Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA YA DIKUMI L’AHENDE

Sɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi

Sɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi
  • Ngande wakokayɛ monga ɔngɛnyi wa Nzambi?

  • Ngande wendanayɛ l’ɔtɔmbɔkwɛlɔ waki Satana?

  • Dionga diakɔna diahangɛnyangɛnya Jehowa?

  • Ngande wakokayɛ nsɛna lo woho wangɛnyangɛnya Nzambi?

1, 2. Sha bɛnyɛlɔ dimɔtshi di’anto wakɔsamaka oma le Jehowa oko angɛnyi ande w’eshika.

WOHO akɔna w’onto wakokayɛ nsɔna oko ɔngɛnyi? Ondo mɛtɛ, wɛ ayolanga mbekesanɛ l’onto lele la yɛ tokanyi tâmɛ, layasha l’awui wayashayɛ ndo layela ɛlɛmbɛ wayelayɛ. Ndo nto, wɛ ayokana l’onto lele la waonga w’ɛlɔlɔ wele oko losembwe la lɔsɛngɔ.

2 Aha la tâmu, Nzambi ambɔsɔnaka anto amɔtshi dia vɔ monga angɛnyi ande w’eshika. Ɛnyɛlɔ, nde akelɛ Abrahama ɔnɛ ɔngɛnyi ande. (Izaya 41:8; Jakɔba 2:23) Ndo nto, Jehowa akelɛ Davidɛ ɔnɛ “one lalangami” nɛ dia Davidɛ aki woho w’onto wakandalangaka (Etsha 13:22) Dia nkomiya, Jehowa akɔshi omvutshi Danyɛlɛ oko “ulangimi.”​—Danyɛlɛ 9:23.

3. Lande na kakasɔnɛ Jehowa anto amɔtshi dia monga angɛnyi ande?

3 Lande na kakɔshi Jehowa Abrahama, Davidɛ ndo Danyɛlɛ oko angɛnyi ande? Nde akatɛ Abrahama ate: “We akakitanyia diui diami.” (Etatelo 22:18) Ɔnkɔnɛ, Jehowa ndjasukanyaka la wanɛ wasala l’okitshakitsha tshɛ kɛnɛ kalɔmbande. Nde akatɛ ase Isariyɛlɛ ate: “Nyulungaki aui ami, ku dimi layuyala [Nzambi k]anyu, la nyu nyayuyala wudja ami.” (Jɛrɛmiya 7:23) Ɔnkɔnɛ, naka wɛ nkitanyiya awui wa Jehowa, kete wɛ lawɔ koka monga ɔngɛnyi ande.

JEHOWA KEKETSHAKA ANGƐNYI ANDE

4, 5. Ngande wɛnya Jehowa wolo ande lo wahɔ w’ekambi ande?

4 Wanɛ wɔtɔ ɔngɛnyi la Nzambi kondjaka ɛlɔlɔ waheyama mbuta. Bible mbutaka dia Jehowa nyangaka waaso wa ‘mɛnya wolo ande lo wahɔ wa wanɛ wele la etema tshɛ le nde.’ (2 Ɛkɔndɔ 16:9) Ngande wakoka Jehowa mɛnya wolo ande lo wahɔ ayɛ? Yoho mɔtshi mɛnyama lo Osambo 32:8 wata ɔnɛ: “Dimi [Jehowa] layuketshaka ndu layukenyaka mbuka ka we nkendakenda, dimi layukulakaka, layukendaka.”

5 Shi yoho yakokɛ Jehowa anto shɔ munandaka otema mɛtɛ? Nde ayokosha alako weyɛ l’ohomba ndo ayokolama naka wɛ nkamba la wɔ. Nzambi nangaka kokimanyiya dia wɛ ntondoya ekakatanu ndo ehemba wahomana la yɛ. (Osambo 55:22) Naka wɛ kambɛ Jehowa l’otema ayɛ tshɛ, kete wɛ koka monga l’eshikikelo oko omembi w’esambo lakate ate: “Latukitshaka [Jehowa] la ntundu kami nshi tshe. Lam’atunduyalaka lu lunya lami la pami, dimi hatudidimaka la woma.” (Osambo 16:8; 63:8) Eelo, Jehowa koka kokimanyiya dia wɛ nsɛna lo yoho yɔngɛnyangɛnya. Koko, oko weyayɛ, ekɔ otunyi ɔmɔtshi waki Nzambi walanga koshimba diaha wɛ nsala dikambo sɔ.

