Ṛuḥ ɣer wayen yellan deg-s

Ṛuḥ ɣer wegbur

IXEF WIS TLEṬṬAC

Amek i geţwali Ṛebbi tudert?

Amek i geţwali Ṛebbi tudert?
  • Amek i geḥseb Ṛebbi tudert?

  • Acu i geţxemmim Ṛebbi ɣef useɣli n tadist?

  • Amek ara d-​nbeggen leqder i tudert?

1. Anwa i d-​ixelqen ayen akk yeddren?

NNBI Irmiya yenna-​d belli Yahwa “d Illu n tideţ, d Illu yeddren.” (Irmiya 10:10) Yahwa daɣen d Axellaq n wayen akk yeddren. Lxuluq n igenwan nnan-​as: “Txelqeḍ-​d mkul lḥaǧa, yerna s lebɣi-​k i d-​tella, i d-​teţwaxleq!” (Aweḥḥi 4:11) Agellid Dawed iḥmed Ṛebbi s ccna, yenna: “Ar ɣur-​ek i gella lɛinseṛ n tudert.” (Ahellil 36:10) Ihi, tudert ţ-​ţikci sɣur Ṛebbi.

2. Acu i gxeddem Ṛebbi bac a nidir?

2 Yerna, Yahwa yefka-​d ayen iwulmen akken a nidir. (Lecɣal 17:28) Yeţţak-​aɣ-​d lqut i nteţţ, aman i ntess, lhawa i neţneffis d lqaɛa iɣef i nţeddu. (Ɣer-​ed Lecɣal 14:15-17.) Ixleq-​ed leḥwayeǧ-​agi bac aţ-​ţelhu tudert. Meɛna, iwakken a nestenfeɛ mliḥ si tudert, ilaq-​aɣ a nelmed leqwanen n Ṛebbi w’a ten-​neṭṭebbiq.—Icɛaya 48:17, 18.

A D-​NBEGGEN LEQDER I TUDERT

3. Acu i gxemmem Ṛebbi imi i genɣa Kayin gma-​s Habil?

3 Ṛebbi yebɣa a nqader tudert, ama ţ-​ţin-​nneɣ ama ţ-​ţin n wiyaḍ. A d-​nemmeslay cwiyya ɣef wayen yeḍran di zzman n Adam d Ḥewwa. Yiwen seg warraw-​nsen, yeţţusemman Kayin, yezɛef nezzeh ɣef gma-​s Habil. Yahwa iɛeggen-​as belli zzɛaf-​is yezmer a t-​idemmer ad yexdem ddnub d ameqran. Kayin ur iḥess ara i lewṣaya-​yagi, ‘ikker ɣer gma-​s Habil dɣa yenɣa-​t.’ (Laṣel n ddunit 4:3-8) Yahwa iɛuqeb-​it imi i genɣa gma-​s.—Laṣel n ddunit 4:9-11.

4. Amek i d-​issken Ṛebbi di Lqanun n Musa belli ilaq a nefk azal i tudert?

4 Kra n leqrun ɣer zdat, Yahwa yefka-​d i wat Isṛayil leqwanen ara ten-​iɛiwnen ad qeddcen fell-​as akken iwulem. Imi leqwanen-​a ţţunefken-​d s yimi n nnbi Musa, qqaren-​asen tikwal Lqanun n Musa. Yiwen n wafir si Lqanun-​agi n Musa yeqqar-​ed: “Ur tneqqeḍ ara tamgerṭ.” (Asmekti 5:17) Ibeggen-​ed waya i wat Isṛayil belli Ṛebbi yeţţak azal i tudert n wemdan, yerna lɛibad ilaq-​asen ad fken azal i tudert n lɣir-​nsen.

5. Amek i ɣ-​ilaq a nwali aseɣli n tadist?

5 Acu ara d-​nini tura ɣef tudert n llufan ara d-​ilalen? Di Lqanun n Musa, d leḥṛam ad ineɣ walbeɛḍ llufan yellan di tɛebbuṭ n yemma-​s. Ula ţ-​ţudert-​agi tesɛa lqima ɣer Yahwa. (Ɣer-​ed Tuffɣa 21:22, 23; Ahellil 127:3.) Iban-​ed s waya belli aseɣli n tadist iţţuḥeṛṛem.

