1. Mbaʼépa jajapovaʼerã javyʼa hag̃ua ñande rogapýpe?

ÑANDEJÁRA JEHOVÁ oipota javyʼa ñande rogapýpe. Upévare Iñeʼẽ, la Biblia, ohechauka mbaʼépa ojapovaʼerã umi oĩva peteĩ famíliape, ha omombeʼu mbaʼépa ohaʼarõ chuguikuéra. Peteĩ família ojapóva Ñandejára heʼíva osẽ porãta katuete. Jesús heʼihaguéicha: ‘Ovyʼa [...] umi ohendúva Ñandejára ñeʼẽ ha ojapóva’ (Lucas 11:28).

2. Mbaʼépa jahechakuaavaʼerã javyʼa hag̃ua ñande rogapýpe?

² Javyʼa hag̃ua ñande rogapýpe, jahechakuaavaʼerã Jehová omoñepyrũhague pe família, ha Jesús voi heʼivaʼekue hese haʼeha ñande “Ru” (Mateo 6:9). Añetehápe opa família ko Yvy ape ári oĩ ñande Ru yvagapegua oipotahaguére, ha upévare haʼe oikuaa mbaʼépa ombovyʼa chupekuéra (Efesios 3:14, 15). Upéicharõ, mbaʼépa heʼi la Biblia jajapovaʼerãha ñande rogapýpe?

3. Mbaʼéichapa heʼi la Biblia oñepyrũhague pe família, ha mbaʼérepa jaikuaa upéva añeteha?

³ Jehová ojapovaʼekue umi yvypóra ypykue, Adán ha Évape, ha ombojoaju chupekuéra ména ha tembirekóramo. Omoĩ chupekuéra oiko hag̃ua peteĩ paraíso iporãvape, pe hardín de  Edénpe, ha heʼi chupekuéra oguereko hag̃ua mitã. “Peñemoña ha peñemboheta ha pemyenyhẽ ko yvy”, heʼivaʼekue Jehová (Génesis 1:26-28; 2:18, 21-24). Kóva ndahaʼéi peteĩ jeʼe reínte. Jesús ohechaukavaʼekue añeteha pe família oñepyrũhague Génesis heʼiháicha (Mateo 19:4, 5). Ñambohováiramo jepe koʼág̃a heta provléma ha ndajaikói Ñandejára oipotahaguéicha iñepyrũme, jahecháta ikatuha gueteri javyʼa ñande rogapýpe.

4. a) Mbaʼéichapa ikatu ñaipytyvõ oĩ hag̃ua vyʼa ñande rogapýpe? b) Mbaʼérepa iporã jastudia Jesús rekove jaiko hag̃ua vyʼápe ñande rogaygua ndive?

⁴ Enterove ñaiméva peteĩ famíliape ñaipytyvõkuaa jaiko hag̃ua vyʼápe. Upearã jajoayhuvaʼerã Ñandejára ojapoháicha (Efesios 5:1, 2). Péro, mbaʼéichapa jajapóta upéva ndaikatúiramo jahecha chupe? Upéva añete, péro ikatu jaikuaa chupe ombouhaguére Itaʼýra ypykue ko Yvy ape ári (Juan 1:14, 18). Ko Taʼýra, Jesucristo, ojapovaʼekue opa mbaʼe Itúvaicha. Upévare ojehecha ha oñehendu vove Jesúspe haʼete voi oñeiméva Jehová ndive (Juan 14:9). Upéicharõ, ñaaprende rupi Jesús mborayhúgui ha jajapo haʼéicha, ñaipytyvõta ñande rogapýpe oĩve hag̃ua vyʼa.

5, 6. a) Mbaʼéichapa Jesús oguerekovaʼekue hemimboʼekuérape, ha upéicha omoĩ peteĩ ehémplo menakuérape g̃uarã? b) Mbaʼépa jajapovaʼerã Ñandejára operdona hag̃ua ñande pekádo?

