1. Өг-бүледе аас-кежиктиң чажыды чүдел?

 ИЕГОВА БУРГАН аас-кежиктиг өг-бүлелиг болуруңну күзеп турар. Бодунуң Сөзүнде, Библияда, өг-бүлениң кежигүн бүрүзүнге удуртулга бергеш, Бурган өг-бүледе кижи бүрүзү кандыг черни ээлеп турарын тайылбырлаан. Бир эвес өг-бүледе кежигүн бүрүзү Бурганның сүмелеринге дыңнангыр болур болза, ол кедергей эки түңнелге чедирер. «Бурганның медээзин дыңнап турар база ону сагып чоруур улус оон-даа амыр-чыргалдыг!» — деп, Иисус чугаалаан (Луканың 11:28)

2. Өг-бүлеге аас-кежикти чедип алыр дизе, чүнү миннири чугула?

² Өг-бүле чуртталгазынга аас-кежиктиг болур дизе, өг-бүлени Иегова Бурган үндезилээн деп чөпшээрежири чугула, чүге дээрге Иисус ону «Дээрде Адавыс» деп адаан (Матфейниң 6:9). Чер кырында өг-бүле бүрүзү бистиң дээрде Адавыстың ачызында тыптып келген, ынчангаш өг-бүледе аас-кежик чүүден хамааржырын ол билир болбайн канчаар (Ефесчилерге 3:14, 15). Өг-бүледе кежигүн бүрүзү кандыг черни ээлеп турарының дугайында Бурган Библияда чүнү чугаалааныл?

3. Библияныы-биле алырга, өг-бүле канчаар үндезилеттинген база ол медээге чүге бүзүреп болур бис?

³ Иегова бир дугаар кижилерни, Адам биле Еваны, чаяагаш,  өг-бүле эвилели-биле каттыштырган. Ол оларны кайгамчык дываажаңга — Эдем сесерлиинге чурттадып каан. Олар ажы-төлдүг боор кылдыр, Иегова күзээн. Адам биле Евага ол чугаалаан: «Өзүп көвүдеңер, черниң кырын ээлеңер» (Эге дөс 1:26—28; 2:18, 21—24). Ол тоолчургу чугаа эвес-тир, чүге дээрге Эге дөс номунда бижээн өг-бүлениң үндезилээниниң дугайында медээни Иисус Христос боду бадыткаан (Матфейниң 19:4, 5). Бөгүн бис дыка хөй бергелерге таваржып турар-даа болзувусса база амгы үеде чуртталга Бурганның бодалынга дүүшпес-даа болза, өг-бүле аас-кежиктиг бооп болур. Ону кайыын билир бис?

4. а) Өг-бүле аас-кежиктиг болур дизе, өг-бүлениң кежигүн бүрүзү канчаар дузалап болур? б) Өг-бүлеге аас-кежик чедип алыр дизе, Иисустуң дугайында билип алыры чүге чугула?

⁴ Өг-бүлениң кежигүн бүрүзү Бурганны өттүнүп, ынакшылды илередир болза, өг-бүле аас-кежиктиг бооп болур (Ефесчилерге 5:1, 2). А Бурган көзүлбес болганда, ону канчаар өттүнүп болурул? Иегова чер кырынче бодунуң эр чаңгыс оглун Иисус Христосту чоргузупкан, ынчангаш ооң үлегеринден өөренип ап болур бис (Иоанның 1:14, 18). Иисус бодунуң дээрде Адазының бүдүжүн кара ояар көргүскен, ооң үлегерин көрүп, ону дыңнап тургаш, кижилер Иегованың боду-биле харылзажып турган ышкаш бооп турган (Иоанның 14:9). Ынчангаш Иисус ынакшылды канчаар илередип турганын өөренип, база ооң үлегерин эдерип тургаш, өг-бүле чуртталгазынга аас-кежикти чедип ап болур бис.

