Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

PENE TAI NGAURU MA Ā

Akapeea te Akariro Anga i Toou Oraanga Pamiri kia Mataora

Akapeea te Akariro Anga i Toou Oraanga Pamiri kia Mataora
  • Eaa te anoanoia ra kia riro mai ei tane meitaki?

  • Akapeea e rauka ai i tetai vaine kia autu ei mama?

  • Eaa te ka o mai ki roto i te riro anga mai ei metua memeitaki?

  • Akapeea te tamariki i te tauturu anga mai i te akariro i te oraanga pamiri kia mataora?

1. Eaa te taviri ki tetai oraanga pamiri mataora?

TE INANGARO ra te Atua ko Iehova i toou oraanga pamiri kia mataora. Te oronga maira tana Tuatua, koia te Pipiria, i te au arataki anga tau no te mema pamiri okotai, te akatutuanga i te tuanga angaanga ta te Atua e inangaro ra i tetai ra kia taangaanga. Me akatupu te au mema pamiri i ta ratou au tuanga kia rotai ki te ako anga a te Atua, ka merengo tikai te au tupu anga. Te karanga ra a Iesu e: “Ko tei akarongo i te tuatua a te Atua e kua akono atura, ko ratou tei meitaki roa.”​—Luka 11:28.

2. Tei runga te mataora o te pamiri i to tatou kiteanga i teaa?

2 Tei runga tikai te mataora o te pamiri i to tatou kiteanga e no ko mai te pamiri ia Iehova, tei kapikiia e Iesu ko ‘to tatou Metua.’ (Mataio 6:9) Te ora ra te au pamiri ravarai i te enua nei no te mea no to tatou Metua i te rangi​—e te kite tikai ra aia eaa te akariro ra i te au pamiri kia mataora. (Ephesia 3:​14, 15) No reira eaa ta te Pipiria e apii maira no runga i te tuanga angaanga a te mema pamiri tataki tai?

TE AKAMATA ANGA TU-ATUA O TE PAMIRI

3. Akapeea te Pipiria i te akatutu anga mai i te akamata anga o te pamiri tangata, e no teaa ra tatou ka kite ei e kua tika ta te reira e karanga ra?

3 Kua anga a Iehova i nga tangata mua, ko Adamu raua ko Eva, e kua apai kapiti mai ia raua ei tane e te vaine. Kua tuku aia ia raua ki roto i tetai kainga parataito manea i te enua nei​—te kainga o Edene—​e kua akakite kia raua kia anau i te tamariki. “Kia anau korua, e kia maata roa, e e akaki i te enua nei,” i na Iehova ei. (Genese 1:​26-28; 2:​18, 21-24) Kare teia i tetai tua ua nei me kore ra tua maani ua, no te mea kua akaari mai a Iesu i ta Genese e karanga ra no runga i te akamata anga o te oraanga pamiri e e tika ia. (Mataio 19:​4, 5) Noatu te aro atura tatou i te au manamanata e manganui e kare te oraanga i teianei ko ta te Atua ia i akakoro kia riro mai, ka akara ana tatou e no teaa ra te mataora ka rauka ai i roto i te pamiri.

4. (a) Akapeea e rauka ai i te mema tataki tai o te pamiri i te akamaata atu ki tona mataora? (e) No teaa ra te apiianga i te oraanga o Iesu i puapinga tikai ei ki te mataora o te pamiri?

4 Ka rauka i te mema tataki tai o te pamiri i te tauturu i te akariro anga i te oraanga pamiri kia mataora na te aruanga i ta te Atua akaarianga i te tu aroa. (Ephesia 5:​1, 2) Akapeea, ra, e rauka ai ia tatou i te aru i te Atua, mei te mea kare tatou e kite atu ana iaia? Ka rauka ia tatou i te apii akapeea a Iehova i te angaanga anga no te mea kua tuku mai aia i tana Tamaiti anau tai mei te rangi ki te enua nei. (Ioane 1:​14, 18) Iaia i te enua nei, kua aru meitaki teia Tamaiti, ko Iesu Mesia, i tona Metua i te rangi e te kiteanga e te akarongoanga kia Iesu kua aiteia ki te vai ua anga ma Iehova e te akarongoanga Iaia. (Ioane 14:9) No reira, na te apiianga no runga i te aroa ta Iesu i akaari ra e te aruanga i tona akaraanga, ka rauka ia tatou tataki tai i te tauturu i te akariro i te oraanga pamiri kia mataora atu.