⁵ La Biblia heʼi peteĩ ména oguerekovaʼerãha hembirekópe Jesús oguerekohaguéicha hemimboʼekuérape. Jahechami la Biblia heʼíva: ‘Menakuéra, pehayhu meméke pene rembirekópe, Cristo ohayhuhaguéicha pe kongregasión ha oñemeʼẽ hese [...]. Kóicha avei menakuéra ohayhuvaʼerã hembirekópe ojehayhuháicha ijupe voi. Ohayhúva hembirekópe ojehayhu ijupe voi, ndaipórigui arakaʼeve peteĩ ndaijaʼéiva hetére; omongaru ha oñangareko uvei hese, ojapoháicha avei Cristo pe kongregasión rehe’ (Efesios 5:23, 25-29).

⁶ Jesús ohayhuvaʼekue ikongregasiónpe térã hemimboʼekuérape, ha upéva haʼe peteĩ ehémplo neporãva menakuérape  g̃uarã. Ha iñimperféktoramo jepe hikuái, Jesús ‘ohayhu chupekuéra ipaha peve’, omeʼẽ rupi hekove hesehapekuéra (Juan 13:1; 15:13). Upéicha avei, ojeʼe menakuérape: ‘Pehayhu meméke pene rembirekópe ha ani pendepochy vai hendivekuéra’ (Colosenses 3:19). Mbaʼépa oipytyvõta peteĩ ménape ojapo hag̃ua koʼápe heʼíva, ha koʼýte oiméramo hembireko sapyʼánte ndohechaukái iñakãguapyha? Imanduʼavaʼerã haʼe ojavyha avei ha tekotevẽha ojapo peteĩ mbaʼe Ñandejára operdona hag̃ua chupe. Ha mbaʼépa upéva? Haʼe operdona raẽ vaʼerã umi ojapóvape mbaʼe vai hese, ha umíva apytépe oĩ hembireko. Ha katuete, hembireko ojapovaʼerã avei upéicha (Mateo 6:12, 14, 15). Upévare ojeʼe: omendáva oiko porã hag̃ua oĩvaʼerã oñondive mokõi operdonakuaáva.

7. Mbaʼépa Jesús ohechakuaavaʼekue, ha mbaʼérepa upéva ehémplo menakuérape g̃uarã?

⁷ Menakuéra ohechavaʼerã avei mbaʼéichapa Jesús imbaʼerechakuaavaʼekue hemimboʼekuéra ndive. Haʼe ohechakuaavaʼekue mbaʼépa ikatu ojapo hikuái ha mbaʼépa oikotevẽ. Upévare, haʼekuéra ikaneʼõramo guare heʼi chupekuéra: ‘Peju, [...] pene añónte, ndaiporihápe avave ha pepytuʼumi’ (Marcos 6:30- 32). Upéicha avei ojehechakuaavaʼerã tembirekokuérape. La Biblia heʼi hesekuéra haʼeha ‘peteĩ váso ikangyvéva’ ha menakuérape ojejerure ‘omombaʼe’ hag̃ua hembirekópe. Mbaʼérepa upéva? Oñemeʼẽtagui mokõivépe, pe ména ha tembirekópe, ‘pe jeikove oñemereseʼỹva’ (1 Pedro 3:7). Menakuéra imanduʼavaʼerã Ñandejára ñanemombaʼeha, ndahaʼéi kuimbaʼe térã kuña haguére, síno ñandefielhaguére (Salmo 101:6).

8. a) Mbaʼérepa jaʼekuaa pe ména “ohayhúva hembirekópe ojehayhuha ijupe voi”? b) Mbaʼépa heʼise pe ména ha tembireko haʼeha ‘peteĩ toʼo añónte’?