5, 6. а) Иисустуң бүзүрээннер ниитилелинге хамаарылгазы кандыг база өгнүң эр ээлери Христостуң үлегеринден чүнү өөренип ап болур? б) Бурган бистиң бачыттарывысты өршээр дизе, чүү херек?

⁵ Өгнүң эр ээзиниң кадайынга хамаарылгазы, Иисустуң бодунуң өөреникчилеринге хамаарылгазы дег, болур ужурлуг деп Библияда чугаалаан: «А силер, ашактар, Христостуң Бурганга бүзүрээннер ниитилелинге ынаа ышкаш, кадайларыңарга ынак болуңар. Ол Бодунуң амы-тынын ол дээш өргээн болгай... Ашактар база ынчалдыр, бодунуң мага-бодунга дег, кадайларынга ынак боор ужурлуг. Кадайынга ынак кижи бодунга база ынак. Бодунуң мага-бодун көөр хөңнү чок чаңгыс-даа эр кижи кажан-даа туруп көрбээн, харын ол оозун чемгерер,  ажаап-тежээр болгай. Христос Бурганга бүзүрээннер ниитилели дээш база ынчалдыр сагыш-човаар» (Ефесчилерге 5:23, 25—29).

⁶ Иисустуң бүзүрээннер ниитилелинге ындыг күштүг ынакшылы — өгнүң эр ээзинге кайгамчык үлегер-дир. Иисус бодунуң өөреникчилеринге эчизинге чедир ынак турган. Олар бачыттыг-даа болза, олар дээш Иисус бодунуң амы-тынын өргээн (Иоанның 13:1; 15:13). Библия өгнүң эр ээлерин кыйгырып турар: «Ашактар, кадайларыңарга ынак болуңар, оларны кадыг-дошкун аажылаваңар» (Колоссчуларга 3:19). Ылаңгыя кадайы бодамча чок чүүл кылыптар болза, бо сүмени ажыглаарынга ашаанга чүү дузалап болур? Ол чамдыкта боду база чазыптар болгаш Бурганның өршээлин хереглеп турарын утпас ужурлуг. Бургандан өршээл алыр дизе, ашаа чүнү канчаар ужурлуг? Бодунга удур бачыт кылган кижилерни өршээри чугула, а оларның санынче кадайы база кирип турар. Ол дүрүм кадайынга база хамааржыр (Матфейниң 6:12, 14, 15). Аас-кежиктиг өг-бүле — өршээринге белен ийи кижиниң эвилели деп анаа эвес чугаалаан.

7. Иисус чүнү кичээнгейге ап турган, база өгнүң эр ээзи оон чүнү өөренип болур?

⁷ Иисус бодунуң өөреникчилеринге үргүлчү кичээнгей салып турган деп, өгнүң эр ээлери сактыр болза эки. Ол оларның күжүн база шыдаар шаан бодап чораан. Чижээ, кажан олар шылай бээрге, ол чугаалаан: «Аңгыланып чоруптуңар, аңаа кезек дыштанып алыр силер» (Марктың 6:30—32). Ол ышкаш өгнүң херээжен ээлери кичээнгейге болгаш сагыш салырынга төлептиг. Библия оларны «кошкак, уян» деп адаан, ынчангаш өгнүң эр ээлери оларны «хүндүлээр» ужурлуг. Чүге? Чүге дээрге эр-даа, херээжен-даа кижилер «амыдыралдың [белээн] Бургандан ачы-буян кылдыр... деңге салгаар» (1 Пётрнуң 3:7). Бурганның караанда кижилерниң үнези эр-кызында эвес, а шынчызында деп, өгнүң эр ээзи утпас болза эки (Ырлар 100:6).

8. а) Чүге «кадайынга ынак кижи бодунга база ынак» деп чугаалап болур? б) Ашак-кадай улус «ам ийи эвес, а чаңгыс мага-бот» апаарын канчаар тайылбырлаарыл?