TE AKARAANGA NO TE AU TANE

5, 6. (a) Akapeea ta Iesu akono anga i te putuputuanga i te akanoo anga i tetai akaraanga no te au tane? (e) Eaa te ka raveia e rauka ai te akakore anga ara?

5 Te karanga ra te Pipiria e e tau te au tane kia akono i ta ratou au vaine na te tu ta Iesu akono anga i tana au pipi. Ka akamanako ana i teia arataki anga: “E te au tane ra, e aroa atu kotou i ta kotou au vaine, mei te Mesia katoa i aroa i te [“putuputuanga,” NW], e kua oronga iaia uaorai . . . E aroa katoa te au tane i ta ratou uaorai au vaine e tikaʼi, mei to ratou uaorai kopapa; ko tei aroa i tana uaorai vaine, kua aroa aia iaia uaorai. Kare ua e tangata e makitakita i tona uaorai kopapa e teia noaʼi oki; kareka e angai e te akaperepere marie; mei ta te Atu i te [“putuputuanga,” NW] nei.”​Ephesia 5:​23, 25-29.

6 Te riro ra to Iesu aroa no tana putuputuanga pipi ei akanoo i tetai akaraanga apa kore no te au tane. “Aroa ua atura [Iesu] ia ratou e tae ua atura ki te openga ra,” te akaatinga anga i tona oraanga no ratou, noatu e e apa ua tikai ratou. (Ioane 13:1; 15:13) Ma te aiteite, te raurauia ra te au tane: “E aroa [“tamou,” NW] kotou i ta kotou au vaine ra, auraka e rotoriri atu ia ratou.” (Kolosa 3:19) Eaa te ka tauturu i tetai tane kia taangaanga i taua ako anga, i te taime tikai me kare e rauka i tana vaine i te raverave aere ma te mako? Ka tau aia kia akamaara i tona uaorai au tarevake e tana ka tau kia rave e rauka ai te akakore anga a te Atua. Eaa te reira? Ka tau aia kia akakore i te aronga tei ara iaia ra, kapiti mai i tana vaine. E tikai, ka tau te vaine kia pera katoa. (Mataio 6:​12, 14, 15) Te kite ra ainei koe te tumu i karanga ai etai pae i tetai oraanga akaipoipo puapinga e ko te taokotai anga o nga tangata akakore meitaki e rua i te ara?

7. Eaa ta Iesu i akamanako, te akanooanga i teea akaraanga no te au tane?

7 Kia akara meitaki katoa te au tane e kua akaari ua rai a Iesu i te akamanako atu i tana au pipi. Kua akamanako aia i to ratou au kotinga e te au anoano i te pae kopapa. Ei akaraanga, i to ratou roiroi anga, kua karanga aia: “Ka taki aere tatou ko tatou anake uaorai i tetai ngai motutaa, e noonoo iti ua na.” (Mareko 6:​30-32) Te anoano katoa ra te au vaine i te akamanako anga tau. Te akatutu ra te Pipiria ia ratou ei “āriki paruparu” tei akaueia te au tane kia “akangateitei.” No teaa ra? No te mea te aiteite ra ta te au tane e te au vaine rauka anga o te ‘ora aroa ua ra.’ (1 Petero 3:7) Ka tau te au tane kia akamaara e ko te tu tiratiratu, kare me e tane me kore e vaine, tei akariro ra i tetai ei mea akaperepere ki te Atua.​—Salamo 101:6.

