Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

YI NYƆNGMA KƐ EKPA

Ngɔɔ O He kɛ Wo Anɔkuale Jami Mi

Ngɔɔ O He kɛ Wo Anɔkuale Jami Mi
  • Mɛni Baiblo ɔ tsɔɔ ngɛ amaga jami kɛ blema nimeli nɛ a jaa a he?

  • Mɛni ji Kristofohi a juɛmi ngɛ jami mi gbijlɔ yemihi a he?

  • Mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ gba o hemi kɛ yemi ɔ mi kɛ tsɔɔ nihi nɛ a mi mi be la woe?

1, 2. Ke o je lakpa jami mi ɔ, mɛni e sa kaa o bi o he, nɛ mɛni he je e he hia kaa o bi jã?

NGƆƆ lɛ kaa o na le kaa nɔ ko ju si ba plɛ dwɔmi kɛ e mi tsopa yaya nɛ ma nyɛ maa gbe nɔ kɛ pue he nɛ o ngɛ ɔ, nɛ kɔɔhiɔ nɛ ngɛ kpɔ ɔ mi ɔ tsuo puɛ. Mɛni o maa pee? Atsinyɛ jemi ko be he kaa o maa hia kɛ je lejɛ ɔ. Se ke o je lejɛ ɔ, kɛ̃ ɔ, o ma bi o he ke, ‘Anɛ tsopa yaya nɛ ɔ eko sɛ ye mi lo?’

2 Jã kɛ̃ e ji ngɛ lakpa jami he. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa lakpa jami hyi tɔ kɛ tsɔɔmihi kɛ ní peepeehi nɛ he tsɔ we. (2 Korinto Bi 6:17) Lɔ ɔ he je nɛ e he hia kaa o je ‘Babilon Ngua’ nɛ ji je ɔ lakpa jami blɔ nya tomi ɔ mi ɔ nɛ. (Kpojemi 18:2, 4) Anɛ o pee jã lo? Ke jã a, lɛɛ o sa yi jemi. Se e biɔ kaa o pee nɔ́ kpa ko hu kɛ piɛɛ o he nɛ o ma je kɛ je lakpa jami he ɔ he. E sa kaa o bi o he ke, ‘Anɛ lakpa jami he nɔ́ ko ngɛ nɛ i peeɔ lo?’ Mo susu níhi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ a he nɛ o hyɛ.

AMAGAHI KƐ BLEMA NIMELI NƐ A JAA

3. (a) Mɛni Baiblo ɔ deɔ ngɛ amaga jami he, nɛ mɛni he je nɛ eko ɔ, ni komɛ be Mawu juɛmi ngɛ he ɔ nɔ kplɛɛe? (b) Kɛ e sa kaa o pee lakpa jami he nɔ́ ko nɛ o ngɛ ɔ kɛɛ?

3 Ni komɛ ngɛ nɛ amagahi kɛ wɔ tsuhi ngɛ a wehi a mi jehahi babauu ji nɛ ɔ. Anɛ mo hu eko ngɛ o we mi lo? Ke eko ngɛ ɔ, lɛɛ eko ɔ, e maa pee mo kaa e dɛ kaa wa be amaga ko nɔ gue kɛ sɔle kɛ ha Mawu. Eko ɔ, o suɔ ní nɛ ɔmɛ wawɛɛ. Se Mawu ji nɔ nɛ tsɔɔ wɔ bɔ nɛ sa kaa wa ja lɛ ha, nɛ Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Mawu sume nɛ wa ja amagahi. (Kane 2 Mose 20:4, 5; La 115:4-8; Yesaya 42:8; 1 Yohane 5:21) Lɔ ɔ he ɔ, o ma nyɛ ma fĩ anɔkuale jami se ke o puɛ lakpa jami he nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ o ngɛ ɔ. Bɔ tsuaa bɔ nɛ ji ɔ, moo bu ní nɛ ɔmɛ kaa a ji ‘ní hiɔmi níhi,’ kaa bɔ nɛ Yehowa buɔ mɛ ɔ.5 Mose 27:15.