⁸ Библияда «кадайынга ынак кижи бодунга база ынак» деп чугаалаан. Иисустуң сөстери-биле алырга, ашак-кадай улус «ам ийи эвес, а чаңгыс мага-бот» апаар (Матфейниң 19:6). Ол дээрге, олар чүгле бот-боду-биле эр-херээжен чорукту тудуп болур дээн  (Чугаалар 5:15—21; Еврейлерге 13:4). Бир эвес олар бот-бодунга сеткилиниң ханызындан кичээнгейлиг боор болза, өг-бүлезинге шынчы артып каап болур (1 Коринфичилерге 7:3—5). Бир чугула алыс шын дугайында Библия сагындырып турар: «Бодунуң мага-бодун көөр хөңнү чок чаңгыс-даа эр кижи кажан-даа туруп көрбээн, харын ол оозун чемгерер, ажаап-тежээр болгай». Өгнүң эр ээзи бодунга дег, кадайынга ынак болур ужурлуг, ынчангаш бодунуң дээргизи — Иисус Христостуң мурнунга ол харыы тудар деп утпас болза эки (Ефесчилерге 5:29; 1 Коринфичилерге 11:3).

9. Филиппийжилерге 1:8-те Иисустуң кандыг шынарының дугайында чугаалап турар база өгнүң эр ээзи кадайларынга чүге ындыг хамаарылгалыг болур ужурлуг?

⁹ Иисус Христостуң ынакшылының дугайында Павел элчин чугаалаан (Филиппийжилерге 1:8). Иисустуң кижилерге чымчак хамаарылгазы хөй улусту, ол ышкаш херээжен өөреникчилерин, хаара тудуп турган (Иоанның 20:1, 11—13, 16). Өгнүң херээжен ээлери ашактарындан шак ындыг чымчак хамаарылганы база күзеп турар.

10. Иисус өгнүң херээжен ээзинге кандыг үлегер көргүскенил?

¹⁰ Өг-бүле каш кижиден тургустунган, ынчангаш өг-бүле чедишкинниг болгаш быжыг болур дизе, өгнүң эр ээзи башкарылганы алыр ужурлуг. Иисустуң безин баштыңы бар. «Христос эр кижи бүрүзүнге „баш“ боор, эр кижи — херээжен кижиге „баш“ боор, а Бурган Христоска „Баш“ боор» (1 Коринфичилерге 11:3). Кижи бүрүзү бир-ле кижиге чагыртыр болганда, бодунуң Адазынга чагыртып тургаш, Иисус биске кайгамчыктыг үлегер көргүскен.

11. Өгнүң херээжен ээзи ашаанга кандыг хамаарылгалыг болур ужурлуг база бодун ынчаар алдынары кандыг үре-түңнелге чедирерил?

¹¹ Шупту ашактар бачыттыг, ынчангаш олар өг-бүлениң эр ээзиниң тергиин үлегеринге чамдыкта дүүшпейн баар. Ындыг таварылгада кадайы бодун канчаар алдынар ужурлуг? Ол ашааның ат-алдарын кудуладып, эрге-чагырганы холга алырын оралдашпас ужурлуг. Бурган томаанныг болгаш оожум аажы-чаңны үнелээр дээрзин, өгнүң херээжен ээзи утпас болза эки (1 Пётрнуң 3:4). Бир эвес ол ындыг аажы-чаңны илередип турар  болза, бергелер безин тыптып турда, ашаанга чагыртыр деп библейжи дүрүмнү сагыыры аңаа чиик болур. Оон-даа артык, Библияда мынча дээн: «Кадайы ашаан [ханы, ЧД] хүндүлезин» (Ефесчилерге 5:33). А бир эвес ашаа Христосту бодунуң баштыңы кылдыр санавас болза, канчаар? Библия өгнүң херээжен ээлерин деткип турар: «Ашактыг херээженнер, ашактарыңарны дыңнаңар. Олар Бурганның сөзүнге бүзүревес-даа болза, силерниң Бурганны хүндүлээр, арыг амыдыралыңар [силерниң ханы хүндүткелиңер, ЧД] көргеш, артык чугаа-сөзүңер чокка-ла, Ооң улузу апаар кылдыр бодуңарны ап чоруңар» (1 Пётрнуң 3:1, 2).

