۱.‏ کلید داشتن خانواده‌ای سعادتمند چیست؟‏

شادی و سعادت خانواده خواست یَهُوَه است.‏ او برای هر یک از اعضای خانواده نقشی تعیین کرده است و در کلامش آنان را برای ایفای نقششان راهنمایی می‌کند.‏ اگر هر یک از اعضای خانواده نقش خود را بداند و به نصایح خدا عمل کند نتیجه‌ای بسیار رضایت‌بخش حاصل خواهد شد.‏ عیسی گفت:‏ «خوشا به حال آنانی که کلام خدا را می‌شنوند و آن را حفظ می‌کنند.‏»—‏لوقا ۱۱:‏۲۸‏.‏

۲.‏ شادی و سعادت در خانواده به قبول چه موضوعی بستگی دارد؟‏

^۲ شادی و سعادت خانواده در گرو قبول یَهُوَه خدا به عنوان بانی و پایه‌گذار خانواده است.‏ عیسی،‏ یَهُوَه خدا را «پدر ما» خواند.‏ (‏متّیٰ ۶:‏۹‏)‏ خانواده وجودش را مدیون پدر آسمانی‌مان یَهُوَه خداست،‏ از این رو کلید سعادت آن نیز در دست اوست.‏ (‏اَفَسُسیان ۳:‏۱۴،‏ ۱۵‏)‏ پس دانستن اینکه خدا چه نقشی به هر یک از اعضای خانواده داده است بسیار اهمیت دارد.‏

۳.‏ به گفتهٔ کتاب مقدّس زندگی خانوادگی چگونه آغاز شد و چرا گفته‌های آن صحیح است؟‏

^۳ یَهُوَه خدا اوّلین مرد و زن یعنی آدم و حوّا را آفرید.‏ آنان را به عنوان زن و شوهر روی زمین تعیین کرد.‏ یَهُوَه محل زندگی آنان را بهشت،‏ باغی بسیار زیبا به نام عدن  قرار داد و به آنان گفت:‏ «بارور و کثیر شوید و زمین را پر سازید.‏» (‏پیدایش ۱:‏۲۶-‏۲۸؛‏ ۲:‏۱۸،‏ ۲۱-‏۲۴‏)‏ اینکه یَهُوَه بنیان‌گذار خانواده است قصه یا داستانی تخیّلی نیست.‏ عیسی نیز صحّت این مطالب را که در کتاب پیدایش آمده است تأیید کرد.‏ (‏متّیٰ ۱۹:‏۴،‏ ۵‏)‏ با اینکه دنیای امروز با آنچه خدا برای ما در نظر داشت بسیار فاصله دارد و ما با مشکلات زیادی روبرو هستیم،‏ اما هنوز هم می‌توانیم شادی را در خانواده و آرامش را در خانه برقرار کنیم.‏

۴.‏ الف)‏ هر عضو خانواده چگونه می‌تواند در شادی و آرامش خانواده سهیم باشد؟‏ ب)‏ چرا مطالعهٔ زندگی عیسی برای خانواده اهمیت دارد؟‏

^۴ هر یک از اعضای خانواده با سرمشق قرار دادن محبت یَهُوَه خدا می‌تواند در شادی و آرامش خانواده سهیم باشد.‏ (‏اَفَسُسیان ۵:‏۱،‏ ۲‏)‏ شاید بپرسید ما انسان‌های خاکی چگونه می‌توانیم اَعمال و رفتار خدا را که در آسمان است سرمشق قرار دهیم؟‏ یَهُوَه خدا با فرستادن نخستین مخلوقش به زمین این کار را برای ما ممکن ساخت.‏ (‏یوحنّا ۱:‏۱۴،‏ ۱۸‏)‏ زیرا زمانی که عیسی روی زمین بود تمام و کمال مانند پدرش،‏ یَهُوَه خدا عمل می‌کرد.‏ کسی که اَعمال،‏ رفتار و گفته‌های عیسی را می‌دید و می‌شنید به مانند این بود که یَهُوَه را دیده یا سخنان او را شنیده باشد.‏ (‏یوحنّا ۱۴:‏۹‏)‏ از این رو،‏ سرمشق قرار دادن عیسی به معنی سرمشق قرار دادن یَهُوَه خداست.‏ حال اگر هر یک از اعضای خانواده محبت عیسی را سرمشق خود قرار دهد،‏ سهم خود را در ایجاد آرامش و سعادت خانواده به جا آورده است.‏