⁸ La Biblia heʼi peteĩ ména “ohayhúva hembirekópe ojehayhuha ijupe voi”. Upéicha, pórke ‘ndahaʼevéima mokõi, síno peteĩ toʼo añónte’, Jesús heʼihaguéicha (Mateo 19:6). Upévare umi omendáva nomañaivaʼerã ótrore (Proverbios 5:15-21; Hebreos 13:4). Upearã, haʼekuéra ojepyʼapyvaʼerã hembireko térã iména oikotevẽvare, ndahaʼéi ijehénte (1 Corintios 7:3-5). Iporã  ñanemanduʼa ko mbaʼére: “ndaipóri arakaʼeve peteĩ ndaijaʼéiva hetére; omongaru ha oñangareko uvei hese”. Upéicharõ, menakuéra ohayhuvaʼerã hembirekópe ojehayhuháicha ijupe, ha imanduʼavaʼerã oĩtaha rresponsávle pe ojapóvare Jesucristo renondépe, pe omoakãva chupekuéra (Efesios 5:29; 1 Corintios 11:3).

9. Mbaʼéguipa oñeʼẽ Filipenses 1:8, ha mbaʼérepa menakuéra ohechaukavaʼẽra upéva?

⁹ Pe apóstol Pablo oñeʼẽvaʼekue pe Jesucristo mborayhu kunuʼũgui (Filipenses 1:8). Oguerekógui koichagua mborayhu Jesús oporomokunuʼũvaʼekue ha umi oĩva hendive oñeñandu porã. Umi kuña oĩva hemimboʼekuéra apytépe ovyʼavaʼekue hendive otrata porãgui chupekuéra (Juan 20:1, 11-13, 16). Upéicha avei tembirekokuéra oipota iména omokunuʼũ chupekuéra.

10. Mbaʼeichagua ehémplopa omoĩ Jesús tembirekokuérape?

¹⁰ Pe família ojogua peteĩ organisasiónpe, ha ombaʼapo porã hag̃ua oikotevẽ peteĩ omoakãva. Jesús jepe oguereko peteĩ omoakãva chupe ha oñemoĩ ipoguýpe. ‘Crístope omoakã Ñandejára’, upéicha avei ‘pe kuñáme omoakã pe kuimbaʼe’ (1 Corintios 11:3). Jesús oheja Ñandejára omoakã chupe, ha upéva haʼe peteĩ ehémplo iporãva, enterove jaguerekógui peteĩ ñanemoakãva.

11. Mbaʼéichapa pe tembireko ohechavaʼerã iménape, ha mbaʼépa ikatu ohupyty upévare?

¹¹ Iñimperfékto rupi, menakuéra ojavy ha pyʼỹi nomoakãporãi hogapy. Upéva oikóramo, mbaʼépa ojapovaʼerã pe tembireko? Haʼe noñeʼẽvaivaʼerãi iménare ha noñehaʼãivaʼerã omoakã hogapy. Iporã pe tembireko imanduʼa Ñandejára omombaʼeha pe akãguapy ha pyʼaguapy (1 Pedro 3:4). Oguerekóramo umi mbaʼe, ndahasymoʼãi pe tembirekópe oñemoĩ iména poguýpe, ijetuʼuvéramo jepe. Avei la Biblia heʼi: ‘Pe tembireko oguerekovaʼerã tuicha rrespéto iménare’ (Efesios 5:33). Péro, mbaʼépa oikóta pe ména ndohejáiramo  Cristo omoakã chupe? La Biblia heʼi tembirekokuérape: ‘Peñemoĩvaʼerã pene ména poguýpe, ikatu hag̃uáicha oĩrõ naiñeʼẽrendúiva pe ñeʼẽme, oñegana chupekuéra ojeʼeʼỹre mbaʼeve pe hembireko ojapóva rupi, ohechágui pende reko potĩha tuicha rrespéto reheve’ (1 Pedro 3:1, 2).

