare mäi. Erametre ti okwä yebiti tikwe mäträi mäbätä”.

⁵ ¿Jehová mä ngübadi ño ye tä mike gare kukwe medenbiti? Kukwe meden ribeta mäkwe jai ye ererebätä niarakwe mäträi mäbätä, mäkwe mikai täte ngwane, niara tädi juto biare mä dimikakäre. Ngöbö tö mä dimikai ne kwe mäkwe kä ngwandre nüke jai kukwe tare yebätä (ñäkädre Salmos 55:22 yebätä). * Mäkwe niara mikai täte ja brukwä tätebiti angwane, salmista kukwe niebare ye erere ja rabai ruin mäi, niebare kwe: “Tita käre Jehová mike ja käne. Ñobätä ñan aune [niara] tä ti kise ruinkri, ti ñaka ngwain grenkä” (Salmo 16:8; 63:8). Jehová raba mä dimike ja ngwen niara tö ie ye erere. Akwa, niena gare mäi erere, ni iti ja mikani Ngöbö rüere ye ñaka tö mä tuai nuainne.

6. ¿Nitre kä tibienbätä yebätä Satana käkwe dre niebare?

⁶ Mikaba gare kapitulo 11 ye erere, Satana käkwe ñäkäbare gobran Ngöbökwe rüere. Niarakwe niebare, Jehová ni ngökö aune ñaka gobrane kwin, ñobätä ñan aune ñaka namani Adán bätä Eva tuenmetre dre kwin aune dre käme ye mike gare jai. Adán bätä Eva käkwe ja mikani ngite ye bitikäre, niaratre monsoi namani kwati Kä tibienbätä. Ye ngwane, töi ñobiti ni kä tibienbätä rabai Jehová mike täte ye Satana käkwe niebare. Kukwe ne niebare kwe: ‘Nitre tä Ngöbö mike täte akwa ñaka tare metre kwetre’. ‘Ti tuandremetre nitre ye nuinte angwane, ti raba nitre jökrä töi mike ja mike Ngöbö rüere’. Kukwe ye erere rabadre bare namani ruin Diablu ie mikata gare tärä Job yebätä. Akwa, ¿nire abokän Job, aune kukwe niebare Satanakwe Ngöbö rüere ye matani ño niarabätä?

7, 8. a) ¿Kukwe medenbätä Job ñaka namani ja erebe nitre mada yebe? b) ¿Töi ñobiti Job nämene Ngöbö mike täte niebare Diablukwe?

⁷ Job käkwe nünanbare kä 3,600 nikanina ta yete. Niara ye töi kwin krubäte yebätä Jehovakwe niebare: “Ni ñaka niara ye erere kä tibienbätä, kukwe nuainkä kwin, ja ngwen metre, ti mike täte metre bätä ñaka kukwe käme kain ngäbiti” (Job 1:8). Erametre, Job namani ütiäte Jehová kräke.

⁸ Töi ñobiti Job nämene Ngöbö mike täte ye Diablukwe niebare. Niarakwe niebare Jehovai: “Niara aune ju kwe bätä jondron jökrä kwe, ¿ye ñan kriemikata mäkwe? Sribi nuainta kwe ye mätä mike nemen bare kwin kräke, aune jondron jökrä nire kwe niena krubäte kwe. Akwa, jondron kwe ye jökrä denkä kän, aune erametre niarakwe ñäkäi mä rüere mä ngwärekri” (Job 1:10, 11).

9. ¿Satana kukwe niebare ye Jehovakwe ükaninte ño, aune ñobätä?

⁹ Ngöbö nämene jondron jökrä bien Job ie ye ütiäre  nämene mike täte niebare Satanakwe. Job nuadrete ye ngwane raba ja mike Ngöbö rüere niebare kwe arato. ¿Kukwe niebare Diablukwe ye ngwane Jehovakwe dre nuainbare? Kukwe niebare Job rüere yebätä Jehovakwe Satana tuanimetre niara nuinte. Ne kwe rabadre gare Job nämene Ngöbö tarere o ñakare.

10. ¿Job ja tuabare kukwe medenbe, aune ja töi mikani ño kwe?

