1. Ano an pinakaliabe sa sarong maogmang buhay pampamilya?

GUSTO ni Jehova Dios na magin maogma an saindong buhay pampamilya. An saiyang Tataramon, an Biblia, nagtatao nin mga susundan para sa lambang miembro nin pamilya, na ilinaladawan an kabtang na gustong ipagibo nin Dios sa kada saro. Kun inootob kan mga miembro nin pamilya an saindang kabtang kaoyon kan konseho nin Dios, nakakakontentong marhay an mga resulta. Si Jesus nagsabi: “Maogma an mga nagdadangog sa tataramon nin Dios asin nag-ootob kaiyan!”​—Lucas 11:28.

2. An kaogmahan kan pamilya depende sa pagmidbid niato kan ano?

² An kaogmahan kan pamilya sa pangenot depende sa satong pagmidbid na an pamilya tinugdas ni Jehova, an saro na inapod ni Jesus na “Ama niamo.” (Mateo 6:9) An gabos na pamilya sa daga nag-eeksister huli sa satong langitnon na Ama​—asin aram nanggad nia kun ano an nagpapaogma sa pamilya. (Efeso 3:14, 15) Kaya, ano an itinotokdo kan Biblia manongod sa kabtang kan kada miembro kan pamilya?

3. Paano ilinaladawan kan Biblia an kapinonan kan pamilya nin tawo, asin taano ta aram niato na totoo an sinasabi kaiyan?

³ Linalang ni Jehova an enot na mga tawo, si Adan asin Eva, asin pinagsaro nia sinda bilang mag-agom. Ibinugtak nia sinda sa sarong  magayon na paraisong istaran digdi sa daga​—an hardin nin Eden—​asin sinabihan nia sinda na magkaaki. “Pangagbunga asin pangagdakol kamo asin panoa nindo an daga,” an sabi ni Jehova. (Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Bako ining eroestorya sana, huli ta ipinaheling ni Jesus na totoo an sinasabi kan Genesis manongod sa kapinonan nin buhay pampamilya. (Mateo 19:4, 5) Minsan ngani napapaatubang kita sa dakol na problema asin an buhay ngonyan bakong siring kan katuyohan nin Dios para dian, helingon niato kun taano ta posible an kaogmahan sa laog nin pamilya.

4. (a) Paano makakakontribwir an lambang miembro kan pamilya sa kaogmahan kaiyan? (b) Taano an pag-adal sa buhay ni Jesus ta mahalagang marhay sa kaogmahan nin pamilya?

⁴ An lambang miembro kan pamilya makakatabang na gibohon na maogma an buhay pampamilya paagi sa pag-arog sa Dios sa pagpaheling nin pagkamoot. (Efeso 5:1, 2) Pero, paano niato maaarog an Dios, mantang dai ngani niato sia naheheling? Manonodan niato kun paano minagawe si Jehova huli ta isinugo nia an saiyang panganay na Aki hale sa langit pasiring digdi sa daga. (Juan 1:14, 18) Kan yaon digdi sa daga, inarog na marhay kan Aking ini, si Jesu-Cristo, an saiyang langitnon na Ama kaya an nakakaheling asin nakakadangog kaidto ki Jesus garo man sana nasa kaibahan ni Jehova asin nakakadangog sa Saiya. (Juan 14:9) Kun siring, paagi sa pag-adal manongod sa pagkamoot na ipinaheling ni Jesus asin pagsunod sa saiyang halimbawa, an lambang saro sa sato makakatabang na gibohon na mas maogma an buhay pampamilya.

5, 6. (a) Paano nagtatao nin halimbawa para sa mga agom na lalaki an paagi nin pagtratar ni Jesus sa kongregasyon? (b) Ano an dapat na gibohon tanganing kamtan an kapatawadan sa mga kasalan?

⁵ An Biblia nagsasabi na an mga agom na lalaki maninigong trataron an saindang agom na kapareho kan pagtratar ni Jesus sa saiyang mga disipulo. Estudyaran an pagdirehir na ini sa Biblia: “Mga agom na lalaki, padagos nindong mamotan an saindong agom na babae, kun paanong an Cristo namoot man sa kongregasyon asin iinatang an saiya man sana dahel kaiyan . . . Sa paaging ini an mga agom na lalaki kaipuhan na mamoot sa saindang agom na babae siring sa saindang sadiring hawak. An namomoot sa saiyang agom na babae namomoot sa saiya man sana, huli ta noarin man mayong tawo na naongis sa saiyang sadiring laman; kundi  pinapakakan nia asin minamahal iyan, arog kan ginigibo man kan Cristo sa kongregasyon.”​—Efeso 5:23, 25-29.