8. (a) Akapeea tetai tane “tei aroa i tana uaorai vaine, kua aroa aia iaia uaorai”? (e) Eaa te aiteanga o te “kopapa okotai” ki tetai tane e tana vaine?

8 Te karanga ra te Pipiria e ko te tane “tei aroa i tana uaorai vaine, kua aroa aia iaia uaorai.” No te mea te tane e tana vaine ‘kare raua i te toko rua, e kopapa okotai ra,’ mei ta Iesu i akakite mai. (Mataio 19:6) No reira kia kotinga raua i to raua au inangaro ainga kia raua anake ua. (Maseli 5:​15-21; Ebera 13:4) Ka rauka ia raua i te rave i teia me akaari raua i te akamanako anga karapii kore no te au anoano o tetai e tetai. (1 Korinetia 7:​3-5) Te kiteia ra te akamaara anga: “Kare ua e tangata e makitakita i tona uaorai kopapa e teia noaʼi oki; kareka e angai e te akaperepere marie.” Ka anoanoia te au tane kia inangaro i ta ratou au vaine mei ia ratou i inangaro ia ratou uaorai, te akamaaraanga e e apainga ta ratou ki to ratou uaorai upoko, ko Iesu Karaiti.​—Ephesia 5:29; 1 Korinetia 11:3.

9. Eaa te tu ta Iesu i taiku i roto ia Philipi 1:8, e no teaa ra te au tane ka akaari ei i teia tu ki ta ratou au vaine?

9 Kua tuatua te apotetoro ko Paulo i “te aroa ngakau o Iesu Mesia.” (Philipi 1:8) To Iesu aroa ngakau e tu akaoraora ia, e mea tei rekaia e te au vaine tei riro mai ei au pipi nana. (Ioane 20:​1, 11-13, 16) E te inangaro ra te au vaine i te aroa ngakau mei ta ratou au tane.

TE AKARAANGA NO TE AU VAINE

10. Akapeea a Iesu i te oronga anga mai i tetai akaraanga no te au vaine?

10 Te pamiri e akaaereanga ia, e e angaanga meitaki ei, te anoanoia ra tetai upoko. E Mea katoa to Iesu tana e kauraro ana ei Upoko nona. “E to te Mesia upoko, ko te Atua ïa,” mei tera katoa “to te vaine ra upoko, ko te tane ïa.” (1 Korinetia 11:3) E akaraanga memeitaki to Iesu kauraro anga ki te taoonga upoko o te Atua, mei te mea e upoko to tatou katoatoa ka tau tatou kia kauraro atu.

11. Eaa te ka anoanoia i tetai vaine i tona tu ki tana tane, e penei eaa te ka tupu mei tona tu akono?

11 E rave ana te au tane apa ua i te au tarevake e i te maata anga o te taime kare e tau ana ei au upoko pamiri. No reira, eaa ta te au vaine ka tau kia rave? Kare aia e tau kia akameangiti i ta tana tane e rave ra me kore ra e tauta i te autu atu i tona taoonga upoko. Ka tau tetai vaine i te akamaara e i roto i te mata o te Atua, e puapinga maata te tu muteki e te maru. (1 Petero 3:4) Na te akaarianga i teia tu, ka ngoie atu iaia i te akaari i te tu kauraro i te Atua, noatu i raro ake i te au turanga ngata. Pera katoa, te karanga ra te Pipiria e: “E te vaine oki e [“akangateitei ma te oonu,” NW], aia i tana tane.” (Ephesia 5:33) Inara akapeea me kare aia e ariki ia Karaiti ei Upoko nona? Te raurau ra te Pipiria i te au vaine: “E te vaine tini e, e kauraro marie i ta kotou au tane ra; kare tetai pae e akarongo i te tuatua ra, kia rauka mai ratou i te akono meitaki o ta ratou au vaine, auraka atu rai te tuatua; I te akara anga mai ratou i to kotou aerenga viivii kore i kapiti katoaia i te [“akangateitei anga oonu,” NW].”​—1 Petero 3:​1, 2.

