Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

SAK PIIG LA A YOOBE

Wilg-y vẽeneg tɩ y saka sɩd tũudmã

Wilg-y vẽeneg tɩ y saka sɩd tũudmã
  • Bõe la Biiblã yet bõn-naands bɩ yimaas rãmbã pʋʋsgo, la yaab rãmbã sẽn ki wã balengã zugu?

  • Bõe la kiris-nebã tagsd tũudmã tig zutu?

  • Wãn to la y tõe n wilg neb a taab y tẽebã võor n yaool n pa yik b sũyã?

1, 2. Baa y sã n zoe n yii ziri tũudmã pʋgẽ, sok-bʋg la y segd n sok y menga, la bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo?

D RƖK makr ne ned sẽn solg n wa ning põzõnem bɩ tɩɩm yãmb ko-yũudum pʋgẽ. Y sã n wa bãng rẽ, bõe la y na n maane? Sãmbg sẽn ka be, y na n yɩɩ tao-tao n vaag ko-yookã la y bao ko-sõngo. La y sã n wa maan dẽ poore, y na n ket n sokda y meng woto: ‘Rẽ yĩnga, b paam n põzõna maam bɩ?’

2 Yaa woto me ne ziri tũudmã. Biiblã wilgdame tɩ ziri tũudmã yaa rẽgdo, a sẽn tar zãmsg la minimd sẽn pa sõma wã yĩnga. (2 Korẽnt dãmba 6:17) Yaa rẽ n kɩt tɩ y segd n yi ‘Babilon Kãsengã’ sẽn yaa dũni gill ziri tũudmã fãa wã pʋgẽ. (Wilgri 18:2, 4) Yãmb zoe n yii a pʋgẽ bɩ? Y sã n zoe n maana woto y zemsa ne pẽgre. La pa sek bal tɩ y welg y meng ne ziri tũudmã bɩ y gʋls lɛtr n wilg tɩ y yiisa y meng a pʋgẽ ye. Y segdame me n sok y meng woto rẽ poore: ‘Rẽ yĩnga ziri tũudmã yɛl kẽer keta mam sẽn pa bas bɩ?’ Bɩ d ges makr a wãna.

YIMAAS RÃMBÃ BƖ BÕN-NAANDSÃ PƲƲSGO, LA YAAB RÃMBÃ SẼN KI WÃ BALENGO

3. a) Bõe la Biiblã yet tũnug ne bõn-naands n pʋʋsã wɛɛngẽ, la bõe yĩng tɩ yaa toog ne neb kẽer tɩ b sak Wẽnnaam tagsgã? b) Bõe la y segd n maan ne ziri tũudmã teed nins fãa y sẽn tarã?

3 Kẽer tara bõn-naands bɩ yimaas rãmb bɩ rʋbs la tẽn-kug b zagsẽ sẽn na maan yʋʋm n pʋʋsdẽ. Te-kãensã buud bee yãmb nengẽ bɩ? Sã n yaa woto, y tõe n tagsdame tɩ yaa toog bɩ wẽng tɩ y pʋʋs Wẽnnaam tɩ pa tũ ne te-kãens ye. Tõe tɩ y nonga bãmb kẽer wʋsg menga. La yaa Wẽnnaam n wilgd a sẽn dat tɩ b balm-a to-to, la Biiblã wilgda tõnd t’a pa rat tɩ d tũnug ne bõn-naands n pʋʋs-a ye. (Yikri 20:4, 5; Yɩɩl Sõamyã 115:4-8; Ezai 42:8; 1 Zã 5:21) Woto, sẽn na yɩl n sak sɩd tũudmã y segd n sãama ziri tũudmã teed nins fãa y sẽn tarã. A Zeova get-b-la wa bõn-wẽnse, tɩ yãmb me segd n ges-b woto.—Tõodo 27:15.

4. a) Wãn to la d mi tɩ yaab rãmbã baleng pa tar yõodo? b) Bõe yĩng t’a Zeova ra yeel a nin-buiidã tɩ b ra maan tɩɩm buud baa a yembre?