⁶ An pagkamoot ni Jesus sa saiyang kongregasyon nin mga disipulo nagtatao nin sangkap na halimbawa para sa mga agom na lalaki. Si Jesus “namoot sa sainda sagkod sa katapusan,” na iinatang an saiyang buhay para sa sainda, minsan ngani sinda bako nanggad na mga sangkap. (Juan 13:1; 15:13) Kaagid kaiyan, an mga agom na lalaki sinasadol: “Padagos na mamotan an saindong agom na babae asin dai kamo maanggot sa sainda na may kapaitan.” (Colosas 3:19) Ano an makakatabang sa agom na lalaki na iaplikar an siring na konseho, nangorogna kun an saiyang agom kun beses minahiro na daing pakamansay? Maninigong girumdomon nia an saiyang sadiring mga sala asin kun ano an dapat niang gibohon tanganing kamtan an kapatawadan nin Dios. Ano iyan? Dapat niang patawadon an mga nagkakasala tumang sa saiya, asin kaiba dian an saiyang agom. Siempre, iyan man an maninigong gibohon kan agom na babae. (Mateo 6:​12, 14, 15) Naheheling daw nindo kun taano ta may mga nagsasabi na an mapangganang pag-agoman pagsasaro nin duwang matibay na magpatawad?

7. Ano an kinonsiderar ni Jesus, na nagtatao nin anong halimbawa sa mga agom na lalaki?

⁷ Maninigo man na mangnohon kan mga agom na lalaki na si Jesus pirmeng nagpapaheling kaidto nin konsiderasyon sa saiyang mga disipulo. Kinonsiderar nia an saindang mga limitasyon asin pisikal na mga pangangaipo. Halimbawa, kan sinda pagal na, sinabi nia: “Madia, kamo mismo, na pribado, sa sarong puerang lugar asin magpahingalo kamo nin kadikit.” (Marcos 6:30-32) An mga agom na babae maninigo man sa mapaggirumdom na konsiderasyon. Ilinaladawan sinda kan Biblia bilang “lalagan na mas maluya” na sa sainda an mga agom na lalaki pinagbotan na magtao nin “onra.” Taano? Huli ta an mga agom na lalaki sagkod an mga agom na babae tinawan nin pantay na “dai na kutana maninigong biyaya nin buhay.” (1 Pedro 3:7) Maninigong girumdomon kan mga agom na lalaki na an kaimbodan, bakong an pagigin lalaki o babae nin sarong tawo, iyo an nagpapangyari na an saro magin mahalagang marhay para sa Dios.​—Salmo 101:6.

8. (a) Paanong an agom na lalaki na “namomoot sa saiyang agom na babae namomoot sa saiya man sana”? (b) An pagigin “sarong laman” nangangahulogan nin ano para sa agom na lalaki asin sa saiyang agom?

⁸ An Biblia nagsasabi na an agom na lalaki na “namomoot sa saiyang  agom na babae namomoot sa saiya man sana.” Ini huling an lalaki asin an saiyang agom ‘bako nang duwa, kundi sarong laman,’ siring kan sinabi ni Jesus. (Mateo 19:6) Kaya dapat na an saindang seksuwal na pagmate para sa sainda sanang duwa. (Talinhaga 5:15-21; Hebreo 13:4) Magigibo ninda ini kun mapaheling sinda nin bakong maimot na pagmakolog sa mga pangangaipo kan lambang saro. (1 Corinto 7:3-5) Mahalagang mangnohon an pagirumdom: “Noarin man mayong tawo na naongis sa saiyang sadiring laman; kundi pinapakakan nia asin minamahal iyan.” Dapat na kamotan nin mga agom na lalaki an saindang agom kun paanong namomoot sinda sa saindang sadiri, na ginigirumdom na maninimbag man sinda sa saindang payo, si Jesu-Cristo.​—Efeso 5:29; 1 Corinto 11:3.

9. Anong kualidad ni Jesus an nasambitan sa Filipos 1:8, asin taano ta maninigong ipaheling kan mga agom na lalaki an kualidad na ini sa saindang agom?

⁹ Si apostol Pablo nagtaram manongod sa ‘mamomoton na kapadangatan na yaon ki Cristo Jesus.’ (Filipos 1:8) An pagpadangat ni Jesus sarong nakakarepreskong kualidad, na nakakaakit sa mga babae na nagin saiyang mga disipulo. (Juan 20:1, 11-13, 16) Asin an mga agom na babae naghihimuyawot sa mamomoton na kapadangatan kan saindang agom.

