Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 13

Kaʼakxilhti latamat la akxilha Dios

Kaʼakxilhti latamat la akxilha Dios
  • ¿La akxilha Dios latamat?

  • ¿La akxilha Dios tiku makgan kskgata?

  • ¿La limasiyayaw pi lanka xtapalh akxilhaw latamat?

1. ¿Tiku katlawalh putum tuku staknankgo?

«JEHOVÁ xlikana Dios. Wa Dios nema staknan», chuna wa palakachuwina Jeremías (Jeremías 10:10). Nachuna, wa Malakatsukilh putum tuku staknan. Chuna wankgolh tiku wilakgolh kʼakgapun: «Xlakata wix malakatsuki putum tuku anan, chu kamalakatsuki xlakata chuna lakaskinti» (Apocalipsis 4:11TNM). Chu akgtum tatlin nema David tlawanilh Jehová wan: «Porque wix makilhtsukunita latamat» (Salmo 36:9SXP). Wa xlakata, latamat xtamaskiwin Dios.

2. ¿Tuku kinkamaxkiyan Dios xlakata ni naniyaw?

2 Nachuna, Jehová tlawa pi kalatamaw (Hechos 17:28). Xla kinkamaxkiyan tuku wayaw, chuchut nema likgotnanaw, un nema lijaxananaw chu katiyatni niku lamaw (kalikgalhtawakga Hechos 14:15-17). Chu tlawa chuna la tlan lipaxuw nalatamayaw. Pero xlakata xaxlikana nalipaxuwayaw latamat, kililakgapasatkan xlimapakgsin Dios chu nakgalhakgaxmataw (Isaías 48:17, 18).

LANKA XTAPALH KAʼAKXILHWI LATAMAT

3. ¿La akxilhli Dios xlakata makgnika Abel?

3 Dios lakaskin pi lanka xtapalh kaʼakxilhwi kilatamatkan chu xlatamat achatum lataman. Akgtum tuku likatsiyaw wa uma: xkgawasa Adán chu Eva, Caín snun sitsinilh Abel, xtala xataju. Jehová wanilh pi xtasitsi xʼama matlawi tuku lu nitlan, pero Caín ni kuenta tlawalh. «Wilinilh Abel chu makgnilh.» (Génesis 4:3-8.) Biblia kinkawaniyan pi Jehová malakgaxokgelh Caín xlakata makgnilh xtala (Génesis 4:9-11).

4. ¿La limasiyalh Dios kLimapakgsin nema maxkilh Moisés xlakata la naʼakxilhaw latamat?

4 Akxni xtitaxtunita akglhuwa mil kata, Jehová kamaxkilh israelitas xlimapakgsin xlakata kskujnanikgolh la xla xlakaskin. Xlakata uma limapakgsin maxkika Moisés xlakata nakamaxki israelitas, talilakgapasa xLimapakgsin Moisés. Anta kxLimapakgsin Moisés xwan: «Ni timakgninana» (Deuteronomio 5:17). Uma tuku kawanika ni natlawakgo, kamasiyanilh israelitas pi Dios lanka xtapalh akxilha xlatamat chatum lataman, chu putum latamanin lanka xtapalh xliʼakxilhatkan xlatamatkan amakgapitsi.

5. ¿La kiliʼakxilhatkan xlakata makgankan skgata nema nina lakachin?

5 ¿Chu la akxilha Dios xlatamat aktsu skgata nema wijku kxpan xtse? Wa xLimapakgsin Moisés xwan pi nitlan xmakgnika chatum aktsu skgata nema nina lakachin. Chuna xla: ama latamat na lanka xtapalh xlakatin Jehová (kalikgalhtawakga Éxodo 21:22, 23; Salmo 127:3). Uma limasiya pi nitlan makgankan chatum aktsu skgata nema nina lakachin.

6. ¿Tuku xlakata ni xlilat lhuwa nakasitsiniyaw amakgapitsi latamanin?