4. (a) Kɛ wa peeɔ kɛ leɔ kaa se nami ko be blema nimeli nɛ a jaa a he ha kɛɛ? (b) Mɛni he je Yehowa wo e we bi ɔmɛ mlaa kaa a kɛ mumi yayamihi nɛ ko bɔ ngɛ blɔ ko blɔ ko nɔ ɔ?

4 Lakpa jami mi bi fuu jaa blema nimeli. Ni komɛ ngɛ nɛ loko a ba kase anɔkuale nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, a he ye kaa ni gbogboe ɔmɛ ngɛ hɛngmengmle ngɛ mumihi a je he ko, nɛ a ma nyɛ maa ye bua nihi nɛ ngɛ wami mi ɔ aloo a ye mɛ awi. Eko ɔ, o bɔɔ mɔde wawɛɛ konɛ o sa blema nimeli ɔmɛ a hɛ mi. Se kaa bɔ nɛ wa kase ngɛ womi nɛ ɔ Yi 6 mi ɔ, gbogboe ɔmɛ be he ko he ko. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa, se nami ko kulaa be mɔde nɛ nɔ ko maa bɔ kaa e kɛ gbogboe maa tu munyu ɔ he. Sɛ gbi tsuaa sɛ gbi nɛ e peeɔ kaa e je suɔlɔ ko nɛ gbo ngɔ ɔ, mumi yayamihi a ngɔ tutuutu e je. Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa bɔ Israel bi ɔmɛ kɔkɔ kaa a kɛ gbogboehi nɛ ko tu munyu, nɛ a kɛ mumi yayamihi nɛ ko bɔ hulɔ.Kane 5 Mose 18:10-12.

5. Ke sa a, o jaa amagahi aloo blema nimeli ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee ngɛ he?

5 Ke sa a, o jaa amagahi aloo blema nimeli ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee? Moo kane Baiblo ɔ mi munyuhi nɛ tsɔɔ bɔ nɛ Mawu buɔ ní nɛ ɔmɛ ha, konɛ o susu he. Moo sɔle ha Yehowa daa ligbi ngɛ bɔ nɛ o suɔ kaa o ngɔ o he kɛ wo anɔkuale jami mi ɔ he, nɛ o bi lɛ nɛ e ye bua mo konɛ o susu níhi a he bɔ nɛ sa e hɛ mi.Yesaya 55:9.  

KEKLE KRISTOFO ƆMƐ YI BLOONYA

6, 7. (a) Mɛni a ke a kɛ bloonya yemi kaiɔ, nɛ Yesu kaseli nɛ a hi si blema a, anɛ a ye Bloonya lo? (b) Ngɛ Yesu kekle kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, a le fɔmi ligbi yemi kaa e ji mɛnɔmɛ a kusumi?

6 Lakpa jami mi gbijlɔ slɔɔtohi nɛ nihi fuu yeɔ ɔ ma nyɛ maa wo nɔ ko jami he mu. Mo susu Bloonya yemi he nɛ o hyɛ. Nihi deɔ ke a yeɔ Bloonya konɛ a kɛ kai Yesu Kristo fɔmi ligbi, nɛ jamihi nɛ a tsɛɔ a he ke Kristofohi ɔ babauu yeɔ Bloonya. Se nɔ́ ko kulaa be nɛ tsɔɔ kaa Yesu kaseli nɛ a hi si blema a ye gbijlɔ nɛ ɔ. Womi nɛ ji, Sacred Origins of Profound Things ɔ de ke: “Jeha lafa enyɔ ngɛ Kristo fɔmi se ɔ, nɔ ko nɔ ko li be tutuutu nɛ a fɔ lɛ, nɛ nihi bɔɔ ko pɛ lɛ a suɔ kaa a le.”