ƆSƐMƆ WAKI SATANA

6. Kakɔna kakasɛmɛ Satana lo dikambo di’anto?

6 Tshapita 11 ya dikubu nɛ yakɛnya woho wakɔnyɔla Satana lowandji laki Nzambi. Satana akamamatanyiya Nzambi awui wa kashi ndo akate ɔnɛ Jehowa akasale kɔlɔ lo woho wakinde kombisha Adama l’Eva lotshungɔ la vɔamɛ sɔnaka kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ la kɔlɔ. L’ɔkɔngɔ wa Adama l’Eva nsala pɛkato ndo l’ɔkɔngɔ wa nkɛtɛ ntatɛ ndola l’anawɔ, Satana akadje tâmu lo eyango w’anto tshɛ. Aki oko Satana akasɛmɛ ate: “Anto hawokambɛ Nzambi oma lo ngandji kawokawɔ. Naka dimi nkondja diaaso, kete dimi koka mbekola anto tshɛ oma le Nzambi.” Ɔkɔndɔ waki Jɔbɔ mɛnyaka dia kɛsɔ mbakafɔnyaka Satana. Jɔbɔ akinde ndo ngande wakandendanaka la ɔsɛmɔ waki Satana ɔsɔ?

7, 8. a) Kakɔna kaketɛ Jɔbɔ onto ɔlɔlɔ l’atei w’anto wa lo nshi yande? b) Ngande wakɔnyɔla Satana eyango waki Jɔbɔ?

7 Ambeta ɛnɔnyi oko 3 600 waki Jɔbɔ la lɔsɛnɔ. Nde aki onto ɔlɔlɔ, nɛ dia Jehowa akate ate: “Nduku untu la kete uku ndi, untu l’ololo ndu l’usimbwi, latukaka [Nzambi] woma, ndu lambukadimo uma lu kolo.” (Jɔbɔ 1:8) Jɔbɔ akangɛnyangɛnyaka Nzambi.

8 Satana akɔnyɔla eyango wakatshutshuyaka Jɔbɔ dia kambɛ Nzambi. Nde akatɛ Jehowa ate: “We kumbudinga lukumbu dia mbulama, ndi la wa lu luudu landi la diango diandi tshe? We akatshokola ulimu w’anya andi, dungalunga diandi diambufulanela la kete. Keli uhusimbula lunya laye kakiane, unandi kene tshe keli la ndi. Mete, ndi ayukoseka kaku.”​—Jɔbɔ 1:10, 11.

9. Kakɔna kakasale Jehowa la ntondo k’ɔsɛmɔ wa Satana, ndo lande na?

9 Satana akasɛmɛ ate Jɔbɔ akakambɛka Nzambi dia nde nkondja wahɔ. Nde akate nto dia naka Jɔbɔ pembama, kete nde ayɔtɔmbɔkwɛ Nzambi. Kakɔna kakasale Jehowa la ntondo k’ɔsɛmɔ wa Satana ɔsɔ? Lam’ele dui sɔ diakendanaka l’eyango wa Jɔbɔ, Jehowa akatshike Satana dia nde mpemba Jɔbɔ. Ngasɔ mbakadiahombe mɛnama hwe dia kana Jɔbɔ mbokaka Nzambi ngandji kana bu.

JƆBƆ AMBOHEMBAMA

10. Ehemba akɔna wakakomɛ Jɔbɔ, ndo kakɔna kakandasale?

10 Kombeta edja, Satana akahembe Jɔbɔ lo toho totshikitanyi. Nyama mɔtshi yaki Jɔbɔ yakavama ndo nkina yakadiakema. Ekambi ande efula wakadiakema. Dui sɔ diakokonya wola. Mpokoso kekina kakakomɛ Jɔbɔ etena kakadiakema anande dikumi la lɔpɛpɛ la wolo. Koko kânga mbakôkomɛ awui wa kandji asɔ, “Jobo kuntsha kolo, ndu kumamia [Nzambi] lu dikambu so.”​—Jɔbɔ 1:22.

11. a) Naa dui dia hende diakate Satana lo dikambo dia Jɔbɔ, ko Jehowa akandasale? b) Kakɔna kakasale Jɔbɔ etena kakawɛnya hemɔ pâ efula?

