1. Ania ti tulbek ti naragsak a biag ti pamilia?

KAYAT ni Jehova a Dios a naragsak ti biag ti pamiliayo. Naglaon ti Biblia a Saona kadagiti balakad nga agpaay iti tunggal kameng ti pamilia, nga ilawlawagna ti kayat ti Dios nga akmen ti tunggal maysa. No itungpal dagiti kameng ti pamilia dagiti akemda a maitunos iti balakad ti Dios, makapnek unay ti resultana. Kinuna ni Jesus: “Naragsak dagidiay dumdumngeg iti sao ti Dios ken mangsalsalimetmet iti dayta!”—Lucas 11:28.

2. Ti kinaragsak ti pamilia agpannuray iti panangbigbigtayo iti ania?

² Ti kinaragsak ti pamilia agpannuray a nangnangruna iti panangbigbigtayo a ti pamilia ket urnos ni Jehova, daydiay inawagan ni Jesus iti “Amami.” (Mateo 6:9) Adda ti tunggal natauan a pamilia gapu iti nailangitan nga Amatayo—ken awan duadua nga ammona no ania ti mangparagsak kadagiti pamilia. (Efeso 3:14, 15) No kasta, ania ti isursuro ti Biblia maipapan iti akem ti tunggal kameng ti pamilia?

3. Ania ti kuna ti Biblia maipapan iti punganay ti natauan a pamilia, ken apay nga ammotayo a pudno ti ibagbagana?

³ Ni Jehova pinarsuana dagiti immuna a tao, da Adan ken Eva, ken pinagtiponna ida kas agassawa. Insaadna ida iti makaay-ayo  a paraiso a pagtaengan ditoy daga—ti minuyongan ti Eden—ken imbilinna nga aganakda. “Agbungakayo ken agadukayo ket punnuenyo ti daga,” kinuna ni Jehova. (Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Saan la a sarsarita daytoy, ta pinaneknekan ni Jesus a pudno ti kuna ti Genesis maipapan iti punganay ti natauan a pamilia. (Mateo 19:4, 5) Nupay adu dagiti parikut a sumangbay kadatayo ken saan a kas iti pinanggep ti Dios ti kasasaad ti biag ita, kitaentayo no apay a posible nga agbalin a naragsak ti pamilia.

4. (a) Kasano a makatulong ti tunggal kameng a mamagbalin iti pamilia a naragsak? (b) Apay a ti panangadal iti biag ni Jesus ket nakapatpateg iti kinaragsak ti pamilia?

⁴ Makatulong ti tunggal kameng a mamagbalin iti pamiliada a naragsak no tuladenda ti panagayat ti Dios. (Efeso 5:1, 2) Ngem kasano a matuladtayo ti Dios idinto ta ditay met makita? Mabalin a masursurotayo ti pannakilangen ni Jehova agsipud ta imbaonna ditoy daga ti inauna nga Anakna. (Juan 1:14, 18) Idi adda ditoy daga, daytoy nga Anak a ni Jesu-Kristo, nagsayaat ti panangtuladna iti nailangitan nga Amana, isu a kas man la ni Jehova ti kalanglangen ken dengdenggen idi dagiti nakakita ken immimdeng ken ni Jesus. (Juan 14:9) Gapuna, no sursuruentayo ti ayat nga impakita ni Jesus ken tuladentayo ti ulidan nga impaayna, makatulong ti tunggal maysa kadatayo a mamagbalin iti pamiliatayo a naragsak.

5, 6. (a) Kasano nga agserbi a pagwadan dagiti assawa a lallaki ti panangtrato ni Jesus iti kongregasion? (b) Ania ti masapul nga aramidentayo tapno mapakawan dagiti basoltayo?

⁵ Kuna ti Biblia a tratuen koma dagiti lallaki dagiti assawada a kas iti panangtrato ni Jesus kadagiti adalanna. Usigem daytoy a bilin ti Biblia: “Assawa a lallaki, itultuloyyo nga ayaten dagiti assawayo, no kasano a ti Kristo inayatna met ti kongregasion ken inyawatna ti bagina a maipaay iti dayta . . . Iti kastoy a pamay-an rebbeng a dagiti lallaki ayatenda dagiti assawada a kas kadagiti bukodda a bagi. Ti agayat iti asawana a babai ay-ayatenna ti bagina, ta awan pay a pulos ti tao a nanggura iti bukodna a lasag; no di ket taraonan ken ipatpategna dayta,  a kas met ti panangipateg ti Kristo iti kongregasion.”—Efeso 5:23, 25-29.