12. Чүге бодунуң саналын чугаалаары — ашаанга хүндүткел чогун көргүспейн турар?

¹² Эптиг-чымчак бодунуң саналын чугаалаары — ашаанга хүндүткел чогун көргүспейн турар. Ашаа Бурганга бүзүрээр азы бүзүревес-даа болза, өгнүң херээжен ээзи ашаа-биле чөпшээрешпейн турарын чымчак чугаалап болур. Ооң саналы бүгү өг-бүлезинге ажыктыг бооп, шын болур чадавас. Авраам кадайы Сарра-биле өг-бүлеге хамаарышкан бир айтырыгга чөпшээрешпээн-даа болза, Бурган аңаа: «Сарраның чугаалааны хевээр күүсет» — деп чугаалаан (Эге дөс 21:9—12). Ынчалзажок бир эвес ашаа Бурганның хоойлузунга чөрүшкек эвес шиитпир хүлээп алган болза, кадайы дыңнангыр бооп, ашааның шиитпирин деткиир ужурлуг (Ажыл-чорудулга 5:29; Ефесчилерге 5:24).

13. а) Титке 2:4, 5 өглүг-баштыг херээженнерни чүүже деткип турарыл? б) Библияда аңгыланып чурттаарының база чара бадыланчырының дугайында чүнү чугаалаан-дыр?

¹³ Бодунуң хүлээлгезин күүседип тургаш, кадайы өг-бүлезиниң аас-кежиктиг болурунга хөйнү кылып болур. Өглүг-баштыг херээженнерни «ашактарынга болгаш ажы-төлүнге ынак болуп... бодамчалыг болгаш төлептиг аажы-чаңныг болзуннар; эки бажың ээлери, буянныг сагыштыг база ашактарын дыңнаар улус болзуннар» — деп, Библия деткип турар (Титке 2:4, 5). Ол сүмени ажыглап турар херээжен кижи ашааның болгаш ажы-төлүнүң ынакшылын база хүндүткелин чаалап алыр (Чугаалар 31:10, 28). Өг-бүле — ийи бачыттыг кижиниң эвилели болганда, ховар байдалдарның чылдагааны-биле аңгыланып чурттаар азы чара бадыланчыр ужурга таваржып болур. Чамдык таварылгаларда ашак-кадай улуска аңгыланып чурттаарынга Библия  чөпшээреп турар. Ынчалза-даа ындыг шиитпир аажок кичээнгейлиг хүлээттинер ужурлуг, чүге дээрге «кадайы ашаандан чарылбас ужурлуг... Ашаа бодунуң ээлчээнде, кадайындан чарылбас ужурлуг» — деп Библияда чугаалап турар (1 Коринфичилерге 7:10, 11). Бир эвес ашак-кадайның кайы-бирээзи самыыраар болза, чүгле ынчан чара бадыланчып болур библейжи үндезин бар (Матфейниң 19:9).

14. Иисус бичии чаштарга кандыг хамаарылгалыг турган база ажы-төлге чүү херек?

¹⁴ Иисус ада-иелерге кайгамчык үлегерни бергеш, ажы-төлүнге кандыг хамаарылгалыг болурун көргүскен. Кажан олче бичии уругларны чагдатпайн турда, ол чугаалаан: «Чаш уруглар Меңээ кээп турзуннар, оларга шаптыктап, эртерин хоруваңар!». Оон аңгыда Библияда: «Иисус бичии уругларны кужактап алгаш, оларга холун дээскеш, алгап йөрээп каан» — деп бижээн (Марктың 10:13—16). Иисус бичии чаштарга кичээнгей салып турган болганда, бис база ажы-төлүвүске кичээнгей салыр ужурлуг эвес бис бе? Ажы-төлге эвээш эвес, а хөй үе дургузунда кичээнгей салыры чугула. Оларны өөредип, кижизидер ужурлуг бис, чүге дизе ону ада-иеден Иегова негеп турар (Хоойлу 6:4—9).

