1, 2. Met kopwe pwisin eisinuk mwirin óm towu seni lamalam chofona? Pwata a lamot ena?

IEI eú kapas áwewe: Sipwe erá pwe a wor emén a poisonú konikin unusen sópwum we, iwe aramas ra tongeni máló ren. Met kopwe féri? Ese mwáál kopwe súló ekis ika ka tongeni. Nge mwirin óm sú, kopwe chúen eis, ‘Use le fen poison?’

² Pwal ina chék usun ren lamalam chofona. Ewe Paipel a affata pwe ar kewe afalafal ra mwáál me ar kewe féffér ra limengaw. (2 Korint 6:17) Ina popun, a lamot kopwe towu seni Papilon mi Lapalap, weween ekkewe lamalam chofona meinisin wóón unusen fénúfan. (Pwärätä 18:2, 4) Ka fen féri ena? Ika ina, a múrinné. Nge ese naf óm kopwe chék imuló are towu seni lamalam mi chofona. A pwal lamot óm kopwe eis, ‘Mi chúen nóm rei ekkóch mettóch mi pop seni lamalam chofona?’ Ekieki mwo ekkeei pwóróus.

3. (a) Met ewe Paipel a apasa usun fel ngeni ululun? Pwata a weires ngeni ekkóch ar repwe eáni ekiekin Kot? (b) Met kopwe féri ngeni pisekum kewe mi riri ngeni lamalam chofona?

³ A wor néún ekkóch aramas ululun are antare lón imwer ren fite ier. Nge a pwal wor reom ekkena mettóch? Ika ina, neman kese tongeni kinamwe le iótek ngeni Kot nge rese nóm reom ekkena pisekin fel. Eli ka pwal mwo nge fókkun tongeer. Nge Kot a wisen affata ifa usun aramas repwe fel ngeni i, iwe ewe Paipel a apasa pwe ese mochen ach sipwe fel ngeni ululun. (Álleani Ekistos 20:4, 5; Kölfel 115:4-8; Aisea 42:8; 1 Johannes 5:21) Ina minne, kopwe úppós fán iten lamalam mi enlet ren óm atai pisekum kewe mi pop seni lamalam chofona. Iir mi “anioput” me ren Jiowa, iwe kopwe achocho le eáni ekiekin Jiowa na.​—Tuteronomi 27:15.

4. (a) Pwata sia silei pwe a lamotmwáál án aramas fel ngeni ar kewe lewo? (b) Pwata Jiowa a allúkú ngeni néún kewe aramas pwe resap féri sókkun angangen roong meinisin?

 ⁴ Aramas lón chómmóng lamalam chofona ra pwal fel ngeni ar kewe lewo. Me mwen án ekkóch káé ewe enlet lón Paipel, ra piin lúkú pwe ekkewe mi máló ra chúen manaw lón eú leeni sise tongeni kúna me ra tongeni álisi are efeiengawa ekkewe mi manaw. Eli ka piin achocho le cháácháári óm kewe lewo mi fen máló. Nge ka fen káé lón Sópwun 6 pwe ekkewe mi máló rese chúen manaw lón pwal eú leeni. Ina popun, ese wor lamotan ach sipwe sótun fós ngeniir. Ekkewe pwóróus mi usun itá feito seni attongeach kewe mi máló ra wesewesen pop seni ekkewe chónláng mi ngaw. Ina pwata, Jiowa a allúkú ngeni chón Israel pwe resap sótun fós ngeni chókkewe mi máló are féri angangen roong.​—Álleani Tuteronomi 18:10-12.

5. Met kopwe féri ika chón ewe lamalam ka fen piin fiti ra fel ngeni ululun are ar kewe lewo?

⁵ Ika chón ewe lamalam ka fen piin fiti ra fel ngeni ululun are ar kewe lewo, iwe met kopwe féri? Kopwe álleani me ekilonei ekkewe wokisin lón Paipel ika ifa ekiekin Kot usun ekkena mettóch. Kopwe ikkiótek ngeni Jiowa usun óm mochen úppós fán iten fel mi enlet me tingor an álillis pwe kopwe eáni an ekiek.​—Aisea 55:9.

6, 7. (a) Me ren ekkóch, Krismas áchechchemen met? Ekkewe Chón Kraist me lóóm ra féri apwapwaan? (b) Lón fansoun ekkewe Chón Kraist me lóóm apwapwaan ránin uputiw a riri ngeni met?