6 Xlakata lanka xtapalh naʼakxilhaw latamat, xlakaskinka tlan nakalakapastakniyaw kintalatamankan. Biblia kinkawaniyan: «Putum tiku lu sitsini xtala makgnina, chu wixin katsiyatit pi makgnina ni katimakglhtinalh xaxlipan latamat» (1 Juan 3:15TNM). Komo kgalhiputunaw latamat nema nikxni sputa, xlakaskinka namasputuyaw lhuwa tasitsi nema max nakakgalhiniyaw amakgapitsi latamanin, xlakata tasitsi atsinu ni putum makilhtsuki tuku nitlan latlawanikan chu lawanikan (1 Juan 3:11, 12). Wa xlakata lu xlakaskinka kakatsiniw nalapaxkiyaw.

7. ¿Tuku nitlan talismanin limasiya pi ni kuentajtlawakan latamat?

7 ¿Chu tuku tlan nawanaw xlakata la akxilhaw kilatamatkan? Putum akinin ni niputunaw, pero lhuwa latamanin kaj xatapaxuwan kalipekua wilikgo xlatamatkan. Lhuwa ni kuenta tlawakgo xlatamatkan xlakata xkulikgo, lakgtsakgakgo xtuwan coca o nuez xla areca o limaklakaskinkgo droga chu ni makuchina kamaxki. Uma nitlan katlawani chu chalhuwa latamanin kamakgni. Wa xlakata tiku kgalhi uma talismanin, ni lanka xtapalh akxilha latamat. Xlakatin Dios uma talismanin lu laklixkajni (kalikgalhtawakga Romanos 6:19; 12:1; 2 Corintios 7:1). Xlakata tlan naskujnaniyaw Dios la xla lakgati, xlakaskinka nialh chuna natlawayaw. Max lu tuwa namakgkatsiyaw, pero Jehová tlan nakinkamakgtayayan. Xla tlan akxilha akxni akinin kgoxa layaw xlakata nakuentajtlawayaw latamat la xlilat: akgtum xatlan xtamaskiwin Dios.

8. ¿Tuku xlakata putum kilhtamaku kuenta kilitlawatkan xlakata ni kalipekua nawiliyaw latamat?

8 Komo lanka xtapalh naʼakxilhaw latamat, kuenta natlawayaw, ni kalipekua nawiliyaw latamat. Ni xakalipekua nawiliyaw kilatamatkan kaj xlakata ni kuenta tlawayaw, xatapaxuwan o kaj wi tuku stlan makgkatsiputunaw. Ni kaj akglakgwa namatlawaniyaw kimputlawkan chu ni namakgkgamananaw niku lanikkan o kalipekua wili kilatamatkan (Salmo 11:5). Akgtum Limapakgsin nema Dios kamaxkilh israelitas xwan: «Komo natlawaya xasasti minchik, militlawat aktsu patsaps xakgstin minchik, xlakata minchik ni nalitawila kgalhni komo wi tiku [...] xmokgosli» (Deuteronomio 22:8). Uma limapakgsin wi tuku masiyaniyan nema wix militlawat. Kawiliw akgtum liʼakxilhtit, komo minchik kgalhi escaleras kaʼakxilhti komo tlan wilakgolh xlakata niti namokgosa chu wi tuku nalani. Komo kgalhiya mimputlaw, kaʼakxilhti komo tlan. Kuenta katlawa xlakata minchik o mimputlaw nitu naliʼakgspulayan o wi tuku nakaliʼakgspula amakgapitsi.

9. Komo lanka xtapalh akxilhaw latamat, ¿la nakalikatsiniyaw animales?

9 ¿La akxilha Dios xlatamatkan animales? Na lanka xtapalh akxilha. Xla masta talakaskin kamakgniw animales xlakata naliwayanaw chu nalilhakgananaw o na tlan namakgniyaw tantum animal komo kalipekua wili kilatamatkan (Génesis 3:21; 9:3; Éxodo 21:28). Pero tiku lixkajni katlawa o kamakgni xlakata nakalikgamanan, uma nitlan chu limasiya pi ni lanka xtapalh akxilha latamat (Proverbios 12:10).

