1. Maatete heeshsho hagiirraame ikkitanno gede assannohu qaru coyi maati?

MAGANU YIHOWA maatekki heeshsho hagiirraame ikkitara hasiˈranno. Maganu mittu mittunku maatete miili assara hasiˈrannore lainohunni Qaalisi Qullaawu Maxaafi biddishsha aanno. Maatete miilla mittu mittunku dirshansa Maganu amaale garinni assitannoha ikkiro, hagiirsiisanno gumi heeˈranno. Yesuusi togo yiino: “Maassantinori [hagiirraammu, NW] Maganu qaale macciishshitannoreetinna qaaleho hajajantannoreeti.”—Luqaasi 11:28.

2. Maatete hagiirrira lowo kaaˈlo afidhinoti maa huwatankeeti?

² Maate xintinohu, Yesuusi “Annanke” yiinoha Yihowa ikkinota huwatanke, maatete hagiirrira lowo kaaˈlo afidhino. (Maatewoosi 6:9) Uullate aana nooti baalanti maate heedhanno gede assinohu iimi Annankeeti; qoleno maate hagiirraame ikkitanno gede assate mayi hasiisannoro afinohu isooti. (Efesooni 3:14, 15, NW) Ikkina mittu mittunku maatete miili assa hasiissannosire lainohunni Qullaawu Maxaafi mayyaanno?

3. Qullaawu Maxaafi manchu beetti maate xintantino gara xawisannohu hiittoonniiti? Konne Qullaawu Maxaafi xawisanno coye halaaleho yineemmohu mayiraati?

³ Yihowa umi labbaahanna meyaata, Addaaminna Heewani  kalaqe minaannanna minaama ikkanno gede assino. Yihowa insa uullate aana biifado ikkitino gannatera yaano Edenete kaashshu basera worinonsa. Qoleno ooso iltanno gede, “Ille ilamme uulla woˈme” yiinonsa. (Kalaqo 1:26-28; 2:18, 21-24) Tini yaatto qalo woyi maatto diˈˈikkitino; korkaatuno Kalaqote maxaafi maate xintantino gara kulannori halaale ikkinota Yesuusi coyiˈrino. (Maatewoosi 19:4, 5) Xaa yannara heeshsho qarrunni woˈmitinote; qoleno hunda Maganoho noosi alaaminni baxxitinote. Ikkirono, maatete heeshshonni hagiirre afiˈra dandiinanni yineemmohu mayiraatiro hanni laˈno.

4. (a) Mittu mittunku maatete miili maate hagiirraame ikkitanno gede kaaˈla dandaannohu hiittoonniiti? (b) Maatenke hagiirraame ikkitanno gede, Yesuusi heeshshore xiinxalla hasiissannonkehu mayiraati?

⁴ Mittu mittunku maatete miili baxille leellishatenni Magano lawannoha ikkiro, maate hagiirraame ikkitanno gede kaaˈla dandaanno. (Efesooni 5:1, 2) Magano laˈˈa dandiineemmokkiha ikkina, baxille leellishatenni iso lambeemmohu hiittoonniiti? Yihowa bayira Beettosi iiminni uullara soyino daafira konni Beettisi widoonni Yihoware rosa dandiineemmo. (Yohaannisi 1:14, 18) Kuni Beettisi Yesuusi Kiristoosi uullate aana noo waro woˈmunni woˈma iimi Annisi lawishsha harunsino daafira, iso laˈˈanna macciishsha Yihowa laˈˈatenna macciishshate gedeeti. (Yohaannisi 14:9) Konni daafira, Yesuusi baxille leellishino gara rosatenninna lawishshasi harunsatenni mitti mittinke maatete heeshsho hagiirraame ikkitanno gede assa dandiineemmo.

5, 6. (a) Yesuusi songo gashshino gari minaannuwate lawishsha ikkannohu hiittoonniiti? (b) Cubboho maaro afiˈrate ma assa hasiissannonke?

⁵ Qullaawu Maxaafi, minaanni minaamasi Yesuusi rosaanosi gashshino garinni gashshanno gede amaalanno. Hanni tenne Qullaawu Maxaafi amaale huwati: “Minaannuwa, Kiristoosi songo baxinonte gede hattono umosi isera sayise uyinonte gede kiˈneno minaamuwiˈnera baxille leellishaˈne agurtinoonte. . . . Konni garinni minaannuwu minaamuwansa uminsa bisi gede assite baxa hasiissannonsa. Minaamasi baxannohu umosi baxanno, umisi biso giwannohu mittuno dino; isinni itisannonna  toyaxxanno, Kiristoosino songote assinohu hattooti.”—Efesooni 5:23, 25-29, NW.

