Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 14

¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn qtzalaj kyukʼe toj qja?

¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn qtzalaj kyukʼe toj qja?
  • ¿Tiʼ kbʼantel tuʼn chmilbʼaj?

  • ¿Tiʼ kbʼantel tuʼn xuʼjilbʼaj?

  • ¿Tiʼ kbʼantel tuʼn jun tbʼanel tatbʼaj ex txubʼaj?

  • ¿Tiʼ kbʼantel kyuʼn kʼwaʼl tuʼn kytzalaj kyukʼe toj kyja?

1. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn qtzalaj kyukʼe toj qja?

TAJ Jehová tuʼn qtzalaj kyukʼe toj qja. Tuʼntzunju, in tzaj tqʼoʼn kawbʼil teyele junjun qe, ex in tzaj tqʼamaʼn tiʼ kbʼantel quʼn. Qa ma chex qbʼiʼn tkawbʼil ok qo tel toj tbʼanel. Ik tzeʼnj tqʼama Jesús: «¡At tzalajbʼil kye qeju in xi kybʼiʼn tyol Dios ex in xi kyniman!» (Lucas 11:28).

2. ¿Tiʼ kʼelel qnikʼ tiʼj tuʼn qtzalaj kyukʼil toj qja?

2 Tuʼn qtzalaj kyukʼil kykyaqil toj qja, il tiʼj tuʼn tel qnikʼ qa a Jehová bʼinchel qe. Ax Jesús qʼamante qa a Dios «Qman» (Mateo 6:9). Naq tuʼn t-xtalbʼil qMan toj kyaʼj ateʼ kykyaqil ja xjal twitz txʼotxʼ, kyjuʼtzun, oʼkxku te ojtzqiʼn tuʼn alkye tten jaku qo tzalaj (Efesios 3:14, 15). Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj (Biblia), ¿tiʼ taj (tgan) Dios tuʼn tbʼent kyuʼn qeju in che anqʼin toj jun ja?

E KUBʼ TMOJBʼAʼN DIOS TNEJEL XJAL

3. ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios kyiʼj tnejel xjal, ex tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa ax tok jlu?

3 E kubʼ tbʼinchaʼn Jehová Adán tukʼe Eva, aʼyeju tnejel xjal ex e kubʼ tmojbʼaʼn. Xi tqʼoʼn jun tbʼanelxix kynajbʼil tzalu twitz txʼotxʼ —aju tbʼanel najbʼil te Edén— ex xi tqʼamaʼn kye tuʼn tten kykʼwaʼl. Xi tqʼamaʼn jlu kye: «Che kʼwaʼline, chmet-x kybʼaje, kynojsame twitz txʼotxʼ» (Génesis 1:26-28; 2:18, 21-24). Jakule kubʼ kyximen junjun xjal qa nya ax tok (nya bʼanax) jlu, pero tqʼama Jesús qa ax tok aju in tzaj tqʼamaʼn Génesis kyiʼj tnejel xjal (Mateo 19:4, 5). In qo ok weʼ twitz nim (bʼampo) nya bʼaʼn jaʼlo (jaʼla), a jlu nya tajtaq Dios tuʼn ttzaj qiʼj, pero jaku qo tzalaj chʼin kyukʼe toj qja. ¿Alkye tten?

4. a) ¿Tiʼ kbʼantel tuʼn junjun qe tuʼn qtzalaj kyukʼe toj qja? b) Tuʼn qtzalaj kyukʼil toj qja, ¿tiquʼn il tiʼj tuʼn tok qojtzqiʼn Jesús?

4 Qkyaqil jaku qo onin tuʼn qtzalaj kyukʼe toj qja qa ma tzʼel qkanoʼn tkʼujlabʼil Dios ex qa ma kubʼ qyekʼun qxol (Efesios 5:1, 2). Pero ¿alkye tten jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj Dios quʼn nya qʼanchaʼl? Ax tok nya qʼanchaʼl, pero jaku tzʼok qojtzqiʼn quʼn tzaj t-samaʼn tnejel tKʼwaʼl (tkyʼajol) tzalu twitz Txʼotxʼ (Juan 1:14, 18). El tkanoʼnxix Jesús tmod Ttat, tuʼntzunju, qa ma tzʼok qqʼoʼn qwitz tiʼj Jesús ex qa ma tzʼok qbʼiʼn; ax ikx in nok qqʼoʼn qwitz tiʼj Jehová ex in nok qbʼiʼn. (Juan 14:9). Kyjuʼtzun, qa ma tzʼel qkanoʼn aju tkʼujlabʼil Jesús kubʼ tyekʼun ex qa ma qo ok lepeʼ tiʼj, jaku qo ten mas toj tzalajbʼil.

