Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Kumona Kuyoya Nganomu Achimona Kalunga

Kumona Kuyoya Nganomu Achimona Kalunga

Kapetulu 13

Kumona Kuyoya Nganomu Achimona Kalunga

Kalunga amona ngachilihi kuyoya?

Kalunga amona ngachilihi kufumisa majimo?

Uno tweji kusololanga ngachilihi ngwetu kuyoya chapwa chachilemu?

1. Iya atangile vyuma vyakuyoya vyosena?

KAPOLOFWETO Yelemiya ambile ngwenyi: “Yehova Ikiye Kalunga wamuchano, Ikiye Kalunga wakuyoya.” (Yelemiya 10:10) Kaha Yehova Kalunga apwa nawa Samatanga atangile vyuma vyosena vyakuyoya. Vaka-kuyoya vamwilu vambile kuli ikiye ngwavo: “Watangile vyuma vyosena, kaha mwomwo mukiko mwaya muchima wove, shikaho kuvyapwile, shikaho wavitangile.” (Kusoloka 4:11) Mwangana Ndavichi embile mwaso wakwalisa Kalunga, ngwenyi: “Kuli Ove kukiko kuli kaselwoke wakuyoya.” (Samu 36:9) Enga, kuyoya chapwa hiwana wakufuma kuli Kalunga.

2. Vyuma muka atuhana Kalunga mangana tuyoye?

2 Hali Yehova hakiko nawa twayoyela. (Vilinga 17:28) Eji kutuhananga vyakulya, nameya tweji kunwanga, napeho tweji kuhwimanga, namavu twatwamaho. (Vilinga 14:15-17) Yehova atuhana vyuma vyosenevi vitwivwise kuwaha kuyoya. Oloze twatela kulinangula jishimbi jaKalunga nakujikavangiza numbanyi tulivwise kuwaha kuyoya.—Isaya 48:17, 18.

KUMONA KUYOYA KUPWA CHACHILEMU

3. Kalunga evwile ngachilihi omu vamujihile Avele?

3 Kalunga asaka tumonenga kuyoya chetu nachize chavakwetu kupwa chachilemu. Chakutalilaho, mumakumbi aAlama naEve, mwanavo Kena apihililile chikuma nasongo yenyi Avele. Yehova ahuhumwine Kena ngwenyi matoto enyi anahase kumulingisa avulumune mulonga washili waunene. Oloze Kena ahumbwile kuhuhumuna kana. ‘Akatukilile songo yenyi Avele nakumujiha.’ (Kuputuka 4:3-8) Yehova azangamishile Kena mwomwo yakujiha songo yenyi.—Kuputuka 4:9-11.

4. MuJishimbi jaMose, Kalunga ashindakanyine ngachilihi jila yamwaza twatela kumwenamo kuyoya?

4 Omu hahichile makombakaji amyaka, Yehova ahanyine vaIsalele jishimbi jakuvakafwa vamuzachile kweseka nomu asakilenga ivene. Hamwe nahamwe jishimbi kana vajivuluka ngwavo Jishimbi jaMose mwomwo vajihanyine kuhichila muli kapolofweto Mose. Lushimbi lumwe haJishimbi jaMose lwambile ngwalwo: “Kanda mukajiha mutuko.” (Lushimbi lwamuchivali 5:17) Echi chalingishile vaIsalele vejive nge Kalunga amona kuyoya chavatu kupwa chachilemu kaha nawa nge vatu vatela kumona kuyoya chavakwavo kupwa chachilemu.

5. Twatela kumona ngachilihi kufumisa majimo?

5 Nyi ngachilihi kuyoya chakemba uze achili mujimo lyanaye? Kweseka naJishimbi jaMose, kujiha mwana ali mujimo chapwile chakuhenga. Enga, Yehova amona nakuyoya chamwana ali mujimo kupwa chachilemu. (Kulovoka 21:22, 23; Samu 127:3) Echi chalumbununa nge kufumisa lijimo chapwa chakuhenga.