12. No teaa ra i kore ei i te mea tarevake no tetai vaine kia akakite i tona au manako ma te ngateitei?

12 Noatu e e taeake irinaki tana tane e me kare, kare tetai vaine e akangateitei kore ra i tana tane me akakite maru ua aia i tetai manako tei tuke ra mei tona. Penei te tano ra tona manako, e penei ka puapinga te katoa anga o te pamiri me akarongo aia ki tana vaine. Noatu kare a Aberahama i akatika i te oronga anga tana vaine, ko Sara, i tetai tuku anga tau no runga i tetai manamanata i te ngutuare, kua akakite te Atua kiaia: ‘E akarongo koe i tana i tuatua mai.’ (Genese 21:​9-12) E tikai, me tuku tetai tane i te tuku anga openga kare e kaitamaki ki te ture a te Atua, ka kauraro tana vaine iaia na te turuanga i te reira.​—Angaanga 5:29; Ephesia 5:24.

Eaa te akaraanga memeitaki ta Sara i oronga mai no te au vaine?

13. (a) Eaa ta Tito 2:​4, 5 e raurau ra i te au vaine akaipoipo kia rave? (e) Eaa ta te Pipiria e karanga ra no runga i te akatakake anga e te kopae?

13 I te akatupuanga i tana tuanga, e maata te ka rauka i tetai vaine i te rave i te akonoanga i tona pamiri. Ei akaraanga, te akaari maira te Pipiria i te au vaine “kia aroa i ta ratou au tane, kia aroa oki i ta ratou au tamariki, kia maru ua, kia meitaki, kia noo i te ngutuare, kia takinga-meitaki, kia kauraro marie i ta ratou uaorai au tane.” (Tito 2:​4, 5) Tetai vaine e te metua vaine tei rave ra na teia tu ka rauka te aroa tamou e te akangateitei anga a tona pamiri. (Maseli 31:​10, 28) Mei te mea e taokotai anga te oraanga akaipoipo o nga tangata apa ua, inara, i etai au turanga kino penei ka tupu mai te akatakake anga me kore te kopae. Te akatika ra te Pipiria no te akatakake anga i raro ake i tetai au turanga. Inara, auraka te takake anga kia manakoia ei mea mama ua, no te mea te ako ra te Pipiria: “Eiaa te vaine e akatakake i tana tane; . . . e eiaa te tane e taka ke atu i tana vaine.” (1 Korinetia 7:​10, 11) Ko te poneia anake ua a tetai o te tokorua akaipoipo te oronga maira i te au tumu Tuatua Tapu no te kopae.​—Mataio 19:9.

TE AKARAANGA APA KORE NO TE AU METUA

14. Akapeea a Iesu i te akono anga i te tamariki, e eaa ta te tamariki e anoano ra mei te au metua?

14 Kua akanoo a Iesu i tetai akaraanga apa kore no te au metua na roto i te tu i tana akono anga i te tamariki. I te tauta anga tetai pae i te arai i te tamariki rikiriki mei te aereanga kia Iesu, kua karanga aia: “Ka tuku mai ana i te tamariki mea riki, kia aere ua mai kiaku nei, auraka e akakoreia atu.” Te karanga ra te Pipiria “kua rave atura aia ia ratou, kua ikiiki iora, kua tuku atura i tona rima ki rungao ia ratou.” (Mareko 10:​13-16) Mei te mea kua akapae a Iesu i tetai tuatau no te tamariki rikiriki, kare ainei kia pera katoa koe no taau tamariki tamaroa e te au tamaine? Te anoano ra ratou, kare i toou au taime poto ua, mari ra kia maata te taime. Te anoanoia ra koe kia akapae i te tuatau no te apii ia ratou, no te mea ko ta Iehova te reira e ikuiku ra i te au metua kia rave.​—Deuteronomi 6:​4-9.