4 Yaab rãmb nins sẽn ki wã balengã me yaa bũmb sẽn wae ziri tũudum wʋsg pʋsẽ. Nand tɩ neb kẽer bãng sɩd ning sẽn be Biiblã pʋgẽ wã, b ra tẽedame tɩ sẽn ki-bã ket n beeme, n ket n mi bũmbu, la tɩ b tõe n sõnga sẽn vɩ-bã bɩ n maan-b wẽnga. Tõe tɩ y ra maanda modgr wʋsg sẽn na yɩl n sigs y yaab rãmba sẽn ki wã sũyã. La wa y sẽn yã seb-kãngã sak a 6 pʋgẽ wã, sẽn ki-bã pa mi baa fɩ. Rẽnd pa tar yõod tɩ y na n mak n gom ne-b ye. Y sã n wʋm koees buud fãa sẽn wõnd yaa yãmb nin-nongdsã sẽn ki wã n gomd ne-yã, bɩ y bãng tɩ sɩd-sɩda yaa zĩn dãmb koeese. Woto yĩnga, a Zeova gɩdga Israɛll nebã tɩ b ra bao n gom ne sẽn ki-bã bɩ n maan tɩɩm buud baa a yembr ye.—Tõodo 18:10-12.

5. Bõe la y tõe n maane, tall bõn-naands bɩ yimaas rãmb n pʋʋsã, bɩ yaab rãmbã sẽn ki wã baleng sã n da bee yãmb pĩnd tũudmã pʋgẽ?

5 Tall bõn-naands bɩ yimaas rãmbã n pʋʋse, bɩ yaab rãmba sẽn ki wã baleng sã n da bee yãmb pĩnd tũudmã pʋgẽ, yaa bõe la y tõe n maane? Karm-y Biiblã verse rãmb nins sẽn wilgd Wẽnnaam sẽn get bõn-kãens to-to wã, la y tags b zugu. Pʋʋs-y-yã a Zeova daar fãa la y wilg tɩ y tʋll n saka sɩd tũudmã, la y kos-a t’a sõng-y tɩ y tagsgã zems ne yẽ rẽndã.—Ezai 55:9.

PIPI KIRIS-NEBÃ RA PA MAAND NOWƐLLÃ YE

6, 7. a) Nebã tagsdame tɩ Nowɛllã tẽegda bõe, la a Zezi pipi karen-biisã maan-a lame bɩ? b) A Zezi pipi karen-biisã sẽn da be tẽng zugã sasa, rogem daar tẽegr kibs rãmbã ra tɩ loee ne bõe?

6 Ziri tũudmã tigã tõe n kɩtame tɩ ned sẽn balemd Wẽnnaamã to-to wã rẽgem. D rɩk makr ne Nowɛllã. B tagsdame tɩ Nowɛllã tẽegda a Zezi Kirist rogmã, la sẽn yet-b tɩ b yaa kiris-nebã fãa la bal maanda tig-kãngã. La bũmb pa wilgd t’a Zezi pipi karen-biisã ra maanda Nowɛllã ye. Sebr a yembr (Sacred Origins of Profound Things) yetame: “Yʋʋm kobs-yi Kirist rogmã poore, ned baa a ye da pa mi a sẽn dog wakat ningã takɩ ye. La neb wʋsg toog ra kae ne rẽ meng ye.”

7 Baa a Zezi karen-biisã sã n da bãnga a rogmã daar me, b ra pa na n dɩk-a n maan tigr daar ye. Bõe yĩnga? Wala sebr a yembr (The World Book Encyclopedia) sẽn yeelã, pipi kiris-nebã “ra geta ned buud fãa rogem tẽegr kibs maaneg wa ziri tũudum minungu.” Biiblã pʋgẽ, yaa nanambs a yiib sẽn da pa a Zeova sõgen dãmb rogem tẽegr kibs yell bal la b gomda. (Sɩngre 40:20; Mark 6:21) B ra maanda rogem tẽegr kibs rãmbã me ziri tũudmã wẽnnaam dãmb yĩnga. Wala makre, sig-noy kiuug rasem 24, Rom dãmbã ra maanda wẽn-poak a Dian rogem daar tẽegr kibsa. La vẽk-n-beoogã, b ra maanda b wĩntoog wẽnnaam a Apolõ rogem tẽegr kibsa. Woto, d neeme tɩ rogem daar tẽegr kibs rãmbã ra tɩ loee ne ziri tũudmã, la pa ne kiris-neb tũudmã ye.