JUN TECHEL KYWITZ CHMILBʼAJ

5, 6. a) ¿Alkye techel kyaj tqʼoʼn Jesús kywitz chmilbʼaj? b) ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tkubʼ tnajsaʼn Dios qil?

5 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa ik tmod chmilbʼaj ktel tukʼe t-xuʼjil ik tzeʼn tmod Jesús ten kyukʼe qeju lepcheqeʼktaq tiʼj. Ximana tiʼj kawbʼil lu: «Aqeye chmilbʼaj, kykʼujlam kyxuʼjile ik tzaʼn te Crist ma che tkʼujla kykyaqil okslal ex xi tqʼon tibʼ tuʼn tkyim tuʼn kyklet [...]. Ax ikx qe chmilbʼaj kykʼujlam kyxuʼjil ik tzaʼn in kykʼujlaʼn kyximlal [moqa kychibʼjil]. Aju xjal in tkʼujlaʼn t-xuʼjil in tkʼujlan tibʼ. Porque mi jun xjal nneʼl tikʼun t-ximlal, noq oʼkx in tkʼaʼchan ex kwentin tuʼn, ik tzaʼn in tbʼinchaʼn Crist kye kykyaqil okslal» (Efesios 5:23, 25-29).

6 Aju tkʼujlabʼil Jesús kubʼ tyekʼun kyiʼj qeju lepcheqeʼktaq tiʼj, jun tbʼanel techel jlu kywitz chmilbʼaj. Aj ilqetaq t-xnaqʼtzbʼen Jesús, pero «xi tyekʼun tkʼujlalil nimxix kye» quʼn xi tqʼoʼn tchwinqlal tuʼn kypaj (Juan 13:1; 15:13). Tuʼntzen jlu, in xi qʼamaʼn kye chmilbʼaj: «Kykʼujlam kyxuʼjile ex miʼn che yoline kyuw kye» (Colosenses 3:19). ¿Tiʼ kʼonil tiʼj chmilbʼaj tuʼn tokx tbʼiʼn kawbʼil lu, qa at maj in kubʼ tbʼinchen t-xuʼjil junjun tiʼchaq nya toj tumel? Aju tuʼn ttzaj tnaʼn qa ax ikx te in kubʼ tbʼinchaʼn junjun tiʼchaq nya toj tumel, ex qa taj tuʼn tkubʼ najsaʼn til tuʼn Dios, il tiʼj tuʼn tkubʼ tnajsaʼn til t-xuʼjil ex kyil txqantl. Ax ikx te xuʼj il tiʼj tuʼn tkubʼ tnajsaʼn til tchmil (kjawil uʼjit Mateo 6:12, 14, 15). Qa kykabʼil xkubʼ kynajsaʼn kyil, ok che tzalajel.

7. ¿Tiʼ ximen Jesús tiʼj ex tiquʼn jaku tzʼajbʼen jlu te jun techel kye chmilbʼaj?

7 Ax ikx bʼaʼn tuʼn ttzaj kynaʼn chmilbʼaj qa ximen Jesús kyiʼj qeju lepcheqeʼktaq tiʼj. Ximen tiʼ jakutaq bʼant kyuʼn ex tiʼ mlaytaq bʼant kyuʼn, ax ikx ximen tiʼjju attaq tajbʼen kye. Jun techel, tej otaq che sikt xi tqʼamaʼn jlu kye: «Kytzaje kyjunalxe, qoʼqe tuj jun lugar mintiʼ kynajbʼil xjal tuj, tuʼntzun qojlan chʼin» (Marcos 6:30-32). Ax ikx te chmilbʼaj il tiʼj tuʼn t-ximen tiʼj t-xuʼjil. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «chʼin kye xuʼj kykʼuʼj», tuʼntzunju, in xi qʼamaʼn jlu kye chmilbʼaj: «Kyqʼonxe nimbʼil kye». ¿Tiquʼn? Tuʼnju naq «tuʼn t-xtalbʼil Dios» junx kychwinqlal tzul kykʼamoʼn (1 Pedro 3:7). Bʼaʼn tuʼn ttzaj kynaʼn chmilbʼaj qa nya naq tuʼnju xinaq moqa xuʼj qoʼ nim qoklen toj twitz Dios, quʼn aju mas nim toklen toj twitz aju qa kukx in qo ajbʼen te (Salmo 101:6).