۵،‏ ۶.‏ الف)‏ شوهران از رفتار عیسی با شاگردانش چه سرمشقی می‌گیرند؟‏ ب)‏ لازمهٔ اینکه خدا گناهان ما را ببخشد چیست؟‏

^۵ خدا می‌خواهد شوهران با همسرشان همان طور رفتار کنند که عیسی با شاگردانش رفتار می‌کرد.‏ کتاب مقدّس به شوهران می‌گوید همان طور که عیسی جماعت را محبت کرد و جان خود را برای آن داد شوهران نیز باید زنان خود را محبت نمایند.‏ کتاب مقدّس چنین ادامه می‌دهد مردان باید همسرشان را مثل بدن خود محبت نمایند.‏ مردی که به همسر خود محبت نماید در واقع به خود محبت می‌نماید.‏ زیرا هیچ کس به بدن خود آسیب نمی‌رساند بلکه از آن مراقبت و نگهداری می‌کند.‏ همان طور که عیسی از جماعت مراقبت و نگهداری می‌کند.‏—‏اَفَسُسیان ۵:‏۲۳،‏ ۲۵-‏۲۹‏.‏

 ^۶ شوهران می‌توانند از محبتی که عیسی به شاگردانش داشت سرمشق گیرند.‏ عیسی شاگردانش را «تا به آخر محبت نمود.‏» با اینکه آنان خطا و اشتباهات زیادی مرتکب می‌شدند اما عیسی همواره به آن‌ها محبت می‌کرد،‏ حتی حاضر شد جانش را برای آنان فدا کند.‏ (‏یوحنّا ۱۳:‏۱؛‏ ۱۵:‏۱۳‏)‏ در کتاب مقدّس به شوهران تأکید شده است که به همسران خود محبت نمایند و به آن‌ها غضب و تندی نکنند.‏ (‏کُولُسیان ۳:‏۱۹‏)‏ چه اصلی به شوهران کمک می‌کند این پند کتاب مقدّس را همیشه حتی در مواقعی که همسرشان خطا یا اشتباهی مرتکب می‌شود به کار بندند.‏ این موضوع را باید به خاطر داشت که هیچ کس از خطا و اشتباه به دور نیست و برای اینکه بخشش خدا شامل حالش شود خود نیز باید خطا و اشتباهات دیگران را ببخشد.‏ ‏(‏متّیٰ ۶:‏۱۲،‏ ۱۴،‏ ۱۵ خوانده شود.‏)‏ پس شوهران باید اشتباهات خود را به یاد آورند و در نظر داشته باشند برای اینکه خدا آنان را ببخشد آنان نیز باید دیگران همین طور همسر خود را ببخشند.‏ طبعاً این امر برای زنان هم صادق است و آنان نیز باید از خود گذشت و بخشش نشان دهند.‏ در اینجا به صحّت این گفته می‌رسیم که ازدواج موفق،‏ پیوند دو انسان باگذشت است.‏

۷.‏ عیسی به چه نکته‌ای توجه می‌کرد و شوهران چگونه می‌توانند او را نمونه خود قرار دهند؟‏

^۷ عیسی به فکر شاگردانش بود و به آن‌ها توجه نشان می‌داد.‏ شوهران نیز باید با همسر خود چنین باشند.‏ عیسی همواره به محدودیت‌ها و نیازهای جسمی شاگردانش توجه داشت.‏ به عنوان مثال،‏ در کتاب مقدّس می‌خوانیم زمانی که آن‌ها خسته بودند عیسی از آنان خواست به جایی خلوت بروند و کمی استراحت کنند.‏ (‏مَرقُس ۶:‏۳۰-‏۳۲‏)‏ شوهران نیز باید ملاحظهٔ همسرشان را بکنند.‏ کتاب مقدّس زنان را «ظروف ضعیف‌تر» نامیده است و خطاب به شوهران می‌گوید که با آنان با احترام رفتار کنند.‏ در مقابلِ خدا زن و مرد هر دو به یک میزان از عطیهٔ نجات و زندگی ابدی برخوردارند.‏ (‏۱پِطْرُس ۳:‏۷‏)‏ شوهران باید همواره به یاد داشته باشند خصوصیتی که یک شخص را در نظر خدا عزیز و گرانقدر می‌سازد وفاداری است نه زن یا مرد بودن.‏—‏مزمور ۱۰۱:‏۶‏.‏