8. Wilg-y loees ning sẽn be rogem daar tẽegr kibs rãmbã ne tẽeb ziri wã sʋkã.

8 Bʋʋm a to n kɩt tɩ pipi kiris-nebã ra pa maand a Zezi rogmã daar tẽegr kibs ye. Wõnda a karen-biisã ra miime tɩ tig-kãensã ra tara loees ne tẽeb ziri wã. Wala makre, pĩnd wẽndẽ Gɛrk rãmbã la Rom dãmbã ra tẽedame tɩ kinkirg n da wat ninsaal fãa rogmẽ n kogend-a a yõor tɛka. Sebr a yembr (Les traditions des anniversaires [ãngl.]) yeta woto: “Kinkir kãngã ra tara loees sẽn yaa yel-solemd ne wẽnd ning rogem daar sẽn zems ne nedã rogem daarã.” Sɩd-sɩda, a Zeova sũur pa noom ne minung baa a yembr sẽn dɩkd a Zezi n tɩ loe ne tẽeb ziri ye. (Ezai 65:11, 12) Woto wã, sɩngame tɩ wãn masã tɩ neb wʋsg wa maand Nowɛllã?

NOWƐLLÃ SƖNGRE

9. Bõe n kɩt tɩ b wa get yʋʋm-sar kiuug rasem 25 wa a Zezi rogem daare?

9 Yaa yʋʋm kobs a Zezi sẽn zĩnd tẽng zugã loogr poor la nebã sɩng a rogmã tẽegr kibs maanego, n maand-a yʋʋm-sar kiuug rasem 25 wã daare. La pa yɩ a Zezi rogem daar la woto ye, bala yɛl n be n wilgdẽ t’a Zezi roga zĩ-likr kiuugu. * La bõe yĩng tɩ b yãk yʋʋm-sar kiuug rasem 25 wã daare? Kaoosg poore, wõnda neb kẽer sẽn yeel tɩ b yaa kiris-neb “ra ratame tɩ wakat kãng zems ne Rom rog-n-mik tũudmã tigr” b sẽn da maand n tẽegd wĩntoogã rogem daarã. (The New Encyclopædia Britannica) Waoodã wẽnde, wĩntoogã pãng woogdame tɩ yaa wa a rat n menema zãnga. Rog-n-mik tũudmã rãmb ra tẽedame t’a toga sore, n da maand yel-maandɩ sẽn na yɩl tɩ wĩntoogã sẽn kõt tʋʋlem la vẽenemã lebg n wa. B ra tagsdame tɩ yaa yʋʋm-sar kiuug rasem 25 wã la daar ning wĩntoogã sẽn lebgd n watẽ wã. Kiris-neb ne yʋʋr tũudmã taoor dãmb sẽn da maood n na n tuub rog-n-mik tũudmã nebã yĩnga, b saka tig-kãngã n wẽnems-a t’a wõneg “kiris-neb” tigri. *

