A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

BUNG 14

Chhûngkaw Nun Hlim Siam Dân

Chhûngkaw Nun Hlim Siam Dân
  • Pasal ṭha tak ni turin eng nge ngai?

  • Engtin nge hmeichhia chu nupui ṭha tak a nih theih ang?

  • Nu leh pa ṭha tak ni tûrin eng nge ngai tel?

  • Engtin nge naupangte chuan chhûngkaw nun chu hlimawm lehzuala an siam theih?

1. Chhûngkaw hlimna bul ber chu eng nge ni?

PATHIAN Jehova chuan chhûngkaw nun hlim tak nei tûrin a duh che a. A Thu, Bible chuan chhûngkaw zînga mi tinte tân kaihhruaina a pein, an tih ṭheuh atâna Pathianin a duhte chu a târ lang a ni. Chhûngkaw zînga mi tinte’n Pathian thu anga an tih tûr ṭheuh an tih hian, a rahchhuah chu a lungawithlâk hle. Isua chuan: “Pathian thu hriaa zâwmte hi mi hamṭha an ni,” tiin a sawi a ni.—Luka 11:28.

2. Chhûngkaw hlimna chu eng kan hriatnaah nge a innghah?

2 Chhûngkaw hlimna chu Isua’n “Kan Pa,” tia a koh, Pathian Jehova hnên aṭangin chhûngkua a lo piang chhuak a ni tih hriatnaah a innghat ber a. (Matthaia 6:9) He khawvêla chhûngkaw awm rêng rêng hi kan Pa vâna mi avânga lo awm a ni a, ani chuan chhûngkaw hlimna awmtîrtu chu a hre chiang hle a ni. (Ephesi 3:14-19) A nih chuan, chhûngkuaa mi tinte mawhphurhna chungchângah Bible-in eng nge min zirtîr?

PATHIAN BUL ṬAN CHHUNGKUA

3. Engtin nge Bible chuan mihring chhûngkaw din ṭan dân chanchin min hrilh a, chu chu a dik ngei a ni tih engtin nge kan hriat?

3 Jehova chuan mihring hmasa ber Adama leh Evi chu a siam a, nupa-ah a siam a ni. Ani chuan lei paradis in mawi tak, Eden huanah chuan a dah a, an hnênah fa nei tûrin a hrilh a ni: “Chi tam tak thlaha lo pungin, leilung hi luah khat . . . rawh u,” tiin. (Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Isua chuan mihring chhûngkua inṭan tirh chanchin Genesis bua ziak chu a dik tih a târ lan avângin chu chu thawnthu mai a ni lo. (Matthaia 19:4, 5) Harsatna tam tak tâwkin, atîra Pathian tum angin awm rih lo mah ila, chhûngkaw nun hlim kan neih theih chhan ilo en ang u.

4. (a) Eng tin nge chhûngkuaa mi tinin chhûngkaw hlimna an belhchhah theih ṭheuh? (b) Engvângin nge Isua chanchin zir chu chhûngkaw hlim nân a pawimawh êm êm?

4 Chhûngkuaa mi tinte chuan hmangaihna lantîrna kawngah Pathian entawnin chhûngkaw hlim tak an siam thei a ni. (Ephesi 5:1, 2) Mahse, Pathian kan hmu thei si lo va, engtin nge kan entawn theih ang le? Jehova chuan a Fatîr chu vân aṭanga leia a rawn tirh avângin, Pathian thiltih dân chu kan hre thei a ni. (Johana 1:14, 18) Chu Fapa, Isua Krista chuan leia a awm laia a Pa vâna mi chu a entawn ṭhat êm avângin, Isua hmuh leh a thu ngaihthlâk chu Jehova hmuh leh a thu ngaihthlâk nên a inang a. (Johana 14:9) Chuvângin, Isua lantîr hmangaihna chanchin zirin leh a entawn tûr siam chu zuiin, kan za hian chhûngkaw hlim tak siam tûrin tih theih kan nei ṭheuh a ni.