¹⁰ Satanakwe jötrö ngwarbe Job nuaninte kukwe keta kabrebiti. Nitre mikani kwe nibi goire Job yekän aune nibi mräkä abokän kämikani aune nitre sribikä niara kräke ye bäsi murie ketani jökrä. Kukwe jökrä ne köböite Job namani nüne bobre. Ye bitikäre, Diablukwe mikani ja tare nike kukwe mada tare yebiti, murie dite käkwe monsoi ni jätä ye murie ketani. Akwa, kukwe tare yebiti ta “Job käkwe ñaka ja mikani ngite, aune ñaka niebare kwe Ngöbö nämene kukwe blo ye nuainne” (Job 1:22).

11. a) ¿Satana käkwe dre niebare Job yebätä, aune Jehovakwe dre nuainbare? b) ¿Job yebätä bren tare namani ye ngwane dre niebare kwe?

¹¹ Satana ñaka namani kwekebe. Töbikabare kwe: Jondron jökrä Job yekwe, nitre sribikä niara kräke aune niara monsoi diandrekä kän angwane raba ja tuin kukwe yebe, akwa bren tare mikadre niarabätä ye ngwane ja mikadre kwe Ngöbö rüere. Ye medenbätä, Jehovakwe Diablu tuanimetre bren käme aune tare mike nemen Job yebätä. Akwa yebiti ta Job nämene tödeke jankunu Ngöböi. Aune niebare kwe ja dibiti: “¡Tikwe Ngöbö mikai erametre täte nememe ti krütai ye ngwane!” (Job 27:5).

12. ¿Diablu kukwe niebare Job yebätä ye ngwarbe mikani gare ño kwe?

¹² Satana nämene kukwe tare mike nemen bare ye ñaka nämene gare Job ie. Diablu ja mikani gobran Jehovakwe rüere yebätä kukwe ñaka nämene gare ie, yebätä  Ngöbö nämene kukwe tare mike nemen bare niarabätä namani ruin ie (Job 6:4; 16:11-14). Akwa yebiti ta, niarakwe ja ngwani metre Jehová okwäkänti, aune mikani täte metre kwe. Akwa ye ñan aibe nuainbare kwe: Niara nämene Ngöbö mike täte jondron bian nämene ie aibe ütiäre Satana niebare ye ñaka metre mikani gare kwe ja ngwani metre kwe yebiti.

13. ¿Job ja ngwani metre Ngöböi ye köböire dre namani bare?

¹³ Satana blitabare käme Jehovabätä akwa Job ja ngwani metre ye köböire Jehovakwe kukwe metre mikani gare ie. Job namani ja ketamuko metre Jehovakwe, aune niarakwe ja ngwani metre ye ütiäre jondron kwin biani kwe ie (Job 42:12-17).

14, 15. ¿Ñobätä ni raba niere Satana ja mikani ni jökrä kä tibienbätä rüere, aune ñaka Job aibe rüere?

¹⁴ Job Ngöbö mikadre täte töi ñobiti niebare Satanakwe ye ngwane, ñan niara aibe rüere kukwe niebare kwe. Kukwe niebare kwe ni itire itire rüere arato. Biblia tä mike gare metre Proverbios 27:11 yekänti, tä niere krörö: “Mäkwe ja ngwan töbätä monso tikwe, bätä kä ngwan juto ti brukwäbätä, ne kwe kukwe kwandre niedre tie, ni kätä ñäke ti rüere yei”. Job krütani ye bitikäre kä nikani raire ta angwane kukwe ne tikani, ye kätä mike gare Satana nämene ja mike Ngöbö rüere aune blite nitre Niara mikaka täte ye rüere. Jehová tö ni tuai nüne ño ye erere nita nüne angwane, nita niara dimike ja mike Satana kukwe niebare ye rüere, aune ye erere nita kä mike juto Ngöbö brukwäbätä. ¿Mätä töbike ño kukwe yebätä? Mätä ja ngwen ño yebätä mäkwe ja töi kwitadre angwane, erametre Diablukwe kukwe niebare ye ngwarbe mä raba mike gare arato, ¿ñan ererea?