7 Ke Yesu kaseli ɔmɛ le be tutuutu nɛ a fɔ Yesu po ɔ, a ko yi e fɔmi ligbi. Mɛni he je? Ejakaa kaa bɔ nɛ womi nɛ ji, The World Book Encyclopedia a de ɔ, kekle Kristofo ɔmɛ “bu fɔmi ligbi yemi kaa wɔ jali a ní peepee.” Nɔ yeli enyɔ nɛ ja we Yehowa pɛ nɛ Baiblo ɔ tu a he munyu kaa a ye a fɔmi ligbi. (1 Mose 40:20; Marko 6:21) Jehanɛ hu, wɔ jali yeɔ fɔmi ligbi nɛ a kɛ woɔ a mawu ɔmɛ a hɛ mi nyami. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Roma bi yeɔ a yo mawu Diana fɔmi ligbi ngɛ May ligbi 24 ɔ nɔ. E nɔ jena a, a yeɔ a pu mawu nɛ ji Apollo fɔmi ligbi. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa, fɔmi ligbi yemi ji wɔ jali a kusumi se pi Kristofohi a kusumi.

8. Moo tsɔɔ tsakpa nɛ ngɛ fɔmi ligbi yemi kɛ hemi kɛ yemi yaya a kpɛti.

8 Kekle Kristofohi nɛ a hi si blema a yi Yesu fɔmi ligbi ngɛ yi mi tomi kpa ko hu he je. Yesu kaseli ɔmɛ le kaa fɔmi ligbi yemi kɛ hemi kɛ yemi yaya ngɛ tsakpa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Hela bi kɛ Roma bi fuu he ye kaa mumi ko ngɛ nɛ yeɔ adesa tsuaa adesa fɔmi he odase, nɛ e poɔ e he piɛ ngɛ e je mi si himi tsuo mi. Womi nɛ ji, The Lore of Birthdays ɔ de ke: “Mumi nɛ ɔ kɛ mawu nɛ a ke e fɔmi ligbi nɔ nɛ a fɔ nɔ ko ɔ ngɛ tsakpa nɛ ngɛ nyakpɛ.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa be gbijlɔ yemi ko nɛ ngɔɔ Yesu kɛ mɛtɛɛ hemi kɛ yemi yaya he ɔ he bua jɔmi náe. (Yesaya 65:11, 12) Lɛɛ mɛni he je nihi fuu yeɔ bloonya mɔ?

HE NƐ BLOONYA YEMI JE SISI NGƐ

9. Mɛni blɔ nɔ December ligbi 25 ba plɛ pee ligbi nɛ a buɔ lɛ kaa Yesu fɔmi ligbi yemi be?

9 Benɛ Yesu ba hi si ngɛ zugba a nɔ ɔ, e se jeha lafahi abɔ loko nihi bɔni e fɔmi ligbi kaimi ngɛ December ligbi 25 nɔ. Se a fɔ we Yesu ngɛ ligbi nɛ ɔ nɔ. * Lɛɛ mɛni he je nɛ nihi yeɔ Yesu fɔmi ligbi ngɛ December ligbi 25 nɔ mɔ? Ni komɛ nɛ pee se, a ba tsɛ a he ke Kristofohi ɔ “suɔ kaa Yesu fɔmi ligbi kɛ Roma bi a ‘pu fɔmi ligbi’ gbijlɔ yemi ko nɛ da ligbi kake nɔ.” (The New Encyclopædia Britannica) Ke e su fiɛ be nɛ pu ɔ tsui kpakpa ko ɔ, wɔ jali peeɔ kusumi ha pu ɔ, kaa e kpale kɛ ba konɛ e ba tso wawɛɛ. December ligbi 25 ji ligbi nɛ a he ye kaa pu ɔ jee e se kpalemi kɛ ba a sisi. Bɔ nɛ pee nɛ jami hɛ mi nyɛɛli nɛ a nyɛ nɛ a tsake wɔ jali he je ɔ, a ngɔ gbijlɔ nɛ ɔ kɛ pee kaa “Kristofohi a gbijlɔ.” *

