1. Ano an yawi ha malipayon nga kinabuhi sugad nga pamilya?

KARUYAG ni Jehova nga Dios nga magin malipayon an iyo kinabuhi sugad nga pamilya. An iya Pulong, an Biblia, naghahatag hin mga giya para ha tagsa nga membro han pamilya, ngan iginsasaysay hito an bahin nga karuyag han Dios nga buhaton han kada usa. Kon gintutuman han mga membro han pamilya an ira mga bahin uyon ha sagdon han Dios, makapatagbaw gud an mga resulta. Hi Jesus nagsiring: ‘Bulahan adton nanmamati ha pulong han Dios, ngan tipigan ito’!—Lukas 11:28.

2. An kalipayan han pamilya nadepende ha aton pagkilala ha ano?

² An kalipayan han pamilya ha kadak-an nadepende ha aton pagkilala nga an pamilya nagtikang kan Jehova, an tinatawag ni Jesus nga “Amay namon.” (Mateo 6:9) An tagsa nga pamilya dinhi ha tuna naeksister tungod han aton langitnon nga Amay—ngan maaram gud hiya kon ano an nagpapalipay ha mga pamilya. (Efeso 3:14, 15) Salit, ano an igintututdo han Biblia mahitungod han bahin han tagsa nga membro han pamilya?

3. Paonan-o iginsasaysay han Biblia an tinikangan han tawhanon nga pamilya, ngan kay ano nga maaram kita nga totoo an ginsisiring hito?

³ Ginlarang ni Jehova an siyahan nga mga tawo, hi Adan ngan hi Eva, ngan gintampo hira sugad nga bana ngan asawa. Iya iginbutang  hira ha matahom nga paraiso nga urukyan ha tuna—an hardin han Eden—ngan ginsugo hira nga magpanganak. “Magmabungahon kamo ngan magdamu ngan pun-on niyo an tuna,” nagsiring hi Jehova. (Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Diri ini istorya la o surumatanon, tungod kay iginsaysay ni Jesus nga totoo an ginsisiring han Genesis mahitungod han tinikangan han kinabuhi sugad nga pamilya. (Mateo 19:4, 5) Bisan kon damu an mga problema nga inaatubang naton ngan an kinabuhi yana diri sugad han katuyoan han Dios para hito, aton kitaon kon kay ano nga posible an kalipayan ha sulod han pamilya.

4. (a) Paonan-o an tagsa nga membro han pamilya makakadugang ha kalipayan hito? (b) Kay ano nga an pag-aram mahitungod han kinabuhi ni Jesus importante gud ha kalipayan han pamilya?

⁴ An tagsa nga membro han pamilya makakabulig basi magin malipayon an pagkinabuhi han pamilya pinaagi han pagsubad ha Dios ha pagpakita hin gugma. (Efeso 5:1, 2) Kondi, paonan-o naton masusubad an Dios, nga diri man naton nakikita hiya? Mahibabaroan naton kon paonan-o nagios hi Jehova tungod kay sinugo niya an iya suhag nga Anak tikang ha langit nganhi ha tuna. (Juan 1:14, 18) Han nakanhi na ha tuna, ini nga Anak, hi Jesu-Kristo, nagsubad gud hin maopay ha iya langitnon nga Amay salit an pakakita ngan pakabati kan Jesus sugad hin pagin kaupod na ni Jehova ngan pakabati ha Iya. (Juan 14:9) Salit, pinaagi han paghibaro mahitungod han gugma nga ipinakita ni Jesus ngan pagsunod ha iya susbaranan, an kada usa ha aton makakabulig basi magin mas malipayon an pagkinabuhi han pamilya.

5, 6. (a) Paonan-o an paagi han pagtrato ni Jesus ha kongregasyon nagpapakita hin susbaranan para ha mga bana? (b) Ano an kinahanglan buhaton basi mapasaylo an mga sala?

⁵ An Biblia nasiring nga sadang tratuhon han mga bana an ira mga asawa sugad han pagtrato ni Jesus ha iya mga disipulo. Hunahunaa ini nga sugo han Biblia: “Mga asawa nga kalalakin-an, higugmaa niyo an iyo mga asawa nga kababayin-an, sugad man nga hi Kristo naghigugma ha singbahan ngan igintubyan niya an iya kalugaringon tungod hito . . . Sugad man an mga asawa nga kalalakin-an kinahanglan man nga maghigugma ha ira mga asawa nga babaye sugad ha ira mga kalugaringon nga lawas. An nahigugma ha iya asawa nga babaye nahigugma man ha iya ngahaw. Kay bisan  san-o waray tawo nga nangalas ha iya kalugaringon nga unod; kondi nga gin-aataman ngan ginmamangnoan niya ito sugad man nga hi Kristo ha singbahan.”—Efeso 5:23, 25-29.