6. Acimi ur ilaq ara a nekṛeh lɣir-​nneɣ?

6 Iwakken a nqader tudert, ilaq daɣen a neţwali akken ilzem lɛibad nniḍen. Adlis Iqedsen yenna-​d: “Kra n win ikeṛhen gma-​s, d aqettal, yerna teẓram belli aqettal ur isɛi ara tudert n dayem.” (1 Yuḥenna 3:15) Ma nebɣa a nɛic i dayem, ilaq a d-​neqleɛ seg wulawen-​nneɣ ayen akk yellan d lkeṛh, axaṭer lkeṛh yezga yessawaḍ ɣer leqher. (1 Yuḥenna 3:11, 12) Ilaq a nnadi a nemyeḥmal wway gar-​aneɣ.

7. Anti lexdayem i gţekksen leqder i tudert?

7 Tura, amek ara d-​nbeggen leqder i tudert-​nneɣ? Ɣef wakken i neẓra, imdanen ur beqqun ara ad mmten. Acu kan, kra leɛɛben s tudert-​nsen bac kan ad zhun. Ɣef lemtel, aṭas i gtessen dduxxan neɣ i gekkaten lkif iwakken ad sɛeddin lweqt. Dduxxan, ccemma akk-​d lkif ţḍurrun lǧeţţa yerna ţţawin xilla ɣer lmut. Win i gtebɛen annect-​a ur yeḥsib ara belli tudert tesɛa lqima tameqrant. Leḥwayeǧ-​agi mesxent ɣur Ṛebbi. (Ɣer-​ed Iṛumaniyen 6:19; 12:1; 2 Ikurintiyen 7:1.) Bac a t-​neɛbed akken i gebɣa neţţa, ilaq-​aɣ a tent-​neǧǧ ɣas ad yiwɛiṛ mliḥ lḥal fell-​aneɣ. Yahwa yezmer a ɣ-​d-​yefk lemɛawna i neḥwaǧ, yerna iḥemmel a ɣ-​d-​iẓer nxeddem lmeǧhud bac a neḥseb tudert-​nneɣ ţ-​ţikci ɣlayen sɣur-​es.

8. Acuɣer i glaq a nili dima d wid yeţḥadaren?

8 Ma yella neţqadar tudert, a nili dima d wid iţḥadaren. Ur nestehzay ara yerna ur nleɛɛeb ara s tudert-​nneɣ bac kan a nezhu neɣ bac kan a nḥuss i kra. A neţḥadar m’ara nessenhaṛ ṭṭumubil yerna ur nxeddem ara addal ideg yella imenɣi yerna iţḍurrun, am lkaṛati neɣ aneggez seg imukan ɛlayen. (Ahellil 11:5) Lqanun i d-​yefka Ṛebbi i wat Isṛayil yeqqar-​ed: “M’ara tebnuḍ axxam ajdid [yesɛan ṣṣdeḥ], zzi-​yas-​d s ssuṛ i ṣṣdeḥ-​is, iwakken ma yella win i d-​iɣlin seg-​s, ur iţwaḥsab ara ţ-​ţamgerṭ i wexxam-​ik.” (Asmekti 22:8) Yella uselmed i d-​iţbanen di lqanun-​agi. Ɣef lemtel, iwulem aţ-​ţṣeggimeḍ ddṛuǧ (tirkabin) n wexxam-​ik, iwakken ur iţecceḍ ur d-​iɣelli ḥedd seg-​sent. Ma yella tesɛiḍ ṭṭumubil, ḥader aţ-​ţili d ssebba n lemḍerra. Ama d axxam-​ik ama d ṭṭumubil-​ik ur ilaq ara a d-​awin lemḍerra la i kečč la i wiyaḍ.

9. Acu ur nlaq ara a t-​nexdem i lḥiwan ma yella neţqadar tudert?

9 Acu ara d-​nini ɣef tudert n lḥiwan? Ula ţ-​ţudert-​agi tesɛa lqima ɣer Uxellaq-​nneɣ. Ṛebbi iɛemmed a nneɣ lḥiwan iwakken a nečč neɣ a nels, neɣ akken a d-​nsellek iman-​nneɣ. (Laṣel n ddunit 3:21; 9:3; Tuffɣa 21:28) Lameɛna, diri-​t a nmeḥḥen neɣ a nneɣ lḥiwan bac kan a nezhu. Win ara ixedmen annect-​a, iban ur iţqadar ara azal i tesɛa tudert.—Lemtul 12:10.

