Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

CɅNTESɅNTEL 14

¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan tijicña miʼ chumtʌl lac familia?

¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan tijicña miʼ chumtʌl lac familia?
  • ¿Chuqui yom miʼ mel juntiquil wiñic chaʼan tijicña miʼ chumtʌl yicʼot i yijñam?

  • ¿Chuqui yom miʼ mel jiñi xʼixic añix bʌ i ñoxiʼal chaʼan wen miʼ tsʼʌctesan i yeʼtel tiʼ familia?

  • ¿Chuqui yom miʼ mel juntiquil wem bʌ tatʌl o juntiquil wem bʌ ñaʼʌl?

  • ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i chaʼleñob coltaya jiñi alobob chaʼan tijicña miʼ chumtʌlob yaʼ tiʼ familia?

1. ¿Baqui chucul jiñi tijicñʌyel chaʼan jumpʼejl familia?

JEHOVÁ DIOS yom chaʼan tijicña miʼ yajñel jiñi familia. Jin chaʼan, yaʼ ti Tʼan Dios, ti jiñi Biblia, mi yʌl chuqui yom miʼ melob ti jujuntiquil yicʼot miʼ tsictesan chuqui yom tiʼ tojlelob. Cheʼ mucʼʌch lac jacʼben i ticʼojel Dios, mi caj lac taj cabʌl lac wenlel. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Jesús: «¡Ñumen tijicñayob muʼ bʌ i yubibeñob i tʼan Dios muʼ bʌ i jacʼob!» (Lucas 11:28).

2. ¿Chuqui yom mi laj cʌn chaʼan tijicña mi la cajñel ti lac familia?

2 Chaʼan tijicña miʼ chumtʌl lac familia, yom mi laj cʌn chaʼan Jehová jiñʌch tsaʼ bʌ i ñaxan mele jiñi familia. Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan Dios jiñʌch lac «Tat» (Mateo 6:9). Wocolix i yʌlʌ jiñi lac Tat am bʌ ti panchan come jiñʌch tsiʼ mele jiñi familia añoʼ bʌ wʌʼ ti Pañimil, jin chaʼan wen yujilʌch chuqui yom miʼ melob chaʼan tijicña miʼ yajñelob (Efesios 3:14, 15, TNM). Cheʼ bajcheʼ mi yʌl jiñi Biblia, ¿chuqui yom Dios tiʼ tojlel jujuntiquilob yaʼ ti familia?

DIOS JIÑɅCH TSIʼ TECHE I MEL JIÑI FAMILIA

3. ¿Chuqui mi yʌl jiñi Biblia chaʼan bajcheʼ tsaʼ tejchi jiñi familia, yicʼot bajcheʼ mi lac ñaʼtan chaʼan isujmʌch jiñi?

3 Jehová jiñʌch tsiʼ mele jiñi ñaxam bʌ xchumtʌlob wʌʼ ti Pañimil, jiñi Adán yicʼot Eva, yicʼot tsiʼ yʌcʼʌyob ti ñujpuñel. Dios tsiʼ yʌcʼʌyob ti chumtʌl ti tʼojol jax bʌ paraíso wʌʼ ti Pañimil i tsaʼ subentiyob chaʼan miʼ pʼolob i bʌ. Tsaʼ subentiyob: «Laʼ pʼojliquetla. Butʼula jiñi pañimil» (Génesis 1:26-28; 2:18, 21-24). Jiñi woli (choncol) bʌ i yʌjlel ila ti Biblia mach jumpʼejlic jach cuento. Jesús tsiʼ pʌsʌ chaʼan isujmʌch jiñi tsaʼ bʌ tsictesʌnti yaʼ ti libro i chaʼan Génesis cheʼ bʌ tsaʼ tejchi jiñi ñaxam bʌ familia (Mateo 19:4, 5). Ili ora mi lac taj cabʌl wocol i mach cheʼic chumulonla bajcheʼ yom Dios ti ñaxam, anquese cheʼ chumulonla ili ora bajcheʼ iliyi, pero mucʼʌch i mejlelob ti chumtʌl ti tijicña jiñi familia. Laʼ laj qʼuel chucoch.

4. a) ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac chaʼlen coltaya ti lac pejtelel chaʼan tijicña miʼ yajñel lac familia? b) Chaʼan tijicña miʼ chumtʌlob jiñi familia, ¿chucoch wen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ miʼ melob tsaʼ bʌ i mele Jesús?