11 Satana kopekɔ. Aha la tâmu, nde akafɔnya ate lam’ele Jɔbɔ ambokikɛ oshishelo wa diangɔ diande, w’ekambi ande ndo w’anande, nde ayɔtɔmbɔkwɛ Nzambi naka nde ntata hemɔ. Jehowa akatshike dia Satana tatsha Jɔbɔ hemɔ ka sɔnyi ndo ka pâ efula. Koko kânga hemɔ kɛsɔ kokonya Jɔbɔ lo nshisha mbetawɔ kande le Nzambi. La dihonga tshɛ, nde akate ate: “Edja ndu lam’ayumukitshiya, dimi halunya akambu ami w’usimbwi uma le mi.”​—Jɔbɔ 27:5.

Jɔbɔ akafutama l’ɔtɛ wa kɔlamelo yande

12. Ngande wakɛnya Jɔbɔ dia kɛnɛ kakasɛmɛ Satana kaki kashi?

12 Jɔbɔ kombeyaka dia Satana mbaki lo kiɔkɔ y’ekakatanu wakôkomɛka. Aha la mbeya awui tshɛ wakasɛmaka Satana, Jɔbɔ akoke wɔma ate kana Nzambi mbele lo kiɔkɔ y’ekakatanu wakôkomɛka. (Jɔbɔ 6:4; 16:11-14) Koko, nde akatetemala monga l’olowanyi otsha le Jehowa. Ndo woho wakatshikala Jɔbɔ la kɔlamelo akɛnya dia kɛnɛ kakate Satana ɔnɛ Jɔbɔ akakambɛka Nzambi paka l’ɔtɛ wa eyango wa lokaki kaki kashi.

13. Etombelo akɔna wakonge la kɔlamelo yaki Jɔbɔ otsha le Nzambi?

13 Kɔlamelo yaki Jɔbɔ yakasha Jehowa okadimwelo wa wolo wa nde mbisha Satana lo ɔsɛmɔ ande waki oko tshondo ya lɔtɛngɔ. Jɔbɔ aki mɛtɛ ɔngɛnyi waki Jehowa ndo Jehowa akôfute l’ɔtɛ wa kɔlamelo yande.​—Jɔbɔ 42:12-17.

WOHO WENDANAYƐ LA DIKAMBO SƆ

14, 15. Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ tâmu takadje Satana lo dikambo dia Jɔbɔ mendanaka l’anto tshɛ?

14 Dikambo di’olowanyi otsha le Nzambi diakatondja Satana komendanaka paka la Jɔbɔ oto. Wɛ lawɔ mendanaka la diɔ. Dui sɔ mɛnyama hwe lo Tokedi 27:11 lɛnɛ ata Ɔtɛkɛta wa Jehowa ɔnɛ: “On’ami, uyali kanga yimba, ongenyangenya utema ami. Ku dimi layeya nkaluya diui le one latomonyolaka.” Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakafundama ɛnɔnyi nkama l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Jɔbɔ mɛnyaka dia Satana akatetemala mɔnyɔla Nzambi ndo nsɔngwɛ ekambi Ande. Etena kasɛnaso lo yoho yangɛnyangɛnya Jehowa, sho kimanyiyaka mɛtɛ dia mbisha okadimwelo lo awui wa kashi wasɛma Satana ndo lam’asalaso ngasɔ, sho ngɛnyangɛnyaka otema wa Nzambi. Akanyiyayɛ lo dikambo sɔ na? Shi ekɔ dikambo dia dimɛna efula dia wɛ lawɔ mbisha okadimwelo lo awui wa kashi wasɛma Diabolo, oyadi dikambo sɔ kɔlɔmbaka dia nsala etshikitanu ɛmɔtshi lo lɔsɛnɔ layɛ?

15 Satana akate ate: “Kene tshe keli la untu, ndi nkikimoka ne dia lumu landi.” (Jɔbɔ 2:4) Lo mbuta ɔnɛ “untu,” Satana akɛnya hwe diaha Jɔbɔ oto mbakandadje tâmu, koko anto tshɛ. Ɔsɔ ekɔ dikambo di’ohomba efula. Satana ekɔ lo mɔnyɔla olowanyi ayɛ otsha le Nzambi. Nde nangaka dia wɛ tɔmbɔkwɛ Nzambi ndo ntakɔ mboka k’ɔlɔlɔ etena kakokomɛ ekakatanu. Ngande wakoka Satana nyanga dia nsala dikambo sɔ?

