1. En ng’ano ma nochweyo gik moko duto mangima?

JANABI Yeremia ne ondiko kama: “Jehova en e Nyasaye maradier; en e Nyasaye mangima.” (Yeremia 10:10) E wi mano, Jehova Nyasaye e Jachwech mar gik moko duto mangima. Malaike ne owachone kama: “In e ma nichueyo gik moko duto, Kendo dwaroni omiyo gintie, kendo nochuegi.” (Fweny 4:11) Ruoth Daudi ne owacho kama kane owero wer mar pako Nyasaye: “Nimar soko mar ngima ni kodi.” (Zaburi 36:9) Kuom mano, ngima en mich mowuok kuom Nyasaye.

2. Ang’o ma Nyasaye timo mondo orit ngimawa?

² Jehova bende rito ngimawa. (Tich Joote 17:28) Omiyowa chiemo ma wachamo, pi ma wamodho, muya, kod lowo ma wadakie. (Tich Joote 14:15-17) Jehova osetimo magi duto e yo makelo mor e ngimawa. Kata kamano, mondo omi wabed gi mor chutho e ngima, onego wapuonjore chike Nyasaye, kendo waluwgi.—Isaiah 48:17, 18.

3. Nyasaye ne oneno nade tim Kain mar nego Habil?

³ Nyasaye dwaro ni mondo wami ngima luor—ngimawa koda mar jomoko. Kuom ranyisi, chon e ndalo mag Adam gi Hawa, wuodgi ma Kain ne obedo gi mirima ahinya kod Habil owadgi matin. Jehova ne osiemo Kain ni bedo gi mirima ne nyalo miyo otim richo maduong’. Kain ne odino ite ni wachno. Ne ‘omwomore kuom Habil owadgi, monege.’  (Chakruok 4:3-8) Jehova ne okumo Kain nikech nego owadgi.—Chakruok 4:9-11.

4. E Chike Musa, Nyasaye ne ojiwo nade ni ngima ok en gima onego kethi?

⁴ Higini madirom 2,400 bang’e, Jehova ne omiyo Jo-Israel chike ma ne dhi konyogi tiyone e yo modwaro. To nikech ne omigi chikego kokalo kuom janabi Musa, seche moko iluongogi ni Chike Musa. Achiel kuom Chike Musa wacho kama: “Kik inegi.” (Rapar mar Chik 5:17) Mani ne nyiso Jo-Israel ni Nyasaye neno ngima dhano kaka gima ok onego kethi, kendo ni ji nyaka ne ngima jowetegi e yo machalo kamano.

5. Ere kaka onego wane wach golo ich?

⁵ To nade ngima nyathi ma podi ok onyuol? Kaluwore gi Chike Musa, ne en gima rach timo gima ne nyalo nego nyathi mani ei min-gi. Ee, kuom adier, kata ngima nyathi ma podi ok onyuol en gima ber, kendo duong’ ahinya e wang’ Jehova. (Wuok 21:22, 23; Zaburi 127:3) Mani nyiso ni golo ich en gima ok kare.

6. Ang’o momiyo ok onego wasin gi dhano wadwa?

⁶ Neno dhano wetewa e yo makare bende en gima nyiso ni wamiyo ngima luor. Muma wacho kama: “Ng’a ma sin gi owadgi en janek, to ung’eyo ni janek onge gi ngima ma nyaka chieng’ mosiko e iye.” (1 Johana 3:15) Ka wadwaro ngima mochwere, nyaka wagol chutho sigu moro amora ma nyalo bedo ni wan-go gi dhano wadwa, nikech sigu ema kelo mahundu mang’eny. (1 Johana 3:11, 12) Dwarore ahinya ni mondo wabed gi hera ng’ato gi ng’ato.