10. Mɛni he je ni komɛ yi Bloonya be ko nɛ be ɔ?

10 Nihi yɔse kɛ je momoomo kaa Bloonya yemi je wɔ jami mi. Ngɛ jeha 1600 jeha amɛ a mi ɔ, a gu Bloonya yemi ngɛ England kɛ ma komɛ nɛ hi Amɛrika nɔ yemi sisi ɔ a nɔ, ejakaa e be Baiblo ɔ mi. Enɛ ɔ he je ɔ, nɔ tsuaa nɔ nɛ yɛ ní tsumi ngɛ Bloonya ligbi ɔ nɔ ɔ, a gblaa e tue. Se e kɛ we nɛ blema kusumi ɔmɛ kpale ba he si ekohu, nɛ a ngɔ ekpahi hu kɛ piɛɛ he. Bloonya yemi ba plɛ pee gbijlɔ ngua ekohu ngɛ mahi fuu a nɔ kɛ ba si mwɔnɛ ɔ. Se akɛnɛ Bloonya kɛ lakpa jami ngɛ tsakpa he je ɔ, nihi nɛ suɔ kaa a maa sa Mawu hɛ mi ɔ yi Bloonya loo gbijlɔ kpa ko nɛ je wɔ jami mi. *

ANƐ HE NƐ GBIJLƆ YEMI KO JE SISI NGƐ Ɔ HE HIA LO?

11. Mɛni he je nihi yeɔ gbijlɔhi, se mɛni e sa kaa e hia wɔ titli?

11 Ni komɛ kplɛɛ nɔ kaa Bloonya yemi je wɔ jami mi, se kɛ̃ ɔ, e peeɔ mɛ kaa tɔmi ko be he kaa a maa ye. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nihi fuu susuu we kaa gbijlɔ komɛ nɛ a yeɔ ɔ kɛ lakpa jami ngɛ tsakpa. Jehanɛ hu, gbijlɔ nɛ ɔmɛ haa weku li he blɔ konɛ a kɛ bua a he nya. Anɛ jã o susuɔ lo? Ke jã ji bɔ nɛ o susuɔ ɔ, lɛɛ weku he suɔmi ji nɔ́ nɛ ha e he wa ha mo kaa o maa sɛ anɔkuale jami ɔ mi, se pi kaa lakpa jami nɛ o suɔ he je. Mo ná nɔ mi mami kaa Yehowa, nɔ nɛ to weku sisi ɔ suɔ kaa o kɛ o weku li nɛ hi si saminya. (Efeso Bi 3:14, 15) Se o kɛ mɛ ma nyɛ ma ná wekukpa kpakpa nɛ ɔ ngɛ blɔ nɛ sa Mawu hɛ mi ɔ nɔ. Bɔfo Paulo ngma kɛ kɔ sane nɛ ɔ he benɛ e tu nɔ́ nɛ sa kaa e hia wɔ titli ɔ he munyu ke: “Nyɛɛ ya nɔ nɛ nyɛɛ ka nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ nyɛɛ hyɛ kaa e sa Nyɔmtsɛ ɔ hɛ mi lo.”Efeso Bi 5:10, NW.

Anɛ o maa ye siklitɛ nɛ a ya wo ngɛ gɔta mi lo?