4 Ti jujuntiquilonla miʼ mejlel lac chaʼlen coltaya chaʼan tijicña mi la cajñel ti lac familia. Jin chaʼan, yom mi lac lajiben i melbal Dios yicʼot yom mi laj cʼuxbin lac bʌ (Efesios 5:1, 2). Pero ¿bajcheʼ mi caj lac lajiben i melbal Dios cheʼ maʼañic tsaʼ baʼ ora qʼuelbil lac chaʼan? Isujmʌch chaʼan maʼañic miʼ mejlel laj qʼuel, pero mucʼʌch i mejlel laj cʌmben i melbal, come tsiʼ choco tilel ñaxam bʌ i Yalobil wʌʼ ti Pañimil (Juan 1:14, 18). Jesucristo wen utsʼat tsiʼ lajibe i melbal i Tat am bʌ ti panchan come cheʼ bʌ jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) tsiʼ qʼueleyob yicʼot tsiʼ ñʌchʼtʌbeyob i tʼan, lajalʌch bajcheʼ yaʼañob yicʼot Jehová (Juan 14:9). Mi mucʼʌch laj qʼuel ti wen jiñi i cʼuxbiya tsaʼ bʌ i pʌsʌ Jesús yicʼot mi mucʼʌch lac lajiben i ejemplo, mi caj mejlel lac chaʼlen coltaya ti lac pejtelel chaʼan tijicña miʼ yajñel lac familia.

YOM BɅ MIʼ MELOB JIÑI AÑOBIX BɅ I YIJÑAM

5, 6. a) Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ pejca jiñi xcʌntʼañob i chaʼan, ¿chuqui ti ejemplo tsaʼ pʌsbentiyob jiñi wiñicob añobix bʌ i yijñam? b) ¿Chuqui yom miʼ mel juntiquil quixtañu chaʼan miʼ ñusʌbentel i mul ti Dios?

5 Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi wiñic yom miʼ cʌntan i yijñam lajal bajcheʼ tsiʼ mele Jesús tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan. Wen qʼuele ili mandar muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia: «Wiñicob, cʼuxbin laʼ wijñam cheʼ bajcheʼ Cristo tsiʼ cʼuxbi i chaʼañoʼ bʌ. Tsiʼ yʌcʼʌ i bʌ ti chʌmel chaʼañob [...]. Yom miʼ cʼuxbiñob i yijñam wiñicob cheʼ bajcheʼ miʼ bajñel cʼuxbiñob i bʌcʼtal. Jiñi muʼ bʌ i cʼuxbin i yijñam woliʼ bajñel cʼuxbin i bʌ. Maʼañic wiñic muʼ bʌ i tsʼaʼlen i bʌcʼtal. Miʼ weʼsan, miʼ cʌntan ti utsʼat cheʼ bajcheʼ Cristo miʼ cʌntan i chaʼañoʼ bʌ» (Efesios 5:23, 25-29).

6 Jiñi cʼuxbiya tsaʼ bʌ i pʌsʌ Jesús tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan jiñʌch jumpʼejl ñuc bʌ ejemplo i chaʼan jiñi wiñicob añobix bʌ i yijñam. Anquese xmulilob jaʼel jiñi xcʌntʼañob ti wajali, pero Jesús «maʼañic tsiʼ cʌyʌ i cʼuxbiñob» come tsiʼ yʌcʼʌ i cuxtʌlel tiʼ cajob (Juan 13:1; 15:13). Jin chaʼan, jiñi wiñicob ñujpuñemobix bʌ miʼ subentelob ili tʼan: «Wiñicob [chʌn] cʼuxbin laʼ wijñam. Mach tsʌtsic yom mi laʼ pejcan» (Colosenses 3:19). ¿Chuqui mi caj i coltan jiñi wiñic chaʼan miʼ jacʼ ili ticʼojel cheʼ an i tajol i yijñam miʼ mel chuqui mach bʌ wen ñaʼtʌbilic i chaʼan? Yom cʼajal i chaʼan jiñi wiñic chaʼan xmulilʌch jaʼel, chaʼan miʼ ñusʌbentel i mul ti Dios an chuqui yom miʼ mel. ¿Chuqui? Ñaxan yom miʼ ñusʌben i mul jiñi muʼ bʌ i chaʼleñob mulil tiʼ tojlel, yaʼ ochem jaʼel i yijñam. Cheʼ yom miʼ mel jaʼel jiñi xʼixic (pejcan Mateo 6:12, 14, 15). Jin chaʼan, tijicña jumpʼejl ñujpuñijel come tiʼ chaʼticlelob miʼ ñusʌbeñob i bʌ i mul.