6. Mwomwo ika katwatela kuhunga vakwetuko?

6 Kumona kuyoya kupwa chachilemu chatela nawa kutulingisa tumonenga vakwetu mujila yambwende. Mbimbiliya ngwayo: “Wose mwahunga ndumbwenyi napu muka-kujiha mutu, kaha munatachikiza ngwenu, wose muka-kujiha mutu keshi nakuyoya chahaya myaka yosena chakutwama muli ikiyeko.” (WaYowano 1, 3:15) Nge tuli nakusaka kuyoya haya myaka yosena, kaha katwatela kuhunga vakwetuko, mwomwo chijindo chikiko cheji kunehanga chikuma ulyanyi. (WaYowano 1, 3:11, 12) Ngocho, twatela chikupu kulizanganga navakwetu.

7. Vilinga vimwe muka vyasolola nge mutu kamona kuyoya kupwa chachilemuko?

7 Jino twatela kumona ngachilihi kuyoya chetu nge chapwa chachilemu? Kakweshi chikupu mutu asaka kufwako, olozenyi vamwe veji kuhakanga myono yavo muponde mwomwo yaviseke. Chakutalilaho, vamwe veji kunwanga makanya, nakutafunya mikoswa yabetel, chipwe kunwinanga vitumbo viseke mangana vapende. Vyuma kanevi vyeji kwenyekanga mutu kaha vinahase kumujiha. Mutu uze eji kupwanga natato yakuzachisa vyuma kanevi keshi kumona kuyoya kupwa chachilemuko. Vilinga kana vyapwa vyamajilo kumeso aKalunga. (Wavaka-Loma 6:19; 12:1; Wavaka-Kolinde 2, 7:1) Twatela kumbila vilinga kanevi numba tuzachile Kalunga mujila azanga. Numba tuhu chapwa chachikalu kwecha vilinga kana, oloze Yehova nahase kutukafwa. Eji kwivwanga nawa kuwaha hakumona natukilikita tusolole ngwetu twamona kuyoya chetu kupwa hiwana waulemu wakufuma kuli ikiye.

8. Mwomwo ika twatela kupwa vakuvanguluka kujiponde?

8 Kachi nge twamona kuyoya kupwa chachilemu kaha natupwanga vakuvanguluka kujiponde. Katweshi kulyechelelanga chipwe kulinganga viseke vize vinahase kuneha pondeko. Natupwa vakuvanguluka hakutambukisa minyau nakulihenda kuulyanyi chipwe kukuhema chaponde. (Samu 11:5) Lushimbi lwaKalunga ahanyine vaIsalele vakushikulu lwamba ngwalwo: “Omu namukatunga jizuvo jajihya [jamilungu yakusamatata], mukatunga vipato kumilungu yenu, kuchina namukaneha milonga yamanyinga hajizuvo jenu hakuholokaho vatu.” (Lushimbi lwamuchivali 22:8) Kweseka nalushimbi kanelu, watela kulama kanawa vyuma vyakufwana nge jindondelo jamuzuvo yove kuchina nahaholoka mutu nakulivulumuna. Nge watwama naminyau kaha kayatela kuneha ponde hakuyitambukisako. Kanda kulingisa zuvo yove chipwe minyau yove kuneha ponde kuli ove yavene chipwe kuli vatu vekako.

9. Natuhasa kulinga chuma muka kuli tunyama nge twamona kuyoya kupwa chachilemu?

9 Uno ngachilihi vyakuyoya chakanyama? Tengi amona nakuyoya kana kupwa chajila. Kalunga etavisa kujiha tunyama mangana tuwaneko vyakulya navyakuvwala chipwe tukinge vatu kuponde. (Kuputuka 3:21; 9:3; Kulovoka 21:28) Oloze chapwa chakuhenga kuyanjisa tunyama chipwe kwijiva kuvajihila chiseke kaha, mwomwo mutu mwalinga vyuma kana mwasolola nge kamona kuyoya kupwa chajilako.—Vishimo 12:10.