PASALTE TANA ENTAWN TUR

5, 6. (a) Engtin nge Isua’n kohhranho a cheibâwl dân chuan pasalte tân entawn tûr a siam? (b) Kan sualte ngaihdam ni tûr chuan eng nge kan tih ngai?

5 Isua’n a zirtîrte a cheibawl dân angin, pasalte chuan an nupuite chu an cheibâwl tûr a ni tih Bible chuan a sawi a. He Bible kaihhruaina thu hi ngaihtuah teh: “Pasalte u, in nupuite hmangaih rawh u, Kristan kohhranho a hmangaih a, an aia mahni a inpe ang khân, . . . Chutiang bawkin pasalte pawhin mahni taksate angin mahni nupuite chu an hmangaih tûr a ni. Mahni nupui hmangaihtu chu mahni inhmangaih a ni. Tuman mahni tisa an haw ngai si lo va, an châwmin an duat zâwk ṭhîn a ni. Kristan kohhranho a châwmin a duat ang hian,” tih hi.—Ephesi 5:23, 25-29.

6 Isua’n a zirtîrte-ho a hmangaihna chu pasalte tân entawn tûr ṭha chungchuang a ni a. Isua chuan anni chu ṭha famkim lo mah se, a nun hlân hial khawpin “a tâwp thleng pawhin a hmangaih reng” a ni. (Johana 13:1, 15:13) Chutiang bawkin, pasalte chu: “In nupuite hmangaih [“zêl,” NW] ula, an lakah vîn suh u,” tia fuih an ni. (Kolossa 3:19) A nih leh, a bîk takin nupuiin remhre lo taka thil tih châng a neih hian, engin nge pasal chu chutiang zilhna thute nunpui tûrin ṭanpui ang? Ani chuan ama thil tihsual ngeite leh Pathian ngaihdam ni tûra a thil tih ngaite chu a hre reng tûr a ni. Eng nge a tih ngai chu? A chunga thil tisualtute a ngaidam tûr a ni a, chûng zîngah chuan a nupui pawh a tel a ni. A nupui pawhin chutiang bawk chuan a ti ve tho tûr a ni bawk. (Matthaia 6:12, 14, 15) Tûnah chuan, mi ṭhenkhatin inneihna hlawhtling chu mi ngaihdam peih ve vete inneihna a ni an tih chhan i hre thiam tawh em?

7. Isua’n eng nge a ngaihtuah tel a, chu chuan pasalte tân entawn tûr eng nge a siam?

7 Pasalte chuan Isua’n a zirtîrte a ngaihtuahzia a lantîr reng tih an hre reng bawk tûr a ni. Ani chuan zirtîrte tlin tâwk leh tisa lam mamawh a ngaihsak a. Entîr nân, an chauh lai chuan: “Nangmahniho ngawtin thlalêr hmunah ahrangin lo kal ula, châwl rih rawh u,” tiin a hrilh a ni. (Marka 6:30-32) Nupuite pawhin chutianga ngaihsak chu an phu a. Bible chuan anni chu “bêl keh awl zâwk” anga dîma “chawimawi” tûrin pasalte hnênah thu a pe a ni. Engvângin nge? Nupuite leh pasalte chuan “khawngaihna thilpêk nunna” an chan ve ve avângin. (1 Petera 3:7) Pathian tâna mite hlu tak nihtîrtu chu mipa an nihna emaw, hmeichhia an nihna emaw lam ni lovin, an rinawmna a ni tih pasalte chuan an hre reng tûr a ni.—Sâm 101:6.

8. (a) Engtin nge pasal “mahni nupui hmangaihtu chu mahni inhmangaih a ni,” a tih theih? (b) Nupate “tisa pumkhat” an ni tih awmzia chu eng nge ni?