LANKA XTAPALH KAʼAKXILHWI KGALHNI

10. ¿La limasiyalh Dios pi chuna la akxilha latamat nachuna akxilha kgalhni?

10 Akxni Caín makgnilh Abel, Jehová wanilh: «Xkgalhni mintala kkatiyatni kintasakilhminima» (Génesis 4:10). Akxni Dios lichuwinalh xkgalhni Abel, xkilhchanima xlatamat. Caín xmakglhtinit xlatamat xtala chu xʼamaka malakgaxokgekan. Uma kitaxtulh pi xkgalhni, o xlatamat Abel kskinima Jehová katlawalh tuku xalakatitum. Akxni xtitaxtunita Munkaklat, kilhtamaku akxni xlama Noé, Dios masiyapa pi ni xtalakgpalinit la xʼakxilha latamat chu kgalhni. Akxni nina xmin Munkaklat, latamanin xwakgo xtawakat kiwi, kakaʼ, talhtsi o xaskakni tawakat. Alistalh talakgpalilh. Jehová wanilh Noé chu xkamanan: «Putum animales nema staknankgo tlan nawayatit». Pero na kawanilh uma tuku ni xlitlawatkan: «Liway nema kgalhijku xkgalhni ni miliwatkan, xlakata kgalhni, latamat» (Génesis 1:29; 9:3, 4). Uma stalanka kinkamasiyaniyan pi chuna la Jehová akxilha latamat nachuna akxilha kgalhni.

11. ¿Tuku wa Dios xlakata la ni xtalimaklakaskilh kgalhni akxni xlama Noé asta la uku?

11 Limasiyayaw pi lanka xtapalh akxilhaw kgalhni komo ni nawayaw. Limapakgsin nema Jehová kamaxkilh israelitas xwan: «Komo chatum israelita talatnama chu chipa tantum lapanit o tantum animal nema kgosa chu tlan wakan, namakgani xkgalhni chu naliʼakgtapu tiyat. [...] xlakata kkawanilh israelitas: “Ni nawayatit xkgalhni katuwa tuku staknama”» (Levítico 17:13, 14). Limapakgsin nema xmaxkikanit Noé xlakata ni nawa kgalhni, xtitaxtunita max akgtsayan ciento kata, chuntiyaku xlitakgalhakgaxmatat xwanit. Lu liwana xtasiya tuku xlakapastaka Jehová: kskujnin tlan xwakgo xliwa animales pero nila xwakgolh kgalhni. Xlimakgatkan kkatiyatni, uma xwamputun la kaj xmaspitnikgo Dios xlatamat animal.

12. ¿Tukuya limapakgsin limastaka espíritu santo xlakata kgalhni kxapulana siglo chu la uku chuntiya wi ama limapakgsin?

12 Akinin kstalaninanin Cristo na xtachuna limapakgsin kinkamaxkikanitan. Kxapulana siglo, apóstoles chu amakgapitsi lakchixkuwin tiku xpulalinkgo xtamakgalhtawakgen Jesús, tamakxtumikgolh xlakata nalakkaxlakgo tukuya limapakgsin xʼamakgolh kgalhakgaxmatkgo putum kstalaninanin Cristo. Wa uma tuku lakkaxlakgolh: «Xlakata espíritu santo chu akinin lu tlan kakxilhnitaw ni nakkaskiniyan atanu kajwatiya uma tuku lu xlakaskinka: katamakgatlinitit tuku makamastanikanit ídolos, kgalhni, tuku ni stajmakgankanit xkgalhni, chu talakgxtumit nema ni xlitatlawat» (Hechos 15:28, 29TNM; 21:25). Wa xlakata uma likatsiyaw pi “ni nawayaw kgalhni”. Chuna la akxilha Dios pi ni xlilat nakakninaniyaw ídolos chu talakgxtumit xalimaxana nachuna akxilha akxni wakan kgalhni.