7. ¿Chuqui maʼañic bʌ tsiʼ sube i mel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús, yicʼot chucoch cheʼ yom miʼ melob jaʼel ili ora jiñi wiñicob añobix bʌ i yijñam?

7 Jiñi añobix bʌ yijñam yom miʼ cʌñob chaʼan Jesús maʼañic baqui ora tsiʼ sube i mel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan chuqui mach bʌ mejlic i melob. Tsiʼ qʼuele chaʼan mach tiʼ pejtelelic mi caj mejlel i melob chuqui yom melol yicʼot chuqui yomob ti jujuntiquil. Jumpʼejl ejemplo jiñʌch cheʼ ti jumpʼejl bʌ qʼuin cheʼ wen lujbeñobix jiñi xcʌntʼañob i chaʼan, Jesús tsiʼ subeyob: «Conla ti lac bajñelil ti jochol bʌ lum chaʼan mi laj cʼaj la co tsʼitaʼ» (Marcos 6:30-32). Cheʼʌch yom miʼ qʼuel jaʼel i yijñam jiñi wiñic. Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi xʼixic «ñumen cʼun», jin chaʼan jiñi wiñic yom miʼ qʼuel ti «ñuc». ¿Chucoch? Come jiñi wiñic yicʼot jiñi xʼixic ‹temel mi caj yʌqʼuentelob i cuxtʌlel tiʼ yutslel i pusicʼal Dios› (1 Pedro 3:7). Jiñi wiñicob añobix bʌ i yijñam mach yomic miʼ ñajʌyel i chaʼañob, ñumen ñuc bʌ tiʼ tojlel Dios jiñʌch cheʼ chʌn xucʼulob, i mach jiñic chaʼan mi wiñiconla o xʼixiconla (Salmo 101:6).

8. a) ¿Chucoch mi yʌl jiñi Biblia chaʼan «yom miʼ cʼuxbiñob i yijñam jiñi wiñicob cheʼ bajcheʼ miʼ bajñel cʼuxbiñob i bʌcʼtal»? b) ¿Chuqui yom yʌl jiñi Biblia cheʼ bʌ mi yʌl chaʼan ‹juntiquilob jachix› jiñi tsaʼix bʌ ñujpuñiyob?

8 Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan «yom miʼ cʼuxbiñob i yijñam jiñi wiñicob cheʼ bajcheʼ miʼ bajñel cʼuxbiñob i bʌcʼtal». Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan ‹mach chʌn chaʼtiquilobix. Juntiquilob jachix› (Mateo 19:6). Jin chaʼan, jiñi ñujpuñemobix bʌ jin jach yom miʼ piʼleñob i bʌ (Proverbios 5:15-21; Hebreos 13:4). Chaʼan miʼ mejlel i melob iliyi, yom miʼ yʌqʼueñob i bʌ chuqui anto bʌ yom i chaʼañob ti jujuntiquil (1 Corintios 7:3-5). Wen ñucʌch i cʼʌjñibal ili tʼan muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan: «Maʼañic wiñic muʼ bʌ i tsʼaʼlen i bʌcʼtal. Miʼ weʼsan, miʼ cʌntan ti utsʼat». Jiñi wiñic yom miʼ cʼuxbin i yijñam cheʼ bajcheʼ miʼ cʼuxbin i bʌcʼtal, i yom miʼ cʼajtesan jaʼel chaʼan Jesucristo miʼ cajel ti meloñel tiʼ tojlel chaʼan bajcheʼ miʼ cʌntan i yijñam, come i Yum jiñi wiñic jiñʌch Jesucristo (Efesios 5:29; 1 Corintios 11:3).

9. ¿Baqui bʌ i melbal Jesús miʼ yʌjlel yaʼ ti Filipenses 1:8, yicʼot chucoch cheʼ yom miʼ melob jaʼel jiñi wiñicob añobix bʌ i yijñam?

9 Jiñi apóstol Pablo tsiʼ yʌlʌ bajcheʼ yilal tsiʼ qʼuele Cristo Jesús jiñi quixtañujob (Filipenses 1:8). I cʼuxbiya Jesús tsiʼ colta jiñi quixtañujob chaʼan miʼ yubiñob i wenlel. Cheʼ jaʼel, tsiʼ wen cʼuxbi jiñi xʼixicob xcʌntʼañoʼ bʌ i chaʼan, jin chaʼan tsiʼ wen tajayob i tijicñʌyel (Juan 20:1, 11-13, 16). Jiñi xʼixicob jaʼel yom miʼ cʼuxbintelob tiʼ ñoxiʼal.