۸.‏ الف)‏ چرا می‌توان گفت مردی که همسر خود را محبت نماید خود را محبت می‌نماید؟‏ ب)‏ در زندگی زناشویی «یک تن» بودن را چگونه توضیح می‌دهید؟‏

^۸ به نوشتهٔ کتاب مقدّس مردی که همسر خود را محبت نماید خود را محبت می‌نماید.‏ زیرا همان طور که عیسی گفت زن و مرد بعد از ازدواج دو تن نیستند «بلکه یک تن هستند.‏» (‏متّیٰ ۱۹:‏۶‏)‏ پس باید رابطهٔ جنسی‌شان را به زندگی زناشویی خود محدود نمایند.‏ (‏امثال ۵:‏۱۵-‏۲۱؛‏ عبرانیان ۱۳:‏۴‏)‏ این کار در صورتی ممکن است که زن و مرد هر  کدام با ازخودگذشتگی در پی رفع احتیاجات و نیازهای دیگری باشد.‏ (‏۱قُرِنتیان ۷:‏۳-‏۵‏)‏ تذکر کتاب مقدّس در این خصوص درخور توجه است که می‌گوید هیچ انسانی به بدن خود آسیب نمی‌رساند بلکه از آن مراقبت و نگهداری می‌کند.‏ شوهر خوب،‏ زن خود را مثل خود دوست دارد و همواره به خاطر دارد که باید به سَروَرش عیسی مسیح،‏ در خصوص اَعمالش پاسخگو باشد.‏—‏اَفَسُسیان ۵:‏۲۹؛‏ ۱قُرِنتیان ۱۱:‏۳‏.‏

۹.‏ در فیلِپّیان ۱:‏۸ به چه خصوصیتی از عیسی اشاره شده است،‏ چرا شوهران باید در مقابل زنان خود چنین خصوصیتی نشان دهند؟‏

^۹ پولُس رسول در یکی از نامه‌های خود به عواطف گرم و صمیمی عیسی مسیح اشاره کرد.‏ (‏فیلِپّیان ۱:‏۸‏)‏ رفتار ملایم و محبت‌آمیز عیسی برای زنانی که به او ایمان آورده بودند بسیار گیرا و خوشایند بود.‏ (‏یوحنّا ۲۰:‏۱،‏ ۱۱-‏۱۳،‏ ۱۶‏)‏ زنان خواهان چنین خصوصیات و عواطفی از شوهرانشان هستند.‏

۱۰.‏ عیسی چه الگویی برای زنان گذاشته است؟‏

^۱۰ خانواده یک سازمان کوچک است.‏ از این رو،‏ برای اینکه آرامش در آن برقرار باشد نیاز به سرپرست دارد.‏ حتی عیسی هم سرپرستی دارد که باید خود را تابع او سازد.‏ در کتاب مقدّس نیز آمده است «سر مسیح،‏ خدا» و «سر زن،‏ مرد» است.‏ (‏۱قُرِنتیان ۱۱:‏۳‏)‏ در واقع کتاب مقدّس برای هر کس سرپرست و رهبری تعیین کرده است.‏ عیسی با تسلیم کردن خود در مقابل رهبری خدا،‏ سرمشق خوبی از اطاعت برای همه گذاشت.‏

۱۱.‏ زنان باید نسبت به شوهران خود چه رفتاری داشته باشند و نتیجهٔ چنین رفتاری چه می‌تواند باشد؟‏