⁶ An gugma ni Jesus ha iya kongregasyon han mga disipulo nagpapakita hin hingpit nga susbaranan para ha mga bana. Hi Jesus ‘naghigugma ha ira tubtob ha kataposan,’ nagsakripisyo han iya kinabuhi para ha ira, bisan kon hira diri-hingpit. (Juan 13:1; 15:13) Ha sugad man nga paagi, an mga bana ginsasagda: “[“Padayon nga,” NW] higugmaon niyo an iyo mga asawa, ngan diri kamo magmadarahog ha ira.” (Kolosas 3:19) Ano an mabulig ha bana ha pag-aplikar hito nga sagdon, labi na kon an iya asawa usahay napapakyas ha paggios hin maaramon? Sadang niya hinumdoman an iya mismo mga sayop ngan an kinahanglan niya buhaton basi makarawat an pagpasaylo han Dios. Ano ito? Kinahanglan pasayloon niya adton nakakasala ha iya, ngan upod na hito an iya asawa. Syempre, ito liwat an angay buhaton han asawa. (Mateo 6:12, 14, 15) Nasasabtan mo ba kon kay ano nga an iba nasiring nga an malampuson nga pag-asawa amo an pagtampo han duha nga tawo nga disidido magpasaylo ha usa kag usa?

7. Ano an gintagad ni Jesus, nga nagpapakita hin ano nga susbaranan para ha mga bana?

⁷ Sadang hinumdoman liwat han mga bana nga hi Jesus nagpapakita pirme hin konsiderasyon ha iya mga disipulo. Iya gintagad an ira mga limitasyon ngan pisikal nga mga panginahanglan. Pananglitan, han nakapoy hira, hiya nagsiring: “Kadi kamo gud hin antaw ha usa nga lugar nga mamingaw, ngan mamahuway kamo hin madaliay.” (Markos 6:30-32) An mga asawa liwat takos han mahunahunaon nga konsiderasyon. Iginhuhulagway hira han Biblia sugad nga “maluroluya nga surudlan,” salit an mga bana ginsusugo nga ‘tagan hira hin dungog.’ Kay ano? Tungod kay an mga bana ngan mga asawa pariho manurunod han “grasya han kinabuhi.” (1 Pedro 3:7) Sadang hinumdoman han mga bana nga an pagkamatinumanon an naghihimo ha usa nga magin presyoso ha Dios, diri an iya pagin lalaki man o babaye.—Salmo 101:6.

8. (a) Paonan-o masisiring nga an bana nga ‘nahigugma ha iya asawa nahigugma man ha iya ngahaw’? (b) An pagin “usa la nga unod” nangangahulogan hin ano para ha bana ngan ha iya asawa?

⁸ An Biblia nasiring nga an bana nga ‘nahigugma ha iya asawa  nahigugma man ha iya ngahaw.’ Tungod ini kay an lalaki ngan an iya asawa “diri na duha, kondi usa la nga unod,” sugad han iginpatin-aw ni Jesus. (Mateo 19:6) Salit kinahanglan diri hira makighilawas ha iba. (Proberbios 5:15-21; Hebreo 13:4) Mahihimo nira ini kon ipinapakita nira an diri-hakugnon nga pagtagad ha mga panginahanglan han usa kag usa. (1 Korinto 7:3-5) Sadang tigamnan ini nga pahinumdom: “Bisan san-o waray tawo nga nangalas ha iya kalugaringon nga unod; kondi nga gin-aataman ngan ginmamangnoan niya ito.” Kinahanglan higugmaon han mga bana an ira mga asawa sugad han ira paghigugma ha ira kalugaringon, nahinunumdom nga may baratunon hira ha ira ulo, hi Jesu-Kristo.—Efeso 5:29; 1 Korinto 11:3.

9. Ano nga kalidad ni Jesus an gin-uunabi ha Filipos 1:8, ngan kay ano nga an mga bana sadang magpakita hini nga kalidad ha ira mga asawa?

⁹ Hi apostol Pablo nag-unabi mahitungod han ‘malumo nga paghigugma ni Kristo Jesus.’ (Filipos 1:8, NW) An pagkamalumo ni Jesus nakakarepresko nga kalidad, nga naruyagan gud han kababayin-an nga nagin mga disipulo niya. (Juan 20:1, 11-13, 16) Sugad man, an mga asawa naghihingyap liwat hin malumo nga paghigugma tikang ha ira mga bana.