8. a) ¿Tiquʼn jaku txi qʼamet qa «aju xjal in tkʼujlaʼn t-xuʼjil in tkʼujlan tibʼ»? b) ¿Tiʼ t-xilen aju qa «noq junx kyten» chmilbʼaj tukʼe t-xuʼjil?

8 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «aju xjal in tkʼujlaʼn t-xuʼjil in tkʼujlan tibʼ». Quʼn «nya kabʼe kyten, noq junx kyten» ik tzeʼn tqʼama Jesús (Mateo 19:6). Kyjuʼtzun, oʼkx ktel tgan chmilbʼaj tiʼj t-xuʼjil ax ikx xuʼj oʼkx ktel tgan tiʼj tchmil (Proverbios 5:15-21; Hebreos 13:4). Tuʼn tbʼent jlu, mitiʼ tuʼn tkubʼ t-xkʼayin tibʼ xinaq (ichan) te t-xuʼjil; ax ikx te xuʼj mitiʼ tuʼn tkubʼ t-xkʼayin tibʼ te tchmil (1 Corintios 7:3-5). Tbʼanel aju in tzaj qʼamaʼn qa «mi jun xjal nneʼl tikʼun t-ximlal, noq oʼkx in tkʼaʼchan ex kwentin tuʼn». Ilxix tiʼj tuʼn tok tkʼujlaʼn chmilbʼaj t-xuʼjil ik tzeʼn in nok tkʼujlan tibʼ ex tzul tnaʼn qa kxel tqʼoʼn tajlal te Jesús, aju nejenel te (Efesios 5:29; 1 Corintios 11:3).

9. ¿Alkye tmod Jesús in tzaj qʼamaʼn toj Filipenses 1:8, ex tiquʼn il tiʼj tuʼn tkubʼ kyyekʼun chmilbʼaj jlu?

9 Yolin apóstol Pablo tiʼj «nimxix [...] tkʼujlalil Jesucrist» (Filipenses 1:8). Tuʼnju e ok tkʼujlaʼn Jesús txqantl xjal, tbʼanel kynaʼ tuʼn jlu. Tbʼanel ela tmod Jesús toj kywitz qeju xuʼj lepcheqeʼktaq tiʼj (Juan 20:1, 11-13, 16). Ax ikx qeju xuʼj o che kubʼ mojeʼ kyaj tuʼn tkubʼ kyyekʼun kychmil qa kʼujlaʼnqe kyuʼn.

JUN TECHEL KYWITZ XUʼJ

10. ¿Alkye techel in kubʼ tqʼoʼn Jesús kywitz xuʼj?

10 Ik tzeʼn kyxol jun kʼloj xjal il tiʼj jun nejenel, ax ikx kyxol jun ja xjal il tiʼj jun nejenel tuʼn tel bʼaʼn tkyaqil. Axpe ikx te Jesús at jun nejenel te ex in nokx tqʼon tibʼ tjaqʼ tkawbʼil. «Ate Dios nejenel te Crist», ik tzeʼn a «xinaq nejenel te xuʼj» (1 Corintios 11:3). Kukx in xi tnimin Jesús nejenel te, aju Dios. Iktzen tten in nok te jun tbʼanel techel qe, quʼn qkyaqilx at jun nejenel qe aju kxel qbʼiʼn.

11. ¿Alkye tmod xuʼj ktel tukʼe tchmil, ex tiʼ tbʼanel jaku tzaj tuʼn?