10. Bõe yĩng tɩ neb kẽer da pa maand Nowɛllã?

10 Hal sẽn kaoose, neba sak n deegame tɩ Nowɛllã yita ziri tũudmã pʋgẽ. Wala makre, Nowɛllã sẽn pa tik Biiblã zugã yĩnga, b gɩdga a maaneg Ãngeletɛɛr la tẽns sãnda a sẽn da so Amerik pʋgẽ wã yʋʋmd 1600 n tɩ ta yʋʋmd 1700 sasa. Ned ning fãa sẽn da pa kẽng tʋʋm Nowɛll daar meng beegame, n da segd n yao ligd rẽ yĩnga. La pa yã n kaoos la Nowɛllã lebg minung wa pĩndã yɛsa, tɩ b paas-a yel-maandɩ a taab ye. A wa n lebga tig-kãseng yɛsa, la a ket n yaa woto tẽns wʋsg pʋsẽ. La Nowɛllã sẽn yit ziri tũudmã pʋgẽ wã yĩnga, neb nins sẽn dat n ta Wẽnnaam yamã pa maand-a ye. Yaa woto me ne tigr ning fãa sẽn yit ziri tũudmã pʋgẽ. *

BAO N BÃNG TIGÃ SẼN SƖNG TO-TO WÃ SƖD TARA YÕOD BƖ?

11. Bõe yĩng tɩ neb kẽer maand tigã, la bũmb ning sẽn segd n pak tõnd n yɩɩdã yaa bõe?

11 Neb kẽer sak n deegame tɩ tig wala Nowɛllã yita ziri tũudmã pʋgẽ, la b ket n tẽedame tɩ tig-kãens maaneg pa wẽng ye. Neb wʋsg meng sã n maand tigã, b pʋd n pa tagsd ziri tũudum yell ye. Sẽn paase, sasa kãens leb n pẽnegda zakã neb ne taaba. Yaa woto ne yãmb me bɩ? Sã n yaa woto, rẽnd yaa y sẽn nong y zakã nebã, la pa y sẽn nong ziri tũudmã n kɩt tɩ yaa toog ne-y tɩ y wilg vẽeneg tɩ y saka sɩd tũudmã ye. Bãng-y vẽeneg t’a Zeova sẽn yaa zak lugendã ratame tɩ y moorã yɩ noog ne y buudã neba. (Efɛɛz rãmba 3:14, 15) La bãng-y me tɩ y tõe n kɩtame tɩ y moorã ne-b yɩ noog n paas ne manesem a taab sẽn tat Wẽnnaam yam. Tʋm-tʋmd a Poll wilga bũmb ning sẽn segd n pak tõnd n yɩɩdã. A gʋlsa woto: “Bɩ y mak n bãng sẽn tat Zusoaba yam.”—Efɛɛz rãmba 5:10.

Yãmb na sak n mog bombom b sẽn dɩk rẽgd pʋgẽ sɩda?

12. Rɩk-y makr sẽn wilgd bũmb ning sẽn kɩt tɩ d segd n lak d mens ne rog-n-migs la tig nins sẽn yit ziri tũudmã pʋgẽ wã.

12 Tõe tɩ y tagsdame tɩ tigã sɩngr pa tar loees ne b sẽn maand-b to-to rũndã-rũndã wã ye. La bao n bãng b sẽn sɩng to-to wã sɩd tara yõod bɩ? N-ye! D rɩk makr ne yãmb sẽn na n yã bombom sẽn dɩg rẽgd pʋgẽ. Yãmb na sak n dɩk bombom kãngã n mog sɩda? Ayo! A yaa rẽgdo. Wala bombom kãngã, kibs rãmbã maaneg tõe n noomame, la b sẽn yitẽ wã yaa rẽgd zĩisẽ. Tõnd sã n dat n sak tũudum hakɩkã, d segd n tagsa wa no-rɛɛs a Ezai sẽn da yeel wẽn-tũudb hakɩkã tɩ: “Ra sɩɩs-y bõn-dẽgd ye.”—Ezai 52:11.

D TALL YAM, D YEL-MANESMÃ NE NEB A TAABÃ PƲGẼ

13. D sã n pa maand tigã, tõe n waa ne zu-loe-bʋse?

13 Y sã n yãk yam n pa na n maan tigã, tõe n waa ne zu-loeese. Wala makre, y tʋmd-n-taasã tõe n sok-y-la bũmb ning sẽn kɩt tɩ yãmb pa kẽesd y meng tig kẽer pʋsẽ y tʋʋmã zĩigẽ wã. Yaa wãn to yẽ, b sã n kõ yãmb kũun Nowɛllã tigr yĩnga? Yaa wẽng tɩ y sak-a bɩ? La yãmb ne y kẽed-n-taagã tũudum sã n pa yembre? Yaa wãn to me la y tõe n maan tɩ y kambã ra tẽ tɩ b mongd-b-la bũmbu, b sẽn pa maand tigã yĩnga?