8 Bible chuan pasal “mahni nupui hmangaihtu chu mahni inhmangaih a ni,” tiin a sawi a. Chutiang a nih chhan chu mipa leh a nupui chu ‘pahnih ni tawh lo va, tisa pumkhat an nih tawh zâwk’ vâng a ni. (Matthaia 19:6) Chuvângin, an pahnih inkârah chauh mipat hmeichhiatna an hmang tûr a ni. (Thufingte 5:15-21; Hebrai 13:4) Chu chu mahni hmasialna tel lova mamawh inngaihsak tawnna an neih chauhvin an ti thei a. (1 Korinth 7:3-5) He hriatnawntîrna thu: “Tuman mahni tisa an haw ngai si lo va, an châwmin an duat zâwk ṭhîn,” tih hi chhinchhiah tlâk tak a ni. Pasalte chuan an lû Isua Krista hnênah chanchin sawi tûr an nih inhre rengin, mahni an inhmangaih ang chiahin an nupuite an hmangaih tûr a ni.—Ephesi 5:29; 1 Korinth 11:3.

9. Philippi 1:8-ah Isua mizia eng nge târ lan a nih a, engvângin nge pasalte’n chu mizia chu an nupuite chungah an lantîr ang?

9 Tirhkoh Paula chuan “Krista Isua lainatna” chungchâng a sawi a. (Philippi 1:8) Isua lainatna neih chu a zirtîrte zînga hmeichhiate duhzâwng tak mizia a ni. (Johana 20:1, 11-13, 16) Tin, nupuite pawhin an pasalte hnên aṭanga lainatna dawn chu an thlahlel hle bawk.

NUPUITE TANA ENTAWN TUR

10. Engtin nge Isua’n nupuite tân entawn tûr a siam?

10 Chhûngkua chu pâwl pakhat ang a ni a, tluang taka a kal theih nân hruaitu a awm a ngai a ni. Isua ngei pawhin intukluhna tûr Lû a nei ve bawk. “Hmeichhe lû chu mipa a ni” ang bawkin, “Krista lû chu Pathian a ni.” (1 Korinth 11:3) Kan vai hian intukluhna tûr lû kan neih ṭheuh avângin, Pathian lû nihna hnuaia Krista intukluhna hi kan tân entawn tûr ṭha tak a ni.

11. Nupuiin a pasal chungah eng rilru nge a put ang a, a nungchangin eng rah nge a chhuah mai theih?

11 Ṭha famkim lo mipate chuan thil an tihsual ve tho ṭhin avângin, chhûngkaw lu atâna duhthusâm zawng an ni lo fo. Chuti chu, nupuiin eng nge a tih tâk ang? A pasal thiltih chu a hmusit emaw, lû a nihna chhuhsak emaw chu a tum tûr a ni lo. Nupui chuan Pathian mithmuhah chuan rilru thuhnuairawlh leh nunnêm tak nih chu thil hlu tak a ni tih a hre reng tûr a ni. (1 Petera 3:4) Chutiang mizia a lantîr chuan, dinhmun khirh tak hnuaiah pawh Pathian duhzâwng anga intukluh chu awlsam a ti sawt ang. Chu bâkah, Bible chuan: “Nupui pawhin a pasal hlau thiam rawh se,” a ti bawk. (Ephesi 5:33) A nih leh a pasal chuan Krista chu a lû atân pawm duh tlat lo ta se, engtin nge ni ang? Bible chuan nupuite chu: “Mahni pasalte thu thuin awm rawh u; chutichuan an zînga tupawhin thu chu âwih lo mah sela, thu lovin an nupuite chêtziaa hnehin an awm thei ang, ṭih dêk chunga in chêtze thianghlim enin,” tiin a fuih a ni.—1 Petera 3:1, 2.