11 Tuʼnju aj ilqe chmilbʼaj in kubʼ kybʼinchen junjun tiʼchaq nya toj tumel ex at maj nya tbʼanel nejenelqe. ¿Tiʼ kbʼantel tuʼn xuʼj toj ambʼil aju? Mitiʼ tuʼn tyolin nya bʼaʼn tiʼj tchmil nix tuʼn tkubʼ nej kywitz toj tja. Bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼn qa nim toklen toj twitz Dios qa ma tzʼok te mans (1 Pedro 3:4). Qa ik tmodju, nya kwest kʼelel toj twitz tuʼn tokx tbʼiʼn tchmil, axpe ikx qa ma tzaj mas nya bʼaʼn kyxol. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tuʼn ‹t-xi tniman xuʼj tchmil› (Efesios 5:33). ¿Yejtzun qa mitiʼ in xi nimin Jesús tuʼn chmilbʼaj? In tzaj tqʼoʼn Tyol Dios kawbʼil lu kye xuʼj: «Kynimanx kychmile tuʼntzun tokslan kychmile qa mya okslal kychmile tiʼj tyol Dios, mya tuʼn yol tuʼn tokslan, noq oʼkx tuʼnju kymodiye bʼaʼn. Jakulo tzʼokslan kychmile ok tkeʼyinte mintiʼ jun kyximbʼetze mya bʼaʼn ex bʼaʼn che nimane te» (1 Pedro 3:1, 2).

12. ¿Tiquʼn bʼaʼn tuʼn t-xi tqʼamaʼn xuʼj aju otaq kubʼ t-ximen?

12 At maj nya bʼaʼn jaku tzʼela toj twitz xuʼj aju otaq kubʼ t-ximen tchmil. Pero qa ma txi tqʼamaʼn aju in kubʼ t-ximen toj tumel, ok kbʼel tyekʼun qa nim toklen tchmil te. At maj tbʼanel aju in kubʼ t-ximen xuʼj ex jaku tzaj tbʼanel kye toj tja qa ma txi tbʼiʼn tchmil tyol. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa xi tqʼamaʼn Sara te tchmil alkyetaq tten jaku kyaj jun nya bʼaʼn toj ttxolil. Nya bʼaʼn ela jlu toj twitz Abrahán, pero tzaj tqʼamaʼn Dios te: «Nimanxa tkyaqilju in tmaʼn Sara teya» (kjawil uʼjit Génesis 21:9-12). Pero ¿tiʼ kbʼantel tuʼn xuʼj qa otaq bʼaj t-ximen tchmil tiʼ kbʼantel ex qa bʼaʼn jlu toj twitz Dios? Jaku txi tbʼiʼn tchmil ex jaku tzʼonin tiʼj (Hechos 5:29; Efesios 5:24).

¿Tiquʼn ok Sara te jun tbʼanel techel kywitz xuʼj?

13. a) ¿Tiʼ in tzaj qʼamaʼn kye xuʼj toj Tito 2:4, 5? b) ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tiʼjju in kubʼ kypan kyibʼ kabʼe xjal ex in kubʼ kynajsaʼn kymojbʼabʼil kyibʼ twitz jun ajkawil?

13 Nim toklen aqʼuntl in bʼant tuʼn xuʼj tuʼn kyten toj tja toj tbʼanel. Jun techel, in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios kye xuʼj tuʼn «kykʼujlante kychmil kyukʼix kyal, ex tuʼn kyjakʼunte kyibʼ, ex tuʼn kyten saq tuj kyanmi, ex tuʼn tok kykwentin kyja, ex bʼaʼn kymod, ex tuʼn t-xi kyniman kychmil» (Tito 2:4, 5). Qa ma bʼent jlu tuʼn xuʼj ok kʼokel kʼujlaʼn tuʼn tchmil ex kyuʼn tal (kjawil uʼjit Proverbios 31:10, 28). Kykyaqil qeju o che kubʼ mojeʼ aj ilqe. Tuʼntzunju, at maj jaku kubʼ kypan kyibʼ moqa jaku kubʼ kynajsaʼn kymojbʼabʼil kyibʼ twitz jun ajkawil. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa at maj tuʼn junjun tiʼ jaku kubʼ kypan kyibʼ kabʼe xjal. Pero tnejel kbʼel kyximen, quʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios «tuʼn miʼn tel tpaʼn tibʼ xuʼj tiʼj tchmil [...]. Ikx te chmilbʼaj, miʼn kyaj tkolin t-xuʼjil» (1 Corintios 7:10, 11). Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa oʼkx jaku kubʼ kynajsaʼn kymojbʼabʼil kyibʼ kabʼe xjal qa ma tzʼok ten xinaq tiʼj juntl xuʼj ex moqa ma tzʼok ten xuʼj tukʼil juntl xinaq (Mateo 19:9).