12. Mbaʼérepa ndojapovaimoʼãi pe tembireko heʼikuaáramo iménape mbaʼépa opensa?

¹² Sapyʼánte ikatu pe tembireko nog̃uahẽi peteĩ ñeʼẽme iména ndive, haʼéramo jepe kristiáno. Péro pe tembireko ndojapovaimoʼãi heʼikuaáramo iménape mbaʼépa opensa. Pe heʼíva ikatu oĩ porã, ha ifamíliape g̃uarã iporãta iména ohendúramo chupe. La Biblia omombeʼu Sara heʼihague Abrahánpe mbaʼéichapa ikatu osolusiona peteĩ provléma oĩva hogapýpe. Jepe Abrahánpe ndogustái upe Sara heʼíva, Ñandejára heʼi chupe: ‘Ehendu iñeʼẽ’ (Génesis 21:9-12). Péro, pe ména odesidíramo peteĩ mbaʼe ndojoavýiva Ñandejára heʼíva ndive, pe tembireko oñemoĩ iména poguýpe ha ojapo pe heʼíva (Hechos 5:29; Efesios 5:24).

13. a) Mbaʼépa omokyreʼỹ Tito 2:4, 5 ojapo hag̃ua tembirekokuéra? b) Mbaʼépa heʼi la Biblia pe separasión ha divórsiogui?

¹³ Pe tembireko ojapóva tuicha oipytyvõ ifamília oiko porã hag̃ua. La Biblia heʼi umi kuña omendávape ‘ohayhu hag̃ua iménape, ohayhu imembykuérape, iñakãguapy, heko potĩ, ombaʼapo kyreʼỹ hógape, ipyʼaporã ha oñemoĩ hag̃ua iména poguýpe’ (Tito 2:4, 5). Pe tembireko ha sy ojapóva koʼã mbaʼe ojehayhúta ha oñemombaʼéta hogapýpe (Proverbios 31:10, 28). Péro, pe ména ha tembireko iñimperfékto rupi, ikatu oĩ umi situasión ijetuʼuetereíva ogueraháva pe separasión térã divórsiope. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi mbaʼérepa ikatu sapyʼánte umi omendáva ojopoi. Upéicharõ jepe, pe separasión ndahaʼéi vyrorei. La Biblia heʼi: ‘Pe tembireko ndohejaivaʼerã iménape; [...] ha pe ména ndohejaivaʼerã hembirekópe’ (1 Corintios 7:10, 11). Avei, la Bíbliape heʼi oĩramo pe ñemoakãratĩ añoite ikatuha ojejapo divórsio (Mateo 19:9).

14. Mbaʼéichapa otratavaʼekue Jesús mitãnguérape, ha mbaʼépa oikotevẽ umi mitã ituvakuéragui?

¹⁴ Jesús omoĩ tuvakuérape ehémplo neporãva ohechaukávo mbaʼéichapa oguerekovaʼerã itaʼyrakuérape. Oĩrõ guare umi ndoipotáiva mitãnguéra oñemoag̃ui Jesús rehe, haʼe heʼi chupekuéra: ‘Peheja umi mitã tou che rendápe, ani pejokosétei’. La Biblia omombeʼu upérõ haʼe ‘ohupi umi mitã ijyva ári ha oñemoĩ ovendesi chupekuéra omoĩvo ipo hiʼarikuéra’ (Marcos 10:13-16). Jesús ohasavaʼekue tiémpo umi mitã ndive. Upéicharõ, naiporãipa rehasa avei tiémpo ne família ndive? Haʼekuéra oikotevẽ remeʼẽ chupekuéra heta tiémpo ndahaʼéi michĩmínte. Tekotevẽterei remboyke tiémpo remboʼe hag̃ua chupekuéra, upéva Jehová ojerure tuvakuérape (Deuteronomio 6:4-9).