12. Engvângin nge nupui tân a pasal hnêna zah tak chunga a ngaih dân a sawi chu thil dik lo a nih loh?

12 A pasal chu ringtu a ni emaw, ni lo emaw pawh ni se, nupuiin a pasal ngaih dân nêna inang lo ngaih dân hrang remhre taka a hrilhfiah chu a pasal a zah loh vâng a ni lo. A ngaih dân chu a dik viau pawh a ni thei a; tin, ngaihthlâk a nih chuan an chhûngkuain an hlâwkpui thei a ni. Chhûngkaw harsatna chinfel dân chungchânga Sari thurâwn kha Abrahama’n pawmpui lo mah se, Pathian chuan a hnênah: “Thu a sawi zawng zawng chu zâwm rawh,” tiin a hrilh a. (Genesis 21:9-12) Pasalin Pathian dân kalh lo thu tlûkna a siam hian, a nupui chuan a pasal chu thlâwpin a intukluhzia a lantîr a ni.—Tirhkohte 5:29; Ephesi 5:24.

Sari chuan nupuite tân entawn tûr ṭha tak eng nge a hnut chhiah?

13. (a) Tita 2:3-5-in nupuite chu eng ti tûrin nge a fuih? (b) Bible-in awm hranna leh inṭhenna chungchâng eng nge a sawi?

13 Nupui chuan kawng tam takin chhûngkua enkawl tûra a mawhphurhna chu a hlen thei a. Entîr nân, Bible chuan nupuite chu ‘an Pasalte hmangaih tûr, an fate hmangaih tûr, rilru fel taka awm tûr, thianghlim taka awm tûr, mahni ina thawktua awm tûr, ngilneia awm tûr, anmahni pasalte thu thua awm tûr’ an ni tih a târ lang. (Tita 2:3-5) Chutianga awm nupui leh nu ber chuan a chhûngkaw zînga mite hmangaih leh zah chu a dawng reng ang. (Thufingte 31:10, 28) Mahse, inneihna chu mi ṭha famkim lo ve ve inzawmkhâwmna a nih avângin, dinhmun khirh tak ṭhenkhat chuan nupa awm hranna emaw, inṭhenna emaw a awmtîr thei a. Bible chuan dinhmun engemaw bîk tak hnuaiah chuan awm hran a remti a ni. Mahse, Bible chuan: “Nupui chuan a pasal ṭhen suh se; . . . tin, pasal chuan a nupui ma suh se,” tia a fuih avângin, awm hranna chu holam taka lâk tûr a ni lo. (1 Korinth 7:10, 11) Nupaa a tuemaw zâwk zâwk inngaihna suala a inhnamhnawih chu Bible-in nupa inṭhen a phalna awmchhun a ni.—Matthaia 19:9.

NU LEH PATE TANA ENTAWN TUR ṬHA FAMKIM

14. Engtin nge Isua’n naupangte a cheibâwl a, naupangte’n nu leh pate hnên aṭangin eng nge an mamawh?

14 Isua chuan naupangte a cheibâwl dân chungchângah nu leh pate tân entawn tûr ṭha famkim a siam a. Naupangte’n Isua pan an tum laia mi dangin danbeh an tum khân, ani chuan: “Naupang tête ka hnênah han kaltîr ula, hnar suh u,” tiin a sawi. Tichuan, “anmahni chu a kuangkuah a, an chungah a kut nghatin mal a sâwmsak ta a,” tih Bible chuan min hrilh a ni. (Marka 10:13-16) Isua’n naupangte tâna hun a insiam avângin, nangni pawhin in fate tân hun in insiam ve tûr a ni lâwm ni? Anni chuan in hun tlem tê chauh ni lovin, tam tak an mamawh a ni. Anmahni zirtîr tûrin hun in insiam a ngai a ni—chu chu nu leh pate tih atâna Jehova kaihhruaina pêk a ni si a.—Deuteronomy 6:4-9.

15. Nu leh pate chuan an fate humhim nân eng nge an tih theih?

15 He khawvêlah hian sualna a pun zêl avângin, naupangte chuan anmahni tihchhiat tumte, a bîk takin mipat hmeichhiatna lama tihchingpen tumte laka humhimtu tûr nu leh pate an mamawh zual a. Isua’n duat taka “naute u,” tia a koh a zirtîrte a humhim dân hi han ngaihtuah teh. Isua chuan man a nih a, thah a nih dâwn hnaihah khân, mipui pungkhâwmte hnênah: “Kei mi zawng in nih chuan hêngho hi thlah ṭha rawh u,” tia sawiin a zirtîrte tân tlân chhuah theih dân kawng a ngaihtuahsak a ni. (Johana 13:33; 18:7-9) Nu emaw, pa emaw i nih angin, Diabola’n i fate tihchhiat a tumna laka i harhvân reng a ngai a. Anni chu i vaukhân lâwk a ngai a ni. * (1 Petera 5:8) Tûn ang rêng hian an tisa lam, thlarau lam, leh nungchang lama himna chu a la derthâwng ngai lo.