KUMONA MANYINGA KUPWA AMALEMU

10. Kalunga asolola ngachilihi nge kuyoya namanyinga vyatambukila hamwe?

10 Yehova alwezele Kena hanyima yakujiha songo yenyi Avele, ngwenyi: “Lizu lyamanyinga asongo yove lili nakutambakana kuli Ami oho ali hamavu.” (Kuputuka 4:10) Kalunga hakuvuluka manyinga aAvele, apwile nakuhanjika vyakuyoya chaAvele. Kena ajihile Avele, ngocho vatelele kumuzangamisa. Chapwile kwijiva nge manyinga, chipwe ngwetu kuyoya chaAvele chapwile nakulweza Yehova alinge sambanjinga. Hanyima yaLivaji lyapwile mumakumbi aNowa, Kalunga asolwele omu manyinga nakuyoya vyatambukila hamwe. Shimbu kanda kupwenga Livaji, vatu valilenga kaha mihako, navyuma vituta namanona namikau. Oloze hanyima yaLivaji, Yehova alwezele Nowa navana venyi ngwenyi: “Vaka-kutambuka vakuyoya vosena navapwanga kulya chenu, nge omu ngwamihana lyehi vyuma vituta, ngocho mungunamihane vyosena.” Oloze Kalunga avakanyishile chuma chimwe kaha, ngwenyi: “Kanda mukalya nyama namwono wayo [chipwe ngwetu kuyoya] hamweko, akiko manyingayo.” (Kuputuka 1:29; 9:3, 4) Enga, Yehova asolola hatoma nge kuyoya chatambukila hamwe namanyinga.

11. Kuputuka vene kumakumbi aNowa, Kalunga akanyisa kuzachisa manyinga mujila muka?

11 Hakuhona kulya manyinga, tweji kusololanga ngwetu twawamona kupwa amalemu. Yehova alwezele vaIsalele muJishimbi avahanyine ngwenyi: “Mutu himutu ou mwahanga nakwasa kanyama, chipwe kajila uze veji kulyanga, ahichise manyingenyi awafwike nalukungu. . . . Ngunambe kuli vana vaIsalele ngwami, Kanda mukalya manyinga atunyama vosenako.” (VyavaLevi 17:13, 14) Lushimbi lwaKalunga lwakuhona kulya manyinga luze ahanyine chatete kuli Nowa myaka kafwe 800 kunyima, lwachipwile lika nakuzata. Lushimbi lwaYehova lwevwakanyine kanawa ngwenyi: Vangamba jenyi vanahase kulya nyama oloze keshi manyingako. Vatelele kuhingunwina manyinga mumavu, kulumbununa nge kukindulwisa kuyoya chakanyama kuli Kalunga.

12. Lushimbi muka lwakutalisa kumanyinga luze shipilitu yajila yahanyine vatu mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, luze luchili nakuzata namakumbi ano?

12 Navaka-Kulishitu nawa vachili nakukavangiza lushimbi lwangana. Vaposetolo namalunga veka vaze vapwilenga nakutwaminyina vaka-kumukavangiza Yesu vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga valikungulwile mangana vasakule jishimbi vatela kukavangiza vatu vosena muchikungulwilo chavaka-Kulishitu. Vakukulwile ngwavo: “Shipilitu wajila namono kuwaha, nayetu nawa mwomwo, ngwetu, Kanda tukamitwika chiteli chakuhambakana vilikevi kaha ngwetu, Lihendenunga kuvyuma vyakuvatwila kumakombelo, nakumanyinga, nakuvyuma vyakunyotolola [kuseza manyinga munyama], nakuujila.” (Vilinga 15:28, 29; 21:25) Shikaho twatela ‘kulihendanga kumanyinga.’ Kulihenda kumanyinga chapwa chachilemu kumeso aKalunga ngana mwakulihenda kumakombelo nakuujila.