10. Paano si Jesus nagtatao nin halimbawa para sa mga agom na babae?

¹⁰ An pamilya sarong organisasyon, asin tanganing magpunsionar nin marahay, nangangaipo iyan nin payo. Dawa si Jesus may Saro na pinapasakopan bilang saiyang Payo. ‘An payo kan Cristo iyo an Dios,’ kun paanong ‘an payo nin babae iyo an lalaki.’ (1 Corinto 11:3) An pagpasakop ni Jesus sa pagkapayo nin Dios sarong marahayon na halimbawa, mantang kita gabos may payo na dapat pasakopan.

11. Maninigong magkaigwa nin anong aktitud an agom na babae sa saiyang agom, asin ano an tibaad magin epekto kan saiyang gawe-gawe?

¹¹ An bakong sangkap na mga lalaki nasasala asin sa parate nagkukulang na marhay sa pagigin arogan na mga payo nin pamilya. Kaya, ano an maninigong gibohon nin sarong agom na babae? Dai nia maninigong menoson an ginigibo kan saiyang agom o hingoahon na agawon an pagkapayo kaini. Marahay na girumdomon nin agom na babae na sa pagheling nin Dios, an toninong asin mahoyong espiritu may dakulang halaga. (1 Pedro 3:4) Paagi sa pagpaheling nin siring na espiritu, magigin mas pasil para sa  saiya na gibohon an diosnon na pagpasakop, dawa sa masakit na mga kamugtakan. Dugang pa, an Biblia nagsasabi: “An agom na babae maninigong magkaigwa nin hararom na paggalang sa saiyang agom.” (Efeso 5:33) Alagad kumusta kun dai inaako kan agom na lalaki si Cristo bilang saiyang Payo? An Biblia nagsasadol sa mga agom na babae: “Magpasakop kamo sa saindong agom na lalaki, tangani na, kun an siisay man dai nagkukuyog sa tataramon, sinda madara minsan daing tataramon paagi sa gawe-gawe kan saindang agom na babae, huli sa pakaheling mismo sa saindong mabining gawe-gawe na may hararom na paggalang.”​—1 Pedro 3:​1, 2.

12. Taano ta bakong sala para sa sarong agom na babae na ipahayag an saiyang mga opinyon sa magalang na paagi?

¹² Baga man an saiyang agom kapagtubod o dai, an agom na babae dai nagpapaheling nin dai paggalang kun mataktika niang ipinapahayag an saiyang opinyon na laen kan sa agom na lalaki. An saiyang punto de vista tibaad tama, asin an bilog na pamilya puedeng makinabang kun an agom na lalaki mahinanyog sa saiya. Minsan ngani dai nag-oyon si Abraham kan irekomendar kan saiyang agom, si Sara, an sarong praktikal na solusyon sa sarong problema sa pamilya, sinabi saiya nin Dios: “Hinanyogon mo an saiyang tingog.” (Genesis 21:9-12) Siempre, kun an sarong agom na lalaki gumibo nin pinal na desisyon na bakong kontra sa ley nin Dios, an saiyang agom nagpapaheling nin pagpasakop paagi sa pagsuportar dian.​—Gibo 5:29; Efeso 5:24.

13. (a) Ano an isinasadol kan Tito 2:4, 5 na gibohon kan mga babaeng may agom? (b) Ano an sinasabi kan Biblia manongod sa separasyon asin diborsio?

¹³ Sa pag-otob kan saiyang kabtang, dakula an magigibo kan agom na babae sa pag-asikaso sa pamilya. Halimbawa, ipinapaheling kan Biblia na an mga babaeng may agom dapat na “mamoot sa saindang agom na lalaki, mamoot sa saindang mga aki, magin toltol an isip, mabini, mga paratrabaho sa harong, marahay, nagpapasakop sa agom nindang lalaki.” (Tito 2:​4, 5) An sarong agom na babae asin ina na minagawe sa siring kaining paagi magkakamit kan nagdadanay na pagkamoot asin paggalang kan saiyang pamilya. (Talinhaga 31:10, 28) Minsan siring, huling an pag-agoman pagsasaro nin bakong sangkap na mga indibiduwal, an nagkapirang grabeng kamugtakan tibaad sumagkod sa separasyon o diborsio. Tinotogotan kan Biblia an separasyon sa irarom nin nagkapirang kamugtakan. Pero, an separasyon dai maninigong ibilang  na basta-basta sana, huling an Biblia nagkokonseho: “An agom na babae dai maninigong bumulag sa saiyang agom na lalaki; . . . asin an agom na lalaki dai maninigong bumaya sa saiyang agom na babae.” (1 Corinto 7:10, 11) Asin pakikisaro sana kan saro sa mag-agom an nagtatao nin sono sa Kasuratan na basehan para sa diborsio.​—Mateo 19:9.