Isua’n naupangte a cheibâwl dân aṭangin nu leh pate’n eng nge an zir theih?

16. Isua’n a zirtîrte ṭhat famkim lohna a hmachhawn dân aṭangin nu leh pate’n eng nge an zir theih?

16 Isua a thih hma zân khân, a zirtîrte chu an zîngah tunge ropui ber ang tih chungchângah an inhnial a. An chunga thinrim mai aiin, Isua chuan ṭawngkamin leh entawn tûr siamin, tih tak meuhvin a ngên zâwk a ni. (Luka 22:24-27; Johana 13:3-8) Fa nei i nih chuan, i fate i zilhhauna chungchânga Isua i entawn theih dân i hmu thei em? Naupangte chu thunun an ngai ngei mai; mahse, ‘a tâwk leka’ tih ṭhin tûr a ni a, thinrim chunga pêk tûr a ni ngai lo. “Khandaih chhun anga na taka mi chhun” thei ṭawngkam ngaihtuah chiang mang lova hman chu i duh hauh lo vang. (Jeremia 30:11; Thufingte 12:18) Thununna chu i fate’n pêk tûr âwm tak a ni tih an la hriat thiam theih tûrzâwnga pêk tûr a ni.—Ephesi 6:4; Hebrai 12:9-11.

NAUPANGTE TANA ENTAWN TUR

17. Eng kawngin nge Isua chuan naupangte tân entawn tûr ṭha famkim a siam?

17 Naupangte’n Isua hnên aṭangin zir theih an nei em? Nei tehrêng mai! Isua chuan entawn tûr hnutchhiahin naupangte’n an nu leh pate thu an âwih dân tûr a târ lang a ni. Ani chuan: “Pain mi hrilh ang zêlin hêng thu hi ka sawi zâwk a ni,” tiin a sawi a. Heti hian a sawi belh a ni: “A thil lâwmzâwng apiang ka tih fo avângin,” tiin. (Johana 8:28, 29) Isua chuan a Pa, vâna mi thu chu a âwih a; tin, Bible chuan naupangte hnênah an nu leh pate thu zâwm tûrin a ti bawk. (Ephesi 6:1-3) Isua chu naupang ṭha famkim ni mah se, a lei lam nu leh pa mi ṭha famkim lo, Josefa leh Mari te thu chu a âwih tlat a. Chu chuan Josefa-te chhûngkuaa mi tinte hlimna a siam ngei ang.—Luka 2:4, 5, 51, 52.

18. Engvângin nge Isua chuan a Pa vâna mi thu a âwih reng a, tûn laiah naupangte’n an nu leh pate thu an âwihin tunge hlim?

18 Naupangte chuan Isua ang an nih theih zâwk dân leh an nu leh pate an tihhlim theih dân kawng an hmu thiam em? Naupangte chuan nu leh pate thu âwih harsa tih châng an nei ngei ang; mahse, chu chu Pathian duhzâwng a ni. (Thufingte 1:8; 6:20) Isua chuan dinhmun harsa tak hnuaiah pawh, a Pa vâna mi thu chu a âwih reng a ni. Ṭum khat chu, Pathianin Isua tâna thiltih harsa tak tûr tihtîr a duh khân, Isua chuan: “He no [a thiltih tûr] hi ka hnên ata la sawn rawh,” tiin a ngên a. Mahse, a Pa chuan a kawng zawh tûr ṭha ber a hria tih a rin tlat avângin, Isua chuan Pathian duhzâwng chu a ti a ni. (Luka 22:42) Naupangte chuan thuâwih dân zirin, an nu leh pate leh an Pa vâna mi chu an tihlim thei a ni. *Thufingte 23:22-25.