JUN TBʼANEL TECHEL KYWITZ TATBʼAJ

14. ¿Tiʼ bʼent tuʼn Jesús kyukʼe kʼwaʼl ex tiʼ kyaj kʼwaʼl tuʼn tbʼent kyuʼn kytat?

14 Kyaj tqʼoʼn Jesús tbʼanel techel tiʼ kbʼantel kyuʼn tatbʼaj kyukʼe kykʼwaʼl. Tej mitiʼ xi kyqʼoʼn junjun xjal ambʼil kye kʼwaʼl tuʼn kyxi laqʼeʼ ttxlaj Jesús, xi tqʼamaʼn Jesús kye: «Kyqʼonxe ambʼil kye tal kʼwaʼl tuʼn kytzaj wukʼile ex miʼn cheʼx kymayoʼne». In tzaj tqʼamaʼntl Tyol Dios jlu: «E jawtzun tchleʼn Jesús qe tal kʼwaʼl, kubʼ tqʼoʼn tqʼabʼ kyibʼaj, ex e kubʼ tkyʼiwlaʼn» (Marcos 10:13-16). Tuʼnju el tpaʼn Jesús ambʼil tuʼn tten kyukʼe kʼwaʼl, ax ikx teya ilxix tiʼj tuʼn tel tpaʼna ambʼil tuʼn ttena kyukʼe tkʼwaʼla. Kyaj kʼwaʼl tuʼn ttena nim ambʼil kyukʼe, nya naq jun rat-x. Ilxix tiʼj tuʼn tel tpaʼna ambʼil tuʼn kykubʼ t-xnaqʼtzaʼna, quʼn ik in tzaj tqʼamaʼn Jehová (kjawil uʼjit Deuteronomio 6:4-9).

15. ¿Tiʼ kbʼantel kyuʼn tatbʼaj tuʼn kyok kyxqʼuqin kykʼwaʼl?

15 In qo anqʼin kyxol nya bʼaʼn xjal. Tuʼntzen jlu, il tiʼj tuʼn tok kyxqʼuqin tatbʼaj kykʼwaʼl, quʼn ateʼ xjal kyaj tuʼn tok kyxmakan qe kʼwaʼl moqa kyaj tuʼn kyok ten kyiʼj. Kolen Jesús kyiʼj qeju lepcheqeʼktaq tiʼj ex xi tqʼamaʼn kye: «Aqeye tal nkʼwaʼle». Tej t-xi qʼiʼn Jesús kyuʼn ajqʼoj tjyom tumel tuʼn kyxi tzaqpiʼn qeju lepcheqeʼktaq tiʼj (Juan 13:33; 18:7-9). Ax ikx kyeye tatbʼaj ex txubʼaj, bʼaʼn tuʼn kyok kyxqʼuqin kykʼwaʼle moqa kyale quʼn in jyoʼn tajaw il tumel tzeʼn tuʼn tok bʼinchen nya bʼaʼn kyiʼj. Ax ikx kyqʼamanxe kye alkyechaq nya bʼaʼn jaku tzʼok bʼinchan kyiʼj (1 Pedro 5:8). * Mas jaku tzʼok bʼinchen nya bʼaʼn kyiʼj kʼwaʼl jaʼlo, ax ikx in nok kybʼiʼn nim xnaqʼtzbʼil nya ax tok.

¿Tzeʼn jaku tzʼel kykanoʼn tatbʼaj aju tbʼanel tmod Jesús ten kyukʼe kʼwaʼl?

16. ¿Tiʼ jaku tzʼel kykanoʼn tatbʼaj tiʼj Jesús aju tzeʼn tten i ex tkawin qe t-xnaqʼtzbʼen?