15. Eaa te ka rauka i te au metua i te rave no te paruru i ta ratou tamariki?

15 I teianei ao e kino maata ua maira, te anoano ra te tamariki i te au metua te ka paruru ia ratou mei te au tangata te kimi ra i te takino ia ratou, mei te aronga rave ainga tau kore. Ka akamanako ana akapeea a Iesu i te paruru anga i tana au pipi, tana i kapiki ra e “tamariki” ma te inangaro. I tona tapeka angaia e kare e roa ka tamateia, kua akatuera a Iesu i tetai ara no ratou kia ora atu. (Ioane 13:33; 18:​7-9) Ei metua, te anoanoia ra koe kia matakite i te au tauta anga a te Tiaporo no te takino i taau tamariki rikiriki. Te anoanoia ra koe kia akamatakite ia ratou na mua ake. * (1 Petero 5:8) Te riro ra i teianei to ratou vai ua anga i te pae kopapa, pae vaerua e te tu akono ei mea maata roa atu.

Eaa te apii anga ka rauka i te au metua mei ta Iesu akono anga i te tamariki?

16. Eaa ta te au metua ka apii mai mei te tu ta Iesu akono anga i te au tu apa ua o tana au pipi?

16 I te po i mua ake ka mate ei a Iesu, kua taumaro tana au pipi e koai tei maata atu ia ratou. I te mea ka riri atu ia ratou, kua rave ua atu a Iesu ma te aroa i te akono ia ratou na roto i te tuatua e te akaraanga. (Luka 22:​24-27; Ioane 13:​3-8) Me e metua koe, te kite ra koe e akapeea koe i te aru anga i te akara anga o Iesu na roto i taau tu i te akatikatika anga i taau tamariki? E tika, te anoano ra ratou i te ako anga, inara kia orongaia te reira “ma te tuatua tau” e kare rava ma te riri. Kare roa koe e inangaro i te tuatua manako kore ua “e tau ia ki te koputaputa koke ra.” (Ieremia 30:11; Maseli 12:18) E tau te ako anga kia orongaia na roto i tetai tu te ka manako taau tamaiti a muri ake e mei teaa te tau i te reira.​—Ephesia 6:4; Ebera 12:​9-11.

TE AKARAANGA NO TE TAMARIKI

17. Na teea au tu ta Iesu akanoo anga i tetai akaraanga apa kore no te tamariki?

17 Ka rauka ainei i te tamariki i te apii mei ia Iesu? Ae, ka rauka ia ratou. Na tona uaorai akaraanga, kua akaari a Iesu e akapeea e tau ei i te tamariki kia akarongo i to ratou metua. “Ko ta taku Metua ra i apii mai iaku ra,” i karanga ai aia, “ko taku ïa e tuatua nei.” Kua tuatua aia: “Kare oki au i tukumoe i te rave i te mea e mareka mai ei aia.” (Ioane 8:​28, 29) Kua akarongo a Iesu i tona Metua i te rangi, e te akakite ra te Pipiria ki te tamariki kia akarongo i to ratou au metua. (Ephesia 6:​1-3) Noatu e tamaiti apa kore a Iesu, kua akarongo aia i tona nga metua i te enua nei ko Iosepha raua ko Maria, tei apa ua ra. Kua papu e kua akamaata te reira i te mataora o te au mema tataki tai o to Iesu pamiri!​—Luka 2:​4, 5, 51, 52.

18. No teaa ra a Iesu i akarongo ua ai i tona Metua i te rangi e koai te mataora ra me akarongo te tamariki i to ratou au metua i teia ra?