14, 15. Bõe la y tõe n maane, b sã n pʋʋs-y ne y taab tigr daare, bɩ ned sã n dat n kõ yãmb kũun baraare?

14 Rẽnda d tall yam n bãng d sẽn na n maaneg yel-kãensã fãa pʋsẽ. B sã n pʋʋs yãmb ne y taab tigr daare, y tõeeme bal n pʋʋs a soabã barka. La sã n yaa ned y sẽn yãt wakat fãa bɩ y tʋmd-n-taag n pʋʋs-y woto? Sã n yaa woto, y tõe n yeela sẽn yɩɩd barkã pʋʋsgo. Sẽn yaa to-to fãa, bɩ y gom ne gũusgu. Biiblã sagenda woto: “Bɩ y kɩt tɩ yãmb goama zĩnd bark wakat fãa n paam yamsem noom, la y bãng sẽn zemse, n leok ned kam fãa.” (Kolos rãmbã 4:6) Gũus-y n da wa paoog neb a taaba ye. Wilg-y yãmb sẽn tagsdã ne waoogre. Wilg-y vẽeneg tɩ y pa kis kũuni, la tigim taab n dɩ ye, la tɩ y nongẽ-la rẽ maaneg sasa a taaba.

15 La y na n maana wãn to, ned sã n dat n kõ yãmb kũuni? Rẽ fãa bee ne yɛlã sẽn yaa to-to. Kõtã tõe n yeelame: “Mam miime tɩ fo pa maand tigrã ye. Ne rẽ fãa, m dat n kõ-f-la kũun kãngã.” Sã n yaa woto, tõe tɩ y na n yãka yam n sak kũunã n getẽ tɩ rẽ yaa toor ne kẽes y meng tigr pʋgẽ. La kõtã sã n pa mi yãmb tẽebã, y tõeeme n kell n togs-a tɩ yãmb pa maand tig-kãngã ye. Rẽ na n sõng-a lame t’a bãng bũmb ning sẽn kɩt tɩ y sak n deeg kũunã, la y yaool n pa kõt kũun tigr daarã. La yaa yam bũmb tɩ y zãgs kũun deegre, b sã n kõ kũunã, n dat n wilg vẽeneg tɩ yãmb pa gãd y tẽebã, bɩ tɩ yãmb na n sak n kɩɩsa y tẽebã sẽn na yɩl n paam kũuni.

MANESEM BƲG LA Y NA N TALL NE Y ZAKÃ NEBA?

16. Wãn to la d tõe n tall yam la d maan gũusg tigã yɛl pʋgẽ?

16 Bõe la y tõe n maane, y zakã neb sã n pa tar tẽeb a yembr ne yãmba? Ka me bɩ y maan gũusg ne y goamã. Pa tar yõod tɩ y wẽ no-koeemd minung bɩ tigr fãa yãmb roagdbã sẽn dat n maan poorẽ ye. Ned fãa ne a tagsgo. Tall-y waoogr ne bãmb tagsgã wa y sẽn dat tɩ bãmb me tall waoogr ne yãmb rẽndã. (Matɩe 7:12) Lak-y y meng ne tʋʋm buud fãa sẽn naagd yãmb tigrã pʋgẽ. La sã n yaa ne yɛl sẽn pa tɩ loe ne tigrã maaneg meng-menga, bɩ y ra yɩ dem-dem ye. Bũmb sẽn be, yaa tɩ wakat fãa y na n gũusame n tall manesem sẽn na n kɩt tɩ y kell n tall sũur-kaset sẽn yaa sõma.—1 Tɩmote 1:18, 19.