Komo chatum makuchina xwanin pi ni nawaya kuchu, ¿xlitalhtuku kuchu chu xtamaknu kmixnujut?

13. ¿Tuku liʼakxilhtit masiya pi limapakgsin ni nawayaw kgalhni na kilhchani pi nitlan nakinkawilinikanan kgalhni?

13 Limapakgsin xlakata nitlan wakan kgalhni, ¿na kilhchani akxni wi tiku wilinikan kgalhni? Na kilhchani. Kawiliw akgtum liʼakxilhtit. Makuchina nawaniyan pi nila nawaya kuchu, uma wamputun pi nila nakgota pero, ¿tlan kawa xwa nalilhtukukana chu natamaknuya kmixnujut? Xlikana pi ni. Nachuna ni nawayaw kgalhni, na kilhchanima niniku natamaknuyaw kkimaknikan. Xlakata nakgalhakgaxmataw uma xlimapakgsin Dios, ni namastayaw talakaskin nakinkawilinikanan kgalhni.

14, 15. Komo makuchinanin xwanikgolh chatum kstalanina Cristo pi nawilinikan kgalhni, ¿tuku natlawa chu tuku xlakata?

14 Pero ¿tuku nala komo chatum kstalanina Cristo wi tuku snun laninit o nachukukan? Kaliwiliw pi makuchinanin wanikgo pi komo ni nawilinikgo kgalhni, nani. Xlikana pi kstalanina Cristo ni niputun. Xlakata ni makgatsankgaputun uma lu xatlan xtamaskiwin Dios, latamat, tlan namakgamakglhtinan atanu likuchun nema ni limaklakaskinkan kgalhni. Wa xlakata, tlan namakgamakglhtinan likuchun nema limaklakaskinkan xlakgxokgo kgalhni nema tlan natekgskan.

15 ¿Tuku xlalh komo chatum kstalanina Cristo nialh xkgalhakgaxmatli xlimapakgsin Dios kaj xlakata tlakg nalatama kʼuma kakilhtamaku? Jesús wa: «Xampi kaxatikawa nti npuwan namalakgtaxtiy xlatamat, namakgatsankgay; chu wa nkaxatikawa wa nti xmakgatsankgalh xlatamat kimpalakata, natakgsa» (Mateo 16:25). Niti niputun. Pero komo nalakgmaxtuputunaw kilatamatkan chu ni natlawayaw xlimapakgsin Dios, uma natlawa pi namakgatsankgayaw latamat nema ni kgalhi xlisputni. Wa xlakata tlakg tlan nalipawanaw pi xlimapakgsin Dios kilitlankan. Liwana kilikatsitkan pi komo naniyaw, Dios nakinkalakapastakan akxni nakamalakastakwanikan latamanin chu nakinkamaxkiparayan latamat (Juan 5:28, 29; Hebreos 11:6).

16. ¿Tuku liwana lakapastakkgonit natlawakgo xlakskujnin Dios xlakata kgalhni?

16 Xlakskujnin Dios liwana lakapastakkgonit nakgalhakgaxmatkgo xlimapakgsin Dios xlakata kgalhni. Wa xlakata, ni wakgo kgalhni chu ni makglhtinankgo xlakata nakalimakuchikan. * Liwana katsikgo pi tiku Tlawalh kgalhni wa katsi tuku tlakg kaminini. ¿Nachuna kanajlaya wix?