16. a) Toho takɔna takamba la Satana dia mbekola anto oma le Nzambi? b) Ngande wakokande nkamba la toho tɔsɔ dia kokesa?

16 Oko wɛnyamidiɔ lo tshapita 10, Satana kambaka la toho totshikitanyi dia mbekola anto oma le Nzambi. Yoho ya ntondo ele, nde tɔlɔshaka “oko ntambwɛ kadikita kayanga onto la nde ndɛ.” (1 Petero 5:8) Ɔnkɔnɛ, shɛngiya yaki Satana koka mɛnama etena kakɔlɔsha angɛnyi, ewotɔ ndo anto akina diaha wɛ ntetemala mbeka Bible ndo nkamba la kɛnɛ kekayɛ. * (Joani 15:19, 20) Yoho ya hende ele, Satana “kadimɔka oko ondjelo wa yanyi.” (2 Kɔrɛtɔ 11:14) Nde koka nkamba la toho ta mayɛlɛ efula dia kokesa ndo koshimba dia wɛ nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi. Nde koka nto nkamba l’ɔkɔmwɛlɔ, ondo lo kokonya dia wɛ mɛna oko wɛ hatokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia ngɛnyangɛnya Nzambi. (Tokedi 24:10) Oyadi Satana ekɔ lo nsala akambo oko “ntambwɛ kadikita” kana oko “ondjelo wa yanyi,” ɔsɛmɔ ande ekɔ paka wâmɛ: Nde mbutaka dia etena keyɛ la ekakatanu kana lo ehemba, wɛ ayotshika kambɛ Nzambi. Akokayɛ nsala la ntondo k’ɔsɛmɔ ande ɔsɔ ndo mɛnya olowanyi ayɛ otsha le Nzambi oko Jɔbɔ?

KITANYIYA WADJANGO WAKI JEHOWA

17. Naa ɔkɔkɔ wa woke watotshutshuya dia nkitanyiya ɛlɛmbɛ waki Jehowa?

17 Wɛ koka mbisha okadimwelo lo ɔsɛmɔ waki Satana lo nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi. Kakɔna kalembetshiya dikambo sɔ? Bible kadimolaka ɔnɛ: “Ulangi [Jehowa Nzambi k]aye, l’utema aye tshe, la [“anima ayɛ,” NW] tshe ndu la wulu aye tshe.” (Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 6:5) Naka ngandji kokayɛ Nzambi kayohama, kete wɛ ayoleka monga la nsaki ka nsala kɛnɛ kakɔlɔmbande. Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Nanga Nzambi kɛdikɛdi nkitanyiya ɛlɛmbɛ ande.” Naka wɛ nanga Jehowa la otema ayɛ tshɛ, kete wɛ ayɛna dia “ɛlɛmbɛ ande bu wotsho.”​—1 Joani 5:3.

18, 19. a) Naa ɛlɛmbɛ ɛmɔtshi waki Jehowa? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Ewɔ kɛnɛ kahetsha Jehowa.”) b) Kakɔna katetawoya ɔnɛ Nzambi hatɔlɔmbɛ kɛnɛ kahatakoke nsala?

18 Ko naa ɛlɛmbɛ waki Jehowa? Ɛmɔtshi l’atei awɔ mendanaka la waonga wahombaso mbewɔ. Ɛnyɛlɔ, wɛ mbeyaka menda awui wele lo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Ewɔ kɛnɛ kahetsha Jehowa.” Lo kiombo shɔ, wɛ ayotana waonga efula watona Bible. L’etatelo, ditshelo dimɔtshi dioshilami lɔkɔ koka mɛnama oko diɔ bu kɔlɔ efula. Koko l’ɔkɔngɔ wa wɛ nkana yimba la avɛsa woshilami, ondo wɛ ayɛna lomba lele la ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Nsala etshikitanu mbeyaka monga okakatanu woleki woke le yɛ. Koko, nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi mbishaka ɔlɔ ndo ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. (Izaya 48:17, 18) Ndo wɛ koka nsala dikambo sɔ. Kakɔna kɛnya dia ngasɔ mbediɔ?