17. Wãn to la y tõe n sõng y kambã tɩ b ra tags tɩ y mongd-b-la bũmbu, b sẽn ne neb a taabã tɩ b maand tigã yĩnga?

17 Wãn to la y tõe n sõng y kambã tɩ b ra wa tags tɩ b mongd-b-la bũmbu, b sẽn pa maand tigr sẽn kɩɩsd Biiblã yĩnga? Bee ne yãmb sẽn maand bũmb ning yʋʋmdã sasa a taabã me. Roagdb kẽer yãkda sasa n kõt b kambã kũuni. Kũun nins sẽn yaa sõma n yɩɩd yãmb sẽn tõe n kõ y kambã a yembr yaa y sẽn na n dɩk y sẽkã n ges b yell ne nonglem.

TŨ-Y SƖD TŨUDMÃ

Sɩd tũudmã tũub kõta sũ-noog hakɩka

18. Wãn to la kiris-neb tigissẽ wã kẽnd tõe n sõng-y tɩ y wilg vẽeneg tɩ y saka sɩd tũudmã?

18 Sẽn na yɩl n ta Wẽnnaam yam, y segd n zãgsa ziri tũudmã la y sak sɩd tũudmã. Woto baooda bõe maaneg me? Biiblã yetame: “Bɩ tõnd tẽeg taab yelle la d yik taab ratem tɩ maan nonglem la tʋʋm sõama. Bɩ d da bas taab tiging wa neb kẽer sẽn maanda ye. La bɩ d sagl taaba, la bɩ d sagl n yɩɩda tõnd sẽn yã tɩ daar kolgdame wã yĩnga.” (Hebre dãmba 10:24, 25) Kiris-neb tigissã yaa sũ-noog sasa n kõ yãmb tɩ y na n balem Wẽnnaam wa a sẽn datã. (Yɩɩl Sõamyã 22:23; 122:1) Tigis-kãens sasa, kiris-neb hakɩkã paamda raood b tẽed-n-taasa nengẽ.—Rom dãmbã 1:12.

19. Bõe yĩng tɩ tar yõod tɩ y togs neb a taabã yɛl nins y sẽn zãms Biiblã pʋgẽ wã?

19 Bũmb a to y sẽn tõe n maan n wilg vẽeneg tɩ y saka sɩd tũudmã yaa y sẽn na n togs neb a taabã yãmb sẽn bãng bũmb nins Biiblã pʋgẽ a Zeova Kaset rãmbã sẽn zãms yãmbã. Neb wʋsg sɩd ‘wõosdame n yãbd’ bõn-wẽns nins sẽn maand dũniyã zug rũndã-rũndã wã yĩnga. (Ezekɩɛll 9:4) Tõe tɩ y mii neb kẽer sẽn wõosd n yãbd woto. Bõe yĩng tɩ y pa na n togs-b y saagrã sẽn tik Biiblã zugã? Y sã n lagemd ne kiris-neb hakɩkã la y togsd neb a taabã sɩd kãsems nins y sẽn zãms Biiblã pʋgẽ wã, bilf-bilfu y na n yãame tɩ y pa leb n dat n maan ziri tũudmã yɛl ye. Bãng-y tɩ y sã n wilg vẽeneg tɩ y saka sɩd tũudmã, y na n paama sũ-noog la bark wʋsgo.—Malaki 3:10.

^ sull 9 Bũmb a to me n kɩt tɩ b yãk yʋʋm-sar kiuug rasem 25 wã. Yaa tigr sẽn boond tɩ Saturnallã Rom dãmbã sẽn da maand yʋʋm-sar kiuug rasem 17 n tɩ ta 24, n na n waoog b koob wẽnnaamã. Saturnallã ra yaa rɩ-bɛda, yõ-noogre, la kõ taab kũuni.

^ sull 10 Sẽn na yɩl n yã kiris-neb hakɩkã sẽn get tig a taabã to-to, bɩ y ges seb-neng 223 pʋgẽ Vẽnegrã.