1. Inogne ty toko’e hatao mba hahasambatse ty keleiagne?

TEÀ i Jehovah Andrianagnahare ho sambatse ty keleia’o. Misy tari-dalagne hoahy ty keleiagne tsikiraidraike naho ty anjara asa nankine’e tamy iareo ty agnate o Saontsi’eo ao. Mahafa-po ty voka’e naho fa magnorike ty fanoroan’Andrianagnahare o keleiagneo. Hoe ty Jesosy: “Ze mitsanogne ty saontsin’Andrianagnahare naho miambegne aze ro sambatse!”—Lioka 11:28.

2. Inogne ty raha toko’e hekentikagne mba hahasambatse ty keleiagne?

² Mba hahasambatse ty keleiantikagne, le toko’e hekentikagne fa namboare i Jehovah o keleiagneo. “Rae’ay” ty nanognona i Jesosy aze. (Matio 6:9) I Raentikagne an-dagnitse agney avao ty mahafantatse ty hahasambatse o keleiagneo fa ie ty nampisy aze. (Efesianina 3:14, 15) Inogne ty andraiky ty keleiagne tsikiraidraike rehafe ty Baiboly?

3. Inogne ty rehafe ty Baiboly miomba ty niatomboha o keleiagneo sady akore ty ahafantaragne fa maregne zay?

³ Namboatse ndaty voaloha’e ty Jehovah sady naharo’e amy  ty fanambaliagne iareo. I Adama naho i Eva ty agnara’e. Natobò’e tamy ty teteke fanjaka atao tihoe tonda i Edena iareo mirovaly sady nitatàe’e mba ho terake. Hoe ty Jehovah: “Manàgna taranake, le mangetseketseha amy ty tane toy.” (Genesisy 1:26-28; 2:18, 21-24) Tsy talily vande o tantara iohoe kanao ty Jesosy mbe nagneregne ty rehake amy Genesisy ao naho fa nagnazava ty niatomboha o keleiagneo. (Matio 19:4, 5) Maro ty raha mahaore antikagne sady tsy amy ty niteàn’Andrianagnahare aze ty fiaignantikagne amy hinane zao. Faie ndra tie eo zay, le ho treantikagne fa toko’e mbe ho sambatse avao ty keleiagne.

4. a) Inogne ty toko’e hatao ty tsikiraidraike mba hahasambatse i keleiagney? b) Nagnino ty fiaigna i Jesosy ro toko’e hianaragne?

⁴ Ho sambatse ty keleiagne naho sambe mikezake hanahake ty hatean’Andrianagnahare ty tsikiraidraike ama’e. (Efesianina 5:1, 2) Akore ty hanahafantikagne an’Andrianagnahare, ie amy izao tsy trea maso? Nirahe’e ho an-tane etoy ty Jesosy voalohan’Ana’e mba hagnanatse antikagne ty miomba aze. (Jaona 1:14, 18) Le hoe niharo amy i Jehovah naho naharey Aze ze ndaty nahatrea naho naharey i Jesosy Kirisity fa nanahake i Rae’e an-dagnitse agney reke. (Jaona 14:9) Ho sambatse ty keleiagne naho fa mianatse miomba ty hatea nanagna i Jesosy sady manahake aze.

5, 6. a) Akore ty nindesa i Jesosy o fiangonagneo, le akore ka ty hanahafa ty lahilahy manambaly aze? b) Inogne ty raha toko’e hataontikagne naho tsy te hanan-kakeo aman’Andrianagnahare?

⁵ Mirehake ty Baiboly fa toko’e hanahake ty nindesa i Jesosy i mpiana’e rey ty findesa ty lahilahy ty vali’e. Hoe ty Baiboly: “I nareo lahilahy teào’areo manahake ty niteà i Kirisity o fiangonagneo naho ty nahafoea’e ty fiai’e ho aze ty vali’areo ... Hoe izay ka ty toko’e hiteà ty lahilahy ty vali’e, mira amy ty vata’e. Ze tea ty vali’e tea ty vata’e. Fa tsy misy ndaty malaigne ty nofo’e, kanao ndra fahana’e naho trétréze’e, manahake ty atao i Kirisity amo o fiangonagneo.”—Efesianina 5:23, 25-29.