⁶ Yesuusi rosaanosi giddoseenni amaddino songosira leellishino baxilli minaannuwate dancha lawishsha ikkanno. Yesuusi rosaanosi guuta ikka hooggurono heeshshosi insara kakkalo assino; qoleno “goofimarchu geeshsha baxinonsa.” (Yohaannisi 13:1; 15:13) Hatteente gede, minaannuwate togo yitanno amaale uyinoonninsa: “Minaamaˈne baxxe, kakkachchoota ikkitinoontensa.” (Qolasiyaasi 3:19) Minaanni roorenkanni minaamasi soˈro loossanno wote tenne amaale loosu aana hosiisanno gede mayi kaaˈlannosi? Isi umisi soˈro loosannoha ikkinotanna Maganu maaro afiˈrate assa hasiissannosiri noota qaaga hasiissannosi. Maganu maaro afiˈrate assa hasiissannosiri maati? Baddalannosiha baala maara hasiissannosi, togo yaa galtesino maara hasiissannosi yaate. Minaamano hatto assa hasiissannose. (Maatewoosi 6:12, 14, 15) Mitu manni, galtete heeshsho qinaabbinota ikkitannohu lamunku mimmito maartannore ikkiturooti yaannohu mayiraatiro xa leellihe?

7. Rosaanosi lainohunni Yesuusi maa huwatino? Qoleno maa illachchishino? Isi minaannuwaho mayi lawishsha ikkanno?

⁷ Qoleno minaannuwu Yesuusi rosaanosi amadino gara seekkite wodancha hasiissannonsa. Yesuusi rosaanosiha wolqansa deerra huwatino; qoleno maalittete hasiisannonsarira illachchishino. Lawishshaho, rosaanosi daafurtu yannara togo yiinonsa: “[Amme] kaˈa shiqqi yitine calluwiˈne cancu nookkiwa shiima geeshsha fooliishshidhe.” (Maarqoosi 6:30-32) Minaannootu minaamuwinsara hasiisannorira hixamanynya hasiissannonsa. Qullaawu Maxaafi minaamuwa “hiiqqamanno uduunnichchi” gede asse xawisanno. Minaannuwa kayinni minaamuwansa ‘ayirrissona’ yaanno. Mayira? Korkaatuno minaannootuno ikkito minaamuwu “heeshshote elto” taalo ragiˈranno. (1 Pheexiroosi 3:7, NW) Minaannootu mitto mancho Maganu albaanni ayirrinynye afiˈranno gede assannohu meyaata woyi labbaaha ikkasi ikkinokkita wodancha hasiissannonsa.—Faarso 101:6.

8. (a) “Minaamasi baxanno [minaanni] umosi baxanno” yinannihu mayiraati? (b) Lamunku “mitto maalaati” yaa minaannira ikko minaamara mayyaate?

⁸ Qullaawu Maxaafi, “Minaamasi baxanno [minaanni] umosi  baxanno” yaano. Korkaatuno Yesuusi yiinonte gede minaannino ikko minaama “xaate mitto maalaati ikkinnina lame diˈˈikkitino.” (Maatewoosi 19:6, NW) Konni daafira minaannino ikko minaama galtete gobbaa fule wolu ledo foora horonta dihasiissannonsa. (Lawishsha 5:15-21; Ibiraawuyaani 13:4) Minaanninna minaama kuˈu koˈonni hasatto balaxisiisannoha ikkiro tenne amaale loosu aana hosiisa dandaanno. (1 Qorontoosi 7:3-5) “Umisi biso giwannohu mittuno dino; isinni itisannonna toyaxxanno” yaanno qaagiishsha illachchisha hasiissanno. Minaannuwu insara aliidiha ikkinohu Yesuusi Kiristoosi xaˈmannonsata affe minaamuwansa uminsa gede assite baxa hasiissannonsa.—Efesooni 5:29; 1 Qorontoosi 11:3.

9. Filiphphisiyusi 1:8 aana xawinsoonnihu Yesuusi akati hiikkonneeti? Minaannuwuno minaamuwinsara togoo akata leellisha hasiissannonsahu mayiraati?

⁹ Hawaariya Phaawuloosi ‘Yesuusi baxillire’ coyiˈrino. (Filiphphisiyusi 1:8) Yesuusi manna lubbora baxanno daafiranna baxillisi harshammi assannoha ikkinohura tenne laino meenti rosaanosi ikkino. (Yohaannisi 20:1, 11-13, 16) Minaamuwuno minaannuwinsa lubbora baxxansara hasiˈranno.