JUMPʼEJL EJEMPLO CHAʼAN JIÑI XʼIXICOB ÑUJPUÑEMOBIX BɅ

10. ¿Chuqui bʌ ejemplo tsiʼ pʌsbe Jesús jiñi xʼixicob añobix i ñoxiʼal?

10 Jiñi familia jiñʌch junmojt quixtañu, jin chaʼan yom an juntiquil ti jumpʼejl otot muʼ bʌ i yʌl chuqui mi caj i mejlel. Cheʼ jaʼel, Jesús añʌch juntiquil i yum yom bʌ miʼ jacʼben i tʼan. «I Yum pejtelel wiñicob jiñʌch Cristo. I yum xʼixic jiñʌch wiñic. I yum Cristo jiñʌch Dios» (1 Corintios 11:3). Jesús miʼ jacʼben i tʼan i Yum, jiñʌch Dios. Cheʼ bajcheʼ jiñi, tsiʼ pʌsbeyonla wem bʌ ejemplo come ti jujuntiquilonla añʌch majqui yom bʌ mi lac jacʼben i tʼan.

11. ¿Bajcheʼ yilal i melbal yom miʼ pʌs jiñi xʼixic tiʼ tojlel i ñoxiʼal, yicʼot chuqui mi caj i taj jiñi xʼixic mi añʌch wem bʌ i melbal?

11 Tiʼ caj mulil, jiñi wiñicob añobix bʌ i yijñam yujilob ñajʌyel yicʼot an i tajol maʼañic miʼ melob i yeʼtel (troñel) bajcheʼ i jol jiñi familia. ¿Chuqui yom miʼ mel jiñi xʼixic mi cheʼ woli (yʌquel) i mel i ñoxiʼal bajcheʼ jiñi? Mach yomic miʼ chaʼlen leco bʌ tʼan tiʼ tojlel i ñoxiʼal yicʼot mach yomic miʼ qʼuel i bʌ ti ñuc chaʼan miʼ sujtel bajcheʼ i jol jiñi familia. Yom miʼ cʼajtiyel i chaʼan, Dios miʼ qʼuel ti ñuc jiñi uts bʌ yicʼot jiñi ñʌchʼʌl bʌ i pusicʼal (1 Pedro 3:4). Mi añʌch wem bʌ i melbal, mach wocolic mi caj i jacʼben i tʼan i ñoxiʼal yicʼot jaʼel maʼañic wocol mi caj yubin cheʼ an tsʌts bʌ wocol tiʼ tojlelob. Cheʼ jaʼel jiñi Tsʼijbujel mi yʌl: «Jiñi xʼixic laʼ i qʼuel ti ñuc i ñoxiʼal» (Efesios 5:33). Pero ¿ixcu mi jiñi wiñic maʼañic miʼ qʼuel jiñi Cristo bajcheʼ i jol? Jiñi Biblia miʼ yʌcʼ ticʼojel chaʼan jiñi ñujpuñemobix bʌ: «xʼIxicob, yom mi laʼ wʌcʼ laʼ bʌ ti utsʼat tiʼ wenta laʼ ñoxiʼal. Cheʼ jiñi, mi maʼañic miʼ ñopob laʼ ñoxiʼal, mi caj i ñopob chaʼan utsʼat bʌ laʼ melbal, mach chaʼañic laʼ tʼan. Mi caj i qʼuelob toj bʌ laʼ melbal cheʼ mi laʼ jacʼbeñob ti utsʼat» (1 Pedro 3:1, 2).

12. ¿Chucoch weñʌch cheʼ bʌ jiñi xʼixic miʼ suben chuqui miʼ ñaʼtan ti wen jach bʌ tʼan jiñi i ñoxiʼal?

