Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 14

Nkene to vulu okukala nuukwanegumbo u uvite elago

Nkene to vulu okukala nuukwanegumbo u uvite elago
  • Oshike sha pumbiwa opo omusamane u ungaunge nuukwanegumbo we momukalo omwaanawa?

  • Ongiini omukulukadhi ta vulu okugwanitha po oshinakugwanithwa she muukwanegumbo nomupondo?

  • Okukala omuvali e li nawa osha kwatela mo shike?

  • Ongiini aanona taya vulu okuhumitha komeho enyanyu muukwanegumbo?

1. Oshike sha simanenena opo tu kale nuukwanegumbo u uvite elago?

JEHOVA KALUNGA okwa hala uukwanegumbo weni u kale u uvite elago. Oohapu dhe, Ombiimbeli, otadhi gandja omisindalandu koshilyo kehe shuukwanegumbo, tadhi yelitha onkandangala ndjoka Kalunga a hala oshilyo kehe shi dhane. Ngele iilyo yuukwanegumbo tayi gwanitha po iinakugwanithwa yayo metsokumwe nomayele gaKalunga, iizemo ohayi kala yinyanyudha noonkondo. Jesus okwa ti: “Aanelago oomboka taa uvu oohapu dhaKalunga e taye dhi dhiginine.”—Lukas 11:28.

2. Enyanyu lyuukwanegumbo olyi ikolelela kokuzimina kwetu shike?

2 Enyanyu lyuukwanegumbo olyi ikolelela unene kokuzimina kwetu kutya uukwanegumbo owa totwa po kuJehova, ngoka Jesus e mu ithana “Tate yetu.” (Mateus 6:9) Uukwanegumbo kehe kombanda yevi ou li po molwaTate yetu gwomegulu, nokwa tseya lela shoka hashi nyanyudha omaukwanegumbo. (Aaefeso 3:14, 15) Ombiimbeli otayi ti shike shi na ko nasha nonkandangala yoshilyo kehe muukwanegumbo?

UUKWANEGUMBO OWA TOTWA PO KUKALUNGA

3. Ombiimbeli otayi yelitha ngiini etameko lyuukwanegumbo waantu, nomolwashike twa tseya kutya shoka tayi popi oshoshili?

3 Jehova okwa shiti aantu yotango, Adam naEva, e te ya hokanitha ya kale omusamane nomukulukadhi. Okwa li e ya tula meviparadisa ewanawa, oshikunino shaEden, e te ya lombwele ya mone aanona. Jehova okwa ti: “Valathaneni, ne mu indjipale [nokuudhitha] evi.” (Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Shono kashi shi owala ehokololo nenge ongano, molwaashoka Jesus okwa li u ulike kutya shoka Genesis ta popi kombinga yetameko lyonkalamwenyo yuukwanegumbo oshoshili. (Mateus 19:4, 5) Nonando ohatu tsakaneke omaupyakadhi ogendji nonkalamwenyo kayi li ngaashi Kalunga a li a hala yi kale, natu tale kutya omolwashike omaukwanegumbo taga vulu okukala gu uvite elago.

4. (a) Ongiini oshilyo kehe shuukwanegumbo tashi vulu okuhumitha komeho enyanyu lyuukwanegumbo? (b) Omolwashike okukonakona onkalamwenyo yaJesus kwa simana omolwenyanyu lyuukwanegumbo?

4 Iilyo ayihe yuukwanegumbo otayi vulu okuninga sha opo uukwanegumbo wu kale u uvite elago mokuholela Kalunga nomokuulikilathana ohole. (Aaefeso 5:1, 2) Ihe ongiini tatu vulu okuholela Kalunga ngoka itaatu vulu okumona nandonando? Otatu vulu okwiilonga nkene Jehova ha katuka, molwaashoka okwa tumine Omwana gwosheeli okuza megulu e te ya kombanda yevi. (Johannes 1:14, 18, OB-1954) Sho Omwana ngoka Jesus Kristus a li kombanda yevi, okwa li a holele naanaa He gwomegulu, nomolwaashono okumona nokupulakena kuye kwa li owala wa fa u li naJehova noto pulakene kuYe. (Johannes 14:9) Onkee ano, okwiilonga kombinga yohole ndjoka Jesus u ulike nokulandula oshiholelwa she, kehe gumwe gwomutse ota vulu okuhumitha komeho enyanyu muukwanegumbo.

OSHIHOLELWA KAASAMANE

5, 6. (a) Ongiini omukalo ngoka Jesus hu ungaunga negongalo gu li oshiholelwa kaasamane? (b) Oshike shoka omuntu e na okuninga opo a vule okudhiminwa po omayono ge?

5 Ombiimbeli otayi ti kutya aasamane oye na okuungaunga naakulukadhi yawo momukalo ngoka Jesus a li u ungaunga naalongwa ye. Tala komayele ngaka gOmbiimbeli taga ti: ‘Aalumentu, holeni aakiintu yeni, naanaa ngashika Kristus e hole egongalo nokwi igandja meso omolwalyo . . . Ano aalumentu oye na okuhola aakiintu yawo, naanaa ngashika ye hole omalutu gawo yene. [Oongoka e hole omukiintu gwe, oye i ihole ye mwene, OB-1954.] Oshoka kaku na nando oongoka e tonde olutu lwe mwene, ihe kehe gumwe ohe lu palutha nohe lu sile oshimpwiyu, naanaa ngashika Kristus ha sile egongalo lye oshimpwiyu.’Aaefeso 5:23, 25-29.

6 Ohole yaJesus yokuhola egongalo lyaalongwa ye oya tulila po aasamane oshiholelwa sha gwanenena. Jesus “okwa li e ya hole sigo opehulilo,” e ya yambela omwenyo gwe nonando kaya li nando ya gwanenena. (Johannes 13:1; 15:13) Aasamane otaya ladhipikwa wo taku ti: “Holeni aakiintu yeni, ne inamu kala mu na onyanya nayo.” (Aakolossa 3:19) Oshike tashi ka kwathela omusamane a tule miilonga omayele ngoka, unene tuu ngele omathimbo gamwe omukulukadhi gwe oha nyengwa okukatuka pandunge? Oku na okudhimbulukwa kutya naye oha ningi omapuko nosho wo kutya oku na okuninga sha opo a dhiminwe po kuKalunga. Mbela oku na okuninga shike? Oku na okudhimina po mboka taya yono kuye, mwa kwatelwa omukulukadhi gwe. Omukulukadhi naye oku na okukala ha dhimine po mboka taya yono kuye. (Mateus 6:12, 14, 15) Onkee ano, osha yela kutya omolwashike yamwe haya ti kutya ondjokana yi na omupondo oondjono yi na aantu yaali haya dhiminathana po nehalo ewanawa.

7. Jesus okwa li a tseya shike, nokwa tulila po aasamane oshiholelwa shini?

7 Aasamane oye na wo okudhiladhila kutya Jesus okwa li aluhe ha yaalele aalongwa ye. Okwa li a tseya omangambeko gawo nosho wo oompumbwe dhawo dhopalutu. Pashiholelwa, sho ya li ya vulwa, okwe ya lombwelele a ti: “Ileni, tu yeni, tu ki ikalele, opo mu vululukwe kashona.” (Markus 6:30-32) Aakulukadhi nayo oya pumbwa okuyaalelwa pandunge. Ombiimbeli otayi ya hokolola ye li ‘iiyuma kaayi kolele,’ mbyoka aasamane ya lombwelwa ye yi ‘simaneke.’ Omolwashike mbela? Omolwaashoka aasamane nosho wo aakulukadhi otaya ka mona ‘esilohenda lyomwenyo.’ (1 Petrus 3:7, OB-1954) Aasamane oye na okudhimbulukwa kutya okukala omudhiginini oko haku ningitha omuntu a kale e na ondilo momeho gaKalunga, ihe hamolwaashoka e li omulumentu nenge omukiintu.—Episalomi 101:6.

8. (a) Ongiini omusamane ‘ngoka e hole omukiintu gwe, i ihole ye mwene’? (b) Okukala “omuntu gumwe” otashi ti shike komusamane nomukulukadhi gwe?

8 Ombiimbeli otayi ti kutya omusamane ‘ngoka e hole omukiintu gwe, okwi ihole ye mwene.’ Shoka osho shi na okukala ngawo, molwaashoka omusamane nomukulukadhi gwe ‘kaye li we yaali, aawe, oyo omuntu gumwe,’ ngaashi Jesus e shi popi. (Mateus 19:6) Onkee ano, kaye na okuya momilalo pondje yondjokana. (Omayeletumbulo 5:15-21; Aahebeli 13:4) Shoka otaya vulu oku shi yanda ngele oya kala tayi igwanithile po oompumbwe dhawo nokwaaihola mwene. (1 Aakorinto 7:3-5) Edhimbulukitho endhindhilikwedhi olyo kutya: ‘Kaku na nando oongoka e tonde olutu lwe mwene, ihe kehe gumwe ohe lu palutha nohe lu sile oshimpwiyu.’ Aasamane oya pumbwa okukala ye hole aakulukadhi yawo ngaashi yi ihole yo yene noye na okudhimbulukwa kutya oye na okwiihokolola komutse gwawo, Jesus Kristus.—Aaefeso 5:29; 1 Aakorinto 11:3.

9. Uukwatya uni waJesus wa tumbulwa mAafilippi 1:8, nomolwashike aasamane ye na okuulikila aakulukadhi yawo uukwatya wa tya ngaaka?

9 Omuyapostoli Paulus okwa popi shi na ko nasha “nohole yomuJesus Kristus.” (Aafilippi 1:8) Ohole yaJesus oya li uukwatya hau vululukitha, mboka wa li uhokitha kaakiintu mboka ya li ya ninga aalongwa ye. (Johannes 20:1, 11-13, 16) Aakulukadhi nayo oya hala okuulikilwa ohole tayi zi komutima kaasamane yawo.

OSHIHOLELWA KAAKULUKADHI

10. Jesus okwa tulila po aakulukadhi oshiholelwa shini?

10 Uukwanegumbo ou li ehangano, nopo li longe nawa, olya pumbwa omutse. Nokuli naJesus oku na Ngoka e na okuvulika kuye e li Omutse gwe. ‘Kalunga oye omutse gwaKristus,’ ngaashi owala ‘omulumentu omutse gwomukadhi.’ (1 Aakorinto 11:3) Okuvulika kwaJesus kuKalunga e li omutse gwe oku li oshiholelwa oshiwanawa, molwaashoka atuheni otu na omutse ngoka tu na okuvulika kugwo.

11. Iikala yini omukulukadhi e na okukala e na shi na ko nasha nomusamane gwe, noshike tashi vulu okweetithwa keihumbato lyomukulukadhi?

11 Aasamane molwaashoka inaaya gwanenena ohaya ningi omapuko, nohaaluhe haye enditha nawa iinima ye li omitse dhomaukwanegumbo. Molwaashoka osho shi li ngawo, omukulukadhi oku na okuninga po shike? Ke na okudhina shoka omusamane gwe ta ningi nenge a kambadhale oye a kale omutse gwegumbo. Omukulukadhi oku na okudhimbulukwa kutya shoka sha simana momeho gaKalunga osho ombepo yombili noyengungumano. (1 Petrus 3:4) Mokuulika iikala ya tya ngaaka, ota ka mona oshipu okuvulika omolwetilokalunga, nokuli nomoonkalo oondhigu. Natango, Ombiimbeli otayi ti: ‘Omukiintu kehe oku na okusimaneka omulumentu gwe.’ (Aaefeso 5:33) Ihe ongiini ngele omusamane ina taamba ko Kristus e li Omutse gwe? Ombiimbeli otayi ladhipike aakulukadhi tayi ti: “Aakiintu, vulikeni kaalumentu yeni, opo aalumentu mboka inaa itaala oohapu dhaKalunga, ya falwe meitaalo komikalo dheni. Itamu pumbwa oku shi ninga noohapu, oshoka oyo otaa ka mona, nkene omikalo dheni dha yogoka nonkene hamu simaneke Kalunga.”—1 Petrus 3:1, 2.

12. Omolwashike shu uka komukulukadhi okupopya omaetopo ge nesimaneko?

12 Kutya nduno omusamane gwe oku li omwiitaali nenge hasho, itashi ti kutya omukulukadhi ke na esimaneko ngele ta ningi omaetopo ge nekotoko, ngoka ga yooloka ko kwaangoka gomusamane gwe. Etaloko lye otashi vulika li kale li li mondjila, nuukwanegumbo auhe otau vulu okumona uuwanawa ngele omusamane okwa pulakene kuye. Nonando Abraham ka li a zimina sho omukulukadhi gwe, Sara a li a ningi eetopo tali longo opo ku kandulwe po uupyakadhi wontumba muukwanegumbo wawo, Kalunga okwa li a lombwele Abraham a ti: “Gwanitha shoka Sara te ku lombwele.” (Genesis 21:9-12) Ngele omusamane okwa ningi etokolo ndyoka lyaahe li ompinge nompango yaKalunga, omukulukadhi gwe oha vulika mokuyambidhidha etokolo ndyoka.—Iilonga 5:29; Aaefeso 5:24.

Oshiholelwa shini oshiwanawa Sara a tulila po aakulukadhi?

13. (a) Titus 2:4, 5 ota ladhipike aakulukadhi ya ninge shike? (b) Ombiimbeli otayi ti shike kombinga yokutopoka nosho wo yokuhengathana?

13 Omukulukadhi ota vulu okuninga oshindji mokugwanitha po oshinakugwanithwa she muukwanegumbo. Pashiholelwa, Ombiimbeli otayi popi kutya aakulukadhi oye na okukala “ye hole aalumentu yawo noyana, ya kale haa ikwata nawa, aayogoki, ya ninge oomeme ye shi kukala nawa nomagumbo, haa vulika kaalumentu yawo.” (Titus 2:4, 5) Omukulukadhi nenge omuvalakadhi ngoka ta tula miilonga omayele ngaka ota ka kala e holike nokusimanekwa aluhe kiilyo yuukwanegumbo we. (Omayeletumbulo 31:10, 28) Ihe molwaashoka ondjokana oya hanganitha aantu inaaya gwanenena, otashi vulika pu holoke oonkalo dha kwata miiti ndhoka tadhi vulu okufala mokutopoka nenge mokuhengathana. Ombiimbeli oya pitika etopoko shi ikolelela koonkalo dhontumba. Ihe etopoko kali na okutalika ko li li oshinima showala, molwaashoka Ombiimbeli otayi gandja omayele taga ti: “Omukiintu ina henga po omulume. . . . Omulumentu ina henga po nando omukadhi.” (1 Aakorinto 7:10, 11) Ihe ongele owala gumwe gwomookuume kopandjokana a yi moluhondelo tapu kala pu na etompelo lyopamanyolo lyokuhengathana.—Mateus 19:9.

OSHIHOLELWA SHA GWANENENA KAAVALI

14. Jesus okwa li u ungaunga ngiini naanona, naanona oya pumbwa shike kaavali yawo?

14 Jesus okwa tulila po aavali oshiholelwa sha gwanenena momukalo ngoka u ungaunga naanona. Sho yamwe ya li taya kambadhala okukeelela aanona kaaye ye kuye, Jesus okwa tile: “Etheni uunona, u ye kungame. Inamu u keelela ko.” Ombiimbeli otayi ti kutya “okwe u papata momaako ge nokwe u tenteke iikaha ye e te u yambeke.” (Markus 10:13-16) Molwaashoka Jesus okwa li a longitha ethimbo okukala naanona, mbela nangoye ku na okuninga sha faathana naamwoye aamati naakadhona? Inaya pumbwa owala okukaliwa nayo okathimbo okashona, ihe oya pumbwa okukaliwa nayo ethimbo olindji. Owa pumbwa okulongitha ethimbo oku ya longa, molwaashoka shoka osho Jehova a lombwela aavali ya ninge.—Deuteronomium 6:4-9.

15. Aavali otaya vulu okuninga po shike opo ya gamene aanona yawo?

15 Sho uuyuni mbuka tau nayipala noonkondo, aanona oya pumbwa aavali mboka taye ya gamene kaantu mboka ya hala oku ye etela oshiponga, ngaashi mboka haya hepeke aanona pamilalo. Tala nkene Jesus a li a gamene aalongwa ye, mboka a li i ithana pahole “aamwandje.” Sho Jesus a li a kwatwa nokwa li e li poku ka dhipagwa, okwa li a pangele ompangela opo aalongwa ye ya ye ontuku. (Johannes 13:33; 18:7-9) U li omuvali, owa pumbwa okukala wa kotoka molwaashoka Ondiaboli otayi kambadhala okweetela aanona yoye oshiponga. Owa pumbwa oku ya londodha manga kuyele. * (1 Petrus 5:8) Inaya kala nando onale ya pumbwa egameno lyopalutu, lyopambepo nolyopamikalo ngaashi ye li pumbwa nena.

Aavali otaya vulu okwiilonga shike momukalo ngoka Jesus a li u ungaunga naanona?

16. Aavali otaya vulu okwiilonga shike momukalo ngoka Jesus u ungaunga nokwaagwanenena kwaalongwa ye?

16 Muusiku mboka wa tetekele okusa kwaJesus, aalongwa ye oya li taya tsu oompata kutya olye omunene mokati kawo. Pehala lyokukala e ya geela, Jesus okwa tsikile oku ya kumagidha pahole noohapu nosho wo okupitila moshiholelwa she. (Lukas 22:24-27; Johannes 13:3-8) Ngele ou li omuvali, mbela ou wete nkene to vulu okulandula oshiholelwa shaJesus momukalo moka ho pukulula aamwoye? Oya pumbwa lela egeeloputudho, ihe ou na oku li gandja ‘she eleka,’ hanongeyo nandonando. Ku na okupopya oohapu inaadhi dhiladhilwa nawa, tadhi “ulula ngegongamwele.” (Jeremia 30:11, OB-1954; Omayeletumbulo 12:18) Egeeloputudho oli na okugandjwa momukalo ngoka okanona koye konima yethimbo taka ka mona kutya olya li lya pumbiwa shili.—Aaefeso 6:4; Aahebeli 12:9-11.

OSHIHOLELWA KAANONA

17. Omomikalo dhini Jesus a tulile po aanona oshiholelwa sha gwanenena?

17 Mbela aanona otaya vulu okwiilonga sha kuJesus? Eeno, otaya vulu. Jesus oku ulike nkene aanona ye na okuvulika kaavali yawo okupitila moshiholelwa she. Okwa ti: “Otandi popi ashike shoka Tate a longa ndje.” Okwa gwedha ko wo a ti: “Otandi longo aluhe shoka she mu opalela.” (Johannes 8:28, 29) Jesus okwa li ha vulika kuHe gwomegulu, nOmbiimbeli otayi lombwele aanona ya vulike kaavali yawo. (Aaefeso 6:1-3) Nonando Jesus okwa li okanona ka gwanenena, okwa li ha vulika kaavali ye yopantu, Josef naMaria, mboka ya li inaaya gwanenena. Nopwaahe na omalimbililo, shoka osha li sha humitha komeho enyanyu lyoshilyo kehe shuukwanegumbo waandjawo yaJesus.—Lukas 2:4, 5, 51, 52.

18. Omolwashike Jesus a li aluhe ha vulika kuHe gwomegulu, nolye ha kala a nyanyukwa ngele aanona taya vulika kaavali yawo nena?

18 Mbela opu na omikalo moka aanona taya vulu okuholela naanaa Jesus e taya nyanyudha aavali yawo? Oshoshili kutya aanona otashi vulika omathimbo gamwe ya mone oshidhigu okuvulika kaavali yawo, ihe Kalunga okwa hala aanona ya kale haya vulika kuyo. (Omayeletumbulo 1:8; 6:20) Jesus okwa kala aluhe ha vulika kuHe gwomegulu, nokuli naashono a li moonkalo oondhigu. Oshikando shimwe, sho Kalunga a li a hala Jesus a ninge oshinima shoka oshidhigu noonkondo, Jesus okwa tile: “Oshitenga [nenge oshitegelelwa] shika nashi pitilile ndje po.” Ihe nonando ongaaka, Jesus okwa li a ningi shoka Kalunga e mu pula, molwaashoka okwa li a zimina kutya He okwa tseya shoka shi li nawa kuye okuninga. (Luke 22:42) Mokwiilonga okuvulika, aanona otaya ka nyanyudha noonkondo aavali yawo nosho wo He yawo gwomegulu. *Omayeletumbulo 23:22-25.

Aagundjuka oye na okudhiladhila kombinga yashike uuna taya makelwa?

19. (a) Satana oha makele ngiini aanona? (b) Ongiini eihumbato ewinayi lyaanona tali vulu okuguma aavali?

19 Ondiaboli oya li ya makele Jesus notatu vulu okukala nuushili kutya otayi ka makela wo aanona ya ninge omapuko. (Mateus 4:1-10) Satana Ondiaboli oha longitha omathininiko goomakula, ngoka taga vulu okukala omadhigu okukondjithwa. Onkee ano inashi simanenena tuu opo aanona ya yande okweendathana naalongi yuuwinayi! (1 Aakorinto 15:33) Omwanakadhona gwaJakob, Dina, okwa li he endathana naamboka ya li ihaaya longele Jehova, naashono osha li she etitha uupyakadhi oundji. (Genesis 34:1, 2) Dhiladhila nkene uukwanegumbo tau ke ehamekwa ngele oshilyo shimwe shawo sha yi moluhondelo.—Omayeletumbulo 17:21, 25.

SHOKA SHA SIMANENENA OPO UUKWANEGUMBO U KALE U UVITE ELAGO

20. Opo uukwanegumbo u kale u uvite elago, oshilyo kehe oshi na okuninga po shike?

20 Otashi tu kwathele okuungaunga nomaupyakadhi gomuukwanegumbo ngele tatu tula miilonga omayele gOmbiimbeli. Odhoshili kutya okutula miilonga omayele ga tya ngaaka oko oshinima sha simanenena shoka tashi humitha komeho enyanyu lyuukwanegumbo. Onkee ano, aasamane, kaleni mu hole aakulukadhi yeni nokuungaunga nayo ngaashi Jesus hu ungaunga negongalo lye. Aakulukadhi, vulikeni kaasamane yeni ye li omitse dhomaukwanegumbo, nokulandula oshiholelwa shomukulukadhi omwaanawa ngoka a hokololwa mOmayeletumbulo 31:10-31. Aavali, putudheni aanona yeni. (Omayeletumbulo 22:6) Oohe, ‘kaleni nawa naanegumbo lyeni.’ (1 Timoteus 3:4, 5; 5:8) Nane aanona, vulikeni kaavali yeni. (Aakolossa 3:20) Kapu na ngoka a gwanenena muukwanegumbo, molwaashoka ayehe ohaya ningi omapuko. Onkee ano, kaleni aaifupipiki nohamu dhiminathana po.

21. Etegameno ekumithi lini tu na, nongiini tatu vulu okukala tu na uukwanegumbo u uvite elago ngashingeyi?

21 Ombiimbeli oyi na omayele nomalombwelo ogendji ga simana kuukwanegumbo. Kakele kaashono, otayi tu longo shi na ko nasha nuuyuni uupe waKalunga nosho wo oparadisa kombanda yevi ndyoka tali ka kala lyu udha aantu ya nyanyukwa taya longele Jehova. (Ehololo 21:3, 4) Kali shi tuu etegameno ekumithi! Nokuli nongashingeyi, otatu vulu okukala tu na uukwanegumbo u uvite elago ngele tatu tula miilonga omalombwelo gaKalunga ngoka taga adhika mOohapu dhe, Ombiimbeli.

^ okat. 15 Ekwatho li na ko nasha nokugamena aanona otali adhika montopolwa 32 yembo Learn Ilonga kOmulongi Omunene, lya nyanyangidhwa kOonzapo dhaJehova.

^ okat. 18 Ongele owala omuvali ta pula okanona ka teye ompango yaKalunga tashi ka kala shu uka opo okanona kaaha vulike komuvali.—Iilonga 5:29.