15. Mbaʼépa ikatu tuvakuéra ojapo oñangareko hag̃ua itaʼyrakuérare?

¹⁵ Ko múndo ivaive ohóvo. Upévare mitãnguéra oikotevẽ ituvakuéra oñangareko umi ojaposévagui mbaʼe vai hesekuéra, umíva apytépe oĩ umi mbaʼe tieʼỹ ojejapóva mitãre,  oñehenóiva abuso sexual. Jesús oñangarekovaʼekue hemimboʼekuérare, ha mborayhúpe ohenói chupekuéra ‘che raʼykuéra’. Ojejagarráramo guare Jesúspe, ha ojejuka mboyvemi, haʼe ohechavaʼekue hemimboʼekuéra ani hag̃ua ojejagarra avei (Juan 13:33; 18:7-9). Ha peẽ tuvakuéra, peñatendevaʼerã opa mbaʼe Satanás oñehaʼãvare ojapo ombyai hag̃ua pende raʼykuérape. Pehechauka porã vaʼerã chupekuéra umi mbaʼe vai ikatúva oiko hesekuéra (1 Pedro 5:8). * Neʼĩrava peichaite peve ojeapeligra mitãnguérape, físiko, espirituál ha moralménte.

16. Mbaʼépa omboʼe tuvakuérape pe Jesús ojapovaʼekue hemimboʼekuéra ojavy jave?

 ¹⁶ Pe pyhare Jesús omano mboyve, hemimboʼekuéra ojodiskutivaʼekue mávapa tuichave ijapytepekuéra. Ipochyrangue hendivekuéra, Jesús mborayhúpe omboʼe chupekuéra pe heʼíva ha ojapóvare (Lucas 22:24-27; Juan 13:3-8). Ha nde reguerekóramo mitã, mbaʼéichapa ikatu rejapo Jesús ojapohaguéicha rekorrehi jave chupekuéra? Añetehápe, haʼekuéra oikotevẽ ojekorrehi, péro kóva rejapovaʼerã ‘oñekotevẽha peve’ ha ani rejapo pochy reheve. Repensavaʼerã reñeʼẽ mboyve, upéicha umi mbaʼe eréva ndoikutumoʼãi chupekuéra ‘peteĩ espádaicha’ (Jeremías 30:11; Proverbios 12:18). Rekorrehivaʼerã pe mitã ohechakuaa hag̃uáicha oñekotevẽhague upéva (Efesios 6:4; Hebreos 12:9-11).

17. Mbaʼérepa Jesús haʼevaʼekue peteĩ ehémplo neporãva taʼyrakuérape g̃uarã?

¹⁷ Ikatúpa taʼyrakuéra oaprende Jesúsgui? Ikatu. Iñehémplo rupi, Jesús ohechauka taʼyrakuérape iñeʼẽrenduvaʼerãha ituvakuérape. Heʼivaʼekue: ‘Añeʼẽ uvei che Ru chemboʼehaguéicha [...], ajapógui katuete umi mbaʼe ombovyʼáva chupe’ (Juan 8:28, 29). Jesús iñeʼẽrenduhaguéicha Itúva yvagapeguápe, taʼyrakuéra avei iñeʼẽrenduvaʼerã ituvakuérape. Upéva la Biblia heʼi chupekuéra ojapo hag̃ua (Efesios 6:1-3). Jesús haʼéramo jepe peteĩ taʼýra perfékto, iñeʼẽrenduvaʼekue ituvakuérape, José ha María, ha haʼekuéra iñimperfektovaʼekue. Ko mbaʼe katuete oipytyvõnerakaʼe oĩ hag̃ua vyʼa hogapýpe (Lucas 2:4, 5, 51, 52).

18. Mbaʼérepa Jesús iñeʼẽrendu meme vaʼekue Itúva yvagapeguápe, ha mávapepa ombovyʼa taʼyrakuéra iñeʼẽrendúva ituvakuérape?