18 Te kite ra ainei te tamariki i te au mataara ka rauka ia ratou kia riro maata mai mei ia Iesu e te akariro anga i to ratou metua kia mataora? E tika, i etai taime e ngata i te tamariki i te akarongo i to ratou au metua, inara ko te reira ta te Atua i inangaro i te tamariki kia rave. (Maseli 1:8; 6:20) E akarongo ua ana rai a Iesu i tona Metua i te rangi, noatu i raro ake i te au turanga ngata. I tetai taime, e anoano no te Atua kia rave a Iesu i tetai mea ngata tikai, kua karanga a Iesu: “E apai ke atu koe i teianei kapu.” Noatu rai, kua rave a Iesu i ta te Atua i pati iaia, no te mea kua kite aia e kua kite tona Metua i tei tau tikai kia rave. (Luka 22:42) Na te apiianga kia akarongo, ka akariro te tamariki i to ratou au metua e to ratou Metua i te rangi kia mataora tikai. *​—Maseli 23:​22-25.

Eaa ta te tamariki ka tau kia akamanako me timataia ratou?

19. (a) Akapeea a Satani i te timata anga i te tamariki? (e) Eaa ta te tu kino o te tamariki ka akatupu ki te au metua?

19 Kua timata te Tiaporo ia Iesu, e te papu ra ia tatou e ka timata katoa aia i te tamariki kia rave i te tarevake. (Mataio 4:​1-10) Te taangaanga ra te Tiaporo i te taomi anga aiteite te ka ngata i te patoi atu. Mei teaa atura i te puapinga, i reira, auraka te tamariki e piri atu ki te aronga rave kino! (1 Korinetia 15:33) Kua piri atu te tamaine a Iakoba ko Dina ki te aronga kare i akamori ia Iehova e kua arataki atu teia ki te manamanata maata. (Genese 34:​1, 2) Ka akamanako ana i te mamae ki te pamiri me o tetai o tona au mema ki roto i te tu ainga tau kore!​—Maseli 17:​21, 25.

TE TAVIRI KI TE MATAORA O TE PAMIRI

20. E rekareka ai i te oraanga pamiri mataora, eaa ta te mema pamiri taki tai ka rave?

20 E ngoie ake te au manamanata i roto i te pamiri i te autu atu me taangaangaia te ako anga Pipiria. Te tika na te taangaanga anga i tana ako anga ko te taviri ia ki te mataora o te pamiri. No reira e te au tane, e aroa i taau vaine, e akono iaia mei ta Iesu akono anga i tana putuputuanga. E te au vaine, e kauraro i te taoonga upoko o taau tane, e e aru i te akaraanga o te vaine akono meitaki tei akatutuia i roto ia Maseli 31:​10-31. E te au metua, e tereni i ta kotou tamariki. (Maseli 22:6) E te au metua tane, ‘e arataki meitaki i toou uaorai ngutuare.’ (1 Timoteo 3:​4, 5; 5:8) E te au tamariki, e akarongo i to kotou au metua. (Kolosa 3:20) Kare okotai i roto i te pamiri i apa kore, no te mea te rave katoatoa ra i te au tarevake. No reira kia akaaka, te patianga i te akakore anga ara a tetai e tetai.

21. Eaa te au manakonakoanga umere e vai ra i te tuatau ki mua, e akapeea e rauka ai ia tatou i te rekareka i te oraanga pamiri mataora i teianei?

21 E tikai, te ki ra te Pipiria i te ako anga puapinga maata tikai no runga i te oraanga pamiri. Pera katoa, te apii maira te reira ia tatou no runga i te ao ou a te Atua e tetai parataito i te enua nei ma te au tangata mataora e akamori ra ia Iehova. (Apokalupo 21:​3, 4) Mei teaa atura i te au manakonako anga umere te vai ra i te tuatau ki mua! Noatu i teianei, ka rauka ia tatou i te rekareka i te oraanga pamiri mataora na te taangaanga anga i te au ikuiku anga tei kitea i roto i tana Tuatua, koia te Pipiria.

^ para. 15 Te tauturu no te paruruanga i te tamariki te kiteaia ra i te pene 32 o te puka Learn From the Great Teacher, neneiia e te Au Kite o Iehova.

^ para. 18 I te tuatau anake ua e pati ei tetai metua i tana tamaiti kia aati i te ture a te Atua e tau ei i tetai tamaiti kia akarongo kore.​—Angaanga 5:29.