⁶ Lamalam chofona a elimengawaaló án aramas fel ngeni Kot ren ar kewe holiday. Áwewe chék, lap ngeni lamalam  meinisin mi erá pwe iir Chón Kraist ra kan féfféri apwapwaan Krismas, pún me rer ina áchechchemen uputiwen Jesus Kraist. Iwe nge, ese wor pisekin ánnet pwe néún Jesus kewe chón káé ra féri apwapwaan ena rán. Iei alon eú puk Sacred Origins of Profound Things: “Úkúkún rúúepúkú ier mwirin uputiwen Jesus, aramas rese silei are alamota ránin an uputiw.”

⁷ Ikaamwo néún Jesus kewe chón káé ra silei ránin uputiwen Jesus nge sap minne repwe féri apwapwaan. Pwata? Ewe The World Book Encyclopedia a apasa pwe ekkewe Chón Kraist me lóóm ra “lúkú pwe apwapwaan ránin uputiw, ina eérenien chék ekkewe esap iir Chón Kraist.” Ewe Paipel a kapas usun ruu chék ránin apwapwaan uputiw nge uputiwen rúúemén sounemenem rese fel ngeni Jiowa. (Keneses 40:20; Markus 6:21) Aramas ra pwal féri apwapwaan ránin uputiwen kot chofona. Áwewe chék, iteiten ier lón May 24, chón Rom ra féri apwapwaan ránin uputiwen ewe kot fefin itan Diana. Sorotáán, ra féri apwapwaan ránin uputiwen ewe koten akkar itan Apollo. Ina minne, apwapwaan ránin uputiw a riri ngeni lamalam chofona nge ese riri ngeni lamalamen Kraist.

8. Áweweei ifa usun apwapwaan ránin uputiw a riri ngeni pwóróus chofona.

⁸ A pwal wor eú popun Chón Kraist me lóóm rese féri apwapwaan ránin uputiwen Jesus. Ra silei pwe apwapwaan ránin uputiw a riri ngeni pwóróus chofona. Áwewe chék, me lóóm chómmóng chón Kris me Rom ra lúkú pwe emén ngún a nóm atun emén me emén aramas a uputiw me ena ngún epwe túmúnú lón ánein manawan. Iei alon ei puk The Lore of Birthdays: “Ena ngún a wor an riri ngeni emén kot ewe mi  léllé uputiwan me ewe aramas.” Jiowa ese fókkun tipeeú ngeni och minen apwapwa mi rifengeni Jesus me pwóróus mi chofona. (Aisea 65:11, 12) Iwe, met chék popun chómmóng aramas ra féri apwapwaan Krismas?

9. Ifa usun December 25 a kefilitá pwe ina ránin uputiwen Jesus?

⁹ Úlúpúkú som ier mwirin án Jesus máló, aramas ra kerán poputá le féri apwapwaan ránin uputiwan lón December 25. Nge esap ina ránin uputiwan. * Iwe, met popun ra filatá December 25? Eú puk a áweweei pwe ekkóch tipitipin Chón Kraist eli ra “mochen pwe ránin uputiwen Jesus epwe sereni án chón Rom féri apwapwaan ‘ránin uputiwen ewe akkar.’” (The New Encyclopædia Britannica) Lón fansoun patapat atun ewe akkar ese ttinéch, ekkewe chón fel ngeni kot chofona ra féri fel ren án ewe akkar epwe liwinsefálito seni an sáiló towau. Iwe ra ekieki pwe ewe akkar a liwin lón December 25. Ren án ekkena tipitipin Chón Kraist repwe liapeni ekkewe chón fel ngeni kot chofona, ra etiwa ena ránin apwapwa pwe epwe usun itá nge án “Chón Kraist” apwapwa. *

10. Me lóóm, pwata ekkóch aramas rese féfféri apwapwaan Krismas?

¹⁰ Seni lóóm, a ffat pwe Krismas a pop seni ekkewe lamalam esap iir Chón Kraist. Fépúkú som ier lóóm lón England me pwal ekkóch leeni lón Merika, a allúk án aramas féri Krismas pún ese alóngólóng wóón Paipel. Áwewe chék, ika emén a asésé seni an angang lón ránin  Krismas, epwe pakking. Iwe nge, mwirin och fansoun, aramas ra férsefáli ekkewe eérenien lóóm me fen pwal pacheetá ekkóch mineféén eéreni. Krismas a wilisefáliti eú holiday mi iteféúló, iwe a chúen ikkina usun lón chómmóng fénú. Pokiten Krismas a riri ngeni lamalam chofona, iei minne aramas mi mochen apwapwaai Kot resap fiti apwapwaan Krismas are pwal meinisin ekkewe holiday mi popu seni fel mi chofona. *