^۱۱ مردان به دلیل ناکاملی‌شان خطا می‌کنند،‏ به همین دلیل اغلب وظیفهٔ رهبری خانواده را به صورت ایده‌آل انجام نمی‌دهند.‏ با وجود این،‏ زن نباید اَعمال شوهر خود را کوچک شمارد و او را تحقیر نماید یا سعی کند رهبری را در دست خود گیرد.‏ زنان باید به خاطر داشته باشند که ملایمت و بردباری در نظر خدا خصوصیاتی بسیار پرارزش است.‏ (‏۱پِطْرُس ۳:‏۴‏)‏ زنان با در پیش گرفتن چنین روحیه و رفتاری،‏ راحت‌تر می‌توانند خود را مطیع سازند و حتی در شرایط سخت نیز قانون خدا را فراموش نکنند و به این شکل خدا را خوشنود نمایند.‏ افزون بر این،‏ کتاب مقدّس می‌گوید:‏ ‹زن باید شوهر خود را احترام نماید.‏› (‏اَفَسُسیان ۵:‏۳۳‏)‏ اما اگر شوهر،‏ مسیح را به عنوان سَروَر خود نشناسد چطور؟‏ کتاب مقدّس از زنان می‌خواهد که شوهران خود را اطاعت  کنند تا اگر شوهرشان به کلام خدا ایمان نیاورد رفتار آنان شوهر را به اطاعت از کلام برانگیزد.‏ زیرا شاهد رفتار خوب و بااحترام آنان هستند.‏—‏۱پِطْرُس ۳:‏۱،‏ ۲‏.‏

۱۲.‏ چرا ابراز عقیده‌ای توأم بااحترام برای زنان،‏ بی‌احترامی به شوهرشان محسوب نمی‌شود؟‏

^۱۲ زنان باید احترام شوهر خود را حفظ کنند.‏ اما این بدین معنی نیست که اگر نظری متفاوت نسبت به شوهرشان دارند ابراز نکنند.‏ اگر یک زن نظر خود را به شوهرش بجا و سنجیده بیان کند به او بی‌احترامی نکرده است؛‏ حال می‌خواهد شوهرش هم‌ایمان او باشد یا نباشد.‏ در صورتی که نظر او صحیح باشد و شوهرش آن را به کار بندد،‏ تمام خانواده از آن بهره خواهند برد.‏ به عنوان مثال،‏ سارا همسر ابراهیم راه‌حلی برای مشکلی که در خانه پیش آمد،‏ یافته بود.‏ ابراهیم با نظر زنش سارا موافق نبود.‏ خدا به ابراهیم گفت:‏ «سخن او را بشنو.‏» ‏(‏پیدایش ۲۱:‏۹-‏۱۲ خوانده شود.‏)‏ البته زن باید تصمیمات شوهرش را در صورتی که مغایر با اصول خدا نباشد،‏ بپذیرد و از آن پشتیبانی کند و به این ترتیب اطاعتش را از او نشان دهد.‏—‏اَعمال ۵:‏۲۹؛‏ اَفَسُسیان ۵:‏۲۴‏.‏

۱۳.‏ الف)‏ تیطُس ۲:‏۴،‏ ۵ انجام چه اَعمالی را به زنان متأهل تأکید می‌کند؟‏ ب)‏ کتاب مقدّس در خصوص جدایی و طلاق چه می‌گوید؟‏

^۱۳ زنان مسئولیت‌های فراوانی در خانه به عهده دارند.‏ به نوشتهٔ کتاب مقدّس آنان باید به شوهر و فرزندان خود محبت ورزند،‏ از شوهران خود اطاعت نمایند و سنجیده و باتدبیر رفتار کنند،‏ همچنین کدبانو،‏ نیکو و پاکدامن باشند.‏ (‏تیطُس ۲:‏۴،‏ ۵‏)‏ همسر و مادری که چنین رفتاری داشته باشد محبت و احترامی عمیق به دست خواهد آورد.‏ ‏(‏امثال ۳۱:‏۱۰،‏ ۲۸ خوانده شود.‏)‏ با توجه به این موضوع که ازدواج پیوند دو انسان ناکامل است ممکن است در برخی شرایط سخت،‏ به جدایی یا طلاق بینجامد.‏ بر اساس کتاب مقدّس تنها در مواردی خاص جدایی امکان‌پذیر است.‏ جدایی موضوعی بسیار جدّی است و نباید آن را آسان گرفت.‏ کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «زن از شوهر خود جدا نشود .‏ .‏ .‏ مرد نیز زن خود را جدا نسازد.‏» (‏۱قُرِنتیان ۷:‏۱۰،‏ ۱۱‏)‏ در خصوص طلاق نیز کتاب مقدّس تنها در صورت زنا آن را جایز می‌شمارد.‏—‏متّیٰ ۱۹:‏۹‏.‏

