1, 2. ¿Tlen moneki timotlajtlanis tejuatsin tla yotikiski itech tlaneltokalistli tlen amo melauak, uan tleka miak ipati ijkon timotlajtlanis?

XIMOKUAYEJYEKO tikmati se tlaltikpaktlakatl sapanoa kisokiotia atl tlen tiktekitiltia. Nin atl uelis kichiuas ximokoko noso uelis mitsmiktis. ¿Tlen uelis tikchiuas tejuatsin? Ayakmo tikonis nin atl. Maski ayakmo tikonis nin atl uelis timotlajtlanis: “¿Itlaj onechchiuili atl tlen yonikonik?”.

² Noijki ijkon panoa ika tlaneltokalistli tlen amo melauak. Biblia tlamachtia tlaneltokalistli tlen amo melauak sapanoa yomosokioti ika nochi tlamachtilmej tlen amo melauak uan nochi tlamantli tlen sokio (2 Corintios 6:17). Ik non, miak ipati ma tikisakan itech “weyi Babilonia”, se tlanauatijkayotl tlen kiyekana nochi tlaneltokalistli tlen amo melauak (Apocalipsis 18:2, 4). ¿Ijkon yotikchi tejuatsin? Tla ijkon, melauak kuali tlen otikchi. Maski ijkon, amo san moneki tikisas itech tlaneltokalistli tlen amo melauak. Noijki moneki timotlajtlanis tejuatsin: “¿Ok nikchijtok seki tlamantli tlen tlamachtia tlaneltokalistli tlen amo melauak?”. Ma tikitakan seki tlamantli tlen kichiua tlaneltokalistli tlen amo melauak.

3. 1) Xikyekijto tlen kijtoa Biblia itech teotsitsintin, uan tleka miakej kitaj oui kiseliskej tlen toTajtsin Dios kijtoa itech teotsitsintin. 2) Tla tejuatsin tikinpia seki teotsitsintin, ¿tlen moneki tikinchiuilis?

³ Sekimej tlaltikpaktlakamej yikipia miak xiuitl kipiaj itech inkalijtik seki teotsitsintin noso inaltar. ¿Tejuatsin noijki ok tikinpia? Tla ijkon, uelis tejuatsin amo kuali tikita tikueyichiuas toTajtsin Dios tla amo tiktekitiltis itlaj tlen uelis tikitas. Uan noijki uelis seki teotsitsintin sapanoa tikintlasojtla. Maski ijkon, toTajtsin Dios ye akin techiluia ken moneki tikueyichiuaskej, uan Biblia techmachtia ye amo kineki ma tikintekitiltikan teotsitsintin (xiktlajtolti Éxodo 20:4, 5; Salmo 115:4-8; Isaías 42:8; 1 Juan 5:21). Ik non, pampa tikpias tlaneltokalistli tlen melauak, moneki tikinpojpolos nochi teotsitsintin tlen tikinpia. Ximochijchikaua pampa tikinmitas ken Jehová: ken itlaj tlen sapanoa amo kuali (Deuteronomio 27:15).

4. 1) ¿Tleka amo itlaj ipati tikinueyichiuaskej akinmej yomikej? 2) ¿Tleka Jehová okinnauati israelitas amo ma tetlajchiuikan?

⁴ Miakej tlaneltokalismej noijki kinueyichiuaj akinmej yomikej. Miakej tlaltikpaktlakamej ijkuak ayamo okimatiayaj  tlen melauak itech Biblia, okineltokayaj akinmej yomikej ok yoltokej uan uelis kinpaleuiskej noso kintlajyouiltiskej akinmej yoltokej. Uelis tejuatsin melauak otimochijchikauaya pampa tikinyolseuis mokojkoluan akinmej yomikej. Maski ijkon, ken yotimomachti itech tlamachtil 6 akinmej yomikej ayakmo yoltokej. Ik non, amo itlaj ipati tiknekiskej timotlapouiskej iuan yejuan. Amo kuali ejekamej kichiuaj ma tikneltokakan akinmej yomikej itlaj techiluiaj. Ik non, Jehová okilui altepetl Israel amo ma kitemokan motlapouiskej iuan akinmej yomikej, noijki okinnauati amo ma tetlajchiuikan (xiktlajtolti Deuteronomio 18:10-12).

5. ¿Tlen uelis tikchiuas tla ok tikinueyichiua teotsitsintin noso akinmej yomikej?

⁵ ¿Tlen moneki tikchiuas tla tlaneltokalistli tlen tikpia kinueyichiua teotsitsintin noso akinmej yomikej? Kuali xikintlajtolti nochi tlapoualismej bíblicos kanin techiluia ken kita toTajtsin Dios nochi ninmej tlamantli. Nochipa ximotlatlaujti itech Jehová; xikilui tejuatsin tikneki tiyetos itech tlaneltokalistli tlen melauak uan xiktlajtlanili ma mitspaleui (Isaías 55:9).

6, 7. 1) Xikyekijto tlen kijtoaj moilnamiki itech Navidad, uan kox imachtijkauan Jesús oiluichiuayaj. 2) Ijkuak okatkaj imachtijkauan Jesús, ¿tlen okilnamikiayaj ijkuak ikaj okajxitiaya xiuitl?

⁶ Totlaneltokilis uelis moijtlakos tla tikchiuaj iluimej tlen kichiuaj tlaneltokalismej tlen amo melauak. Ma tiktlalikan neskayotl itech Navidad. Miakej kijtoaj nin iluitl kilnamiki tonal ijkuak oneski Jesucristo, uan miakej tlaneltokalismej tlen kijtoaj kiueyichiuaj Cristo kichiuaj nin iluitl. Maski ijkon, amo kanaj kijtoa kox itlatitlaniluan Jesús oiluichiuayaj. Amochtli Los orígenes sagrados de las cosas profundas kijtoa: “Itech achto 200 xiuitl satepan ijkuak oneski Jesús amo ikaj okimatiaya nion okitekipachoaya kimatis tlen tonal oneski Jesús”.

⁷ Uan maski imachtijkauan Jesús uelis okimatiayaj tlen tonal  oneski Jesús, amo okiiluichiuiliskiaj. ¿Tleka? