Skip to content

Skip to table of contents

VEVEHEAGA HOGOFULU MA FĀ

Puhala ke Fakafiafia e Moui he Magafaoa Haau

Puhala ke Fakafiafia e Moui he Magafaoa Haau
  • Ko e heigoa kua lata ke eke mo taane mitaki?

  • Maeke fēfē he fifine ke kautū ko e hoana?

  • Ko e heigoa kua putoia he eke mo matua mitaki?

  • Maeke fēfē he fanau ke lagomatai ke fakafiafia e magafaoa?

1. Ko e heigoa e kei ke he fiafia he moui he magafaoa?

KUA manako a Iehova ko e Atua ke fiafia e magafaoa haau. Ko e haana Kupu, ko e Tohi Tapu, kua foaki e tau takitakiaga ma e tau tagata takitokotaha he magafaoa, he fakamaama e matagahua ne manako e Atua ki a lautolu takitokotaha ke taute. He magaaho ka taute he tau tagata he magafaoa e tau matagahua ha lautolu he fakalautatai mo e fakatonuaga he Atua, kua fua mai e tau mena mitaki lahi. Ne pehē a Iesu: ‘Ka e mua e fiafia e tau tagata ka fanogonogo ke he kupu he Atua mo e omaoma ki ai!’Luka 11:28.

2. Kua falanaki e fiafia he moui magafaoa he mailoga e tautolu e heigoa?

2 Kua falanaki lahi e fiafia he magafaoa ke he mailoga e tautolu kua puna mai e magafaoa ia Iehova, ko ia ne ui e Iesu ‘Ha Mautolu a Matua.’ (Mataio 6:9) Kua ha ha i ai e tau magafaoa oti he lalolagi ha ko e Matua ha tautolu he lagi—mo e iloa mooli e ia e mena ka fakafiafia aki e tau magafaoa. (Efeso 3:14, 15) Ti, ko e heigoa ne fakaako he Tohi Tapu hagaao ke he matagahua he tau tagata takitokotaha he magafaoa?

PUNAAGA FAKA-ATUA HE MAGAFAOA

3. Fakamaama fēfē he Tohi Tapu e kamataaga he magafaoa he tagata, mo e iloa he ha e tautolu kua mooli e tau mena ne talahau i loto?

3 Ne tufugatia e Iehova e tau tagata fakamua, ko Atamu mo Eva, mo e fakalataha a laua ko e taane mo e hoana. Ne tuku e ia a laua he kaina fulufuluola he lalolagi—ko e kaina ko Etena—mo e tala age ki a laua ke fanafanau. “Kia fanau a mo e fakatokologa, kia fakapuke foki e lalolagi, mo e kautu ki ai,” he tala age e Iehova. (Kenese 1:26-28; 2:18, 21-24) Nakai ko e tala fakataitai anei, po ke tala tuai, ha kua fakakite e Iesu kua mooli e mena ne talahau he Kenese hagaao ke he kamataaga he moui he magafaoa. (Mataio 19:4, 5) Pete he fehagai a tautolu mo e tau lekua loga mo e nakai ko e moui ne finagalo ki ai e Atua he mogonei, kia kikite a tautolu ke he kakano ne kua maeke ai ke moua he magafaoa e fiafia.

4. (a) Maeke fēfē e tau tagata takitokotaha he magafaoa ke lafi ke he fiafia i ai? (e) Ko e ha e kumikumi ke he moui ha Iesu kua aoga lahi ke he fiafia he magafaoa?

4 Maeke he tau tagata takitokotaha he magafaoa ke lagomatai ke fakafiafia e moui he magafaoa he fifitaki atu ke he Atua he fakakite e fakaalofa. (Efeso 5:1, 2) Ka e maeke fēfē ia tautolu ke fifitaki e Atua, ha kua nakai maeke ia tautolu ke kitia a ia? Maeke ia tautolu ke ako ke he puhala ne gahua ai a Iehova ha kua fakafano mai e ia he lagi e Tama uluaki haana ke he lalolagi. (Ioane 1:14, 18) He nofo he lalolagi, ko e Tama nei, ko Iesu Keriso, ne fifitaki katoatoa e Matua haana he lagi ti ka kitia mo e fanogonogo ki a Iesu kua tuga ne ha ha i ai mo Iehova mo e logona a Ia. (Ioane 14:9) Ko e mena ia, he ako hagaao ke he fakaalofa ne fakakite e Iesu mo e muitua ke he fakafifitakiaga haana, kua maeke ia tautolu takitokotaha ke lagomatai ke taute e moui he magafaoa ke fiafia lahi.

FAKAFIFITAKIAGA MA E TAU TAANE

5, 6. (a) Fakatoka fēfē he puhala ne fakafehagai a Iesu mo e fakapotopotoaga e fakafifitakiaga mitaki ma e tau taane? (e) Ko e heigoa kua lata ke taute ke moua e fakamagaloaga he tau hala?

5 Ne talahau he Tohi Tapu kua lata e tau taane ke fehagai mo e tau hoana ha lautolu ke he puhala taha ne fehagai a Iesu mo e tau tutaki haana. Mailoga e takitakiaga nei he Tohi Tapu: ‘Ko mutolu, ko e tau tane, kia fakaalofa a mutolu ke he tau hoana ha mutolu, tuga e fakaalofa a Keriso ke he ekalesia [fakapotopotoaga], mo e foaki mai e ia a ia ke eke mo hukui māna; Kua lata pihia foki ke he tau tane ke fakaalofa age ke he tau hoana ha lautolu, tuga e tau tino ha lautolu. Ko ia kua fakaalofa ke he hana hoana, kua fakaalofa a ia kia ia ni. Ha kua nakai fakai taha ke fakavihia hana a tino, ka kua fagai mo e leveki ai e ia, pihia foki e Keriso mo e fakapotopotoaga.’Efeso 5:23, 25-29.

6 Ne fakatoka he fakaalofa ha Iesu ma e fakapotopotoaga haana he tau tutaki e fakafifitakiaga mitaki katoatoa ma e tau taane. Ne “fakaalofa ni a [Iesu] kia lautolu kua hoko ke he fakaotiaga,” he poa haana moui ma lautolu, pete kua nakai mitaki katoatoa a lautolu. (Ioane 13:1; 15:13) Tatai foki, kua fakamafana ke he tau taane: “Kia fakaalofa ke he tau hoana ha mutolu, ti ua fakahogohogo kia lautolu.” (Kolose 3:19) Ko e heigoa ka lagomatai e taane ke fakagahua e fakatonuaga pihia, mua atu kaeke kaumahala e hoana haana he falu magaaho ke fakakite e fakailoilo? Kua lata he taane ke manatu e tau hehē ni haana mo e tau mena kua lata ke taute e ia ke moua e fakamagaloaga he Atua. Ko e heigoa e mena ia? Lata ia ia ke fakamagalo a lautolu ne hala ki a ia, ti pihia foki ke he haana hoana. Ka e mooli, kua lata he hoana ke taute pihia foki. (Totou Mataio 6:12, 14, 15.) Ti mailoga nakai e koe e kakano ne talahau he falu, ko e fakamauaga ne kautū ko e pipiaga he tau tagata tokoua ne fiafia ke fefakamagaloaki?

7. Ko e heigoa ne mailoga e Iesu, ti ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka e ia ma e tau taane?

7 Lata foki he tau taane ke mailoga kua fakakite tumau e Iesu e manamanatuaga ma e haana tau tutaki. Ne mailoga e ia e tau kūkū mo e tau manako fakatino ha lautolu. Ma e fakatai, magaaho ne lolelole a lautolu, ne tala age a ia: “Ati o mai a, hoko tautolu ni, ke he mena tokanoa ke okioki fakatote ai a mutolu.” (Mareko 6:30-32) Kua lata foki ke manamanatu fakahele ke he tau hoana. Ne fakakite he Tohi Tapu a lautolu ko e “kapiniu a ia kua mua he lolelole” ne kua poaki ke he tau taane ke foaki e “fakalilifu.” Ko e ha? Ha kua fakalataha tokoua e tau taane mo e tau hoana “ke he moui kua foaki noa mai.” (1 Peteru 3:7) Kua lata he tau taane ke manatu ko e tua fakamooli, nakai ha ko e tagata taane po ke tagata fifine, ne uho ai e tagata ke he Atua.Salamo 101:6.

8. (a) Puhala fe ne “kua fakaalofa [e taane] ke he hana hoana, kua fakaalofa a ia kia ia ni”? (e) Ko e heigoa e kakano he “tino taha” ke he taane mo e haana hoana?

8 Ne talahau he Tohi Tapu ko e taane “kua fakaalofa ke he hana hoana, kua fakaalofa a ia kia ia ni.” Kakano ne pihia ai ha ko e tagata taane mo e haana hoana “kua nakai tuai tokoua, ka kua tino taha na laua,” he fakakite mai e Iesu. (Mataio 19:6) Ati lata ai ia laua ke fakakaupā e mahani fakataane mo e fifine ki a laua ni. (Tau Fakatai 5:15-21; Heperu 13:4) To taute e laua e mena nei kaeke fakakite e laua e manamanatuaga mooli ke he tau manako he taha. (1 Korinito 7:3-5) Kua mahino lahi e fakamanatuaga: “Kua nakai fakai taha ke fakavihia hana a tino, ka kua fagai mo e leveki ai e ia.” Kua lata e tau taane ke fakaalofa ke he tau hoana ha lautolu tuga ne fakaalofa ni a lautolu ki a lautolu, he manatu kua fai fakalagoaga ke he ulu ha lautolu, ko Iesu Keriso.Efeso 5:29; 1 Korinito 11:3.

9. Ko e heigoa e mahani ha Iesu ne totoku ia Filipi 1:8, ti ko e ha kua lata he tau taane ke fakatātā e mahani nei ke he tau hoana ha lautolu?

9 Ne vagahau e aposetolo ko Paulo ke he ‘fakaalofa hofihofi noa ne ha ha ia Iesu Keriso.’ (Filipi 1:8) Kua atihake e mahani fakaalofa hofihofi noa ha Iesu, ne futia e tau fifine ne eke mo tau tutaki haana. (Ioane 20:1, 11-13, 16) Ti kua manako lahi e tau hoana ma e fakaalofa hofihofi noa he tau taane ha lautolu.

FAKAFIFITAKIAGA MA E TAU HOANA

10. Foaki fēfē e Iesu e fakafifitakiaga ma e tau hoana?

10 Ko e fakatokatokaaga e magafaoa, ti ke holo mitaki, kua lata ke ha ha ai e ulu. Kua Taha foki e Ulu ha Iesu ne omaoma ki ai. “Ko e ulu a Keriso ko e Atua haia,” ke tuga e “ulu he hoana ko e tane haia.” (1 Korinito 11:3) Ko e omaoma ha Iesu ke he ulupule he Atua ko e fakafifitakiaga mitaki, ha kua fai ulu oti a tautolu ne lata ke omaoma ki ai.

11. Ko e heigoa e aga he hoana kua lata ke fakakite ke he haana taane, mo e ko e heigoa e lauiaaga ha ko e mahani haana?

11 Ko e tau tagata taane nakai mitaki katoatoa kua taute mena hehē ti kua fa kūkū he eke mo ulu mitaki lahi he magafaoa. Ti, ko e heigoa kua lata he hoana ke taute? Kua nakai lata ia ia ke fakateaga ke he mena ne taute he haana taane po ke lali ke fofō e ulupule haana. Kua lata he hoana ke manatu ko e aga mafola mo e molū kua uho lahi ke he onoonoaga he Atua. (1 Peteru 3:4) He fakakite e agaaga pihia, to kitia e ia e mukamuka ke fakatātā e omaoma mahani Atua, pihia foki i lalo he tau tuaga uka. Mua atu foki, ne talahau he Tohi Tapu: “Ko e fifine kia fakalilifu a ia ke he hana tane.” (Efeso 5:33) Ka e kua ka nakai talia he taane a Keriso mo Ulu haana? Ne fakamafana he Tohi Tapu e tau hoana: “Kia omaoma ke he tau tane ha mutolu ni, kaeke foki kua faliuliu falu ke he kupu, kia moua a lautolu he mahani mitaki he tau hoana ha lautolu, ka e nakai vagahau, ka kitekite age a lautolu kia mutolu kua nonofo fakatekiteki mo e [“hokulo e fakalilifu,” NW].”1 Peteru 3:1, 2.