15. Ада-иелер ажы-төлүн канчаар камгалап болур?

 ¹⁵ Бөгүн делегейниң каржызы кедереп бар чыдар, ынчангаш назы-хар четпээн уругларны чазарлаар, самыын кижилерден ада-иелер бодунуң ажы-төлүн камгалаар ужурлуг. Иисус «ажы-төлүм» деп адап турган, бодунуң өөреникчилерин канчаар камгалаанын эскерип көрем. Кажан Иисусту тудуп хоругдап алырга, база ооң кырынга өлүм диргелип кээрге, өөреникчилерин салыптар кылдыр, ол сагыш човаан (Иоанның 13:33; 18:7—9). Бир эвес ажы-төлдүг болзуңза, Эрликтиң хора чедирер оралдажыышкыннарындан оларны камгалаар дээш, ылаңгыя кичээнгейлиг болуру чугула. Ажы-төлдү бо каржы делегейниң айыылдарындан баш бурунгаар кичээндирер болза эки a  (1 Пётрнуң 5:8). Оларның кадыкшылынга болгаш Бурган-биле чоок хамаарылгазынга, ол ышкаш мөзү-шынар талазы-биле арыг болурунга кажан-даа ындыг коргунчуг айыыл туруп көрбээн.

16. Бодунуң өөреникчилериниң четпес талаларынга Иисустуң хамаарылгазы кандыг турган база ада-иелер ооң чижээнден чүнү өөренип ап болур?

¹⁶ Иисустуң өлүрүнүң мурнунда дүне өөреникчилери боттарының аразында кым улуг деп маргыжып эгелээн. Иисус ажынып-хорадаарының орнунга, олар-биле база катап чымчак чугаалажып, бодунуң үлегери-биле сургаарын кыскан (Луканың 22:24—27; Иоанның 13:3—8). Ада-иелер, ажы-төлүңерни эдип-чазап тура, Иисусту канчаар өттүнүп болур силер? Кеземче херек болбайн канчаар, ынчалза-даа ол өйлүг болур ужурлуг: ажы-төлче кылыктанып, килеңнээри ужур чок. Хылыш ышкаш балыглаар, бодал чок сөстер чугаалаарындан ойталаар херек (Иеремия 30:11; Чугаалар 12:18). Кижизидилге кандыг ажыкты эккеп турарын үезинде чаш уруг боду билип каар кылдыр, эдип-чазаары чугула (Ефесчилерге 6:4; Еврейлерге 12:9—11).

17. Иисус ажы-төлге кандыг онза үлегерни көргүскенил?

¹⁷ Ажы-төл Иисустан бир-ле чүүлге өөренип болур бе? Ынчанмайн канчаар! Ада-иезинге канчаар дыңнангыр болурунга Иисус онза үлегерни көргүскен. «Адам Мени чүү чүвеге өөреткенил, ону-ла чугаалап чоруур-дур мен — деп, Иисус чугаалааш, немээн: — Мен кезээде-ле Аңаа таарымчалыг чүүлдү кылып чоруур мен» (Иоанның 8:28, 29). Иисус бодунуң дээрде Адазынга дыңнангыр турган, ынчангаш ажы-төл ада-иезинге дыңнангыр болурун Библия деткип турар (Ефесчилерге 6:1—3). Иисус тергиин турган-даа болза, бачыттыг ада-иезинге, Иосиф биле Марияга, ол дыңнангыр чораан. Ол чүүл бүгү өг-бүлениң аас-кежиктиг болурунга дузалааны чигзиниг чок (Луканың 2:4, 5, 51, 52).

18. Иисус дээрде Адазынга чүге бүгү талаларда дыңнангыр турган база ажы-төлдүң дыңнангыры кымга өөрүшкү эккээр?