11. Pwata ekkóch aramas ra féfféri apwapwaan ekkewe holiday nge met kich sipwe akkomwa?

¹¹ Ekkóch ra meefi pwe ese wor ngawen apwapwaan ekkewe holiday, áwewe chék ren Krismas, inaamwo ika ra silei pwe ra popu seni ekkewe lamalam chofona. Popun, pún sap minne ra ekieki usun fel mi chofona lupwen ra féri apwapwaar. Eli ra ekieki pwe ina atun án ekkewe famili repwe tongeni chufengen. A pwal ina usun meefiom? Ika ina, weween óm tongei óm famili a áweiresi óm kopwe úppós fán iten fel mi enlet nge esap fen óm echeni lamalam chofona. Kopwe fókkun lúkúlúk pwe Jiowa, ewe chón poputááni famili, a mochen pwe kopwe ririéch ngeni márárum kewe. (Efisos 3:14, 15) Nge ka tongeni apéchékkúla ena riri lón ewe sókkun napanap Kot a tipeeú ngeni. Iei makkeien Paulus usun met a kon lamot sipwe akkomwa, a erá: “Oupwe achocho le kütta mine ach Samol epwe pwapwa ren.”​—Efisos 5:10.

12. Áweweei ika pwata sisap fiti ekkewe eéreni me ránin apwapwa mi popu seni minne mi limengaw.

¹² Eli ka meefi pwe ese lamot met ekkewe holiday  ra popu seni pún apwapwaar lón ei fansoun a sókkóló seni lóóm. Nge mi lamot? Ewer! Iei eú kapas áwewe: Ika ka kúna eféú okasi me lón eú warawar, kopwe itá angei me áni? Fókkun aapw! Pún ena okasi a limengaw. Ekkewe holiday ra apwapwa usun chék ngaren ena okasi nge ra feito seni minne mi limengaw. Sipwe úppós lón ewe fel mi enlet ren ach eáni ekiekin ewe soufós Aisea ewe a ereni chón fel mi enlet: “Ousap atapa och mettoch mi limengau.”​—Aisea 52:11.

13. Met sókkun sóssót epwe tongeni toruk ika kese fiti apwapwaan ekkewe holiday?

¹³ Eli epwe toruk sóssót ika ka filatá pwe kosap fiti apwapwaan ekkewe holiday. Áwewe chék, eli chienom kewe chón angang repwe ekieki ika met popun kese fiti apwapwaan ekkewe holiday lón óm leenien angang. Met kopwe féri ika emén epwe liffang ngonuk atun eú holiday? Mi mwáál óm kopwe angei? Met kopwe féri ika pwúlúwom we ese fiti óm lúkú? Epwe ifa usun kopwe tongeni álisi noum kewe pwe resap lichippúng pokiten ouse fiti apwapwaan ekkewe holiday?

14, 15. Met kopwe féri ika aramas ra kapongen holiday ngonuk, are mochen liffang ngonuk?

¹⁴ Mirit a lamot ren óm kopwe silei ifa usun kopwe ataweei eú me  eú ekkena sókkun osukosuk. Ika emén a kapongen holiday ngonuk, ka tongeni chék erá kilisou. Nge met kopwe féri ika ka kan chuchchuuri eménna iteitan? Eli kopwe tongeni áweweei. Kopwe fós pwetete fansoun meinisin. Iei án Paipel fén: “Ämi kapas epwe pwetete o apwapwai aramas, iwe, oupwe silei mine oupwe pölüeniöchü ngeni aramas meinisin.” (Kolose 4:6) Kopwe túmúnuk pwe kete osúfélúngawa aramas. Nge kopwe kapas pwetete le áweweei óm lúkú. Kopwe affata pwe ese ngaw me reom liffang me pwapwafengen nge ka chék mochen féri ekkena mettóch lón pwal eú fansoun.