7. Gin timbe kaka mage manyiso ni ji ok mi ngima luor?

⁷ To nade miyo ngimawa wawegi luor? Kata obedo ni pile ji ok dwar mondo githo, jomoko to ohero luwo gik moko makelo mor, kata obedo ni gigo nyalo negogi. Kuom ranyisi, ji mang’eny madho ndawa, ginyamo miraa kata tiyo kod yedhe moko mana nikech gitemo dwaro yudo mor. Yedhe machalo gi mago ketho ringre ng’ato, kendo gihinyo nego joma tiyo kodgi. Ng’at ma tiyo gi yedhe kaka mago ok ne ngima  kaka gima ler. Timbego gin timbe mochido e wang’ Nyasaye. (Jo-Rumi 6:19; 12:1; 2 Jo Korintho 7:1) Mondo wati ne Nyasaye e yo moyiego, nyaka wawe timbe kaka mago. Kata obedo ni timo kamano nyalo bedo gima tek ahinya, Jehova nyalo miyowa kony madwarore. Owinjo maber ka watimo kinda e tiyo gi ngimawa e yo manyiso ni ngima en mich maber ahinya mowuok kuome.

8. Ang’o momiyo dwarore mondo waket e paro yore manyalo geng’o hinyruok?

⁸ Ka wan joma miyo ngima luor, kinde duto wabiro timo gik manyiso ni waparo yore manyalo geng’o hinyruok. Ok wabi bedo joma timo gik moko e yo mojwang’ore, kendo ok wabi timo gik moko manyalo kelo hinyruok kata tho mana nikech wadwaro mor. Ok wabi riembo nyamburko kata ndiga e yor muomruok, kendo ok wabi donjo e tuke manyalo hinyo ng’ato. (Zaburi 11:5) Chik Nyasaye ma ne omiyo Jo-Israel ne wacho kama: “Kigero ot manyien [man kod tado mopedhore], mondo iriw rageng’ [kata sisi machiek] e wi tati, ni kik imi buch remo omako odi, ka po ni ng’ato ogore piny a kanyo.” (Rapar mar Chik 22:8) Kaluwore kod puonj manie chikno, tem rito gik manie dalani machalo kaka raidhi, e yo ma ng’ato ok nyal kier ma podhi, kendo hinyore marach. Ka in kod nyamburko kata ndiga, nyaka ine ni en kare, kendo ok onyal hinyo ng’ato seche ma iriembe. Kik iwe dalani, nyamburko, kata ndiki mondo obed gik manyalo kelo masira e ngimani kaachiel gi ngima mar jomoko.

9. Ka wamiyo ngima luor, ere kaka wabiro tiyo kod le kata neno ngimagi?

⁹ To nade ngima mar le? Ngima le bende ler e wang’ Jachwech. Nyasaye oyie ni le inyalo negi nikech chiemo kod nanga kata nikech geng’o ji kuom masira. (Chakruok 3:21; 9:3; Wuok 21:28) Kata kamano, bedo makwiny gi le kata negogi ka onge gima omiyo en tim ma ok ni kare, kendo mano nyiso ni ng’ato ok okawo ngima kaka gima ler.—Ngeche 12:10.

10. Nyasaye osenyiso nade ni nitie tudruok e kind ngima kod remo?

¹⁰ Bang’ Kain nego Habil owadgi, Jehova ne onyiso Kain kama: “Remb owadu oyuakna a e lowo.” (Chakruok 4:10) Seche ma Nyasaye ne wuoyo kuom remb Habil, ne owuoyo kuom ngimane ma ne olal. Nikech Kain ne onego Habil, koro ne nyaka mi Kain kum. Ne chalo ka gima remb Habil, kata ngimane ne yuak ni Jehova mondo omi ochiw kum e yo makare. Tudruok mantie e kind ngima kod remo ne onyis kendo bang’ Ataro mar ndalo mag Noa. Ka Ataro ne podi, dhano ne chamo olembe, alode, cham kaachiel gi kit njugu mopogore opogore. Bang’ Ataro, Jehova ne onyiso Noa gi yawuote niya: “Gik mangima duto mawuotho nobednu chiemo; kaka asemiyou alote duto e kaka amiyou duto.” Kata kamano, Nyasaye ne oketo chik niya: “To ring’o kod ngimane, en remo, kik ucham.” (Chakruok 1:29; 9:3, 4) Kuom mano, nenore ratiro ni Jehova keto tudruok maduong’ e kind ngima kod remb chwech moro amora.