 ⁶ Ohatse soa hoahy ty lahilahy manambaly ty niteà i Jesosy i mpiana’e rey naho o fiangonagneo. ‘Nitea’e hatrake am-para’e iareo’, kanao nagnomey ty fiai’e hoahy iareo reke ndra tie tsy voririke iareo. (Jaona 13:1; 15:13) Izao ka ty andrisihagne ty lahilahy manambaly: “Ikokò lognandro ty vali’areo sady ko ibosehagne loatse reke.” (Kolosianina 3:19) Inogne ty hagnampe ty lahilahy hagnorike o torohevetse iohoe ndra tie manao hadisoagne ty vali’e? Tsy toko’e ho haligno’e fa mba diso avao ka reke sady misy raha tsy mahaintsy hatao’e naho tsy te hanan-kakeo aman’Andrianagnahare. Tsy toko’e hanao am-po ty hadisoagne nanoegne ama’e reke, agnisa izay ty vali’e. Tsy i lahilahỳ avao ro toko’e hanao izay fa ty ampela ka. (Vakio Matio 6:12, 14, 15.) Mazava ama’o vao hinane zay ty mahavy ty ndaty ila’e hirehake tihoe fiharoa o ndaty roe vognogne hifandefetse ty fanambaliagne?

7. Akore ty nanoroa i Jesosy fa niferenaigne i mpiana’e rey reke, le akore ty toko’e hanahafa ty lahilahy manambaly aze?

⁷ Toko’e ho fantare ty lahilahy manambaly ka fa niferenaigne i mpiana’e rey ty Jesosy. Nihevetse ze raha ho vita iareo naho ty raha nipaliae iareo ka reke. Hoe ty Jesosy naho fa nirokake iareo: “Andao hisintake hipay tane bangìgne, le mitofà heike.” (Marka 6:30-32) Fagneva ty hindesegne manahake izay ka ty ampela. Ampitovie ty Baiboly amy ty “vara maleme o ampelao.” Nirehake ka reke fa toko’e “hagnomey voninahitse” aze ty vali’e. Inogne ty anto’e? Sambe ‘managne i fagnomezagne tsy misy hoe’ey iareo mirovaly, tsy inogne zay fa ty fiaignagne.’ (1 Petera 3:7) Tsy toko’e ho haligno ty lahilahy manambaly fa tsy tie lahilahy ndra ampela ro sarobily aman’Andrianagnahare, fa tie tsy mivalike ama’e.—Salamo 101:6.

8. a) Nagnino ty lahilahy “tea ty vali’e” ro atao tihoe “tea ty vata’e”? b) Inogne ty dika tihoe “nofotse raike avao” ty mpivaly?

⁸ Mirehake ty Baiboly fa “ze tea ty vali’e tea ty vata’e.” Maregne zay fa nirehake ty Jesosy tie, “tsy roe ka iareo fa nofotse raike avao.” (Matio 19:6) Sambe tsy toko’e ho maro maso iareo roe. (Ohabolana 5:15-21; Hebreo 13:4) Ho vita iareo zay naho sambe manao ze hahafam-po ty raike iareo naho fa manao  fiharoan-damba fa tsy toko’e ho tea mena. (1 Korintianina 7:3-5) Ko atao ambanen-draha ty fanoroagne manao tihoe: “Fa toe tsy misy ndaty malaigne ty nofo’e, kanao ndra fahana’e naho trétréze’e.” Toko’e ho tea ty vali’e manahake ty vata’e ty lahilahy sady tsy toko’e hohaligno’e fa mbe ho tsarae i Jesosy Kirisity loha’e reke.—Efesianina 5:29; 1 Korintianina 11:3.

9. Inogne ty toetoe i Jesosy rehafegne amy Filipianina 1:8 ao, le nagnino ty lahilahy ro toko’e hanao izay amy ty vali’e?

⁹ Nirehake miomba “ty hatea i Kirisity Jesosy” ty apositoly Paoly. (Filipianina 1:8) Nahavoatarike ty ampela nampianara’e ty hatea’e naho ty toetoe’e. (Jaona 20:1, 11-13, 16) Magniry mafe hampisehoa ty vali’e hatea naho fitrétrézagne manahake izay ka ty ampela.