12. Ko e ha kua nakai hepe ma e hoana ke fakakite fakalilifu e tau manatu haana?

12 Pete ko e tagata talitonu po ke nakai e taane haana, kua nakai fakakite he hoana e nakai fakalilifu kaeke fakakite fakailoilo e ia e manatu ne kehe mai he taane. Liga kua hako e onoonoaga he hoana, mo e to liga aoga e magafaoa katoa kaeke fanogonogo e taane ki a ia. Pete he nakai talia e Aperahamo e manatu ne fakakite he hoana haana, ko Sara, ke fakamafola aki taha lekua he magafaoa, ne tala age e Atua ki a ia: “Kia fanogonogo ai a koe ke he hana tau kupu.” (Totou Kenese 21:9-12.) Ti, he magaaho ka taute he taane e fifiliaga fakahiku ne nakai totoko ke he matafakatufono he Atua, kua fakakite he hoana e omaoma haana he lalago e fifiliaga ia.Gahua 5:29; Efeso 5:24.

Ko e heigoa e fakafifitakiaga mitaki ne fakatoka e Sara ma e tau hoana?

13. (a) Ko e heigoa ne fakamafana e Tito 2:4, 5 ke he tau fifine fai taane ke taute? (e) Ko e heigoa ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he mavehevehe mo e tau vevehe?

13 He fakakatoatoa e matagahua haana, kua lahi e mena ka taute he hoana he leveki e magafaoa. Ke fakatai, ne fakakite he Tohi Tapu ko e tau fifine fai taane kua lata “ke fakaalofa ke he tau tane ha lautolu, kia fakaalofa foki ke he tau fanau ha lautolu. Kia mahani fakalatalata a lautolu mo e nakai matagaoi, kia nonofo [mo e gahua] kaina, kia mahani mitaki, kia omaoma ke he tau tane ha lautolu.” (Tito 2:4, 5) Ha ko e hoana mo e ko e matua fifine ne gahua ke he puhala nei to moua e fakaalofa mo e fakalilifu tumau he magafaoa haana. (Totou Tau Fakatai 31:10, 28.) Ha ko e fakamauaga ko e fakalatahaaga he tau tagata nakai mitaki katoatoa, ti ko e falu tutūaga uka lahi to liga fua mai e mavehevehe po ke tau vevehe. Kua fakaatā he Tohi Tapu e mavehevehe i lalo he tau tutūaga pauaki. Pete ia, kua nakai lata ke uta fakateaga e mavehevehe, ha kua fakatonu he Tohi Tapu: “Aua neke fano kehe e hoana mo e hana tane, . . . aua foki neke mavehe e tane mo e hana hoana ni.” (1 Korinito 7:10, 11) Ti ko e mahani feuaki he taha hoa he fakamauaga, ne fakaatā he Tohi Tapu e tau vevehe.Mataio 19:9.

FAKAFIFITAKIAGA MITAKI KATOATOA MA E TAU MATUA

14. Puhala fe ne fehagai a Iesu mo e fanau, ti ko e heigoa ne manako e fanau mai he tau matua?

14 Ne fakatoka e Iesu e fakafifitakiaga mitaki katoatoa ma e tau matua he puhala ne fehagai a ia mo e fanau. He magaaho ne lali falu ke taofi e fanau ikiiki he o atu ki a Iesu, ne pehē a ia: “Tokai e tau tama ikiiki, ke o mai a lautolu kia au, ti ua hataki a lautolu.” Ne talahau he Tohi Tapu “kua nikiti ai e ia a lautolu he hana tau lima, ti fakalago e ia hana tau lima ki luga ia lautolu, mo e fakamonuina ai.” (Mareko 10:13-16) Ha kua fai magaaho a Iesu ma e tau tama ikiiki, kua nakai kia lata ia koe ke taute pihia ke he fanau taane mo e fifine haau? Kua manako a lautolu, nakai ke he magaaho tote haau, ka e ke lahi e magaaho. Kua lata ia koe ke fai magaaho ke fakaako a lautolu, ha ko e mena haia ne fakaako e Iehova e tau matua ke taute.Totou Teutaronome 6:4-9.

15. Ko e heigoa kua maeke he tau matua ke taute ke puipui e fanau ha lautolu?

15 He holo ki mua e kelea he lalolagi nei, kua manako e fanau ma e tau matua ke puipui a lautolu mai he tau tagata ne lali ke fakahagahagakelea a lautolu, tuga e tau tagata ka ekefakakelea ke he mahani fakataane mo e fifine. Mailoga e puhala ne puipui e Iesu e tau tutaki haana, ne fakahigoa fakahele e ia “ma fanau na e.” He magaaho ne tapaki a ia mo e nakai leva ti tamate, ne fakatoka e Iesu e puhala ke fakahao aki a lautolu. (Ioane 13:33; 18:7-9) Ko e matua, kua lata ia koe ke mataala ke he tau laliaga he Tiapolo ke fakahagahagakelea e fanau ikiiki haau. Lata ia koe ke hataki tuai a lautolu. * (1 Peteru 5:8) Kua nakaila lahi pihia e fakahagahagakelea ke he haohao mitaki fakatino, fakaagaaga, mo e ke he tau mahani mitaki ha lautolu ke he vahā nei.

Ko e heigoa ka ako mai he tau matua he puhala ne fehagai a Iesu mo e fanau?

16. Ko e heigoa kua maeke he tau matua ke ako mai he puhala ne fehagai a Iesu mo e tau nakai mitaki katoatoa he tau tutaki haana?

16 He pō ato matulei a Iesu, ne taufetoko e tau tutaki haana ko hai ne mua ia lautolu. He nakai ita ki a lautolu, ne matutaki a Iesu ke hataki fakaalofa ki a lautolu ke he tau kupu mo e fakafifitakiaga. (Luka 22:24-27; Ioane 13:3-8) Kaeke ko e matua a koe, kitia nakai e koe e puhala ka liga fifitaki e koe e fakafifitakiaga ha Iesu ke he puhala ke fakahako e fanau haau? Mooli, kua lata a lautolu ke moua e akonakiaga, ka kua lata ke foaki “fakalata” mo e nakai he magaaho ka ita ai. Kua nakai vagahau fakahanoa a koe ‘ke tuga e tuina he pelu.’ (Ieremia 30:11; Tau Fakatai 12:18) Ko e akonakiaga kua lata ke foaki he puhala ka fakahiku e tama ke kitia e tonu he akonakiaga.Efeso 6:4; Heperu 12:9-11.

FAKAFIFITAKIAGA MA E FANAU

17. Ko e heigoa e tau puhala ne fakatoka e Iesu e fakafifitakiaga mitaki katoatoa ma e fanau?

17 Maeke nakai e fanau ke ako mai ia Iesu? E, maeke ia lautolu! Ha ko e fakafifitakiaga ni haana, ne fakakite e Iesu e puhala kua lata he fanau ke omaoma ke he tau matua ha lautolu. “Tuga ne fakaako mai he haku a Matua kia au,” he talahau e ia, “ne tala atu ai e au.” Ne lafi e ia: “Ko e mena eke mau e au e tau mena kua mitaki kia ia.” (Ioane 8:28, 29) Ne omaoma a Iesu ke he haana Matua he lagi, mo e tala age e Tohi Tapu ke he fanau ke omaoma ke he tau matua ha lautolu. (Totou Efeso 6:1-3.) Pete ko e tama mitaki katoatoa a Iesu, ne omaoma a ia ke he tau matua haana, ko Iosefa mo Maria, ne nakai mitaki katoatoa. Kua lafi mooli ai e mena ia ke he fiafia he tau tagata oti he magafaoa ha Iesu!Luka 2:4, 5, 51, 52.

18. Ko e ha ne omaoma tumau a Iesu ke he haana Matua he lagi, ti ko hai ka fiafia he magaaho ka omaoma e fanau ke he tau matua ha lautolu he vahā nei?

18 Maeke nakai he fanau ke kumi e tau puhala ke fakatatai fakalahi atu a lautolu ki a Iesu mo e fakafiafia e tau matua ha lautolu? Mooli, kua liga uka e fanau he falu magaaho ke omaoma ke he tau matua ha lautolu, ka ko e mena haia ne manako e Atua ke taute he fanau. (Tau Fakatai 1:8; 6:20) Ne omaoma tumau a Iesu ke he haana Matua he lagi, pihia foki i lalo he tau tuaga uka. He magaaho ne finagalo e Atua ke taute e Iesu taha mena uka lahi mahaki, ne pehē a Iesu: “Kia uta kehe e koe e kapiniu nai [ko e poakiaga pauaki] ia au.” Mohā ia, ne taute e Iesu e mena ne ole age e Atua ke taute, ha kua mailoga e ia kua mua atu e mena ne iloa he haana Matua. (Luka 22:42) He ako ke omaoma, to fakafiafia lahi he fanau e tau matua ha lautolu mo e ha lautolu a Matua he lagi. *Tau Fakatai 23:22-25.