16 Tej atxtaq jun qonikʼan tuʼn tkyim Jesús e jaw kyaqpaj t-xnaqʼtzbʼen tiʼj alkyetaq at mas toklen kyxol. Mitiʼ jaw qʼojle Jesús kyukʼil, quʼn i ex tkawin tukʼe tkʼujlabʼil, tukʼe tbʼanel tyol ex tukʼe tbʼanel techel kubʼ tqʼoʼn (Lucas 22:24-27; Juan 13:3-8). Qa ateʼ teya tkʼwaʼl, ¿tzeʼn jaku tzʼel tkanoʼna aju techel kyaj tqʼoʼn Jesús aj kyxi tkawina? Ax tok che xel tkawin tkʼwaʼla, pero oʼkx ‹kbʼel tqʼoʼna kykastiw aju jaku tzʼonin kyiʼj› ex nya tukʼe qʼoj. Tnejel kbʼel t-ximana aju kxel tqʼamaʼna, quʼn «at xjal in kʼixbʼisan tiʼj juntl kyuʼn qe tyol» (Jeremías 30:11; Proverbios 12:18). Il tiʼj tuʼn kyxi tkawin tkʼwaʼla toj tumel tuʼntzen tel kynikʼ yajxitl qa ataq tbʼanel jlu kye (Efesios 6:4; Hebreos 12:9-11).

JUN TECHEL KYWITZ KʼWAʼL

17. ¿Alkye tbʼanel techel kyaj tqʼoʼn Jesús kywitz kʼwaʼl?

17 Kyaj tqʼoʼn Jesús jun tbʼanel techel kywitz kʼwaʼl. Tukʼeju bʼant tuʼn kubʼ tyekʼun qa il tiʼj tuʼn tokx kybʼiʼn kʼwaʼl kytat. Tqʼama jlu: «Oʼkx in chin yoline ik tzaʼn in tzaj xnaqʼtzaʼne tuʼn Nmane [...], porque kukx in nbʼinchaʼne aju bʼaʼn nneʼla tuj twitz» (Juan 8:28, 29). Xi tbʼiʼn Jesús Ttat aju at toj kyaʼj, ax ikx kye kʼwaʼl il tiʼj tuʼn tokx kybʼiʼn kytat, ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios (kjawil uʼjit Efesios 6:1-3). Nya aj iltaq te Jesús, pero xi tbʼiʼn tyol José ex María aʼyeju ttat ex aj ilqetaq. A jlu onin kyiʼj tuʼn kytzalaj (Lucas 2:4, 5, 51, 52).

18. ¿Tiquʼn kukx okx tbʼiʼn Jesús tTat aju at toj kyaʼj ex alkyeqe in che tzalaj qa in che bʼin kʼwaʼl?

18 ¿Tiʼ kbʼantel kyuʼn kʼwaʼl tuʼn kyok ik tzeʼn Jesús tuʼn kytzalaj kytat? Jun tten aju qa ma tzʼokx kybʼiʼn tyol kytat ex kynan. At maj kwest jaku tzʼela toj kywitz, pero taj Dios tuʼn tbʼent jlu kyuʼn (Proverbios 1:8; 6:20). Kukx okx tbʼiʼn Jesús Jehová maske, moqa inchq, at junjun tiʼchaq kwest ela toj twitz. Tej tpon ambʼil tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn jun tiʼ kwest aju otaq tzaj tqʼamaʼn Dios te, tqʼama jlu: ‹Chin tkloma tuʼn miʼn ttzaj kʼixkʼoj lu wiʼje›. Pero kubʼx tbʼinchaʼn Jesús tajbʼil Dios, quʼn ojtzqiʼntaq tuʼn qa a tTat ojtzqilte alkye mas tbʼanel (Lucas 22:42). Qa in che bʼin kʼwaʼl, nim in che tzalaj kytat tuʼn jlu ax ikx in tzalaj Jehová kyuʼn aju kyTat at toj kyaʼj (Proverbios 23:22-25). *

¿Alqiʼj che ximil qʼa ex txin aj kyok weʼ twitz nya bʼaʼn?

19. a) ¿Tiʼ in najbʼen tuʼn Satanás tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn qʼa ex txin nya bʼaʼn? b) ¿Tiʼ jaku kynaʼ tatbʼaj qa ma kubʼ kybʼinchen kʼwaʼl nya bʼaʼn?