10. Nagnino ty Jesosy ro ohatse soa toko’e ho tsikombé ty ampela manambaly?

¹⁰ Mipay loha’e mba hampandeha aze soa ty keleiagne fa fiharoa o ndaty maromaro. Ndra i Jesosy ka nanagne Filoha sady nagneke o Filoha’e iohoe reke. ‘Andrianagnahare ty loha i Kirisity’, tsy mifagnova amy tihoe ty ‘lahilahy ro loha ty ampela.’ (1 Korintianina 11:3) Fagneva ty ho tsikombegne ty fagnekea i Jesosy an’Andrianagnahare, fa sambe managne filoha toko’e hekegne iaby tikagne.

11. Inogne ty toetoetse toko’e hanagna ty ampela manambaly, le inogne ty ho voka izay?

¹¹ Va’e ho diso ty lahilahy ndra tie loha’e fa tsy voririke. Inogne ty toko’e hatao ty ampela? Tsy toko’e hagnambane ty raha anoe i vali’e reke ndra hialy lohàgne ama’e. Tsy toko’e ho haligno’e fa sarobily ty fivazohoan’Andrianagnahare ty toetse tsy bey evegne naho tsy magnore. (1 Petera 3:4) Tsy hagnore aze ty hiasy i vali’e ndra tie misy raha manahiragne naho managne o toetse rehoe reke. Hoe ty Baiboly: “Miasia valy nareo roakemba.” (Efesianina 5:33) Akore naho tsy magneke i Kirisity ho Filoha’e i lahilahỳ? Izao ty andrisiha ty Baiboly ty ampela manambaly: “Magnekea ty vali’areo soa tie ho voatari’areo tsy amy ty rehake reke, naho misy ty tsy magnorike ty  soratse masigne fa amy ty havagnonagne, mba hahatreava’e ty havagnonagne soa anagna’areo naho ty fiasiagne laleke atoro’areo.”—1 Petera 3:1, 2.

12. Nagnino ty ampela mirehake ty heve’e amy ty vali’e ro tsy diso?

¹² Tsy naho fa mirehake hevetse tsy mira amy ty heve i vali’e ty ampela, le tsy miasy zay. Toko’e hahay mampitsahatsahatse ty raha ho rehafe’e reke naho fa manao izay. Hanao izay avao reke ndra miharo finoagne ama’e ty vali’e ndra tsy miharo finoagne ama’e. Va’e ho maregne ty heve’e sady va’e hahasoa ty keleiagne ty fagnorihagne ty reha’e. Nandietse ty reha i Saraha vali’e ty Abarahama naho fa nisy hasahiragne ty tan-tragno iareo ao. Faie nisaontsy tama’e ty Andrianagnahare tie: “Tsanogno ty reha’e.” (Vakio Genesisy 21:9-12.) Toko’e hagnorike ze heve i vali’e ty ampela naho mbe tsy mandika ty lilin’Andrianagnahare.—Asan’ny Apostoly 5:29; Efesianina 5:24.

13. a) Inogne ty raha andrisiha ty Titosy 2:4, 5 ty ampela manambaly? b) Inogne ty rehafe ty Baiboly miomba ty fanoagne lialefa naho ty fisarahagne?

¹³ Maro ty fomba azo ty ampela manambaly anoagne ty andraiki’e amy ty keleia’e. Mirehake ty Baiboly fa toko’e ho “tea ty valy aman’ana’e, handineke soa, ho vagnogne, himane tolon-draha an-tragno, ho mpagnasoa, tsy hanjehatse ty vali’e” ty ampela. (Titosy 2:4, 5) Naho manao o raha rehoe ty ampela manambaly managn’anake, le ho tea naho hiasy aze lognandro ty keleia’e. (Vakio Ohabolana 31:10, 28.) Fiharoa o ndaty roe tsy voririke ty fanambaliagne. Izay ty mahavy aze, va’e hiafara amy ty lialefa ndra fisarahagne, naho minday loha loatse ty raike amy iareo. Ndra tie votsora ty Baiboly handeha lefa ty mpivaly, le misy fetra’e avao ty lialefa amotsora’e fa tsy iaby. Tsy moramora ty fanoagne izay. Hoe ty Baiboly: “Tsy toko’e handeha lefa ty ampela. Faie naho toe le handeha lefa vata’e reke, le hijanogne tsy hanambaly, ndra hiheregne i vali’ey indraike. Ty lahilahy ka tsy toko’e hisintake i vali’e.” (1 Korintianina 7:10, 11) Rehafe ty Soratse Masigne fa naho fa mila ndaty hafa ty raike amy ty mpivaly vaho izay mahazo misarake.—Matio 19:9.