LA KAJWATIYA TLAN TAMAKLAKASKIN KGALHNI

17. Kxamakgan kachikin Israel, ¿tuku wa Dios xlakata la kaxmanwa tlan xlimaklakaskinkgolh kgalhni?

17 Xlimapakgsin Moisés liwana limasiyalh la kajwatiya tlan xlimaklakaskinka kgalhni. Akxni Jehová kawanilh israelitas la xlakaskin nakakninanikgo, wa: «Xlakata xlatamat makni wi kkgalhni, chu akit kwilinit niku mastakan tamakamastan xlakata nalilakgmaxtukan milatamatkan, xlakata wa kgalhni tuku tlan lilakgmaxtunankan xlakata kgalhi latamat» (Levítico 17:11). Akxni israelitas xlakgalhinankgo, tlan xkatapatikan komo xmakamastakgo tantum animal chu tsinu xkgalhni xlinkan niku xmastakan tamakamastan ktabernáculo chu akxni tlawaka templo xlinkan niku xmastakan tamakamastan kxtemplo Dios. Kajwatiya chuna tlan xlimaklakaskinkan kgalhni.

18. ¿Tuku tlan kinkaliminiyan chu tuku tasikulunalin namakgamakglhtinanaw kaj xlakata Jesús mastalh xkgalhni?

18 Tiku xaxlikana kstalaninanin Cristo ni wamputun pi xlitlawatkan tuku wan xLimapakgsin Moisés, wa xlakata, ni makamastakgo animales chu ni linkgo xkgalhni kpumakamastan (Hebreos 10:1). Pero, chuna la xlimaklakaskinkan kgalhni kʼIsrael xkilhchanima akgtum lanka tamakamastan nema xʼama tatlawa: xla xKgawasa Dios, Jesucristo. La katsiw kcapítulo 5 Jesús makamastalh xlatamat kimpalakatakan akxni tastajtamakgalh xkgalhni xlakata makamastalh. Alistalh taspitpa kʼakgapun chu makamaxkilh Dios xtapalh xkgalhni xliputum kilhtamaku nema xtamakganit (Hebreos 9:11, 12). Chuna tlawalh pi tlan nakinkatapatikanan kintalakgalhinkan chu malakkilh tiji xlakata xliputum kilhtamaku nalatamayaw (Mateo 20:28; Juan 3:16). Xlikana, chuna la limaklakaskinka kgalhni lu xlakaskinka (1 Pedro 1:18, 19). Tlan nalakgtaxtuyaw komo nakanajlaniyaw xtapalh xkgalhni nema makgalh Jesús.

¿La tlan nalimasiyayaw pi lanka xtapalh akxilhaw latamat chu kgalhni?

19. ¿Tuku tlan natlawa chatum kstalanina Cristo xlakata ni nalixkajwan xkgalhni latamanin?

19 ¡Lu paxtikatsiniyaw xapaxkina kiDioskan xlakata kinkamaxkiyan latamat! Xlakata paxtikatsiniyaw uma natlawa pi nakawaniyaw latamanin pi komo nakanajlakgo kxtamakamastan Jesús tlan nalatamakgo xliputum kilhtamaku. Chu xatapaxuwan natlawayaw uma taskujut, xlakata chuna la Jehová, akinin lu lanka xtapalh naʼakxilhaw xlatamatkan kintalatamankan (kalikgalhtawakga Ezequiel 3:17-21). Komo liwana natlawayaw uma taskujut nema kinkamaxkikanitan, tlan nawanaw la wa apóstol Pablo: «Nialh kgalhi nkit ntalakgalhin [o nialh naklixkajwan kgalhni] mpala pi wixin nti ni nakanajlay. Xampi ni kaj chuna kmakgaxtakgnit mpala ni kalixakgatliyan aktanks xtalakaskin Dios» (Hechos 20:26, 27). Chuna xla, tuku tlakg tlan nalimasiyayaw pi lanka xtapalh akxilhaw latamat chu kgalhni, wa nakalitachuwinanaw kintalatamankan xlakata Dios chu xtalakaskin.

^ párr. 16 Komo tlakg katsiputuna xlakata likuchun nema tlan natamaklakaskin chu ni kgalhni, kaʼakxilhti capítulo nema wanikan: «Opciones de calidad a la transfusión» xla folleto ¿Cómo puede salvarle la vida la sangre?, nema tlawakgonit xtatayananin Jehová.