 ¹⁵ Satanakwe dre niebare ye mike ñärärä: “Ni kä tibienbätä käkwe jondron jökrä kwe biain ja nire ye ütiäre” (Job 2:4). “Ni kä tibienbätä” niebare Satanakwe ye ngwane, mikani gare metre kwe ñaka nämene blite Job ye aibebätä, ñakare aune nämene blite ni jökrä kä tibienbätä yebätä. Kukwe ne ütiäte krubäte. Mätä Ngöbö mike täte metre ye rüere Diablukwe kukwe niebare. Kukwe tare rakadrekä mäbätä ye ngwane, mäkwe ñaka Ngöbö mikadre täte aune mä ñaka rabadre ja ngwen kwin, ie Diablu tö. ¿Kukwe medenbiti Satana raba ni nuinte ne kwe niara tö dre dre ie ye rabadre bare?

16. a) ¿Satana tä kukwe medenbiti nitre töi mike kä mikekä Ngöböbätä? b) ¿Diablu raba kukwe yebiti mä nuinte ño?

¹⁶ Kapitulo 10 yebätä nikwe mikaba gare jai, Satana tä kukwe keta kabrebiti nitre töi mike kämikekä Ngöböbätä. Keteiti, niara tä näin “kwra lion [...] ye kwrere, [...] ni känene juankäre ngwarbe” (1 Pedro 5:8). Mäkwe ja tötikai Bibliabätä ye rüere, mä mräkätre, nitre ja ketamuko mäkwe, aune nitre mada rabai ja mike angwane, rabai gare mäi Satana täi ja mike mä rüere * (Juan 15:19, 20). Ketebukäre, Satana tä käre “ja bämike angele kä trä ngwente [...] kwrere” (2 Corintios 11:14). Ye erere, Diablu raba kukwe käme yebiti mä ngökö aune mä töi mike nüne ñaka kwin Ngöbö okwäkänti. Kukwe keteiti ye abokän ja ngwan di nekä. Niara raba mä mike töbike, mäkwe ñaka nünain jire Ngöbö tö ie ye erere (Proverbios 24:10). Satana käkwe ja ngwandre “kwra lion [...] ye kwrere” o “ángel kä trä ngwente [...] kwrere” akwa kukwe keteiti tä niara töibätä: niara tä niere, mäkwe ja tuai kukwe tare ben o mä  nuaite ye ngwane, mä ñaka rabai Ngöbö mike täte jankunu nieta kwe. Job nuainbare ye erere, ¿mä raba ja mike niara rüere aune mätä ja ngwen metre Ngöböi ye mä raba bämike ño?

17. ¿Ñobätä nita metrere Jehová kukwei mike täte?

¹⁷ Mäkwe ja ngwandre Ngöbö tö ie ye erere angwane mä raba ja mike Satana rüere. ¿Ye abokän dre gärätä? Biblia tä niere: “Mäkwe Jehová Ngöbö mäkwe taredre ja brukwä tätebiti, ja nire tätebiti aune ja di tätebiti” (Deuteronomio 6:5). Mäkwe Ngöbö taredi bäri angwane, dre ribeta niarakwe ye mä törbadi nuain bäri. Apóstol Juan käkwe tikabare: “Ngöbö tareta ye abokän ne gärätä: kukwe kwe ye nikwe mikadre täte”. Mäkwe Jehová taredi ja brukwä tätebiti angwane, rükai gare mäi “kukwe kwe ye ñaka doboko” o ñaka tribe doboko kwrere (1 Juan 5:3).

18, 19. a) Kukwe ruäre biani nuaindre Jehovakwe ye mä raba niere (mäkwe recuadro “Jondron tuin käme Jehovai ye nikwe ñaka nuaindre” ye mika ñärärä). b)  Ngöbö ñaka jondron ribere nuaindre krubäte nie, ¿ye ñokänti gare nie?

¹⁸ ¿Jehovakwe kukwe meden meden biani nuaindre? Dre abokän ñaka nuaindre nikwe ye kädrieta ruäre kukwe yete. Ñodre, recuadro kädekata “Jondron tuin käme Jehovai ye nikwe ñaka nuaindre” ye mäkwe mika ñärärä. Yekänti kukwe ñäkäita metrere Bibliabätä ye tä ükaninte jatäri. Kukwe ruäre ye ñaka raba nemen tuin käme krubäte. Akwa mäkwe töbikadre texto Bibliabätä yebätä angwane, kukwe Ngöbökwe ye kwin krubäte rabai gare mäi. Mä raba ja töi kwite mätä nüne ño yebätä, akwa erametre kukwe ye ñaka raba nemen nuäre nuaindre mä kräke. Akwa, nitre tä nüne Ngöbö tö ie ye erere abokänbätä kä nemen juto aune ja nemen ruin kwin ietre (Isaías 48:17, 18). Mä raba kukwe ye erere nuainne. ¿Ñokänti ye gare nie?