⁶ Ti panagayat ni Jesus iti kongregasion dagiti adalanna ket agserbi a perpekto a pagwadan kadagiti assawa a lallaki. Ni Jesus “inayatna ida agingga iti panungpalan,” nga insakripisiona ti biagna gapu kadakuada, uray no imperpektoda. (Juan 13:1; 15:13) Kasta met, nabalakadan dagiti assawa a lallaki: “Itultuloyyo nga ayaten dagiti assawayo ket dikay agpungtot a sipapait kadakuada.” (Colosas 3:19) Ania ti tumulong iti asawa a lalaki a mangyaplikar iti kasta a balakad, nangruna no agbiddut ti asawana? Rumbeng a laglagipenna dagiti bukodna a biddut ken no ania ti masapul nga aramidenna tapno pakawanen ti Dios. Ania ngay dayta? Masapul a pakawanenna dagidiay makabasol kenkuana, agraman ti asawana. Siempre, nasken a kasta met ti aramiden ti asawana. (Mateo 6:12, 14, 15) Maawatam kadi no apay a kuna dagiti dadduma a ti naballigi a panagasawa ket panagtipon ti dua a tao a sidadaan a mamakawan?

7. Ania ti inkabilangan ni Jesus, nga agserbi a pagwadan kadagiti assawa a lallaki?

⁷ Nasayaat met a tandaanan dagiti assawa a lallaki a kanayon a nakonsiderasion ni Jesus kadagiti adalanna. Inkabilanganna dagiti pagkapuyan ken pisikal a kasapulanda. Kas pagarigan, idi nabannogda, kinunana: “Umaykayo a pribado, dakayo, iti langalang a lugar ket aginanakayo iti apagbiit.” (Marcos 6:30-32) Maikari met dagiti assawa a babbai iti naayat a konsiderasion. Inladawan ida ti Biblia kas “narasrasi a basehas” ket masapul a ‘padayawan’ ida dagiti assawa a lallaki. Apay? Agsipud ta agpada a maikari dagiti assawa a lallaki ken babbai nga umawat iti “di kaikarian a parabur ti biag.” (1 Pedro 3:7) Laglagipen koma dagiti assawa a lallaki a napateg iti Dios ti maysa a tao, saan a gapu ta babai wenno lalaki, no di ket gapu iti kinamatalekna.—Salmo 101:6.

8. (a) Kasano a ti lalaki a ‘mangay-ayat iti asawana ay-ayatenna ti bagina’? (b) Ania ti kaipapanan ti panagbalin a ‘maymaysa a lasag’ ti agassawa?

⁸ Kuna ti Biblia a ti lalaki a ‘mangay-ayat iti asawana ay-ayatenna ti bagina.’ Pudno daytoy agsipud ta kas kuna ni Jesus, ti agassawa “saandan a dua, no di ket maymaysadan a lasag.”  (Mateo 19:6) Masapul ngarud a ti seksual nga interesda ket agpaay laeng kadakuada a dua. (Proverbio 5:15-21; Hebreo 13:4) Maaramidda daytoy no ipakitada ti di agimbubukodan a pannakaseknan iti kasapulan ti tunggal maysa kadakuada. (1 Corinto 7:3-5) Imutektekam daytoy a palagip: “Awan pay a pulos ti tao a nanggura iti bukodna a lasag; no di ket taraonan ken ipatpategna dayta.” Dagiti assawa a lallaki rebbeng nga ayatenda ti assawada a kas iti panagayatda iti bagida, a laglagipenda a manungsungbatda iti uloda a ni Jesu-Kristo.—Efeso 5:29; 1 Corinto 11:3.

9. Ania a galad ni Jesus ti nadakamat iti Filipos 1:8, ket apay a dagiti assawa a lallaki rebbeng nga iparangarangda daytoy a galad kadagiti assawada?

⁹ Dinakamat ni apostol Pablo ti maipapan iti ‘kinalailo [wenno, kinadungngo] nga adda ken Kristo Jesus.’ (Filipos 1:8) Makapabang-ar ti kinadungngo ni Jesus, a kaay-ayo dagiti babbai a nagbalin nga adalanna. (Juan 20:1, 11-13, 16) Tartarigagayan dagiti assawa a babbai ti dungngo dagiti assawada.

10. Kasano a nangipasdek ni Jesus iti ulidan kadagiti assawa a babbai?

¹⁰ Ti pamilia ket maysa nga organisasion. Tapno naannayas ti panagandarna, masapul nga adda ulona. Uray ni Jesus, adda Ulona a pagpasakupanna. “Ti ulo ti Kristo isu ti Dios,” no kasano a “ti ulo ti babai isu ti lalaki.” (1 Corinto 11:3) Ti panagpasakup ni Jesus iti kinaulo ti Dios ket nagsayaat nga ulidan gapu ta addaantayo amin iti ulo a masapul a pagpasakupantayo.

11. Ania a kababalin ti rebbeng nga ipakita ti asawa a babai iti asawana, ket ania ti mabalin nga epekto ti konduktana?

¹¹ Agbiddut dagiti imperpekto a lallaki ken masansan a dida naan-anay a maakem ti kinauloda. Ania ngarud ti rumbeng nga aramiden ti asawa a babai? Di rumbeng a tagibassitenna ti kabaelan nga aramiden ti asawana wenno agawenna ti kinaulo ni lakayna. Nasayaat a laglagipen ti asawa a babai nga iti imatang ti Dios, napateg unay ti natalna ken naalumamay nga espiritu. (1 Pedro 3:4) No iparangarangna ti kasta a kababalin, nalaklaka a maipakitana ti nadiosan a panagpasakup, uray iti sidong dagiti narikut a kasasaad. Maysa pay, kuna ti Biblia: “Ti babai rebbeng  nga addaan iti nauneg a panagraem iti asawana.” (Efeso 5:33) Ngem kasanon no ti asawa a lalaki dina bigbigen ni Kristo kas Ulona? Kastoy ti idagadag ti Biblia kadagiti assawa a babbai: “Agpasakupkayo kadagiti bukodyo nga assawa, tapno iti kasta, no ti asinoman saan a natulnog iti sao, mabalin a magun-od ida nga awan ti sao babaen iti kababalin dagiti assawada a babbai, agsipud ta nasaksianda ti nadalus a kababalinyo agraman ti nauneg a panagraem.”—1 Pedro 3:1, 2.

12. Apay nga awan pagdaksanna no sidadayaw nga iyebkas ti asawa a babai dagiti kapanunotanna?

¹² Kapammatianna man ti asawana wenno saan, dina kayat a sawen nga awan panagraem ti asawa a babai no sitataktika nga iyebkasna ti kapanunotanna a maisupadi iti kapanunotan ni lakayna. Mabalin nga umiso ti kapanunotanna, ket pagimbagan ti pamiliana no denggen ni lakayna. Nupay saan nga immanamong ni Abraham idi nangisingasing ni Sara nga asawana iti praktikal a solusion ti maysa a parikut iti sangakabbalayanna, kinuna ti Dios kenkuana: “Imdengam ti timekna.” (Genesis 21:9-12) Siempre, no ti desision ti asawa a lalaki ket saan a maikaniwas iti linteg ti Dios, maipakita ti asawa a babai ti panagpasakupna babaen ti panangsuportana iti dayta a desision.—Aramid 5:29; Efeso 5:24.

13. (a) Ania ti idagadag ti Tito 2:4, 5 kadagiti naasawaan a babbai? (b) Ania ti kuna ti Biblia maipapan iti panagsina ken diborsio?

¹³ Iti panangtungpalna iti akemna, adu ti maaramidan ti asawa a babai nga agpaay iti pamiliana. Kas pagarigan, ipakita ti Biblia a dagiti naasawaan a babbai rebbeng “nga ayatenda ti annakda, a nasimbengda koma iti panunot, nadalus, managtrabaho iti pagtaengan, naimbag, nga ipaspasakupda ti bagbagida kadagiti bukodda nga assawa.” (Tito 2:4, 5) No kasta ti kababalin ti maysa nga asawa ken ina, magun-odna ti manayon nga ayat ken panagraem ti pamiliana. (Proverbio 31:10, 28) Ngem gapu ta imperpekto ti agassawa, adda dagiti nakaro a kasasaad a mabalin nga agbanag iti panagsina wenno diborsio. Adda dagiti kasasaad a ti Biblia ipalubosna ti panagsina. Nupay kasta, di rumbeng a laglag-anen ti panagsina, ta ibalakad ti Biblia: “Ti babai saan a sumina iti asawana; . . . ket ti lalaki  saanna koma a panawan ti asawana.” (1 Corinto 7:10, 11) Ken ipalubos laeng ti Biblia ti diborsio no nakiabig ti asinoman kadagiti agassawa.—Mateo 19:9.