10. Paonan-o hi Jesus nagpapakita hin susbaranan para ha mga asawa?

¹⁰ An pamilya usa nga organisasyon, ngan basi gumios hin maopay, nagkikinahanglan ito hin usa nga ulo. Bisan hi Jesus nagpapasakop ha Usa nga iya Ulo. “An ulo ni Kristo amo an Dios,” sugad la nga “an ulo han babaye amo an lalaki.” (1 Korinto 11:3) An pagpasakop ni Jesus ha pagkaulo han Dios usa ka maopay nga susbaranan, tungod kay kita ngatanan may-ada ulo nga ha iya kinahanglan magpasakop kita.

11. Ano an sadang magin disposisyon han asawa ngada ha iya bana, ngan ano an mahimo magin epekto han iya paggawi?

¹¹ Nagsasayop an diri-hingpit nga kalalakin-an ngan agsob nga diri nagigin susbaranan nga mga ulo han pamilya. Salit, ano an sadang buhaton han asawa? Diri niya angay minuson an ginbubuhat han iya bana o pangalimbasogan nga agawon an iya pagkaulo. Sadang hinumdoman han asawa nga ha panhunahuna han Dios, birilhon gud an mamingaw ngan malumo nga disposisyon. (1 Pedro 3:4) Pinaagi han pagpakita hin sugad nga disposisyon,  magigin mas masayon ha iya an pagpakita hin pagpasakop uyon ha prinsipyo han Dios, bisan ha makuri nga mga kahimtang. Dugang pa, an Biblia nasiring: “An asawa nga babaye magtahod ha iya asawa nga lalaki.” (Efeso 5:33) Kondi ano man kon diri kinakarawat han bana hi Kristo sugad nga iya Ulo? An Biblia nagsasagda ha mga asawa: “Magpasakop kamo ha iyo mga kaasaw-an nga kalalakin-an; nga, basi, kon may-ada iba nga diri masinugtanon ha pulong, pagdad-on unta hira ha waray pulong, pinaagi han mga batasan han ira mga kaasaw-an; nga hikit-an nira an iyo mauray nga gawi nga may kahadlok [“hilarom nga pagtahod,” NW].”—1 Pedro 3:1, 2.

12. Kay ano nga diri sayop nga magpahayag an asawa han iya mga opinyon ha matinalahuron nga paagi?

¹² Igkasi-tumuroo man o diri an iya bana, diri nagpapakita hin kawaray-pagtahod an asawa kon masinabuton nga iginpapahayag niya an iya opinyon nga naiiba ha opinyon han iya bana. Bangin husto an iya punto-de-bista, ngan magpapahimulos an bug-os nga pamilya kon mamati an bana ha iya. Bisan kon waray umuyon hi Abraham han an iya asawa, hi Sara, nagrekumenda hin praktikal nga solusyon ha usa nga problema han pamilya, an Dios nagsiring ha iya: “Pamatii an iya tingog.” (Genesis 21:9-12) Syempre, kon an nagin desisyon han bana diri nakontra ha balaud han Dios, ipinapakita han asawa an iya pagpasakop pinaagi han pagsuporta ha iya desisyon.—Buhat 5:29; Efeso 5:24.

13. (a) Ano an iginsasagda han Tito 2:4, 5 nga buhaton han inasaw-an nga kababayin-an? (b) Ano an ginsisiring han Biblia mahitungod han pagbulag ngan pagdiborsyo?

¹³ Ha pagtuman han asawa ha iya bahin, daku an mahihimo niya ha pagmangno ha pamilya. Pananglitan, iginsasaysay han Biblia nga an inasaw-an nga kababayin-an kinahanglan ‘maghigugma ha ira kaasaw-an ngan ha ira mga anak, magin magligdong, mga uray, mga magbinantayon ha balay, mga malolooyon, mga nagpapasakop ha ira mga asawa.’ (Tito 2:4, 5) An asawa ngan iroy nga nagios ha sugad hini nga paagi makarawat han nagpapadayon nga gugma ngan pagtahod han iya pamilya. (Proberbios 31:10, 28) Kondi, tungod kay an pag-asawa amo an pagtampo han diri-hingpit nga mga indibiduwal, an pipira nga makuri hinduro nga mga kahimtang mahimo magresulta ha pagbulag o pagdiborsyo. An Biblia natugot han pagbulag tungod han  pipira nga mga kahimtang. Kondi, an pagbulag usa ka seryoso nga butang, kay an Biblia nagsasagdon: “An babaye diri bumulag ha iya asawa nga lalaki; . . . ngan nga an lalaki diri bumulag ha iya asawa nga babaye.” (1 Korinto 7:10, 11) Ngan an pakighilawas la ha iba han usa han mag-asawa an may-ada Kasuratanhon nga basihan ha pagdiborsyo.—Mateo 19:9.