19 Kubʼ tqʼoʼn Tajaw il nya bʼaʼn twitz Jesús, ax ikx in kubʼ tqʼoʼn nya bʼaʼn kywitz qʼa ex kywitz txin, moqa qʼapoj, tuʼn kykubʼ tzʼaq (Mateo 4:1-10). Jaku che ajbʼen txqantl kʼwaʼl tuʼn Satanás tuʼn tkubʼ kybʼinchen qʼa ex txin nya bʼaʼn, quʼn ojtzqiʼn tuʼn qa kwest tuʼn tel kyikʼen jlu. Kyjuʼtzun, il tiʼj tuʼn tel kypan kyibʼ qʼa ex txin kyiʼj nya bʼaʼn kyukʼil (1 Corintios 15:33). Jun techel, aju ikʼ tiʼj Dina, aju tmeʼl Jacob: tuʼnju ok tmojbʼan tibʼ kyukʼe xjal mitiʼ in che ajbʼen te Jehová, tzaj nim nya bʼaʼn tuʼn jlu (Génesis 34:1, 2). Aya qʼa ex txin, ¿o kubʼ t-ximan teya tiʼ jaku kynaʼ toj tjaya qa ma kubʼ tbʼinchaʼna jun il? (Proverbios 17:21, 25.)

AJU KBʼANTEL KYUʼN JA XJAL TUʼN KYTZALAJ

20. Tuʼn qtzalaj toj qja, ¿tiʼ kbʼantel quʼn qkyaqil?

20 Qa ma tzaj nya bʼaʼn toj qja, lwey jaku kyaj toj tbʼanel qa ma qo jyon onbʼil toj Tyol Dios. Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzaʼn tiʼj, qa ma chex qbʼiʼn kawbʼil atqeʼkux toj Tyol Dios jaku qo tzalaj kyukʼe toj qja. Aʼyeye chmilbʼaj, kykʼujlam kyxuʼjile ex tenx tbʼanel kymode kyukʼil ik tzeʼn tmod Jesús ten kyukʼe qeju lepcheqeʼktaq tiʼj. Aqeye xuʼj, kyqʼonkx kyibʼe tjaqʼ tkawbʼil kychmile ex kykanomile tiʼj tbʼanel xuʼj aju in yolin Proverbios 31:10-31 tiʼj. Aʼyeye tatbʼaj, kyqʼonxe xnaqʼtzbʼil kye kykʼwaʼle (Proverbios 22:6). Aʼyeye nejenel, ‹che kawine tojxix tumel toj kyjaye› (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8). Ax ikx, aʼyeye kʼwaʼl, kybʼinkx kytate (Colosenses 3:20). Kykyaqil qeju in che anqʼin toj jun ja aj ilqe. Tuʼntzen jlu, qmansinku qibʼ ex qqaninx kye txqantl tuʼn tkubʼ kynajsaʼn qil.

21. ¿Tiʼ tbʼanel tzul qe, ex tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn qtzalaj kyukʼe toj qja?

21 At nim tbʼanel kawbʼil tkuʼx toj Tyol qMan Dios kye kykyaqil xjal in che anqʼin toj jun ja. Ax ikx, in yolin tiʼj akʼaj twitz txʼotxʼ ex tiʼj Tbʼanel Najbʼil atz jatumel che najal qeju in che ajbʼen te Jehová (Apocalipsis 21:3, 4). ¡Tbʼanelxix aju tzul qe! Pero ax ikx jaʼlo jaku qo tzalaj kyukʼe toj qja qa ma che okx qbʼiʼn tkawbʼil qMan Dios aʼyeju ateʼkux toj Tyol.

^ taqik' 15 Toj xnaqʼtzbʼil 32 te uʼj Aprendamos del Gran Maestro, aju bʼinchan kyuʼn testigos de Jehová, in che tzaj qʼoʼn kawbʼil tzeʼn jaku che ok xqʼuqit kʼwaʼl.

^ taqik' 18 Jaku mlay tzʼokx tbʼiʼn kʼwaʼl qe ttat qa ma tzaj kyqʼamaʼn te tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn jun tiʼ aju nya bʼaʼn toj twitz Dios (Hechos 5:29).