14. Kasano a trinato ni Jesus dagiti ubbing, ket ania ti kasapulan dagiti annak kadagiti dadakkelda?

¹⁴ Nangituyang ni Jesus iti perpekto nga ulidan nga agpaay kadagiti nagannak iti wagas a panangtratona kadagiti ubbing. Idi pinadas dagiti dadduma a paritan dagiti ubbing nga umasideg kenkuana, kinuna ni Jesus: “Bay-anyo dagiti ubbing nga umay kaniak; dikay padasen a pawilan ida.” Kalpasanna, kuna ti Biblia nga “innalana dagiti ubbing kadagiti takiagna ket rinugianna a binendisionan ida, nga impatayna kadakuada dagiti imana.” (Marcos 10:13-16) Yantangay inwayaan ni Jesus ti nakilangen kadagiti ubbing, saan kadi a kasta met ti rebbeng nga aramidem kadagiti annakmo? Saan a sangkabassit no di ket adu a panawen ti masapulda kenka. Nasken nga iwayaam nga isuro ida, ta bilin ti Dios dayta kadagiti nagannak.—Deuteronomio 6:4-9.

15. Ania ti mabalin nga aramiden dagiti nagannak tapno masalakniban dagiti annakda?

¹⁵ Bayat a dumakdakes daytoy a lubong, dagiti annak masapulda dagiti nagannak a mangsalaknib kadakuada kadagiti  tattao nga aggandat a mangdangran kadakuada, kas kadagiti manangabuso. Usigem no kasano a sinalakniban ni Jesus dagiti adalanna, a sidudungngo nga inawaganna iti “babassit nga annak.” Idi natiliw ken asidegen a mapapatay, inliklikna ida iti peggad. (Juan 13:33; 18:7-9) Kas nagannak, nasken a nasiputka kadagiti panaggandat ti Diablo a mangdangran kadagiti annakmo. Nasken a pakdaaram ida. * (1 Pedro 5:8) Ad-adda nga agpeggad ita ti pisikal, espiritual, ken moral a kinatalgedda.

16. Ania ti maadal dagiti nagannak iti wagas ti panangtaming ni Jesus kadagiti pagkapuyan dagiti adalanna?

¹⁶ Iti daydi rabii sakbay ti ipapatay ni Jesus, nagsusupiat dagiti  adalanna no siasino kadakuada ti natantan-ok. Imbes nga ungtanna ida, siaayat nga intultuloy ni Jesus a binalakadan ida babaen ti sao ken ulidan. (Lucas 22:24-27; Juan 13:3-8) No maysaka nga ama wenno ina, ammom kadi no kasano a matuladmo ti ulidan ni Jesus iti panangaturmo kadagiti annakmo? Pudno, kasapulanda ti disiplina, ngem maipaay koma dayta iti “maiparbeng a rukod,” saan ket a gapu iti pungtot. Dika agsao a sidadarasudos a “kas kadagiti panangsugat ti kampilan.” (Jeremias 30:11; Proverbio 12:18) Maipaay koma ti disiplina iti wagas a maawatanto ti anakmo a maitutop unay dayta.—Efeso 6:4; Hebreo 12:9-11.

17. Kasano a nangipasdek ni Jesus iti perpekto nga ulidan kadagiti annak?

¹⁷ Adda kadi maadal dagiti annak ken ni Jesus? Wen, adda! Babaen ti mismo nga ulidanna, impakita ni Jesus no kasano ti panagtulnog dagiti annak kadagiti dadakkelda. Kinunana: “Sawek ti insuro kaniak ni Ama.” Innayonna: “Kankanayon nga aramidek ti bambanag a makaay-ayo kenkuana.” (Juan 8:28, 29) Natulnog ni Jesus iti nailangitan nga Amana, ket ibilbilin ti Biblia kadagiti annak nga agtulnogda kadagiti dadakkelda. (Efeso 6:1-3) Nupay maysa idi ni Jesus a perpekto nga ubing, nagtulnog kadagiti dadakkelna a da Jose ken Maria, nga agpada nga imperpekto. Awan duadua a nakatulong dayta a nangparagsak iti tunggal kameng ti pamilia ni Jesus!—Lucas 2:4, 5, 51, 52.