14. Akore ty nindesa i Jesosy o ajajao sady inogne ty raha paliae o ajajao amy ty rae’e naho ty rene’e?

¹⁴ Ohatse soa hoahy ty rae amy ty rene ty nifandrambesa i Jesosy tamo o ajajao. Naho nisy ndaty nandrara o ajajao tsy ho mbama’e mbeo, le hoe reke: “Engao o ajajao ho mbamako mbetoa fa ko kalagnagne.” Mirehake ty Baiboly fa “le notrogne’e i ajaja rey sady nanampeza’e tagnagne naho nitatae’e.” (Marka 10:13-16) Nahafoe fotoagne hiharoagne amo o ajajao ty Jesosy. Tsy toko’e hanahake aze ka vao ty rae amy ty rene? Tsy ty ambiamby ty fotoa’o avao ty paliae ty ajaja, fa andro maromaro. Toko’e hanokagne fotoagne hampianara’o aze rehe, fa izay ty raha ampanoe i Jehovah ty rae naho ty rene.—Vakio Deoteronomia 6:4-9.

15. Akore ty iarova ty rae amy ty rene ty ana’e?

¹⁵ Toko’e harova ty rae naho ty rene ty ana’e fa mitombo lognandro o haratiagneo. Maro ty ndaty te hanimba o ajajao. Dineho ty fomba niarova i Jesosy i mpiana’e rey. “Anako teàko” ty nanognona’e i mpiana’e rey. Naho fa tsinepake ho vinono reke, le nanao ze hivotsora i mpiana’e rey. (Jaona  13:33; 18:7-9) Mitaoa avao nareo rae naho rene, fa manao ze hanimbàgne ty ana’areo ka ty Devoly. Ampitaò’areo soa iareo. * (1 Petera 5:8) Mbe tsy natahoragne ho niazon-doza hoe izao indraike o ajajao, ndra miomba ty vata’e zay ndra ty am-pagnahi’e, ndra miomba ty havagnona’e.

16. Inogne ty raha toko’e hianara ty rae amy ty rene miomba ty nagnanara i Jesosy i mpiana’e rey?

¹⁶ Tamy ty halegne taloha ty hahafate i Jesosy, le nifandietse miomba ty ho lahibey amy iareo i mpiana’e rey. Tsy niboseke tamy iareo ty Jesosy, fa nagnampe iareo  aman-kasoa fagnahy. Nagnanatse iareo moramora reke sady nagnomey ohatse ho tsikombé iareo. (Lioka 22:24-27; Jaona 13:3-8) Naho rae ndra rene rehe, akore ty hanahafa’o aze naho fa magnanatse ty ana’o? Ndra tie toko’e haòke ty ajaja, le tsy toko’e hibosehagne loatse fa hatao “antognotogno’e” ty fanoroagne aze. Tsy toko’e hanao rehake maharare “hoe tinombo ty fibira” rehe. (Jeremia 30:11; Ohabolana 12:18) Toko’e ho fanta i ana’oy naho fa ela ty ela fa nahasoa aze ty raha nagnanara’o aze.—Efesianina 6:4; Hebreo 12:9-11.

17. Inogne iaby ty ohatse fanjaka natao i Jesosy toko’e ho tsikombé ty ajaja?

¹⁷ Misy raha nanoe i Jesosy toko’e hianara ty ajaja vao? Eka, misy! Natoro i Jesosy tamy ty raha nanoe’e fa toko’e hagnorike ty reha ty rae’e naho ty rene’e iareo. Hoe reke: “Ze nagnanara i Baba ahy ro volagneko.” Hoe indraike reke: “Manao lognandro ze raha teà’e raho.” (Jaona 8:28, 29) Nagnorike ty fagnanara i Rae’e an-dagnitse agney ty Jesosy, sady ty Baiboly ka mandily ty ajaja hagnorike ze raha agnara ty rae amy ty rene. (Vakio Efesianina 6:1-3.) Voririke ty Jesosy, faie nagnorike ze raha rineha i Josefa naho i Maria, rae’e naho rene’e tsy voririke. Azo antoke fa nahasambatse ty keleiagne nisy i Jesosy ty fanoa’e izay!—Lioka 2:4, 5, 51, 52.