11. Nyasaye osetamore ni kik ti gi remo e yo mane chakre ndalo mag Noa?

¹¹ Wanyiso ni wamiyo remo luor ka ok wachame. Jehova ne owacho kama e Chik ma ne omiyo Jo-Israel: “Ka ng’ato moro . . . momako le kata winy michamo e dwar; nool rembe oko mi noume gi lowo. . . . nawacho ni nyithind Israel ni kik ucham remb gik mangima duto.” (Tim Jo-Lawi 17:13, 14) Chik Nyasaye ma ne okwong miyo Noa higini madirom 800 motelo, mawacho ni remo ok onego ocham, ne pod tiyo. Jehova ne neno wachno kama: Jotichne ne nyalo chamo ring le, to ok remo. Ne onego giol remo e lowo—tiende ni, duoko ngima mar chwech ma ginegono ni Nyasaye.

12. Bang’ tho Yesu, chik mane e wi remo ma ne omi Jokristo ma pod tiyo e ndalogi?

¹² Chik machalo gi mano omi Jokristo. Joote kod chwo ma ne tayo jolup Yesu bang’ thone, ne oromo kanyachiel mondo gichop e paro mogik e wi chike ma nyaka ne riti gi ji duto  manie kanyakla mar Jokristo. Ne ging’ado niya: “Nikech ne ber ni Roho Maler kod wan, ni kik waketnu ting’ mapek mak mana magi mowinjore: ni uritru ni gik motimgo misango ni nyiseche manono, gi remo, gi gik mode, [ma remo dong’ e ringregi] gi terruok.” (Tich Joote 15:28, 29; 21:25) Kuom mano, nyaka wewere gi remo. E wang’ Nyasaye, werruok gi remo en gima duong’ ahinya mana kaka weyo timbe mag chode gi terruok.

13. Chiw ranyisi manyiso ni chik mar werruok gi remo oting’o kata rwake e del kokalo kuom leche.

¹³ Be chik mawacho ni wawere gi remo oriwo kata weyo medo remo e del kokalo kuom leche mating’o remo? Ee, en kamano. Kuom ranyisi: Wawach ni laktar onyisi ni mondo iweri gi kong’o. Be tiend wachno en ni ok onego imadh kong’o, to ni inyalo rwake ei dendi kokalo kuom leche mating’o remo? Ooyo, kata matin! Kamano bende, tiend werruok gi remo en ni ok onego warwake e dendwa e yo moro amora. Kuom mano, tiend chik mawacho ni wawere gi remo en ni ok wanyal yie ne ng’at moro amora mondo orwak remo e dendwa kokalo kuom leche mating’o remo.

14, 15. Ka laktar wacho ni nyaka med Jakristo remo, Jakristono nyalo timo ang’o, to onyalo timo kamano nikech ang’o?

¹⁴ To nade ka Jakristo ohinyore marach, kata ka onego otimne thieth e yor yeng’o? Wawach ni laktar wacho ni nyaka mede remo, ka ok kamano to obiro tho. Kuom adier, Jakristono ok bi dwaro mondo otho. To nikech odwaro ni mondo orit mich maber ahinya moa kuom Nyasaye mar ngima, obiro yie mondo omiye thieth moro amora ma ok oti gi remo. Kuom mano, Jakristono biro temo mondo oyud thieth e yo moro amora mantie, kendo obiro yie mondo omiye yedhe mamoko manyalo tiyo, kar mede remo.

¹⁵ Be Jakristo nyalo ketho chik Nyasaye mana nikech odwaro dhi nyime gi dak e pinyni? Yesu ne owacho kama: “Ng’a ma dwaro reso ngimane, ngimane enolalne; to ng’a ma ngimane olal nikech an, enonwang’e.” (Mathayo 16:25)  Ok wadwar tho. Kata kamano, ka waketho chik Nyasaye nikech watemo reso ngimawa masani, wanyalo lalo ngima ma nyaka chieng’. Kuom mano, kawo chik Nyasaye kaka chik makare en gima nyiso rieko, ka wan gi geno maduong’ ni kata ka watho, Jachiw-Ngima marwa biro parowa e chier, kendo obiro duokonwa mich maber ahinya mar ngima.—Johana 5:28, 29; Jo Hibrania 11:6.