19 Jehowa hatɔlɔmbɛ pondjo kɛnɛ kahatakoke nsala. (Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 30:11-14) Nde mbeyaka akoka aso ndo elelo aso dimɛna toleka shoamɛ. (Osambo 103:14) Ndo nto, Jehowa koka tosha wolo wa mbokitanyiya. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Nzambi ekɔ la kɔlamelo ndo nde hatetawɔ dia nyu pembama oleki kɛnɛ kakokanyu mbikikɛ. Lam’ayonyokomɛ ohemba, nde ayonyatɛ mboka dia nyu monga l’akoka wa mbikikɛ ohemba akɔ.” (1 Kɔrɛtɔ 10:13) Dia kokimanyiya dia mbikikɛ, Jehowa koka kosha “wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto.” (2 Kɔrɛtɔ 4:7) L’ɔkɔngɔ wa nde mbikikɛ ehemba efula, Pɔɔlɔ akakoke mbuta ate: “Lo akambo tshɛ, dimi lekɔ la wolo oma le Ɔnɛ latokeketshaka.”​—Filipɛ 4:13.

ONGA LA WAONGA WALANGA NZAMBI

20. Naa waonga walanga Nzambi wahombaso nkɛnɛmɔla, ndo lande na kele waonga asɔ ohomba?

20 Lo mɛtɛ, dia ngɛnyangɛnya Nzambi, nɔmbamaka akambo efula, koko aha tsho mbewɔ kɛnɛ kahetshande. Wɛ pombaka nanga ndo kɛnɛ kalangande. (Rɔmɔ 12:9) Shi wɛ kotɔmaka otsha le wanɛ wele la tokanyi tâmɛ la yɛ, wayasha lo awui wayashayɛ ndo wayela ɛlɛmbɛ wayelayɛ? Ndo Jehowa mbasala woho akɔ wâmɛ. Lâsɔ yanga woho wa nanga awui walanga Jehowa. Awui amɔtshi l’atei awɔ kɔndwama lo Osambo 15:1-5 watotɛ awui wendana l’anto wɔsa Nzambi oko angɛnyi ande. Angɛnyi waki Jehowa kɛnɛmɔlaka “elowa wa nyuma.” Elowa akɔ nembetshiyaka waonga anɛ: “Ngandji, ɔngɛnɔngɛnɔ, wɔladi, solo dia lotutsha, lɔsɛngɔ, ɔlɔlɔ, mbetawɔ, memakana ndo ndjakimɛ.”​—Ngalatiya 5:22, 23.

21. Kakɔna kayokokimanyiya dia nkɛnɛmɔla waonga walanga Nzambi?

21 Wadielo ndo wekelo wa Bible wa mbala la mbala wayokokimanyiya dia nkɛnɛmɔla waonga walanga Nzambi. Ndo wekelo wa kɛnɛ kakɔlɔmba Nzambi wayokokimanyiya dia mbɔtɔnganyiya tokanyi tayɛ la taki Nzambi. (Izaya 30:20, 21) Naka wɛ nkeketsha ngandji kokayɛ Jehowa, kete wɛ ayoleka monga la nsaki ka nsɛna lo yoho yɔngɛnyangɛnya.

22. Kakɔna kayoyosala naka wɛ nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi?

22 Dia nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Jehowa, wɛ pombaka mbidja welo. Bible mɛnyaka dia woho wahombayɛ ntshikitanya lɔsɛnɔ layɛ pombaka monga oko wɛ ambokolola lonto layɛ l’edjedja ko wɛ ndɔta lonto l’oyoyo. (Kɔlɔsayi 3:9, 10) Koko lo kɛnɛ kendana la wadjango waki Jehowa, omembi w’esambo akafunde ate: “Wane wa[ta]lamaka, weko la difutu dia wuki.” (Osambo 19:11) Naka wɛ nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi, kete nde ayokosha ɛtshɔkɔ efula. Lo nsala ngasɔ, wɛ ayosha okadimwelo lo ɔsɛmɔ waki Satana ndo ayɔngɛnyangɛnya otema waki Jehowa.

^ od. 16 Kɛsɔ hɛnya dia wanɛ wakɔlɔsha wekɔ lo tshutshuyama oma le Satana. Koko, Satana ekɔ nzambi k’andja ɔnɛ ndo andja w’otondo wekɔ lo nɔmbɔma oma le nde. (2 Kɔrɛtɔ 4:4; 1 Joani 5:19) Ɔnkɔnɛ, anto efula hawetawɔ nsɛna lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi ndo amɔtshi l’atei awɔ wayokɔlɔsha.