14. Paano trinatar ni Jesus an mga aki, asin ano an kaipuhan kan mga aki sa mga magurang?

¹⁴ Si Jesus nagtao nin sangkap na halimbawa para sa mga magurang sa paagi nin pagtratar nia sa mga aki. Kan an iba maghingoang pogolan an saradit na aki sa pagdolok ki Jesus, sia nagsabi: “Pabayae nindo na dumolok sa sako an saraday na aki; dai nindo sinda pagpogolan.” An Biblia nagsasabi na pagkatapos kaiyan “kinugos nia an mga aki asin pinonan na bendisyonan sinda, na idinodoon an saiyang kamot sa sainda.” (Marcos 10:13-16) Mantang si Jesus nagtao nin panahon sa saradit na aki, bako daw na maninigo man nindong gibohon iyan sa saindong mga aking lalaki asin babae? An kaipuhan ninda, bakong an pakarokadikit nindong panahon, kundi an dakol nindong panahon. Kaipuhan nindong magtao nin panahon na tokdoan sinda, huling iyan an pagboot ni Jehova na gibohon kan mga magurang.​—Deuteronomio 6:4-9.

15. Ano an magigibo kan mga magurang tanganing protehiran an saindang mga aki?

 ¹⁵ Mientras na orog na nagigin maraot an kinaban na ini, kaipuhan kan mga aki an mga magurang na maprotehir sa sainda tumang sa mga tawong naghihingoang danyaran sinda, arog kan mga nambibiktima sa seksuwal na paagi. Estudyare kun paano prinotehiran ni Jesus an saiyang mga disipulo, na may kapadangatan niang inapod na “saradit na aki.” Kan sia arestaron asin sa dai mahahaloy gagadanon na sia, si Jesus naggibo nin paagi na makadulag sinda. (Juan 13:33; 18:7-9) Bilang magurang, kaipuhan nindong magin listo sa mga pagprobar kan Diablo na danyaran an saradit nindong aki. Kaipuhan nindo sindang tawan nin patanid antes pa. * (1 Pedro 5:8) An pagigin ligtas ninda sa pisikal, espirituwal, asin moral dai pa noarin man nameligro nin arog kagrabe ngonyan.

16. Ano an manonodan kan mga magurang sa paagi nin pag-atubang ni Jesus sa mga pagkabakong sangkap kan saiyang mga disipulo?

 ¹⁶ Kan banggi bago magadan si Jesus, nagdiriskutiran an saiyang mga disipulo manongod sa kun siisay an mas dakula sa sainda. Imbes na maanggot sa sainda, si Jesus may pagkamoot na padagos na nakiolay sa sainda sa tataramon asin halimbawa. (Lucas 22:24-27; Juan 13:3-8) Kun kamo sarong magurang, naheheling daw nindo kun paano nindo puedeng arogon an halimbawa ni Jesus sa saindong paagi nin pagkorehir sa saindong mga aki? Totoo, kaipuhan ninda an disiplina, alagad iyan maninigong itao “sa tamang sokol” asin nungkang sa kaanggotan. Dai nindo gugustohon na magtaram na dai iniisip “arog kan mga bono nin espada.” (Jeremias 30:11; Talinhaga 12:18) An disiplina maninigong itao sa paagi na sa huri maheheling kan saindong aki na tama nanggad iyan.​—Efeso 6:4; Hebreo 12:9-11.

17. Sa anong mga paagi na si Jesus nagtao nin sangkap na halimbawa para sa mga aki?

¹⁷ May manonodan daw an mga aki ki Jesus? Iyo nanggad! Paagi sa saiya mismong halimbawa, ipinaheling ni Jesus kun paano maninigong kuyogon nin mga aki an saindang mga magurang. ‘Siring sa pagkatokdo sa sako kan Ama,’ an sabi nia, ‘ako nagtataram.’ Idinugang nia: “Danay kong ginigibo an mga bagay na nakakapaogma sa saiya.” (Juan 8:28, 29) Si Jesus makinuyog sa saiyang langitnon na Ama, asin sinasabi kan Biblia sa mga aki na kuyogon an saindang mga magurang. (Efeso 6:1-3) Minsan ngani si Jesus sarong sangkap na aki, kinuyog nia an saiyang mga magurang na tawo, si Jose asin Maria, na mga bakong sangkap. Siertong nakakontribwir iyan sa kaogmahan kan gabos na miembro kan pamilya ni Jesus!​—Lucas 2:​4, 5, 51, 52.