14. Ano an pagtrato ni Jesus ha kabataan, ngan ano an ginkikinahanglan han mga anak tikang ha ira mga ginikanan?

¹⁴ Hi Jesus nagpakita hin hingpit nga susbaranan para ha mga ginikanan ha paagi han iya pagtrato ha kabataan. Han an iba nagsari ha pagpugong ha kabataan nga nadaop kan Jesus, hiya nagsiring: “Tuguti an kabataan pagkadi ha akon, ngan ayaw hira pagdid-i.” An Biblia nasiring nga iya ‘pinangugos an kabataan ngan pinanbendisyonan hira, ngan ipinanduon an iya mga kamot ha ira.’ (Markos 10:13-16) Tungod kay hi Jesus naghatag hin panahon ha kabataan, diri ba sadang buhaton mo liwat ito para ha imo mga anak? Nagkikinahanglan hira, diri hin gutiay la nga panahon tikang ha imo, kondi hin damu nga panahon. Kinahanglan magkaada ka panahon ha pagtutdo ha ira, kay ito an iginsusugo ni Jehova nga buhaton han mga ginikanan.—Deuteronomio 6:4-9.

15. Ano an mahihimo han mga ginikanan basi mapanalipdan an ira kabataan?

¹⁵ Samtang mas nagtitikaraot ini nga kalibotan, an kabataan  nagkikinahanglan hin mga ginikanan nga magpapanalipod ha ira kontra ha mga tawo nga karuyag magdaot ha ira, sugad han mga nag-aabuso ha sekso. Hunahunaa kon paonan-o ginpanalipdan ni Jesus an iya mga disipulo, nga mahigugmaon nga gintawag niya nga “gudtiay nga mga kabataan.” Han gin-aresto hiya ngan ha diri maiha papatayon na, naghimo hin paagi hi Jesus basi hira makapalagiw. (Juan 13:33; 18:7-9) Sugad nga ginikanan, kinahanglan magin listo ka ha mga pangalimbasog han Yawa ha pagdaot ha imo gudtiay nga kabataan. Kinahanglan abanse pa nga pahamangnoan mo hira. * (1 Pedro 5:8) Mas namimeligro gud yana an ira pisikal, espirituwal, ngan moral nga katalwasan.

16. Ano an mahibabaroan han mga ginikanan tikang ha paagi han pagdumara ni Jesus ha mga diri-kahingpitan han iya mga disipulo?

 ¹⁶ Han gab-i antes mamatay hi Jesus, naglantugi an iya mga disipulo kon hin-o an mas bantogan ha ira. Imbes nga masina ha ira, mahigugmaon nga nagpadayon hi Jesus ha pagtutdo ha ira pinaagi han pulong ngan susbaranan. (Lukas 22:24-27; Juan 13:3-8) Kon ikaw usa nga ginikanan, nasasabtan mo ba kon paonan-o mo masusubad hi Jesus ha imo paagi han pagdisiplina ha imo mga anak? Oo, nagkikinahanglan hira hin disiplina, kondi sadang ito buhaton ha “husto nga paagi” ngan diri gud tungod ha kasina. Diri ka maruruyag magyakan nga waray pagtagad “sugad hin nadulot nga kampilan.” (Jeremias 30:11, NW; Proberbios 12:18) An disiplina sadang ipadapat ha paagi nga ha urhi masasabtan han imo anak nga husto gud ito.—Efeso 6:4; Hebreo 12:9-11.

17. Ha ano nga mga paagi ipinakita ni Jesus an hingpit nga susbaranan para ha kabataan?

¹⁷ Mahibabaro ba an kabataan tikang kan Jesus? Oo! Pinaagi han iya mismo susbaranan, ipinakita ni Jesus kon paonan-o sadang sugton han kabataan an ira mga ginikanan. “Sugad han igintutdo ha akon han Amay,” siring niya, “akon iginyayakan ini.” Hiya nagdugang: “Ako nagbubuhat gihapon han iya naruruyagan.” (Juan 8:28, 29) Masinugtanon hi Jesus ha iya langitnon nga Amay, ngan an Biblia nagsusugo ha kabataan nga sugton an ira mga ginikanan. (Efeso 6:1-3) Bisan kon hi Jesus hingpit nga bata, iya ginsugot an iya tawhanon nga mga ginikanan, hi Jose ngan hi Maria, nga mga diri-hingpit. Sigurado nga nakalipay ito ha tagsa nga membro han pamilya ni Jesus!—Lukas 2:4, 5, 51, 52.