13. Lumbununa omwo kuhaka manyinga mumujimba wamutu chapwila chakuhenga kweseka nalushimbi lwakulihenda kumanyinga.

13 Uno kuhaka mutu manyinga chapwa nachikiko nawa kulya manyinga chize vakanyisa mulushimbi kanelu lwakulihenda kumanyinga nyi? Eyo. Chakutalilaho: Nge ndotolo nakulweze kulihenda kukunwa wala, kutala echi nachilumbununa nge kawatela kaha kunwa walako oloze unahase tuhu kuwingisa mumishisa nandongo nyi? Nduma! Chochimwe nakulihenda kumanyinga nawa chalumbununa nge mutu katela kulya manyinga mukala jilako. Shikaho, lushimbi lwakulihenda kumanyinga lwalumbununa nge katweshi kwitavisa kala mutu ahake manyinga mumishisa yetuko.

14, 15. Muka-Kulishitu atela kulinga ngachilihi nge navamulweza kuli vandotolo ngwavo vamuhake manyinga, kaha mwomwo ika atela kulingila ngocho?

14 Nyi ngachilihi nge muka-Kulishitu nalivulumuna chikuma chipwe ali nakusakiwa kumupula? Vandotolo vanahase kwamba ngwavo kuvanga vamuhake manyinga nge chiku kaha mwafwa. Enga, muka-Kulishitu kana keshi kusaka afwengako. Oloze hakusaka kulama wana wakuyoya vamuhana kuli Kalunga, mwetavila kumuka mujila yeka yize yakuzeneka kuzachisa manyinga mwakuhenga. Ngocho, ndumbwetu kana mwaya vene kuchipatela vakamuke mujila kaneyi yakuhona kuzachisa manyinga.

15 Uno muka-Kulishitu nahase kuhokola Jishimbi jaKalunga hakusaka kaha kuyoya tando yayisuku mumyaka yino nyi? Yesu ambile ngwenyi: “Wose mwazanga ngwenyi, alwile mwono wenyi, [chipwe ngwetu kuyoya chenyi], mwakaujimbalisa. Kaha wose mwajimbalisa mwono wenyi hali Ami mwakauwana.” (Mateu 16:25) Etu katwasaka kufwako. Oloze nge natuhokola jishimbi jaKalunga mangana tuyovole kuyoya chetu oholyapwa, kaha tunahase kujimbalisa kuyoya chahaya myaka yosena. Ngocho, twatela kufwelela mujishimbi jaKalunga jakwoloka, ngwetu numba nge natufwa, Muka-kutuhana kuyoya mwakatwanuka nakukatusangula akatuhane wana wakukupuka wakuyoya.—Yowano 5:28, 29; WavaHepeleu 11:6.

16. Vangamba jaKalunga vafwila kulinga vyuma muka halushimbi lwamanyinga?

16 Makumbi ano, vangamba jaKalunga vakushishika vafwila kukavangiza lushimbi lwaKalunga lwakupandama kumanyinga. Kaveshi kulya manyinga mukala jila, numba kwitavila vavahake manyinga hakuvokako. * Vejiva ngwavo Samatanga uze atangile manyinga atachikiza vyuma vyamwaza vyatela vakivo. Kutala unetavila ngwove Kalunga ejiva vyuma kana nyi?

JILA IMWE KAHA YAMWAZA YAKUZACHISHILAMO MANYINGA

17. MuIsalele yakushikulu, manyinga vawazachishilenga mujila muka ize etavishile Yehova Kalunga?

17 Jishimbi jaMose jashindakanyine hajila yimwe kaha yamwaza yakuzachishilamo manyinga. Yehova alwezele vaIsalele vakushikulu jila vatelele kumulemeselamo, ngwenyi: “[Kuyoya, chipwe ngwetu] mwono wamujimba uli kumanyinga, kaha ngunamihanewo halijiko lyakulumbila nakulingisa chakufwika hamyono yenu. Mwomwo manyinga, akiko vene aka-kulinga chakufwika shili.” (VyavaLevi 17:11) VaIsalele hakuvulumuna milonga yashili, vavakonekelelenga milonga yavo hakuhana chimuna nakuhaka manyinga amwe akanyama kana halijiko lyakulumbila lize lyapwile kutavanaku, chipwe lize lyejile nakupwa jino kutembele yaKalunga. Manyinga vawazachishilenga kaha mumawana kana awa.