۱۴.‏ رفتار عیسی با کودکان چگونه بود،‏ والدین باید به کدام نیاز از فرزندان خود توجهی خاص نشان دهند و آن را تأمین کنند؟‏

^۱۴ رفتار عیسی با کودکان الگوی خوبی برای والدین است.‏ هنگامی که شاگردان عیسی مانع نزدیک شدن کودکان به او شدند،‏ او گفت:‏ «بگذارید که بچه‌های کوچک  نزد من آیند و ایشان را مانع نشوید.‏» در ادامه کتاب مقدّس می‌گوید که عیسی «ایشان را در آغوش کشید و دست بر ایشان نهاده،‏ برکت داد.‏» (‏مَرقُس ۱۰:‏۱۳-‏۱۶‏)‏ عیسی برای کودکان وقت می‌گذاشت.‏ پس چقدر بیشتر شما والدین باید برای فرزندان خود وقت بگذارید.‏ نباید تصوّر کنید اختصاص دادن زمانی کوتاه در طول روز برای آنان کفایت می‌کند.‏ فرزندانتان نیاز دارند که شما با آنان باشید و برایشان وقت کافی بگذارید.‏ یَهُوَه مسئولیت تعلیم فرزندان را به والدین سپرده است به همین دلیل والدین برای تعلیم آن‌ها باید وقت کافی صرف کنند.‏—‏تثنیه ۶:‏۴-‏۹ خوانده شود.‏

۱۵.‏ والدین برای محافظت از فرزندانشان چه باید بکنند؟‏

^۱۵ شرارت در دنیا رو به فزونی است و وضعیت روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود.‏ والدین موظفند آگاهی لازم را در مورد این دنیای فاسد و افرادی که می‌خواهند به فرزندانشان صدمه رسانند به آنان بدهند.‏ این موضوع صدمات جنسی را نیز در بر می‌گیرد.‏ والدین باید فرزندان خود را در مقابل خطرات مختلف حفظ کنند.‏ عیسی با مهربانی و علاقه شاگردانش را «فرزندان» نامید.‏ توجه کنید او چگونه آنان را حفظ کرد؛‏ زمانی که دستگیر شد و تا اعدام فاصلهٔ چندانی نداشت،‏ راه گریز را برای شاگردانش مهیا کرد.‏ (‏یوحنّا ۱۳:‏۳۳؛‏ ۱۸:‏۷-‏۹‏)‏ والدین باید در خصوص حیله‌ها و وسوسه‌های شیطان هوشیار باشند زیرا این موجود پلید و حیله‌گر قصد صدمه زدن به فرزندانشان را دارد.‏ این وظیفهٔ شما والدین است که فرزندانتان را از  پیش آگاه و هوشیار سازید.‏ * (‏۱پِطْرُس ۵:‏۸‏)‏ فرزندان هیچ‌گاه به شدّت امروز در معرض آسیب‌های بدنی،‏ روحانی و اخلاقی نبوده‌اند.‏

۱۶.‏ وقتی شاگردان عیسی خطایی مرتکب می‌شدند عیسی چطور عمل می‌کرد،‏ و والدین از رفتار عیسی چه درسی می‌گیرند؟‏