12. Moo pee nɔ́ he je nɛ e sɛ kaa waa ngɔ wa he kɛ wo kusumihi kɛ gbijlɔ yemihi nɛ je hehi nɛ tsɔ we ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

12 Eko ɔ, o ma susu kaa pi yi mi tomi nɛ a kɛ to gbijlɔ yemi ko sisi ɔ nɔuu nɛ a kɛ ngɛ yee mwɔnɛ ɔ. Anɛ he nɛ gbijlɔ yemi ko je sisi ngɛ ɔ he hia lo? Ee! Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ: Ngɔɔ lɛ kaa o na siklitɛ ngɛ gɔta mi. Anɛ o maa ngɔ siklitɛ ɔ nɛ o ye lo? Dɛbi! Siklitɛ ɔ he tsɔ we. Kaa bɔ nɛ siklitɛ ɔ ji ɔ, eko ɔ, gbijlɔ yemi ngɔɔ ha mo, se he nɛ a ngɔ kɛ je ɔ he tsɔ we. Ke wa maa ngɔ wa he kɛ wo anɔkuale jami mi ɔ, lɛɛ e he hia kaa wa ná gbalɔ Yesaya juɛmi ɔ eko. E de anɔkuale jali ke: “Nyɛ ko ta nɔ́ ko nɛ he tsɔ we he.”Yesaya 52:11.

NGƆƆ NÍHI A SE KƆMI KƐ TSU NÍ NGƐ BƆ NƐ O KƐ NIHI HII SI HA A MI

13. Mɛni haomihi eko ɔ, o kɛ maa kpe ke o yi gbijlɔhi?

13 Ke o pee o juɛmi kaa o be gbijlɔhi yee hu ɔ, eko ɔ, o kɛ haomihi maa kpe. Eko ɔ, nihi nɛ o kɛ mɛ tsuɔ ní be sisi nue kaa o kɛ o he wui gbijlɔ yemi ní peepee komɛ a mi. Nɛ ke nɔ ko ha mo Bloonya nike ní ɔ nɛɛ, mɛni o maa pee? Anɛ e ji tɔmi kaa o maa ngɔ nike ní ɔ lo? Nɛ ke o yo loo o huno kɛ mo hɛɛ we hemi kɛ yemi kake nɛɛ? Mɛni o ma nyɛ maa pee bɔ nɛ pee nɛ e ko pee o bimɛ kaa gbijlɔ nɛ a yi ɔ ha nɔ́ ko ngɛ mɛ bɔe?

14, 15. Ke nɔ ko nga mo gbijlɔ yemi ngami ko aloo e suɔ kaa e ke mo nɔ́ ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee?

14 Níhi a se kɔmi he hia bɔ nɛ pee nɛ o le bɔ nɛ o maa pee ha ngɛ si fɔfɔɛ nɛ ɔmɛ eko tsuaa eko mi. Ke nɔ ko nga mo gbijlɔ yemi ngami ko ɔ, o ma nyɛ maa na nɔ ɔ si kɛkɛ. Se waa ngɔ lɛ kaa nɔ ko nɛ o le loo o kɛ lɛ tsuɔ ní lɛ nga mo. Ngɛ enɛ ɔ mi ɔ, eko ɔ, o maa suɔ kaa o tsɔɔ nɔ ɔ níhi a nya bɔɔ. Ngɛ si fɔfɔɛ tsuo mi ɔ, ngɔɔ hɛ si kami kɛ tsu ní. Baiblo ɔ wo ga ke: “Nyɛ ha nɛ munyu nɛ maa je nyɛ nya a nɛ ngɔ kaa nɔ́ ko nɛ a wo lɛ ngo, nɛ nyɛɛ le bɔ nɛ nyɛ ma ha nɔ tsuaa nɔ munyu heto bɔ nɛ sa.” (Kolose Bi 4:6) Hyɛ nɛ hi nɛ o ko tu munyu ko nɛ maa tsɔɔ kaa o bui nɔ. Mohu ɔ, o kɛ ga nɛ gba o hemi kɛ yemi ɔ mi kɛ tsɔɔ nɔ ɔ. Moo tsɔɔ nya heii kaa pi kaa o sume ní kemi kɛ he nya buamihi, se mohu o suɔ kaa o maa pee jã ngɛ be kpa mi.