A D-​NBEGGEN LEQDER I IDAMMEN

10. Amek i d-​yessken Ṛebbi belli tella lɛalaqa ger tudert d idammen?

10 Mbeɛd mi genɣa Kayin gma-​s Habil, Yahwa yenna-​yas: “Idammen n gma-​k a d-​ţsuɣun seg wakal, ṣṣut-​nsen ibbweḍ-​d ɣur-​i.” (Laṣel n ddunit 4:10) Mi d-​ihdeṛ Ṛebbi ɣef idammen n Habil, iqsed-​ed tudert-​is. Kayin yekkes-​as tudert i gma-​s; ilaq-​as ihi ad iţţuɛaqeb. Amzun idammen n Habil, yeɛni tudert-​is, ţsuɣun-​d (ţɛeggiḍen-​d) ɣer Yahwa iwakken a d-​ibeggen lḥeqq. Lɛalaqa yellan ger idammen akk-​d tudert tɛawed tban-​ed mi gɛedda uḥemmal-​nni n waman. Uqbel, lɛibad llan teţţen ḥaca lfakya, lxedṛa akk-​d nneɛma. Mi gɛedda uḥemmal, yenna Yahwa i Nuḥ d warraw-​is: “Ayen akw yeddren, ismulḥucen, fkiɣ-​awen-​t d lqut-​nwen.” Acu kan, yefka-​yasen lameṛ-​agi: “Lameɛna ur tţeţţem ara lḥiwan s idammen-​is, axaṭer deg idammen i tella tudert.” (Laṣel n ddunit 1:29; 9:3, 4) Iban-​ed ihi belli ɣer Yahwa, tella lɛalaqa ger tudert akk-​d idammen n win i d-​yexleq.

11. Deg wayen yeɛnan idammen, acu i gḥeṛṛem Ṛebbi si zzman n Nuḥ?

11 A d-​nbeyyen belli neţqadar idammen ma yella ur ten-​nečči ara. Di lqanun i gefka Yahwa i wat Isṛayil, yumeṛ-​asen: “Amdan n wat Isṛayil [...] ara d-​iṣeggden lḥiwan neɣ afṛux yeţmaččan, ad issizzel idammen-​is ɣer lqaɛa, imiren a ten-​iɣumm s uɣebbar. [...] Nniɣ i wat Isṛayil: Ur tţeţţem ara idammen ula n yiwen n lxelq.” (At Lewwi 17:13, 14) Di lweqt-​nni, mazal iţeddu lameṛ n Ṛebbi i gḥeṛṛmen učči n idammen n lḥiwan, i d-​iţţunefken i tikkelt tamezwarut i Nuḥ, azal n 800 sna uqbel. Ayen yeţxemmim Yahwa iban: iqeddacen-​is zemren ad ččen aksum n lḥiwan, meɛna ur teţţen ara idammen-​is. Ilaq-​asen a ten-​ssizzlen ɣer lqaɛa, amzun rran tudert i Ṛebbi.

12. Anwa lameṛ yeɛnan idammen, i mazal ar ass-​a, i d-​yefka ṛṛuḥ iqedsen di lqern amezwaru?

12 Iţţunefk-​asen-​d daɣen i imasiḥiyen lameṛ yecban wagi. Imceggɛen d yemḍebbren nniḍen ger inelmaden n Ɛisa n lqern amezwaru nnejmaɛen bac ad ẓren anwi lumuṛ i glaq ad tebɛen iɛeggalen n tejmaɛt tamasiḥit. Mtafaqen ɣef wayagi: “Ṛṛuḥ Iqedsen akw-​d nekwni nwala belli ur ilaq ara a wen-​nesbibb ayen nniḍen, siwa ayen akka iwulmen: Aţ-​ţexḍum i ikwesman yeţţunefken d asfel i lmeṣnuɛat, i idammen, i lḥiwan yemmureḍṣen [ayen yemmuten mebla ma ffɣen-​t idammen] akw-​d lɛaṛ.” (Lecɣal 15:28, 29; 21:25) Ilaq ihi ‘a nexḍu i idammen.’ Ɣur Ṛebbi, ayagi yesɛa azal am wakken nexḍa i weɛbad n lmeṣnuɛat neɣ i lɛaṛ.

Ma yenna-​yak-​d ṭṭbib ilaq aţ-​ţexḍuḍ i ccṛab, eɛni a t-​terreḍ deg iẓuran-​ik?

13. Hdeṛ-​ed ɣef yiwen n lemtel i d-​iţwerrin belli lameṛ i d-​yeqqaren a nexḍu i idammen yeɛna daɣen timerna n idammen deg iẓuran.

13 Lameṛ i d-​yeqqaren a nexḍu i idammen yeɛna daɣen timerna n idammen deg iẓuran? Ih. A d-​nefk lemtel. Xayel lukan a k-​d-​yini ṭṭbib belli ilaq aţ-​ţexḍuḍ i ccṛab. Eɛni aţ-​ţfehmeḍ belli ur ilaq ara aţ-​ţesweḍ ccṛab, meɛna tzemreḍ a t-​terreḍ deg iẓuran-​ik? Xaṭi, wagi d ayen ibanen! Ihi kifkif deg wayen yeɛnan idammen. A nexḍu i idammen, lmeɛna-​s ur ten-​nessekcam ara ɣer lǧeţţa-​nneɣ, akken ibɣu yili ţţawil swayes ara nexdem annect-​a. Ihi, lameṛ i d-​yeqqaren a nexḍu i idammen, lmeɛna-​s: ur neţţaǧǧa ula d yiwen a ɣ-​yerr idammen deg iẓuran.

14, 15. Ma yella ṭṭebba nnan i umasiḥi belli ilaq ad yernu idammen, acu ara yexdem, yerna acuɣer?

14 Acu ara d-​nini tura ɣef umasiḥi i genṭerren neɣ i glaqen ad ixdem abaṛasyun ameqran? Lemmer a s-​inin ṭṭebba belli ilaq ad yernu idammen neɣ m’ulac ad yemmet, acu ara yexdem? Amasiḥi ur ibeqqu ara ad yemmet, wagi iban. Bac ad yeḥrez tikci ɣlayen i s-​d-​yefka Ṛebbi, yeɛni tudert-​is, ad iqbel ţţawilat meṛṛa ideg ulac yir asexdem n idammen. Ad inadi ɣef ddwawi i gweǧden, yerna ad iqbel xilla n ţţawilat n udawi deg wemkan n tmerna n idammen deg iẓuran.

15 Eɛni amasiḥi ad iɛaṣi lqanun n Ṛebbi iwakken kan ad yernu ad iɛic akteṛ di ddunit-​agi? Ɛisa yenna-​d: “Win yebɣan ad isellek taṛwiḥt-​is [yeɛni tudert-​is] a ţ-​isṛuḥ; lameɛna win ara yesṛuḥen taṛwiḥt-​is fell-​i a ţ-​yaf.” (Matta 16:25) Ur nebɣi ara a nemmet. Meɛna ma nɛuṣa lqanun n Ṛebbi bac a nsellek tudert-​agi-​nneɣ, tezmer a ɣ-​tṛuḥ tudert n dayem. Axiṛ a neţkel ɣef lqanun n Ṛebbi. Nezmer a netḥeqqeq belli, ma yella nemmut, akken tebɣu tili ssebba n lmut-​agi, Win i ɣ-​d-​yefkan tudert a ɣ-​d-​immekti asm’ara d-​ḥyun yemdanen, w’a ɣ-​d-​yerr tikci-​nni ɣlayen, yeɛni tudert.—Yuḥenna 5:28, 29; Iɛebṛaniyen 11:6.

16. Acu i qesden a t-​xedmen iqeddacen n Ṛebbi deg wayen yeɛnan idammen?

16 Ass-​agi, iqeddacen unṣiḥen n Ṛebbi ḥezzmen ad tebɛen lumuṛ-​is yeɛnan idammen. Ur teţţen ara seg-​sen, akken bɣun ilin idammen-​agi. Ur qebblen ara daɣen ad dawin yis-​sen. * Steɛṛfen belli Win i d-​ixelqen idammen yeẓra d acu i sen-​yelhan. D ayen i teţxemmimeḍ ula d kečč?