Ko e heigoa kua lata e tau fuata ke manamanatu ki ai he magaaho ka kamatamata a lautolu?

19. (a) Puhala fe ne kamatamata e Satani e fanau? (e) Ko e heigoa e lauiaaga ka ha ha he tau matua ha ko e mahani kelea he fanau?

19 Ne kamatamata he Tiapolo a Iesu, ti kua lata ia tautolu ke iloa mooli to kamatamata foki e ia e fanau ikiiki ke taute e tau mena hepe. (Mataio 4:1-10) Kua fakaaoga e Satani ko e Tiapolo e peehiaga he atuhau taha, ne uka lahi ke totoko. Kua aoga lahi ai mogoia, ke nakai feoaki e fanau mo lautolu ne taute e tau mena hepe! (1 Korinito 15:33) Ko e tama fifine ha Iakopo ko Tina, ne lafi mo e tau tagata ne nakai tapuaki ki a Iehova, ati takitaki atu e mena nei ke he tau lekua loga. (Kenese 34:1, 2) Manamanatu la ke he mamahi he magafaoa kaeke taute he taha ia lautolu e mahani feuaki!Tau Fakatai 17:21, 25.

KO E KEI KE HE FIAFIA HE MAGAFAOA

20. Ke olioli e moui fiafia he magafaoa, ko e heigoa kua lata ia lautolu takitokotaha he magafaoa ke taute?

20 Kua mukamuka ke fahia ke he tau lekua he magafaoa ka fakagahua e fakatonuaga he Tohi Tapu. Ti mooli, ko e kei ke he fiafia he magafaoa ka fakagahuahua e fakatonuaga pihia. Ke he tau taane, kia fakaalofa ke he tau hoana ha mutolu, mo e fehagai ki a lautolu tuga ne fehagai a Iesu ke he fakapotopotoaga haana. Tau hoana, omaoma ke he ulupule he tau taane ha mutolu, mo e muitua e fakafifitakiaga he hoana mitaki ne fakamaama he Tau Fakatai 31:10-31. Tau matua, kia fakaako e fanau ha mutolu. (Tau Fakatai 22:6) Tau matua taane, ‘kia leveki fakamitaki ke he hau a magafaoa.’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Mo e fanau, kia omaoma ke he tau matua ha mutolu. (Kolose 3:20) Nakai fai he magafaoa ne mitaki katoatoa, ti taute he tau tagata oti e tau mena hepehepe. Kia mahani fakatokolalo, he kumi ke fefakamagaloaki.

21. Ko e heigoa e tau amaamanakiaga homo ue atu ne ha ha i mua, mo e maeke fēfē ia tautolu ke olioli e moui fiafia he magafaoa he mogonei?

21 Mooli lahi, kua toka ai he Tohi Tapu e tau fakatonuaga mahuiga mo e tau fakaakoaga hagaao ke he moui he magafaoa. Mua atu, kua fakaako mai ki a tautolu hagaao ke he lalolagi foou he Atua, mo e lalolagi parataiso ka puke he tau tagata fiafia ne tapuaki ki a Iehova. (Fakakiteaga 21:3, 4) Ko e amaamanakiaga homo ue atu mooli ne ha ha i mua! Kua maeke foki ia tautolu he mogonei ke olioli e moui fiafia he magafaoa he fakagahuahua e tau fakaakoaga he Atua ne moua i loto he Kupu haana, ko e Tohi Tapu.

^ para. 15 Ko e lagomatai ke puipui e fanau kua moua he veveheaga 32 he tohi Learn From the Great Teacher, ne taute fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.

^ para. 18 Ko e magaaho la ka fekau he matua e tama ke moumou e matafakatufono he Atua ka tonuhia e tama ke nakai omaoma.Gahua 5:29.