15 Nɛ ke nɔ ko suɔ kaa e ke mo nɔ́ ko nɛɛ? Si fɔfɔɛ ɔ lɛ maa tsɔɔ bɔ nɛ e sa kaa o pee ha. Eko ɔ, nɔ ɔ ma de ke: “I le kaa o yi gbijlɔ nɛ ɔ. Se i suɔ kaa ma ha mo nɔ́ nɛ ɔ.” O ma nyɛ maa pee juɛmi kaa nike ní ɔ nɛ o maa ngɔ ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, tsɔɔ we kaa o ngɛ gbijlɔ ɔ yee. Se ke nɔ ɔ li o hemi kɛ yemi ɔ, lɛɛ o ma nyɛ ma de lɛ kaa o yi jamɛ a gbijlɔ ɔ. Enɛ ɔ ma ha nɛ nɔ ɔ maa nu nɔ́ nɛ ha o ngɔɔ nike ní, se o ki nɔ nɔ́ ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ sisi. Se ke nɔ nɛ ngɛ mo nike ní ɔ hae ɔ susumi ji kaa nike ní ɔ he je ɔ, o ma ma o hɛ ngɔ fɔ o hemi kɛ yemi ɔ nɔ nɛ o maa ngɔ ɔ, lɛɛ e sɛ kaa o ngɔ.

NƐ O WEKU LI HU NƐƐ?

16. Mɛni blɔ nɔ o kɛ ga ma tsu ní ngɛ gbijlɔ yemi sanehi a he?

16 Nɛ ke o weku li kɛ mo hɛɛ we hemi kɛ yemi kake hu nɛɛ? E biɔ nɛ o ngɔ ga kɛ tsu ní jã kɛ̃. E he hia we kaa o tu kusumi loo gbijlɔ yemihi tsuo nɛ o weku li kɛ a he woɔ mi ɔ he munyu. Mohu ɔ, moo kplɛɛ a susumi nɔ kaa bɔ nɛ o suɔ kaa a kplɛɛ o susumi nɔ ɔ. (Kane Mateo 7:12.) Koo pee nɔ́ ko nɛ maa tsɔɔ kaa o kɛ o he wo a gbijlɔ yemi ɔ mi. Se kɛ̃ ɔ, mo ná a he tsui ngɛ níhi nɛ kɔ we gbijlɔ yemi ɔ he pɔtɛɛ a he. Se e sa kaa be tsuaa be ɔ, o pee níhi nɛ ma ha nɛ o yi mi be mo kojoe.Kane 1 Timoteo 1:18, 19.

17. Mɛni o ma nyɛ maa pee ha o bimɛ konɛ e ko pee mɛ kaa nɔ́ ko ngɛ mɛ bɔe ke a na nihi nɛ ngɛ gbijlɔ yee nɛ mɛɛ a yi ɔ?

17 Mɛni o ma nyɛ maa pee bɔ nɛ pee nɛ e ko pee o bimɛ kaa nɔ́ ko ngɛ mɛ bɔe akɛnɛ a yi gbijlɔhi nɛ be Baiblo ɔ mi ɔ he je? Níhi nɛ o peeɔ ha mɛ be kpahi ngɛ jeha a mi ɔ yeɔ bua. Fɔli komɛ toɔ blɔ nya nɛ a keɔ a bimɛ ní. Nike ní nɛ se be nɛ o ma nyɛ ma ha o bimɛ ji o be kɛ suɔmi nɛ o kɛ maa hyɛ a nɔ.