10. Yesuusi minaamuwaho lawishsha ikkannohu hiittoonniiti?

¹⁰ Maate garunni biddi yite heedhanno gede, aliidiha ikke gashshannohu minaanni hasiisanno. Yesuusi nafa maahoyye yee galannohu Aliidihu noosi. ‘Kiristoosira aliidihu Maganoho’; hatteente gede ‘meyaatera aliidihu [labbaaho].’ (1 Qorontoosi 11:3) Yesuusi Maganu aliidimmara maahoyye yee galasi dancha lawishsha ikkitannonke. Korkaatuno ninke baalinkera maahoyye yine galleemmohu aliidihu noonke.

11. Minaama minaannisera hiittoo lao heedhasera hasiisanno? Akatise miteekke ma assara dandaanno?

¹¹ Guuta ikkinokki labballi roore yanna soˈro loosannohura xeˈne nookkire maatete gashshaano ikke diafanno. Ikkina minaama ma assa hasiissannose? Minaannise assannore misha woyi aliidimmasira alee ikkate woˈnaala dihasiissannose. Minaama wodanaaˈmanna joongillu Maganu albaanni lowo waaga afiˈrinota seekkite huwata hasiissannose. (1 Pheexiroosi 3:4) Togoo  akata leellishshannoha ikkiro wole agurranna qarrisanno coyi heeˈriro nafa Magano waajjite maahoyye yite gala dandiitanno. Hakkiinni saeno, Qullaawu Maxaafi togo yaanno: “Minaama minaannase ayirrisso.” (Efesooni 5:33) Ikkollana minaannise Kiristoosi aliidimmara maahoyye yee galannokkiha ikkirona? Qullaawu Maxaafi minaamuwa togo yee hajajanno: ‘Hattonni kiˈne minaamuwa, [minaannuwiˈnera] hajajamme! Konni garinni Maganu qaale ammantannokki minaannuwi heedhuro, qaalunni calla ikkikkinni, [minaamuwinsa] heeshshonni Maganunniwa higgara dandiitanno. Konne assitannohuno keeraancho ikkitinotanna ayirrinynyu noota heeshshoˈne laˈurooti.’—1 Pheexiroosi 3:1, 2.

12. Minaama hedose ayirrinynyunni xawisase soˈro ikkitinokkihu mayiraati?

¹² Minaama, minaannise ammanaancho ikko ikka hoogo minaannase mishshukki hayyotenni isi hedonni baxxitino hedo coyiˈra dandiitanno. Coyidhino hedo gara ikkitaranna woˈmanti maatete miilla ise yitinore macciishshite horo afidhara dandiitanno. Mini giddo kalaqantino mitiimmara minaamasi Saara shiqishshinoha dancha mala Abirahaami haara giwita Yihowa, “Ise yitannohere macciishshi” yiinosi. (Kalaqo 21:9-12) Wole ragaanni, minaanni jeefote wossaninori Maganu higge ledo sumuu yaannoha ikkiro tenne wussaane minaama maahoyye yite adha hasiissannose.—Soqqamaanote Looso 5:29; Efesooni 5:24.

13. (a) Titoosi 2:4, 5, mine assiˈrino meenti ma assanno gede amaaltanno? (b) Qullaawu Maxaafi babbaxxe heeˈranna adhama diiga lainohunni mayyaanno?

¹³ Mitte minaama maatese giddo nooseha loosu dirsha wonshate duuchchare assa dandiitanno. Lawishshaho, Qullaawu Maxaafi mine assiˈrino meenti “minaannansa baxannore, oosonsa baxannore, umonsa qeeˈlannore, keeraano, [mini giddo] loosannore, danchuullenna minaanninsara hajajamannore ikkanno gede” amaalanno. (Titoosi 2:4, 5) Mitte meyaati konni garinni minaamanna ama ikkite heedhannoha ikkiro, minise manni ise baxino gedeenni heeˈranno; qoleno ayirrisannose. (Lawishsha 31:10, 28) Ikkollana, adhamanno manni guuta ikkinokki daafira lamunku babbaxxe heeˈranno gede woyi adhamansa diigantanno gede assannohu buutote coyi kalaqamara dandaanno. Qullaawu  Maxaafi adhamino manni babbaxxe heeˈranno gede faqqadannohu mitu mitu korkaati heeˈrirono, babbaxxe heeˈra shotinse laˈnanni hajo diˈˈikkitino. Korkaatuno Qullaawu Maxaafi togo yee amaalanno: “Minaama minaanniwiinni badantoonke. . . . Minaannino [minaamasi] aguroonke.” (1 Qorontoosi 7:10, 11) Qoleno, Qullaawa Borro adhama diigantanno gede faqqaddannohu, minaamanna minaanni giddo mittu soorriro callaati.—Maatewoosi 19:9.

14. Yesuusi ooso ma assino? Ooso annunna amatewiinni hasidhannori maati?

¹⁴ Yesuusi ooso danchu garinni amadasinni annahonna amate guuta lawishsha ikkino. Qaaqquullu Yesuusiwa martannota mannu hooli yannara, isi togo yiino: “Qaaqquullu anewa dawona hooltinoontensa.” Hakkiinnino “qaaqquulle haaˈre hanqafe angasi aanaho wore maassiˈrinsa” yee Qullaawu Maxaafi kulannonke. (Maarqoosi 10:13-16) Yesuusi qaaqquullu ledo yanna sayisina, ati oosokki ledo yanna sayisa dihasiissannohe? Qaaqquullu ate ledo sayisate hasidhanno yanna shiima ikkitukki lowote. Qaaqquullekki rosiisate yanna maddawa hasiissannohe; korkaatuno Yihowa annunna ama tenne assitanno gede hajajino.—Marro 6:4-9.

15. Annunna ama oosonsa gawajjotenni agarate maa assa dandiitanno?

 ¹⁵ Tini alame roorenka bushshanni hadhu kiiro, annunna amate agarooshshi oosote lowo geeshsha hasiisannonsa; korkaatuno qaaqquulle gawajjannohunna bushiishanno manni no. Yesuusi baxillunni “oosoˈya” yee woshshinore rosaanosi hiitto asse agarinoro hanni wodanchi. Diinnasi amaddusi wotenna shinannisi yanna iillitu wote, rosaanosi tenne diinnani gattanno doogo qixxeessinonsa. (Yohaannisi 13:33; 18:7-9) Anna ikkakki deerrinni, Daawuloosi qaaqquullekki gawajjate assanno sharro seekkite wodancha hasiissannohe. Qaaqquullekki balaxxe qorowisiisa hasiissannohe. * (1 Pheexiroosi 5:8) Qaaqquullunnihu bisu keeri,  hattono ayyaanaamittetenna amanynyootu keeri ayee yannanni roore ninke yannara qarru aana uwino.

16. Yesuusi rosaanosi soˈro taashshino doogonni annunna ama mayi roso afidhanno?

¹⁶ Yesuusi reyara albaanni noo hashsha, rosaanosi ninke giddo roorannohu ayeeti yite heewisantu. Yesuusi insara hanqa agure, baxillunni coyiˈrino coyinninna lawishsha ikkatenni insa seejja diagurino. (Luqaasi 22:24-27; Yohaannisi 13:3-8) Xa ati oosote anna ikkoottoro, oosokki seejjatto gara lainohunni Yesuusi lawishsha hiittoonni harunsattoro wodanchitto? Qorichchu hasiisannonsa yanna nooti dihuluullissannote; ikkeennano “jilbunni” qorichchisha hasiissanno; qoleno hanqunni ikka dihasiissannosi. ‘Bisete gede qasannohanna’ gawajjanno qaale insa aana coyiˈra dancha diˈˈikkitino. (Ermiyaasi 30:11; Lawishsha 12:18) Oottonsa seejjo hasiissannota ikkitinota oosokki gedensaanni higge wodanchitanno gede assanno garinni seejja hasiissannohe.—Efesooni 6:4; Ibiraawuyaani 12:9-11.

17. Yesuusi oosote guuta lawishsha ikkinohu hiitte doogonniiti?

¹⁷ Ooso Yesuusiwiinni afidhanno rosi no? Ee lowo rosi no! Ooso anninsaranna amansara hajajama hasiissannonsa gara Yesuusi umisi lawishsha ikke leellishino. Isi togo yiino: “Anniˈya rosiisinoe [garinni coyiˈreemmo].” Qoleno, ‘[Ayeewoteno] iso hagiirsiisannore asseemmo’ yiino. (Yohaannisi 8:28, 29) Yesuusi iimi Annisira hajajamannoho; Qullaawu Maxaafi oosono anninsaranna amansara hajajantanno gede amaalanno. (Efesooni 6:1-3) Yesuusi guuta ikkirono, guunte noonsakki annisiranna amasira Yooseefiranna Maariyaamira hajajamino. Isi tenne assasinni, maatesi giddo noo manni duuchchunku hagiidhinoti dihuluullissannote!—Luqaasi 2:4, 5, 51, 52.