¹⁵ Epwe ifa usun ika emén a mochen liffang ngonuk? Óm angei epwe alóngólóng wóón ewe popun a ekiekin liffang ngonuk. Eli epwe apasa: “Ua silei pwe kese féri apwapwaan ei rán. Nge ua chék mochen liffang ngonuk.” Eli kopwe meefi pwe óm angei ese lélléfengen me óm fiti apwapwaan ena holiday. Nge ika eménna ese silei minne ka lúkú, kopwe tongeni ereni pwe kese kan féfféri apwapwaan ena rán. Ena, epwe álisuk óm kopwe áweweei ewe popun ka angei eú liffang me kese pwal liffang ngeni emén lón ena atun. Iwe nge, kopwe mirit, kosap angei eú liffang are a ffat pwe ewe chón liffang a sótunuk ika kopwe likitaló óm lúkú are fang pokiten ena liffang.

16. Ifa usun kopwe pwári súfél atun aramas ra féri apwapwaan ar kewe holiday?

¹⁶ Nge epwe ifa ika chón óm famili rese tipeeú ngeni  óm lúkú? Iwe, kopwe pwal kapas pwetete ngeniir. Ese wor lamoten óm kopwe ánini usun iteiten eéreni are holiday márárum kewe ra kan fiti. Kopwe súféliti ekiekiir usun chék óm mochen repwe pwal súféliti ekiekum. (Álleani Mateus 7:12.) Nge kosap fiti sókkun féffér epwe efisi óm fiti ewe apwapwaan holiday. Iwe nge, kopwe pwal eáni mirit ren ekkewe mettóch resap wesewesen riri ngeni apwapwaan holiday. Nge kopwe túmúnú pwe meinisin minne ka féri esap emengiringiri miritin letipom.​—Álleani 1 Timoty 1:18, 19.

17. Met kopwe féri pwe noum kewe resap lichippúng atun ra kúna án aramas féri apwapwaan ekkewe holiday?

¹⁷ Met kopwe féri pwe noum kewe resap lichippúng pokiten ouse fiti apwapwaan ekkewe holiday mi ú ngeni Paipel? Epwe alóngólóng wóón met ka féri lón ekkewe ekkóch rán esap holiday. Ekkóch sam me in ra akkóta pwe repwe liffang ngeni néúr kewe ineet chék ra filatá. Iwe, óm tong me fansoun, ikkena ekkewe liffang mi aúchea seni meinisin.

18. Ifa usun óm fiffiti ach kewe mwich epwe álisuk le úppós fán iten fel mi enlet?

¹⁸ Ren óm kopwe apwapwaai Kot, kosap fiti fel mi chofona nge kopwe úppós fán iten fel mi enlet. Met a kapachelong? Iei alon Paipel: “Ousipwe ekiekifengeni usun ach sipwe tongeni alollolätai chienach ren ach eäni chen me föför mürina. Sisap likiti ach eti ach mwichfengen usun ekoch ra föföri. Nge sipwe fokun apöchökülafengenikich lefilach, pun sia silei pwe Ränin ach Samol a arapoto.” (Ipru 10:24, 25) Án Chón Kraist kewe mwich ina ekkewe fansoun apwapwa pwe  kopwe fel ngeni Kot lón napanap a tipeeú ngeni. (Kölfel 22:22; 122:1) Pwal lón ar kana mwich, Chón Kraist mi tuppwél ra ‘apöchökkülafengeniir.’​—Rom 1:12.

19. Pwata a lamot óm kopwe kapas ngeni aramas usun ekkewe pwóróus ka fen káé seni ewe Paipel?

¹⁹ Kopwe pwal peppeni fel mi enlet ren óm kakkapas ngeni aramas usun minne ka fen káé seni Paipel ren álillisin Chón Pwáraatá Jiowa. Chómmóng aramas ra fókkun letipeta o kechiw pokiten ekkewe mettóch mi ngaw ra fiffis wóón fénúfan lón ei fansoun. Eli ka silei ekkóch aramas a ina usun meefier. Pwata kese fós ngeniir usun óm ápilúkúlúk allim seni Paipel fán iten mwachkkan? Atun kopwe fiffiti Chón Kraist mi enlet me kakkapas ngeni aramas usun án Paipel kewe pwóróus mi amwarar ka fen káé, ekis me ekis epwe piiteló óm efich ekkewe eérenien lamalam chofona. Kopwe kúna pwapwa me chómmóng feiéch ika kopwe úppós fán iten fel mi enlet.​—Malakai 3:10.