12 An i tajol wocolʌch miʼ yubin jiñi xʼixic cheʼ mach lajalic chuqui woliʼ ñaʼtan i mel yicʼot i ñoxiʼal, anquese xñoptʼañʌch o mach xñoptʼañic. Pero mi mucʼʌch i suben i ñoxiʼal ti uts bʌ tʼan chuqui woliʼ ñaʼtan, woliʼ pʌs chaʼan mucʼʌch i qʼuel ti ñuc i ñoxiʼal. Tajol isujmʌch chuqui mi yʌl jiñi xʼixic, mi jiñi i ñoxiʼal mucʼʌch i chʼʌmben ti ñuc chuqui mi yʌl miʼ mejlel i taj i wenlel i familia. Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan Sara tsiʼ sube i ñoxiʼal, i cʼabaʼ Abraham, chaʼan bajcheʼ miʼ mejlel i tojʼesañob jumpʼejl wocol yaʼ tiʼ familia. Anquese Abraham mach weñic tsiʼ qʼuele chuqui tsiʼ yʌlʌ i yijñam, pero Dios tsiʼ sube: «Mele cheʼ bajcheʼ tsiʼ subeyet Sara» (pejcan Génesis 21:9-12). Jin chaʼan, jiñi wiñic añix bʌ i yijñam jiñʌch muʼ bʌ i yʌcʼ cojix bʌ i tʼan tiʼ familia, pero mi cheʼʌch miʼ mel bajcheʼ mi yʌl i mandar Dios, jiñi xʼixic yom miʼ jacʼben i tʼan yicʼot yom miʼ coltan ti chuqui jach miʼ mel i ñoxiʼal (Hechos 5:29; Efesios 5:24).

¿Chucoch jiñʌch wem bʌ ejemplo jiñi Sara chaʼan xʼixicob añobix bʌ i ñoxiʼal?

13. a) ¿Chuqui miʼ subentelob i mel jiñi xñujpuñelob yaʼ ti Tito 2:4, 5? b) ¿Chuqui mi yʌl jiñi Biblia cheʼ miʼ cʌyob i bʌ yicʼot cheʼ miʼ chaʼleñob i bʌ ti divorciar jiñi ñujpuñemoʼ bʌ?

13 Jiñi xʼixic ñujpuñemix bʌ an cabʌl bajcheʼ miʼ mejlel i mel i yeʼtel chaʼan wen miʼ yajñel i familia. Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi xʼixicob yom miʼ «cʼuxbiñob i ñoxiʼal yicʼot i yalobilob, chaʼan miʼ ticʼob i pusicʼal, chaʼan sʌc miʼ yajñelob, chaʼan miʼ wen chaʼleñob i yeʼtel tiʼ yotot. Yom uts miʼ pʌsob i bʌ tiʼ wenta i ñoxiʼal» (Tito 2:4, 5). Mi cheʼʌch miʼ mel bajcheʼ mi yʌl jiñi Biblia jiñi xʼixic ñujpuñem bʌ añix bʌ i yalobil mi caj i cʼuxbintel yicʼot mi caj i qʼuejlel ti ñuc tiʼ familia (pejcan Proverbios 31:10, 28). Jiñi xñujpuñelob xmulilobʌch tiʼ pejtelelob jaʼel. Jin chaʼan, an i tajol miʼ cʌyob i bʌ o miʼ chaʼleñob i bʌ ti divorciar tiʼ caj miʼ yujtel jumpʼejl tsʌts bʌ wocol. Jiñi i Tʼan Dios mi yʌl chaʼan añʌch i tajol miʼ mejlel i cʌyob i bʌ jiñi ñujpuñemobix bʌ. Pero yom miʼ ñaxan wen ñaʼtañob mi mucʼʌch caj i cʌyob i bʌ, come jiñi Biblia miʼ yʌcʼ ili ticʼojel: «Jiñi xʼixic mach i lon cʌy i ñoxiʼal. [...] Cheʼ jaʼel wiñic, mach i choc loqʼuel i yijñam» (1 Corintios 7:10, 11). Cheʼ jaʼel, jiñi Tsʼijbujel mi yʌl chaʼan jiñi ñujpuñemobix bʌ miʼ mejlel i chaʼleñob i bʌ ti divorciar cojach mi juntiquil tsiʼ mele tsʼiʼlel (Mateo 19:9).

WEM BɅ EJEMPLO CHAʼAN TATɅLOB

14. ¿Chuqui tsiʼ mele Jesús tiʼ tojlel xbiʼtalob, yicʼot chuqui yom miʼ melob jiñi tatʌlob tiʼ tojlel i yalobilob?