NGƆƆ O HE KƐ WO ANƆKUALE JAMI MI

Anɔkuale jami mi nɛ o maa sɛ ɔ ma ha o bua maa jɔ nitsɛ

18. Mɛni blɔ nɔ Kristofohi a kpe nɛ o maa ya a maa ye bua mo konɛ o ngɔ o he kɛ wo anɔkuale jami mi?

18 Ke o suɔ kaa o sa Mawu hɛ mi ɔ, lɛɛ e sa kaa o je lakpa jami mi nɛ o ya sɛ anɔkuale jami mi. Mɛni enɛ ɔ biɔ kaa o pee? Baiblo ɔ de ke: “Nyɛ ha waa kɛ hɛdɔ nɛ susu he bɔ nɛ sa, nɛ waa suɔ wa sibi, nɛ waa pee wa sibi kpakpa. Nyɛ ko ha waa jɔɔ wa he nya buami kaa bɔ nɛ ni komɛ hlaa peemi ɔ. Mohu ɔ, nyɛ ha waa ya nɔ nɛ waa wo wa sibi he wami wawɛɛ, titli ɔ, akɛnɛ nyɛ le kaa Nyɔmtsɛ ɔ bami be ɔ su ta a.” (Hebri Bi 10:24, 25) Kristofohi a kpehi nɛ wa yaa a ji be nɛ waa kɛ bua jɔmi jaa Mawu ngɛ blɔ nɛ sa e hɛ mi ɔ nɔ. (La 22:22; 122:1) Kristofohi anɔkualetsɛmɛ ‘woɔ a sibi he wami’ ngɛ kpehi nɛ a peeɔ ɔ sisi.Roma Bi 1:12.

19. Mɛni he je e he hia kaa o sɛɛ níhi nɛ o kase kɛ je Baiblo ɔ mi ɔ ha nihi?

19 Blɔ kpa nɔ nɛ o maa gu kɛ tsɔɔ kaa o suɔ nɛ o sɛ anɔkuale jami mi ji kaa, o maa sɛɛ níhi nɛ Yehowa Odasefo ɔmɛ tsɔɔ mo ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ ha nihi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, nihi fuu ngɛ “haoe nɛ a ngɛ kɔmɔ yee” ngɛ ní yayamihi nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ je ɔ mi mwɔnɛ ɔ he. (Ezekiel 9:4) Eko ɔ, o le ni komɛ nɛ a ngɛ haoe nɛ a ngɛ kɔmɔ yee jã. Mɛni he je o sɛɛ we hwɔɔ se hɛ nɔ kami kpakpa nɛ o ná ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ he ní ha mɛ? Ke o kɛ anɔkuale Kristofohi ngɛ bɔe, nɛ o ngɛ Baiblo ɔ mi anɔkuale munyuhi nɛ o kase ɔ sɛɛe ha nihi ɔ, bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, o ma je lakpa jami mi kusumihi nɛ eko ɔ e ngɛ o tsui mi ɔ kɛ je kulaa. Mo ná nɔ mi mami kaa ke o ngɔ o he kɛ wo anɔkuale jami mi ɔ, o ma ná bua jɔmi kɛ jɔɔmihi babauu.Malaki 3:10.

^ kk. 9 Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu nɛ ji, “Anɛ A Fɔ Yesu Ngɛ December Mi Lo?.”

^ kk. 9 Saturnalia gbijlɔ yemi ɔ hu he je nɛ a ngɔ December ligbi 25 ɔ nɛ. Roma bi yeɔ gbijlɔ nɛ ɔ ngɛ December ligbi 17 kɛ ya si 24, nɛ a kɛ woɔ a ngmɔ humi mawu ɔ hɛ mi nyami. A ngmɛɛ okplɔɔ, nɛ a yeɔ ní, nɛ a nuɔ ní, nɛ a keɔ ní ngɛ Saturnalia be ɔ mi.

^ kk. 10 Bɔ nɛ pee nɛ o na bɔ nɛ anɔkuale Kristofohi buɔ Bloonya kɛ gbijlɔ yemi kpahi ɔ, hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu nɛ ji, “Anɛ E Sa Nɛ Waa Ye Gbijlɔhi Lo?.”