¹⁸ Ажы-төл ада-иезинге өөрүшкү эккеп, Иисусту канчаар өттүнүп болурул? Ада-иезинге дыңнангыр болуру чамдыкта белен эвес-даа болза, ажы-төлдүң дыңнангыр болурун Иегова күзеп  турар (Чугаалар 1:8; 6:20). Иисус бүгү талаларда, безин аажок берге байдалда тургаш, дээрде Адазынга дыңнангыр чораан. Бир катап Бурганның күзелин күүседири ылаңгыя берге турда, ол Адазындан дилээн: «Ачай, Сээң күзел-сорууң ындыг болза, хилинчектиң бо дашказын [даалганы] Менден чайлады берем». Ынчалзаа-даа Иисус дөмей-ле Бурганның күзелин күүсеткен, чүге дээрге чүнү кылырын Адазы эки билир деп, Иисус билип турган (Луканың 22:42). Ажы-төл дыңнангыр чорукка өөренип тургаш, ада-иезиниң болгаш дээрде Адазының чүрээн өөртүп турар b (Чугаалар 23:22—25).

19. а) Эрлик ажы-төлдү канчаар күткүп турар? б) Ажы-төлдүң багай алдынары ада-иеге кандыг салдарлыг болур?

¹⁹ Эрлик Иисусту күткүп турган болганда, багай херектерже ажы-төлдү ол база күткүүр деп, чигзиниг чок (Матфейниң 4:1—10). Удурланыры ылаңгыя берге, Эрликтиң кажар аргазының бирээзи — үе-черге өөрүнүң албадалы. Бурганның хоойлулары-биле чурттавайн турар кижилер-биле чоок харылзашпазы кайы-хире чугула-дыр! (1 Коринфичилерге 15:33). Иаковтуң уруу Дина Иеговага бараалгавас кижилер-биле найыралдажып турган, ынчангаш ол чүүл улуг айыыл-халапка чедирген (Эге дөс 34:1, 2). Чүгле бодап көр даан, бир эвес эргим кижизи мөзү чок чорук кылган болза, төрелдеринге кайы-хире аарышкылыг болур ийик! (Чугаалар 17:21, 25).

20. Өг-бүле аас-кежиктиг болур дизе, өг-бүлениң кежигүн бүрүзү чүнү канчаар ужурлуг?

²⁰ Библиядан сүмелерни ажыглаар болза, өг-бүледе бергелерни шиитпирлээри белен болур. Библейжи сүмелерни ажыглаары — өг-бүлениң аас-кежииниң чажыды-дыр. Ашактар, кадайларыңарга ынак болуңар, база Иисустуң өөреникчилеринге хамаарылгазы дег, оларга ындыг хамаарылгалыг болуңар. Кадайлар, ашактарыңарга өг-бүлениң баштыңынга дег, хамаарылгалыг болуңар база Чугаалар 31:10—31-де бижээн бүдүштүг херээженниң үлегерин эдериңер. Ада-иелер, ажы-төлүңерни чагып-сургаңар (Чугаалар 22:6). Адалар, «бодунуң өг-бүлеңерни эки башкарыңар» (1 Тимофейге 3:4, 5; 5:8). Ажы-төл, ада-иеңерге дыңнангыр болуңар (Колоссчуларга 3:20). Шупту кижилер бачыттыг болганда, частырыг кылбас кижи чок. Ынчангаш бот-боттарыңардан биче сеткилдии-биле өршээлди дилеңер.

21. Бисти кайы-хире аянныг келир үе манап турар база өг-бүлеге аас-кежикти канчаар чедип ап болур бис?

²¹ Библияда өг-бүле аас-кежиктиг болурунга дузалаар, дыка хөй үнелиг сүмелер болгаш дүрүмнер бар. Оон артык, Библияда Бурганның чаа делегейи — черге дываажаң дугайында чугаалаан. Аңаа Иегованың шупту шынчы бараалгакчылары аас-кежикти чедип алыр (Ажыдыышкын 21:3, 4). Бисти кайы-хире аянныг келир үе манап турар-дыр! Библияда бижип каан Бурганның удуртулгазын эдерер болзувусса, өг-бүлеге аас-кежикти бо үеде безин чедип ап болур бис.