14 Jesús tsiʼ pʌsbe wem bʌ ejemplo jiñi tatʌlob chaʼan bajcheʼ yom miʼ qʼuelob i yalobil. Cheʼ bʌ jiñi alobob (xbiʼtalob) tsiʼ lʌcʼtesayob i bʌ baʼan Jesús, an quixtañujob tsaʼ bʌ i ñopo i ticʼob, pero Jesús tsiʼ subeyob: «Laʼ tilicob alobob baʼ añon. Mach mi la ticʼob». Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan Jesús ti wiʼil «tsiʼ meqʼueyob. Tsiʼ yʌcʼʌ i cʼʌb ti jiñi alobob. Tsiʼ yʌqʼueyob i yutslel i tʼan» (Marcos 10:13-16). Tsaʼix laj cʌñʌ chaʼan Jesús tsaʼ ajñi yicʼot jiñi xbiʼtalob, ¿mach ba cheʼic yom maʼ mel jaʼel tiʼ tojlel a walobilob? Jiñi a walobilob miʼ mulañob cheʼ mach jumucʼ jach maʼ wajñel a wicʼotob. Wen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ maʼ wʌqʼuen i yorajlel chaʼan maʼ cʌntesañob come jiñʌch yom bʌ Jehová chaʼan miʼ melob jiñi tatʌlob (pejcan Deuteronomio 6:4-9).

15. ¿Chuqui yom miʼ mel jiñi tatʌlob chaʼan miʼ cʌntan i yalobilob?

15 Chumulonla ti jumpʼejl pañimil (mulawil) baqui woliʼ ñumen pʼojlel jontolil. Jin chaʼan, jiñi tatʌlob yom miʼ cʌntañob i yalobil chaʼan maʼañic majqui miʼ ticʼlañob, cheʼ bajcheʼ jiñi muʼ bʌ i ñopob i piʼleñob o i totsʼtʌlob yicʼot chaʼan miʼ melob i tsuculel. Jesús tsiʼ cʌnta jiñi xcʌntʼañob i chaʼan, tsiʼ subeyob ti «calobilob». Cheʼ bʌ tsiʼ chucuyob Jesús, cheʼ bʌ muʼto caj i tsʌnsañob, tsiʼ sʌcla bajcheʼ yom miʼ putsʼelob jiñi xcʌntʼañob i chaʼan (Juan 13:33; 18:7-9). Mi tatʌlet o ñaʼʌlet, yom maʼ qʼuel chuqui miʼ mejlel i cʼʌn jiñi Diablo chaʼan miʼ ticʼlan a walobilob. Cheʼ jaʼel, wʌn subeñob jiñi wocol muʼ bʌ mejlel i tajob (1 Pedro 5:8). * Maʼañic baqui ujtem bajcheʼ woli bʌ ti ujtel ili ora, come jiñi alobob miʼ ticʼlʌntelob tiʼ bʌcʼtal, tiʼ chʼujutesayajob yicʼot tiʼ melbalob.

¿Chuqui miʼ mejlel i cʌn jiñi tatʌlob chaʼan bajcheʼ yilal tsiʼ mele Jesús tiʼ tojlel jiñi alobob?

16. ¿Chuqui miʼ mejlel i cʌn jiñi tatʌlob chaʼan bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Jesús cheʼ bʌ woliyob ti leto jiñi xcʌntʼañob i chaʼan?

16 Ti jiñi acʼʌlel cheʼ bʌ muʼto caj i tsʌnsañob Jesús, jiñi xcʌntʼañob i chaʼan tsiʼ chaʼleyob leto (aʼleya) chaʼan majqui jiñi ñumen ñuc bʌ tiʼ tojlelob. Pero Jesús maʼañic tsaʼ michʼa yicʼotob, tsaʼ caji i ticʼob ti uts bʌ tʼan yicʼot tsiʼ cʼʌñʌ lajiya chaʼan miʼ coltañob (Lucas 22:24-27; Juan 13:3-8). Mi jatet an a walobilob, ¿bajcheʼ miʼ mejlel a lajiben i melbal Jesús cheʼ bʌ maʼ ticʼob? Isujmʌch chaʼan jiñi xcolelob yom miʼ tijqʼuelob, pero jiñi tatʌlob yom miʼ cʌn i ‹juʼsʌbeñob i pusicʼal› i yalobilob, mach yomic miʼ ñumelob ti pʼis, mi yomic to miʼ ticʼob i yalobil yicʼot michʼajel. Ñaxan wen ñaʼtan bajcheʼ mi caj a pejcan a walobilob chaʼan maʼañic maʼ ‹jecʼob bajcheʼ espada› ti a tʼan (Jeremías 30:11; Proverbios 12:18). Yom wen jach maʼ wʌqʼueñob jiñi ticʼojel chaʼan ti wiʼil miʼ chʼʌmbeñob isujm chaʼan weñʌch cheʼ tsaʼ tiqʼui (Efesios 6:4; Hebreos 12:9-11).