Naupangte’n thlêmna an tawh hunah eng thil nge an ngaihtuah ang?

19. (a) Engtin nge Setana’n naupangte a thlêm ṭhin? (b) Naupangte nungchang ṭhat lohnain engti fakauvin nge nu leh pate a nghawng theih?

19 Diabola chuan Isua chu thil ṭha lo ti tûrin a thlêm a, chuvângin, naupangte pawh a thlêm ve ngei dâwn tih kan hre thei a ni. (Matthaia 4:1-10) Diabol-Setana chuan thil ṭha lo ti tûra ṭhenrualte nawrna chu a hmang a, chu chu do harsa tak a ni thei. Chuvâng chuan, naupangte’n ṭhian ṭha lo an kawm loh chu a va pawimawh tak êm! (1 Korinth 15:33) Jakoba fanu Dinaii chuan Jehova be lotu ṭhian ṭha lote a kâwm ṭhîn a. An zînga pa pakhat chuan a lo sual a, chu chuan buaina tam tak a thlen a ni. (Genesis 34:1-2) Chhûngkuaa mi tuemaw ber nungchang bawlhhlawhnaa a tlûk luh a, a chhûngte rilru nat dân tûr chu han ngaihtuah teh!—Thufingte 17:21, 25.

CHHUNGKAW HLIMNA THLENTU BUL BER

20. Chhûngkaw hlim nei tûrin chhûngkuaa mi tinin eng nge an tih ang?

20 Bible thurâwnte zawm a nih chuan chhûngkaw buainate chu chinfel a awlsam sawt ṭhîn a. Dik takin, chutiang thurâwnte nunpui chu chhûngkaw hlimna thlentu bul ber a ni. Chuvângin pasalte u, in nupuite hmangaih ula, Isua’n kohhranho a cheibâwl dân ang bawkin cheibâwl rawh u. Nupuite u, in pasalte lû nihna hnuaiah chuan intulût ula, Thufingte 31:10-31-a nupui fel entawn tur siam târ chhuahte chu entawn ang che u. Nu leh pate u, in fate zirtîr rawh u. (Thufingte 22:6) Pate u, “mahni inchhûng khawsak rêl fel thiam mi” ni rawh u. (1 Timothea 3:4, 5; 5:8) Tin, naupangte u, in nu leh pate thu zâwm rawh u. (Kolossa 3:20) Chhûngkaw zîngah tumah hi ṭha famkim kan awm lo, mi zawng zawngin thil an tisual ṭhîn si a. Chuvângin, inngaitlâwm ula, ngaihdam indîl tawn ang che u.

21. Eng beisei tûr ropui tak nge kan neih a, engtin nge tûnah ngei pawh hian chhûngkaw nun hlim tak kan neih theih?

21 Dik takin, Bible-ah chuan chhûngkaw nun chungchânga kaihhruaina leh zirtîrna thu ṭha leh hlu tam tak a chuang a. Chu bâkah, Pathian khawvêl thar leh Jehova betu mi hlim takte luah khah tûr paradis chungchâng min zirtîr bawk a ni. (Thu Puan 21:3, 4) Beisei tûr kan va nei ropui tak êm! Tûnah ngei pawh hian, Pathian Thu, Bible-a kaihhruaina thute nunpuina hmangin, chhûngkaw nun hlim tak kan nei thei a ni.

^ par. 15 Naupangte vênhimna kawnga min ṭanpui theitu thute chu Learn From the Great Teacher tih lehkhabu, Jehova Thuhretute tihchhuah bung 32-naah hmuh theih a ni.

^ par. 18 Nu ber emaw, pa ber emawin Pathian dân bawhchhe tûra an tih chauhvin, naupangte tân thuâwih loh chu a dik thei.—Tirhkohte 5:29.