18. Taano ta pirmeng kinukuyog ni Jesus an saiyang langitnon na Ama, asin siisay an maogma kun kinukuyog kan mga aki an saindang mga magurang ngonyan?

¹⁸ May maheheling daw na mga paagi an mga aki tanganing sinda orog na magin siring ki Jesus asin mapaogma ninda an saindang mga magurang? Totoo, tibaad kun beses nasasakitan an mga hoben na kuyogon an saindang mga magurang, alagad iyan an gusto nin Dios na gibohon kan mga aki. (Talinhaga 1:8; 6:20) Si Jesus pirmeng nagkukuyog sa saiyang langitnon na Ama, dawa sa depisil na mga kamugtakan. Sarong beses, kan boot nin Dios na ipagibo  ki Jesus an sarong bagay na depisil nanggad, si Jesus nagsabi: “Halea an kopang ini [sarong kahagadan] sa sako.” Minsan siring, ginibo ni Jesus an hinagad nin Dios, huli ta narealisar nia na an saiyang Ama an nakakaaram kan pinakamarahay. (Lucas 22:42) Paagi sa pag-adal na magin makinuyog, mapapaogmang marhay kan mga aki an saindang mga magurang asin an saindang langitnon na Ama. *​—Talinhaga 23:22-25.

19. (a) Paano sinusugotan ni Satanas an mga aki? (b) Ano an puedeng magin epekto sa mga magurang kan maraot na gawe-gawe nin mga aki?

¹⁹ Sinugotan kan Diablo si Jesus, asin makakasierto kita na susugotan man nia an mga hoben na gibohon an sala. (Mateo 4:1-10) Ginagamit ni Satanas na Diablo an impluwensia nin kairiba, na puedeng masakit na labanan. Kun siring, mahalagang marhay na dai makiibaiba an mga aki sa mga paragibo nin maraot! (1 Corinto 15:33) An aking babae ni Jacob na si Dina nakiibaiba sa mga dai nagsasamba ki Jehova, asin ini nagbunga nin dakol na problema. (Genesis 34:1,2) Isip-isipon kun paano puedeng makolgan an boot kan pamilya kun an saro sa mga miembro kaiyan mapalabot sa seksuwal na inmoralidad!​—Talinhaga 17:21, 25.

20. Tanganing maeksperyensiahan an maogmang buhay pampamilya, ano an dapat na gibohon kan lambang miembro nin pamilya?

²⁰ An mga problema sa pamilya mas madaling makaya kun iinaaplikar  an konseho sa Biblia. Sa katunayan, an pag-aplikar kan siring na konseho iyo an pinakaliabe sa kaogmahan kan pamilya. Kaya mga agom na lalaki, kamotan an saindong agom, asin trataron nindo sia siring kan pagtratar ni Jesus sa saiyang kongregasyon. Mga agom na babae, magpasakop sa pagkapayo kan saindong agom, asin sunodon an halimbawa kan may kakayahan na agom na babae na ilinadawan sa Talinhaga 31:10-31. Mga magurang, patuodon nindo an saindong mga aki. (Talinhaga 22:6) Mga ama, ‘pangenotan nindo an saindong kasararo sa harong sa marahayon na paagi.’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Asin mga aki, kuyogon nindo an saindong mga magurang. (Colosas 3:20) Mayo nin sangkap sa laog kan pamilya, huling an gabos nasasala. Kaya magin mapakumbaba, na naghahagad nin kapatawadan sa lambang saro.

21. Anong makangangalas na mga oportunidad an maabot sa ngapit, asin paano niato makakamtan an maogmang buhay pampamilya ngonyan?

²¹ Tunay nanggad, an Biblia mayaman sa mahahalagang konseho asin instruksion mapadapit sa buhay pampamilya. Dugang pa, iyan nagtotokdo sato manongod sa bagong kinaban nin Dios asin sarong daganon na paraiso na pano nin maogmang mga tawo na nagsasamba ki Jehova. (Kapahayagan 21:3, 4) Kanigoan kamakangangalas na mga oportunidad an maabot sa ngapit! Dawa ngonyan, puede niatong makamtan an maogmang buhay pampamilya paagi sa pag-aplikar kan mga instruksion nin Dios na yaon sa saiyang Tataramon, an Biblia.