18. Nganyo nakisu muka tunahase kuwana mumanyinga aYesu aze amwangalile?

18 Vaka-Kulishitu vamuchano kaveshi muJishimbi jaMoseko, ngocho kaveshi kuhana mawana avimuna vakuvatula nakuhaka manyinga halijiko lyakulumbilako. (WavaHepeleu 10:1) Oloze kuhaka manyinga halijiko lyakulumbila valingilenga vaIsalele vakushikulu chemanyinyineko wana waulemu uze ahanyine MwanaKalunga, Yesu Kulishitu. MuKapetulu 5 mumukanda uno, twalinangwile nge Yesu ahanyine kuyoya chenyi chautu hakwecha manyinga enyi mwachimuna wakuvatula. Kaha ayile mwilu nakuhana ndando yamanyinga enyi kamwe kaha kunahu kuli Kalunga. (WavaHepeleu 9:11, 12) Echi chikiko chalingisa vatukonekelenga milonga yetu yashili nakutusokolwela jila yakukayoya haya myaka yosena. (Mateu 20:28; Yowano 3:16) Eyi yikiko kaha chikupu jila yayilemu yakuzachishilamo manyinga! (WaPetulu 1, 1:18, 19) Kufwelela mundando yamanyinga aYesu chikiko kaha nachitulingisa vakatulwile.

19. Vyuma muka twatela kulinga numba ‘tutome kumanyinga avatu vosena’?

19 Natusakwilila chikuma Yehova Kalunga hakutuhana wana kanou wamwaza wakuyoya! Uno chuma kana kacheshi kutulingisa tulwezeko vakwetu vyakuyoya chahaya myaka yosena chize vanahase kukatambula hakufwelela mundando yakusokola yaYesu nyi? Kuzakama kuyoya chavatu nganomu achizakama Kalunga nachitulingisa tufwile kwambulwila vatu natwima. (Ezekele 3:17-21) Kachi nge natutesamo kanawa mulimo kanou, kaha natukamba ngana muze ambile kaposetolo Paulu ngwenyi: “Ngunatomo kumanyinga avatu vosena. Mwomwo kangwakanyine kumyambulila mwosena mwaya punga yaKalungako.” (Vilinga 20:26, 27) Kulwezanga vatu vyaKalunga navyuma ajina yikiko jila yamwaza yakusolwelamo nge twamona kuyoya namanyinga kupwa hivyuma vyavilemu chikuma.

[Kwinyikila chamwishi]

^ par. 16 Hakusaka kuwana vihande vyakutalisa kukuzachisa vitumbo vyeka muchishishisa chamanyinga, tala mbuloshuwa vasoneka kuli Vinjiho jaYehova yakwamba ngwavo How Can Blood Save Your Life? hamafwo 13-17.

VYUMA YANANGULA MBIMBILIYA

▪ Kuyoya chapwa wana wakufuma kuli Kalunga.—Samu 36:9; Kusoloka 4:11.

▪ Chapwa chakuhenga kufumisa majimo, mwomwo kuyoya chakemba ali mujimo chapwa chachilemu kumeso aKalunga. —Kulovoka 21:22, 23; Samu 127:3.

▪ Tweji kusololanga nge twamona kuyoya kupwa chachilemu hakuhona kuchihaka muponde nakuzeneka kulya manyinga. —Lushimbi lwamuchivali 5:17; Vilinga 15:28, 29.

[Vihula vyaChilongesa]

[Lipwata/Mivwimbimbi halifwo 126]

TWEJI KUMONANGA KUYOYA KUPWA CHACHILEMU

▪ hakuhona kujiha mwana ali mujimo

▪ hakuzeneka kuhunga vakwetu

▪ hakwecha vilinga vyavipi

[[Muvwimbimbi halifwo 131]

Nge ndotolo nakulweze kulihenda kuwala, kutala unahase kuwingisa mumishisa nandongo nyi?

[[Muvwimbimbi halifwo 132]

Nauhasa kusolola ngachilihi ngwove wamona kuyoya namanyinga kupwa vyavilemu?