¹⁸ Mbaʼépa ikatu ojapo taʼyrakuéra ojoguave hag̃ua Jesúspe ha ombovyʼa ituvakuérape? Iñeʼẽrendu chupekuéra. Sapyʼánte umi mitã ikatu heʼi ko mbaʼe ijetuʼuha, péro Ñandejára ojerure chuguikuéra upéva (Proverbios 1:8; 6:20). Jesús iñeʼẽrendu meme vaʼekue Itúva yvagapeguápe, ojejopy vaivéramo jepe. Ojeruréramo guare chupe Ñandejára ojapo hag̃ua peteĩ mbaʼe  ijetuʼúva, Jesús heʼi: ‘Eipeʼa chehegui ko kópa’. Upéicha ojerure Itúvape oipeʼa hag̃ua chugui upe mbaʼe ojerurevaʼekue chupe. Upéicharõ jepe, Jesús ojapo pe Ñandejára ojerurevaʼekue, ohechakuaágui Itúva oikuaaha mbaʼépa iporãve (Lucas 22:42). Taʼyrakuéra iñeʼẽrendúva ombovyʼaiterei ituvakuérape, ha avei Jehovápe, Itúva yvagapegua (Proverbios 23:22- 25). *

19. a) Mbaʼéichapa Satanás otenta umi imitãvape? b) Mbaʼéichapa tuvakuéra oñeñandu ifamília ojapóramo mbaʼe vai?

¹⁹ Satanás otentavaʼekue Jesúspe, ha katuete otentáta avei umi imitãvape ojapo hag̃ua mbaʼe vai (Mateo 4:1-10). Upearã, Satanás ojevalekuaa umi mitã irũnguérare, oikuaágui upéva hasyha oñembohovái. Upévare umi mitã ndojeheʼaivaʼerã umi mbaʼe vai ojapóvare (1 Corintios 15:33). Dina, Jacob rajy, ojeheʼavaʼekue umi Jehovápe ndoadoráiva rehe, ha ko mbaʼe ogueru heta provléma (Génesis 34:1, 2). Ndépa repensáma mbaʼeichaitépa ombyasy peteĩ família oĩramo ijapytépe hoʼáva pe inmoralida seysuálpe, térã oguerekóva rrelasión seysuál omendaʼỹre? (Proverbios 17:21, 25).

20. Javyʼa hag̃ua ñande rogaygua ndive, mbaʼépa jajapovaʼerã enterove?

²⁰ Umi provléma jaguerekóva ñande rogapýpe ñambohovái porãvéta jajapóramo la Biblia heʼíva. Upéva haʼe pe mbaʼe iñimportantevéva javyʼa hag̃ua ñande rogaygua ndive. Upéicharõ, menakuéra pehayhúke pene rembirekópe, ha peguereko chupekuéra Jesús oguerekohaguéicha ikongregasiónpe. Tembirekokuéra, peñemoĩke pene ména poguýpe, ha pejapo pe tembireko katupyry ojapohaguéicha, oñemombeʼúva Proverbios 31:10-31 peve. Tuvakuéra, pehekomboʼéke pende raʼykuérape (Proverbios 22:6). Peẽ túva ‘pemoakãvaʼerã hekópe porã pende rogapy’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8). Ha peẽ taʼyrakuéra peneñeʼẽrendúke pende tuvakuérape (Colosenses 3:20). Ndaipórigui ojavyʼỹva peteĩ famíliape ñaneumildevaʼerã, ha jajerure perdón.

21. Mbaʼépa ñaneraʼarõ, ha mbaʼéichapa ikatu javyʼa ñande rogapýpe koʼág̃ama voi?

²¹ Añetehápe, la Biblia heʼi heta mbaʼe porã familiakuérape g̃uarã. Avei, ñanemboʼe Ñandejára múndo pyahúgui ha pe Paraísogui. Upérõ ko Yvy henyhẽta umi ovyʼa ha oadorávagui Jehovápe (Revelación 21:3, 4). Ajépa iporãite umi mbaʼe ñaneraʼarõva! Péro koʼág̃ama voi, ikatu javyʼa ñande rogapýpe jajapóramo Ñandejára heʼíva.