YOM BɅ MIʼ MELOB JIÑI XCOLELOB

17. ¿Chucoch jiñʌch wem bʌ ejemplo jiñi Jesús chaʼan jiñi xcolelob ti ili ora?

17 ¿Am ba chuqui miʼ mejlel i cʌñob jiñi xcolelob tiʼ tojlel Jesús? Añʌch. Jesús tsiʼ pʌsʌ chaʼan yomʌch miʼ jacʼbeñob i tʼan i tat i ñaʼ come cheʼʌch tsiʼ mele jaʼel. Tsiʼ yʌlʌ: «Chuqui tac tsiʼ cʌntesayon c Tat, jiñi jach mic sub [...], come ti pejtelel ora mic mel chuqui tac miʼ mulan» (Juan 8:28, 29). Jesús tsaʼʌch i jacʼbe i tʼan i tat am bʌ ti panchan, lajalʌch jaʼel jiñi xbiʼtalob yom miʼ jacʼbeñob i tʼan i tat. Cheʼʌch miʼ subentelob yaʼ ti Biblia (pejcan Efesios 6:1-3). Anquese Jesús juntiquilʌch chʼiton mach bʌ xmulilic, pero tsiʼ jacʼbe i tʼan i tat i ña i cʼabaʼ José yicʼot María, xmulilobʌch bʌ i bajñel. Tijicña tsaʼ ajñi yicʼot i familia come tsiʼ jacʼbe i tʼan i tat i ñaʼ (Lucas 2:4, 5, 51, 52).

18. Tsictesan chucoch tiʼ pejtelel ora tsiʼ jacʼbe i tʼan i Tat am bʌ ti panchan jiñi Jesús i majqui miʼ tijicñesʌbeñob i pusicʼal jiñi alpʼeñelob cheʼ bʌ miʼ jacʼbeñob i tʼan i tat i ñaʼ.

18 ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i lajibeñob i melbal Jesús jiñi xcolelob chaʼan miʼ yʌqʼueñob i tijicñʌyel i tatob? Junchajp bajcheʼ miʼ melob jiñʌch cheʼ bʌ miʼ jacʼbeñob i tʼan i tat i ñaʼ. Anquese wocolʌch ti melol miʼ yubiñob, pero Dios mi yʌl chaʼan jiñʌch yom bʌ miʼ melob (Proverbios 1:8; 6:20). Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ ñusa tsʌts tac bʌ wocol, tiʼ pejtelel ora tsiʼ jacʼbe i tʼan i Tat am bʌ ti panchan. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼoti i yorajlel chaʼan miʼ mel jiñi tsaʼ bʌ subenti ti Dios, wen wocol tsiʼ yubi, jin chaʼan tsiʼ yʌlʌ: «Locʼsʌbeñon jiñi vaso». Ili yom i yʌl chaʼan tsiʼ cʼajtibe i Tat chaʼan maʼañic miʼ tsʼʌctesan jiñi tsaʼ bʌ subenti i mel. Anquese tsiʼ yʌlʌ bajcheʼ jiñi, pero tsaʼʌch i mele chuqui yom Dios come tsiʼ ñaʼta chaʼan jiñʌch yom bʌ miʼ mel tiʼ tojlel i Tat (Lucas 22:42). Jiñi xcolelob muʼ bʌ i jacʼbeñob i tʼan i tat i ñaʼ miʼ tijicñesʌbeñob i pusicʼal i tatob yicʼot Jehová jiñi Tatʌl am bʌ ti panchan (Proverbios 23:22-25). *

¿Chuqui yom miʼ ñaʼtan jiñi xcolelob cheʼ bʌ woliʼ yilʌbentelob i pusicʼal?

19. a) ¿Bajcheʼ miʼ ñop i lotin Satanás jiñi xcolelob? b) ¿Chuqui miʼ tajob jiñi tatʌlob cheʼ maʼañic wem bʌ i melbal i yalobilob?