18. Yesuusi iimi Annisira duuchchanka wote hajajamannohu mayiraati? Xaa yannara ooso anninsaranna amansara hajajanturo ayi hagiidhanno?

¹⁸ Ooso Yesuusi lawishsha seekkite harunsite annansanna amansa hagiirsiissanno doogo heedhakka? Mito wote ooso annahonna amate hajajama qarrissansara dandiitanno; ikkeennano Maganu, ooso hajajantara hasiˈranno. (Lawishsha 1:8; 6:20) Yesuusi iimi Annisira duuchchanka wote, wole agurranna qarrissanno yannara nafa hajajamino. Mitte yannara Yesuusi mitto  kabbaade ikkino coye assara Maganu hasiˈri wote, Yesuusi togo yiino: “Annaˈya konne [qarru finiincho] anewiinni hoolie.” Ikkollana Yesuusi roore woyyino coye afinohu Annasi ikkinota afino daafira, Maganu yiinore assino. (Luqaasi 22:42) Ooso hajajantannore ikkituro, annansanna amansa hattono iimi Annansa tashshi assitanno. *—Lawishsha 23:22-25.

19. (a) Sheexaanu ooso fattanannohu hiittoonniiti? (b) Ooso amanynyootu xeino coye assituro, annahonna amate mayi macciishshamannonsa?

¹⁹ Daawuloosi Yesuusi fattaninte gede, yannankera noo oosono bunshe assitanno gede fattanansara dandaanno. (Maatewoosi 4:1-10) Tenne injeessiˈrate Sheexaanu Daawuloosi kabbaade ikkitinota darawote hoshsha horoonsiˈranno. Konni daafira ooso, bunshe assanno manni ledo jaalooˈma hoogansa lowo geeshsha hasiissannote! (1 Qorontoosi 15:33) Yaaqoobi beetto Diina Yihowa magansiˈrannokki manni ledo jaaloonte keeshshitino; tenne assase lowo qarra naqqino. (Kalaqo 34:1, 2) Maatete giddo mittu fooriro maate mageeshsha dadillitannoro hanni hedi!—Lawishsha 17:21, 25.

20. Maatete heeshshonni hagiidhate, mittu mittunku maatete miili ma assa hasiissannosi?

²⁰ Qullaawu Maxaafi amaale loosu aana hosiisa, maatete giddo  kalaqamanno qarra tirate lowo geeshsha kaaˈlitanno. Isinni tenne amaale loosu aana hosiisa, maatete hagiirrira qara coyeeti. Konni daafira, kiˈne minaannuwa minaamaˈne baxxe; Yesuusi songo gashshino garinni gashshensa. Kiˈne minaamuwa, minaanniˈnera maahoyye yitine galle; qoleno Lawishsha 31:10-31 aana xawinsoonniteha qarooyye mancho lawishsha harunse. Kiˈne annuwunna amuwu oosoˈne qajeelse. (Lawishsha 22:6) Kiˈne annuwa, ‘maateˈne danchu [garinni] gashshe.’ (1 Ximootewosi 3:4, 5; 5:8) Kiˈne ooso, anniˈneranna amaˈnera hajajamme. (Qolasiyaasi 3:20) Baalunku soˈrannoha ikkino daafira, maatete giddo guuta ikkinohu dino. Konni daafira jooguulle ikkitine, mimmitoˈne maaro xaˈmidhe.

21. Albankeenni qixxaawe noonkehu hagiirsiisanno atooti hiikkonneeti? Xaa yannara maatete heeshshonni hagiidha dandiineemmohu hiittoonniiti?

²¹ Kageeshsha laˈnummonte gede, Qullaawu Maxaafi maatete heeshsho lainohunni batinynye amaalenna biddishsha aanno. Hakkiinni saeno, Maganu abbannote haaro alamere rosiisannonke; qoleno Yihowa magansiˈrannohu hagiirraamu manni woˈmannota uullate aani gannatere kulannonke. (Ajuu[j]a 21:3, 4) Albankeenni lowo geeshsha hagiirsiisanno atooti qixxaawe noonke! Xaa yannara nafa, Maganu Qaali yaano Qullaawu Maxaafi giddo noota Maganu amaale harunsatenni, maatete heeshshonni hagiidha dandiineemmo.