^۱۶ شب قبل از مرگ عیسی شاگردانش در مورد اینکه چه کسی در میان آن‌ها بزرگ‌تر است با هم به مشاجره پرداختند.‏ عیسی به جای خشمگین شدن با سخنان و اَعمال خود،‏ محبتش را به آنان نشان داد.‏ (‏لوقا ۲۲:‏۲۴-‏۲۷؛‏ یوحنّا ۱۳:‏۳-‏۸‏)‏ شما  والدین می‌توانید برای تربیت فرزندانتان عیسی را نمونهٔ خود قرار دهید.‏ درست است که فرزندان نیاز به تأدیب و تذکر دارند،‏ اما این کار باید همواره به انصاف و حد مناسب انجام گیرد.‏ هیچ گاه از روی عصبانیت و خشم فرزندانتان را تنبیه نکنید.‏ قطعاً شما نمی‌خواهید سخنی بی‌فکر به زبان آرید و به این شکل مثل «ضرب شمشیر» روحیهٔ فرزندتان را جریحه‌دار سازید.‏ (‏اِرْمیا ۳۰:‏۱۱؛‏ امثال ۱۲:‏۱۸‏)‏ تأدیب نباید خاطره‌ای تلخ در ذهن فرزند به جا گذارد بلکه باید طوری باشد که فرزند شما در آینده از آن به عنوان عملی شایسته و پسندیده یاد کند.‏—‏اَفَسُسیان ۶:‏۴؛‏ عبرانیان ۱۲:‏۹-‏۱۱‏.‏

۱۷.‏ عیسی چه سرمشق کاملی برای فرزندان به جا گذاشت؟‏

^۱۷ آیا فرزندان هم می‌توانند رفتار عیسی را سرمشق خود قرار دهند؟‏ بلی،‏ عیسی در خصوص اطاعت از والدین نمونهٔ خوبی برای فرزندان به جا گذاشت.‏ عیسی گفت:‏ «آنچه پدرم مرا تعلیم داد تکلّم می‌کنم.‏» او اضافه کرد:‏ «زیرا که من همیشه کارهای پسندیدهٔ او را به جا می‌آورم.‏» (‏یوحنّا ۸:‏۲۸،‏ ۲۹‏)‏ عیسی مطیع پدر آسمانی‌اش بود.‏ کتاب مقدّس نیز از فرزندان می‌خواهد که والدینشان را اطاعت کنند.‏ ‏(‏اَفَسُسیان ۶:‏۱-‏۳ خوانده شود.‏)‏ عیسی در زمان کودکی‌اش اگر چه انسانی کامل بود از والدین انسانی‌اش یوسف و مریم که ناکامل بودند اطاعت می‌کرد.‏ اطاعت عیسی قطعاً در شادی و آرامش تک‌تک اعضای خانوادهٔ او مؤثر بود.‏—‏لوقا ۲:‏۴،‏ ۵،‏ ۵۱،‏ ۵۲‏.‏

۱۸.‏ چرا عیسی همواره از پدر آسمانی‌اش اطاعت می‌کرد،‏ و اطاعت فرزندان از والدین دل چه کسی را شاد می‌کند؟‏

^۱۸ فرزندان باید سعی کنند به الگوی کامل خود،‏ عیسی مسیح شبیه‌تر شوند و به این ترتیب رضایت و شادی والدینشان را فراهم آورند.‏ بدیهی است که در بعضی موارد اطاعت از والدین برای جوانان مشکل است اما این خواست خداست که آنان از والدینشان اطاعت کنند.‏ (‏امثال ۱:‏۸؛‏ ۶:‏۲۰‏)‏ عیسی تحت هر شرایطی،‏ حتی شرایط دشوار از پدر آسمانی‌اش اطاعت کرد.‏ یک بار زمانی که خواستِ خدا بر این بود که او کاری بسیار سخت انجام دهد گفت:‏ «این پیاله [درخواست] را از من بگردان.‏» با این حال عیسی خواست خدا را به انجام رساند چون می‌دانست که خدا می‌داند بهترین راه برای او چیست.‏ (‏لوقا ۲۲:‏۴۲‏)‏ اگر فرزندان اطاعت از  والدینشان را بیاموزند نه فقط والدینشان بلکه پدر آسمانی‌شان را هم بسیار خوشنود می‌سازند.‏ *‏—‏امثال ۲۳:‏۲۲-‏۲۵‏.‏