19 Jiñi Diablo tsiʼ ñopo i lotin Jesús, jin chaʼan mi caj i ñop i lotin jaʼel jiñi xcolelob chaʼan miʼ melob jiñi mach bʌ weñic (Mateo 4:1-10). Jumpʼejl ejemplo, miʼ mejlel i cʼʌn juntiquil lac piʼʌl chaʼan miʼ xicʼonla lac mel mach bʌ weñic come yujil chaʼan jiñi mach wocolic miʼ mejlel i yʌcʼonla ti yajlel. Jin chaʼan, jiñi xcolelob mach yomic miʼ piʼleñob ti xʌmbal jiñi mach bʌ weñobic i melbal (1 Corintios 15:33). Cheʼ bajcheʼ tsaʼ ujti tiʼ tojlel jiñi Dina, i yixicpʼeñal Jacob: Tsaʼ caji i piʼlen ti xʌmbal quixtañujob maʼañic bʌ tsiʼ chʼujutesayob Jehová, tiʼ caj chaʼan tsiʼ mele bajcheʼ jiñi, tsiʼ taja cabʌl wocol (Génesis 34:1, 2). xColelob, ¿laʼ wujil ba bajcheʼ cʼamel miʼ taj wocol laʼ familia cheʼ bʌ juntiquil miʼ yajlel ti tsʌts bʌ mulil, bajcheʼ jiñi tsʼiʼlel? (Proverbios 17:21, 25.)

YOM BɅ MIʼ MEL JUMPʼEJL FAMILIA CHAʼAN TIJICÑA MIʼ YAJÑEL

20. Chaʼan tijicña jiñi familia, ¿chuqui yom miʼ melob ti jujuntiquil?

20 Mi an wocol ti jumpʼejl otot, maʼañic wocol mi caj i tojʼesʌntel mi cheʼʌch miʼ mejlel cheʼ bajcheʼ mi yʌl jiñi ticʼojel tac am bʌ yaʼ ti Biblia. Cheʼ bajcheʼ tsaʼix laj cʌñʌ, cheʼ mucʼʌch lac jacʼ jiñi ticʼojel tac, tijicña mi caj i yajñel jiñi lac familia. Jin chaʼan, wiñicob, cʼuxbin laʼ wijñam cheʼ bajcheʼ Jesús tsiʼ cʼuxbi xcʌntʼañob i chaʼan. Jatetla xʼixicob, jacʼbenla i tʼan laʼ ñoxiʼal cheʼ bajcheʼ mi yʌl ti Proverbios 31:10-31. Tatʌlob, tiqʼuila jiñi laʼ walobilob (Proverbios 22:6). Tatʌletbʌla, ‹cʌntanla ti utsʼat jiñi añoʼ bʌ ti laʼ wotot› (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8). Cheʼ jaʼel xbiʼtalob, jacʼbenla i tʼan laʼ tat (Colosenses 3:20). Maʼañic juntiquil toj bʌ yaʼ ti familia, laj xmulilonla. Jin chaʼan, yom pecʼ mi lac mel lac bʌ yicʼot yom mi laj cʼajtin i ñusʌntel lac mul tiʼ tojlel yañoʼ bʌ.

21. ¿Chuqui jiñi utsʼatax bʌ miʼ cajel ti talto bʌ qʼuin, i bajcheʼ mi lac mejlel ti chumtʌl ti tijicña ili ora quicʼot lac familia?

21 Jiñi Biblia miʼ chʼʌm tilel cabʌl ticʼojel chaʼan bajcheʼ yom miʼ chumtʌlob jiñi familia. Cheʼ jaʼel, miʼ taj ti tʼan jiñi tsijiʼ bʌ pañimil muʼ bʌ caj i chʼʌm tilel Dios yicʼot miʼ taj ti tʼan jaʼel chaʼan ili pañimil mi caj i bujtʼel ti tijicña bʌ i wiñicob Jehová (Apocalipsis [Revelación] 21:3, 4). ¡Wen utsʼatax miʼ cajel ti jiñi talto bʌ qʼuin! Pero ili ora jaʼel, mucʼʌch lac mejlel ti chumtʌl ti tijicña quicʼot lac familia mi mucʼʌch lac jacʼ cheʼ bajcheʼ miʼ subeñonla yaʼ ti Biblia.

^ parr. 15 Mi caj a taj ticʼojel chaʼan bajcheʼ yom maʼ cʌntan a walobilob yaʼ ti libro Aprendamos del Gran Maestro yaʼ ti cʌntesʌntel 32, melbil bʌ i chaʼan i testigojob Jehová.

^ parr. 18 Maʼañic mi caj i jacʼbeñob i tʼan i tat jiñi xcolelob mi woliʼ subentelob i mel am bʌ tiʼ contra i mandar Dios (Hechos 5:29).