18. Kay ano nga ginsusugot pirme ni Jesus an iya langitnon nga Amay, ngan hin-o an nalilipay kon nasugot an kabataan ha ira mga ginikanan yana?

¹⁸ Makakaagi ba an kabataan hin mga paagi nga mas masusubad nira hi Jesus ngan mapapalipay an ira mga ginikanan? Oo, usahay bangin maghunahuna an kabataan nga makuri an pagsugot ha ira mga ginikanan, kondi ito an karuyag han Dios nga buhaton nira. (Proberbios 1:8; 6:20) Ginsusugot pirme ni Jesus an iya langitnon nga Amay, bisan ha makuri nga mga kahimtang. Makausa, han kaburut-on han Dios nga buhaton ni Jesus an makuri hinduro nga sugo, hi Jesus nagsiring: ‘Balhina ini nga irinman [usa nga  iginpapatuman] tikang ha akon.’ Bisan pa hito, ginbuhat ni Jesus an iginsugo han Dios, tungod kay nasantop niya nga maaram gud an iya Amay kon ano an pinakamaopay. (Lukas 22:42) Pinaagi han paghibaro nga magin masinugtanon, mapapalipay gud han kabataan an ira mga ginikanan ngan an ira langitnon nga Amay. *—Proberbios 23:22-25.

19. (a) Paonan-o ginsusulay ni Satanas an kabataan? (b) Ano an mahimo magin epekto ha mga ginikanan han imoral nga paggawi han ira mga anak?

¹⁹ Ginsulay han Yawa hi Jesus, ngan makakasiguro kita nga susulayon liwat niya an kabataan nga buhaton an sayop. (Mateo 4:1-10) Ginagamit ni Satanas nga Yawa an pag-ipit han mga kaupod, nga bangin makuri maatohan. Importante gud, kon sugad, nga an kabataan diri makig-upod ha mga magburuhat hin sayop! (1 Korinto 15:33) An anak nga babaye ni Jakob nga hi Dina padayon nga nakig-upod ha mga diri nagsisingba kan Jehova, ngan nagresulta ini hin damu nga problema. (Genesis 34:1, 2) Hunahunaa la nga masusubo gud an pamilya kon an usa nga membro hito mahidabi ha seksuwal nga imoralidad!—Proberbios 17:21, 25.

20. Basi magpahimulos hin malipayon nga pagkinabuhi sugad nga pamilya, ano an kinahanglan buhaton han tagsa nga membro han pamilya?

²⁰ Mas masayon malamposan an mga problema ha pamilya  kon igin-aaplikar an sagdon han Biblia. Ha pagkamatuod, an pag-aplikar han sugad nga sagdon amo an yawi ha kalipayan han pamilya. Salit mga bana, higugmaa an iyo asawa, ngan tratoha hiya sugad han pagtrato ni Jesus ha iya kongregasyon. Mga asawa, magpasakop kamo ha pagkaulo han iyo bana, ngan sunda an susbaranan han may-kapas nga asawa nga iginsaysay ha Proberbios 31:10-31. Mga ginikanan, bansaya an iyo mga anak. (Proberbios 22:6) Mga amay, ‘dumaraha hin maopay an iyo panimalay.’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Ngan mga anak, sugta an iyo mga ginikanan. (Kolosas 3:20) Waray bisan usa nga hingpit dida ha pamilya, kay an ngatanan nagsasayop. Salit magin mapainubsanon, nangangaro hin pasaylo ha usa kag usa.

21. Ano an urusahon nga mga paglaom ha tidaraon, ngan paonan-o kita makakapahimulos han malipayon nga kinabuhi sugad nga pamilya yana?

²¹ Oo, damu gud an birilhon nga mga sagdon ngan mga instruksyon han Biblia mahitungod han pagkinabuhi sugad nga pamilya. Dugang pa, nagtututdo ito ha aton mahitungod han bag-o nga kalibotan han Dios ngan han paraiso ha tuna nga puno hin maglipayon nga mga tawo nga nagsisingba kan Jehova. (Pahayag 21:3, 4) Urusahon gud an mga paglaom ha tidaraon! Bisan yana, makakapahimulos na kita han malipayon nga kinabuhi sugad nga pamilya pinaagi han pag-aplikar han mga instruksyon han Dios nga aada ha iya Pulong, an Biblia.