 ¹⁹ Ñobätä ñan aune jondron ñaka nuäre nuaindre ni kräke ye Jehová ñaka nuainmana nie (ñäkädre Deuteronomio 30:11-14 yebätä). * Dre nuain raba nikwe aune dre abokän ni ñaka raba nuainne ye gare kwin ie  (Salmo 103:14). Ne madakäre, raba ja die bien nie niara mikakäre täte. Apóstol Pablo käkwe tikabare: “Ngöbö ja kukwei mike nemen bare metre, aune tä juto biare mun die mikakäre, aune kukwe tare ben munkwe ja tuai ye ngwane mun dimikai kwe kä ngwen nüke jai kukwe yebätä arato” (1 Corintios 10:13, TNM). Ni di mikakäre kä ngwen nüke jai, Jehová raba ja “di kri” bien nie (2 Corintios 4:7). Ye erere namani bare Pablo yebätä, niarakwe ja tuabare kukwe tare keta kabre ben ye bitikäre, niebare kwe: “Ni kätä ja die bien tie ye  köböire ti die tärä jondron jökrä kräke” (Filipenses 4:13, TNM).

20. ¿Kukwe meden meden kwin Ngöbö kräke abokän mä rabadre nuainne, aune ñobätä ye ütiäte?

²⁰ Jehová mikakäre täte, dre tuin käme ie ye nikwe ñaka nuaindre. Akwa ye ñan aibe nuaindre, ñakare aune dre tareta kwe ye nikwe taredre arato (Romanos 12:9). Nitre töbike mä erere, aune nitre ja ngwen mä erere yebe jata nemen ruin kwin mäi, ¿ñan ererea? (ñäkädre Salmo 15:1-5 yebätä). * Jehová töi ye erere arato. Yebätä mäkwe ja kita jondron tareta kwe ye tarere. Ngöböta nire nire kädeke ja ketamuko kwe ye mikata gare Salmo 15 yekänti, yete kukwe ruäre kädekateta. Nitre ja ketamuko Jehovakwe ye tä ja ngwen “Ngöbö die deme” kädekata Bibliabätä ye erere, ye abokän: “ja tare, kä juto, nüna jäme, jondron jökrä ngübare bätärekä, ni mada kain ngäbiti ja brukwä kwinbiti, töi kwin ni mada kräke, tödeke, töi jäme, [aune] ja ngrabare gobraine kwin” (Gálatas 5:22, 23, TNM).

21. ¿Dre käkwe mä dimikai kukwe meden kwin Ngöbö kräke ye nuainne?

²¹ Mäkwe ñäkädre aune ja tötikadre Bibliabätä ye  raba mä dimike kukwe meden meden kwin Ngöbö kräke ye nuainne. Ne madakäre, Jehová tö dre nuainmana mäi ye rabai gare mäi angwane, niara töi ño ye erere mä töi rabai arato (Isaías 30:20, 21). Mäkwe Jehová taredi bäri angwane, mä törbadi nünain bäri niara tö ie ye erere.

22. ¿Mäkwe nünain Ngöbö tö ie ye erere angwane dre rabai mäkwe?

²² Nikwe ja di ngwandre nünankäre Jehová tö ie ye erere. Biblia tä niere, nita nüne ño yebätä nita ja töi kwite angwane, ye bämikata nita dän käme denkä jabätä biti dän kwin kitata jabätä ye kwrere (Colosenses 3:9, 10). Akwa, Ngöbö kukwei yebätä salmista niebare: “Mikadre täte kwe angwane jondron kwin krubäte rabai kwe” (Salmo 19:11). Mäkwe nünain Ngöbö tö ie ye erere angwane, jondron kwin rabai krubäte mäkwe arato. Ne madakäre, mäkwe ja mikai Satana rüere aune mäkwe kä mikai juto Jehová brukwäbätä.