18. Inogne ty anto’e nagnoriha i Jesosy ze raha nandilia i Rae’e an-dagnitse agney, sady ia ty fale naho fa magnorike ty fagnanara ty rae’e amy ty rene’e o ajajao?

¹⁸ Akore ty hanahafa ty ajaja i Jesosy, mba hahasambatse ty rae’e naho ty rene’e? Va’e ho sarotse amy ty ajaja ty hagnorike ty reha ty rae’e naho ty rene’e, faie mahafale an’Andrianagnahare ty fagnorihagne izay. (Ohabolana 1:8; 6:20) Nagnorike ty saontsy i Rae’e an-dagnitse agney lognandro ty Jesosy, ndra tie tamy ty raha sarotse. Nisarotse tama’e ty nanao ty zoton’arofon’Andrianagnahare tamy tie indraike. Hoe reke: “Asintaho ahy ty fitovy toy [ndra ty raha  nandiliagne aze].” Faie nagnorike ze raha nandiliagne aze avao ty Jesosy fa fanta’e tie i Rae’e avao ty mahafantatse ze raha hahasoa aze. (Lioka 22:42) Hampifale ty rae’e naho ty rene’e vaho i Rae’e an-dagnitse agney ka ty ajaja naho mikezake magnorike fagnanaragne. *—Ohabolana 23:22-25.

19. a) Akore ty hitsapà i Satana hevetse o ajajao? b) Manao akore ty rae naho ty rene, naho fa manao fomba raty ty ana’e?

¹⁹ Naho i Jesosy nitsapae i Devoly hevetse, somandrake fa ty ajaja. (Matio 4:1-10) Va’e hampiasa ragnetse reke hitaonagne o ajajao hanao raha raty sady va’e ho sarotse ty handietse izay. Toko’e hitao soa ty ajaja tsy hifagnosehose amy ty ragnetse raty! (1 Korintianina 15:33) Zatse niharo lia tamy ty ndaty tsy nanompo i Jehovah ty Dina, anak’ampela i Jakoba, hafara’e niterake hasahiragne hoahy iareo. (Genesisy 34:1, 2) Dineho ty ho fanahelo ty ila’e amy i keleiagney, naho fa manao fomba raty ty raike ama’e!—Ohabolana 17:21, 25.

20. Inogne ty toko’e hatao ty tsikiraidraike hahasambatse ty keleiagne?

²⁰ Tsy sarotse ty miatreke ze raha manahiragne o keleiagneo, naho orihegne ty toroheve ty Baiboly. Mahasambatse  o keleiagneo ty fanoagne izay. Ry lahilahy manambaly, ikokò ty vali’areo, sady indeso’areo manahake ty nindesa i Jesosy o fiangonagneo ty vali’areo. Ry ampela manambaly, magnekea ty vali’areo, sady manahafa ty ampela soa toetse rehafe ty Ohabolana 31:10-31. I nareo rae naho rene, ampiofagno ty ana’areo. (Ohabolana 22:6) I nareo rae, ‘mahaia mikolokolo ty keleia’areo.’ (1 Timoty 3:4, 5; 5:8) I nareo ajaja, oriho ty reha ty rae’areo naho ty rene’areo. (Kolosianina 3:20) Sambe tsy voririke ty ndaty keleian-draike, le sambe manao hadisoagne iaby. Toko’e sambe hifampiambane naho sambe hifampihalaly amy ty ila’e nareo keleian-draike.

21. Inogne ty raha fanjaka hoavy tamaentikagne, sady akore ty hahasambatse ty keleiantikagne manomboke amy hinane zao?

²¹ Misy torohevetse mahasoa maro miomba ty keleiagne ty agnate Baiboly ao. Rehafe’e ao ka fa hagnoregne tontolo vaovao raike ty Jehovah sady ho feno ndaty sambatse manompo aze ty amy i tane paradisay ao. (Apokalypsy 21:3, 4) Fiaignagne fanjaka vata’e zay! Ho sambatse ty keleiantikagne ndra tie amy hinane zao, naho itikagne ro magnorike ty fanoroan’Andrianagnahare agnate Baiboly ao.