16. Jotich Nyasaye chung’ motegno e timo ang’o kuom wach remo?

¹⁶ E ndalogi, jotich Nyasaye makare chung’ motegno e luwo chik Nyasaye kuom wach remo. Ok gicham remo e yo moro amora. Kata mana e yor thieth. * Gin gi adier ni Jachwech ma ne ochweyo remo ong’eyo gima onego gitim manyalo konyogi. Be iyie gi wachno?

17. E piny Israel machon, en yo mane achiel kende makare e nyim Jehova Nyasaye ma ne inyalo tiyo godo gi remo?

¹⁷ Chike Musa ne ojiwo yo achiel kende makare ma ne inyalo tiyo godo gi remo. Kane owuoyo e wi lamo ma ne dwarore kuom Jo-Israel machon, Jehova ne ochiko kama: “Nikech ngima mar ringruok ni e remo: asemiyou remo e altar mondo olosgo winjruok kuom chunyu: nikech en remo moloso winjruok kuom chuny.” (Tim Jo-Lawi 17:11)  Jo-Israel kane otimo richo, ne inyalo wenegi richogi ka gichiwo le kaka misango, kendo ka ool remb leno e wi altar e tabanakel, to bang’e ne gitimo mano e hekalu mar Nyasaye. Yo achiel kende makare ma ne inyalo tiyo godo gi remo, ne en e timo misengini kaka mago.

18. Gin gweth kata kony mage ma wanyalo yudo kokalo kuom remb Yesu ma ne ochwer?

¹⁸ Jokristo madier ok ni e bwo Chike Musa, kuom mano ok gichiw misengini mag le, kendo olo remb le e wi altar. (Jo Hibrania 10:1) Kata kamano, tiyo gi remo e altar e ndalo mag Israel machon ne en tipo kata ranyisi mar misango maber ahinya mar Wuod Nyasaye, Yesu Kristo. Kaka ne wapuonjore e Sula mar 5 ei bugni, Yesu ne ochiwo ngimane mar dhano ka ne oweyo rembe mondo ochwer kaka misango. Bang’ mano, ne odhi e polo, kendo ne ochiwo ni Nyasaye nengo mar rembe ma ne ochwer dichiel. (Jo Hibrania 9:11, 12) Timo  mano ne obedo chakruok mar yudo ng’wono kuom richowa, kendo yawonwa thuolo mar yudo ngima mochwere. (Mathayo 20:28; Johana 3:16) Tiyo gi remo e yo maber ahinya kamano osekonyo! (1 Petro 1:18, 19) Mana kokalo kuom bedo gi yie kuom kony ma remb Yesu ma ne ochwer kelo, eka wanyalo yudo warruok.

19. Ang’o ma nyaka watim mondo omi wabed maler “kuom remb ji duto”?

¹⁹ Wanyalo goyo erokamano ahinya ni Jehova Nyasaye nikech miyowa mich manyiso hera, mich mar ngima! Donge mano onego ojiwwa mondo wawuo gi jomoko e wi thuolo mar yudo ngima mochwere, mabiro kuom keto yie e misango mar Yesu? Bedo gi paro kaka mar Nyasaye kuom ngima mar dhano biro miyo wabed gi gombo kaachiel gi kinda mar tiyo tijni. (Ezekiel 3:17-21) Ka watimo tijni gi kinda, wabiro yudo thuolo mar wacho kaka jaote Paulo nowacho: “Aler kuom remb ji duto, nimar ne ok aluoro hulonu gik moko duto ma Nyasaye dwaro.” (Tich Joote 20:26, 27) Nyiso jomoko weche Nyasaye kaachiel gi gik modwaro, en yo maber ahinya ma wanyisogo ni wamiyo ngima kaachiel gi remo luor mamalo ahinya.