۱۹.‏ الف)‏ شیطان فرزندان ما را چگونه وسوسه می‌کند؟‏ ب)‏ رفتار غیراخلاقی فرزندان چه اثری روی والدین دارد؟‏

^۱۹ شیطان،‏ حتی عیسی را وسوسه کرد.‏ ما می‌توانیم مطمئن باشیم که او فرزندان ما را نیز وسوسه خواهد کرد.‏ (‏متّیٰ ۴:‏۱-‏۱۰‏)‏ مقابله با فشار همسن و سالان بسیار مشکل است.‏ شیطان نیز از این حربه برای صدمه زدن به جوانان استفاده می‌کند.‏ پس چقدر مهم است که مراقب باشیم فرزندانمان با افراد نادرست معاشرت نداشته باشند.‏ (‏۱قُرِنتیان ۱۵:‏۳۳‏)‏ معاشرت دِینَه،‏ دختر یعقوب با کسانی که یَهُوَه را پرستش نمی‌کردند مشکلات فراوانی برای وی و خانواده‌اش به همراه آورد.‏ (‏پیدایش ۳۴:‏۱،‏ ۲‏)‏ تصوّرش را بکنید برای یک خانواده چقدر دردناک و سخت است اگر یکی از اعضای خانواده به انحراف کشیده شود و در دام رابطهٔ غیراخلاقی جنسی بیفتد!‏—‏امثال ۱۷:‏۲۱،‏ ۲۵‏.‏

۲۰.‏ برای اینکه از زندگی خانوادگی‌مان لذّت ببریم وظیفهٔ هر یک از اعضای خانواده چیست؟‏

^۲۰ به کار بستن تعالیم کتاب مقدّس،‏ تحمّل و مقابله با مشکلات خانوادگی را سهل‌تر می‌سازد.‏ در حقیقت به‌کارگیری نصایح کتاب مقدّس کلید داشتن خانواده‌ای  سعادتمند است.‏ شوهران،‏ به همسران خود محبت کنید و با آنان همان طور رفتار کنید که عیسی با شاگردانش رفتار می‌کرد.‏ زنان،‏ خود را تابع شوهرانتان نمایید و از نمونهٔ زنی که در امثال ۳۱:‏۱۰-‏۳۱ آمده پیروی کنید.‏ والدین،‏ فرزندان خود را آموزش دهید.‏ (‏امثال ۲۲:‏۶‏)‏ پدران،‏ خانوادهٔ خود را به خوبی رهبری و سرپرستی کنید.‏ (‏۱تیموتاؤس ۳:‏۴،‏ ۵؛‏ ۵:‏۸‏)‏ فرزندان،‏ از والدینتان اطاعت کنید.‏ (‏کُولُسیان ۳:‏۲۰‏)‏ البته نباید فراموش کرد،‏ هیچ یک از اعضای خانواده کامل نیست و همهٔ آنان خطا و اشتباه می‌کنند.‏ پس متواضع باشید و از یکدیگر طلب بخشش کنید.‏

۲۱.‏ چه چشم‌انداز زیبایی در انتظار ماست،‏ و ما اکنون چگونه می‌توانیم از زندگی خانوادگی خود لذّت ببریم؟‏

^۲۱ بدرستی که کتاب مقدّس راهنمای خوبی برای زندگی خانوادگی است و شامل نصایح باارزشی در این خصوص می‌باشد.‏ به علاوه،‏ کتاب مقدّس به ما تعلیم می‌دهد که یَهُوَه در آینده زمین را بهشت خواهد ساخت و در آن دنیای جدید پرستندگان او با شادی و خوشی زندگی خواهند کرد.‏ (‏مکاشفه ۲۱:‏۳،‏ ۴‏)‏ چه چشم انداز زیبایی!‏ حتی امروز هم می‌توانیم با به کار بستن راهنمایی‌های خدا که در کلامش آمده،‏ طعم خوش سعادت و آرامش را در زندگی خانوادگی‌مان حس کنیم و از آن لذّت بریم.‏