LIḤALA IDEG IWULEM USEXDEM N IDAMMEN

17. Di zzman n wat Isṛayil, anta liḥala ideg i geqbel Yahwa Ṛebbi asexdem n idammen?

17 Lqanun n Musa ifka-​d yiwet kan n liḥala ideg i gwulem usexdem n idammen. Atan d acu i gumeṛ Yahwa i wat Isṛayil ɣef wayen yeɛnan leɛbada: “Tudert n mkul lxelq deg idammen i tella. Nekk fkiɣ-​awen-​ten-​id ɣef uɛalṭar i kwenwi, iwakken a wen-​ilin d asuref i teṛwiḥin-​nwen, axaṭer d idammen i gessurufen i teṛwiḥt.” (At Lewwi 17:11) Zik, m’ara denben wat Isṛayil zemren a sen-​ţwasemmḥen ddnubat-​nsen ma yella fkan asfel si lmal-​nsen yerna xedmen ciṭuḥ n idammen-​is ɣef uɛalṭar (adekkan n iseflawen) n uqiḍun imqeddes. Ɣer zdat, uɣalen xeddmen ayagi ɣef uɛalṭar n lemqam. Ihi, deg iseflawen-​agi kan i gella iwulem usexdem n idammen.

18. Acu n lbaṛakat i nezmer a nesɛu s idammen n Ɛisa i guzzlen?

18 Ass-​a, imasiḥiyen n ṣṣeḥ ur llin ara ddaw n Lqanun n Musa. Ur ḥwaǧen ara ihi ad fken lmal d iseflawen neɣ ad xedmen idammen ɣef uɛalṭar. (Iɛebṛaniyen 10:1) Acu kan, asexdem n idammen ɣef uɛalṭar di lweqt n Isṛayil yeţmettil-​ed asfel ɣlayen n Mmi-​s n Ṛebbi, Ɛisa Lmasiḥ. Akken i t-​id-​neḥfeḍ deg yixef wis 5, Ɛisa yefka tudert-​is ɣef ddemma-​nneɣ asmi yella d amdan; iɛemmed ad azzlen idammen-​is d asfel. Mbeɛd, yuli s igenni yerna iqeddem i Ṛebbi, yiwet n tikkelt i dayem, azal i sɛan idammen-​is yuzzlen. (Iɛebṛaniyen 9:11, 12) Annect-​a yeldi-​d abrid i ssmaḥ n ddnubat-​nneɣ yerna yefka-​yaɣ tagniţ a nɛic i lebda. (Matta 20:28; Yuḥenna 3:16) Acḥal i sɛan lqima tameqrant idammen-​agi yuzzlen n Ɛisa! (1 Buṭrus 1:18, 19) Siwa ma nekseb liman di lqima i sɛan idammen yuzzlen n Ɛisa ara nizmir a neţţusellek.

Amek i tzemreḍ a d-​twerriḍ belli teţţakeḍ lqima tameqrant i tudert akk-​d idammen?

19. Acu i glaqen a t-​nexdem bac a nili ‘neṣfa seg idammen n lɛibad meṛṛa’?

19 Nezmer a ncekkeṛ aṭas Yahwa Ṛebbi imi i ɣ-​d-​yefka tudert s leḥmala. Ur a ɣ-​iddemmir ara waya a nheddeṛ i wiyaḍ ɣef tudert n dima i nezmer a nesɛu s liman deg wesfel n Ɛisa? A nexdem annect-​a s leḥṛaṛa, ma yella neţḥebbiṛ ɣef tudert n lɛibad nniḍen, akken i geţḥebbiṛ Ṛebbi ɣef tudert-​nsen. (Ɣer-​ed Ḥizqiyal 3:17-21.) Ma yella nelha-​d seg wul d ccɣel-​agi, a nizmir a d-​nini am wemceggeɛ Bulus: “Ṣfiɣ seg idammen n lɛibad meṛṛa, axaṭer ur ffireɣ fell-​awen acemma, beccṛeɣ-​awen ayen akk yellan di leqsed n Ṛebbi.” (Lecɣal 20:26, 27, Ṭrejma n ddunit tajdiṭ, s tṛumit) Ilaq a nheddeṛ i lɣir-​nneɣ ɣef Ṛebbi akk-​d lmeqsud-​is: wagi d ţţawil ifazen swayes ara d-​nbeggen belli nefka lqima tameqrant i tudert akk-​d idammen.

^ § 16 Iwakken aţ-​ţissineḍ akteṛ ɣef ţţawilat n udawi i ssexdamen deg wemkan n tmerna n idammen deg iẓuran, ẓer aḥric “Des substituts de qualité” di treẓẓit yeţţusemman Comment le sang peut-​il vous sauver la vie ? i d-​ssufɣen Inagan n Yahwa.