18. Apay a kanayon a nagtulnog ni Jesus iti nailangitan nga Amana, ket siasino ti maragsakan no agtulnog ita dagiti annak kadagiti dadakkelda?

¹⁸ Kadagiti ania a pamay-an a dagiti annak ad-adda a matuladda ni Jesus ken maparagsakda dagiti dadakkelda? Pudno, mabalin a no dadduma adda rigrigatna ti agtulnog kadagiti nagannak, ngem kayat ti Dios nga agtulnog dagiti annak. (Proverbio 1:8; 6:20) Kanayon idi a nagtulnog ni Jesus iti nailangitan nga Amana, uray iti sidong dagiti narigat a kasasaad. Naminsan, idi adda narigat unay a kayat ti Dios nga aramiden ni Jesus, kinuna ni Jesus: “Ikkatem kaniak daytoy a kopa [ti kayat ti Dios nga aramiden ni Jesus].” Nupay kasta,  inaramid ni Jesus ti pagayatan ti Dios agsipud ta awan panagduaduana nga ammo ni Amana ti kasayaatan. (Lucas 22:42) No sursuruen dagiti annak ti agtulnog, maparagsakda unay dagiti dadakkelda ken ti nailangitan nga Amada. *—Proverbio 23:22-25.

19. (a) Kasano a sulisogen ni Satanas dagiti ubbing? (b) Ania ti mabalin nga epektona kadagiti nagannak no makaaramid iti di umiso dagiti annak?

¹⁹ Ti Diablo sinulisogna ni Jesus, ket masiguradotayo a sulisogenna met dagiti agtutubo nga agaramid iti di umiso. (Mateo 4:1-10) Us-usaren ni Satanas a Diablo ti impluensia dagiti kakadua, ket mabalin a narigat a sarangten dayta. Anian a nagpateg ngarud a liklikan dagiti ubbing ti makitimpuyog kadagiti agar-aramid iti dakes! (1 Corinto 15:33) Ni Dina nga anak ni Jacob, intultuloyna ti nakilangen kadagidiay saan nga agdaydayaw ken ni Jehova, ket naisagmak. (Genesis 34:1, 2) Panunotem laengen ti saem a sagabaen ti pamilia no makaaramid iti seksual nga imoralidad ti maysa a kameng ti pamilia!—Proverbio 17:21, 25.

20. Tapno naragsak ti pamilia, ania ti masapul nga aramiden ti tunggal kameng ti pamilia?

²⁰ Nalaklaka a tamingen dagiti parikut iti pamilia no mayaplikar  dagiti balakad ti Biblia. Kinapudnona, ti panangyaplikar kadagita a balakad ti tulbek ti naragsak a pamilia. Ngarud, dakayo nga assawa a lallaki, ayatenyo ti asawayo, ket tratuenyo a kas iti panangtrato ni Jesus iti kongregasionna. Dakayo nga assawa a babbai, agpasakupkayo iti kinaulo ti asawayo, ket tuladenyo daydiay maikari nga asawa a babai a nailadawan iti Proverbio 31:10-31. Dakayo a nagannak, isuroyo dagiti annakyo. (Proverbio 22:6) Dakayo nga amma, ‘idauluanyo ti sangakabbalayanyo iti nasayaat a pamay-an.’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Ken dakayo nga annak, agtulnogkayo kadagiti dadakkelyo. (Colosas 3:20) Awan ti perpekto iti pamilia, ta agbiddut ti amin. No kasta, agpipinnakumbaba ken agpipinnakawankayo.

21. Ania a naragsak a masakbayan ti agur-uray kadatayo, ken kasano nga agbalin a naragsak ti pamiliatayo uray ita?

²¹ Pudno a naglaon ti Biblia iti adu nga agkakapateg a balakad ken sursuro maipapan iti biag ti pamilia. Maysa pay, isurona kadatayo ti maipapan iti baro a lubong ti Dios ken paraiso a daga a napno kadagiti naragsak a tattao nga agdaydayaw ken ni Jehova. (Apocalipsis 21:3, 4) Anian a nagragsak a masakbayan ti agur-uray kadatayo! Uray ita, naragsak ti pamiliatayo no tungpalentayo dagiti bilin ti Dios a masarakan iti Saona, ti Biblia.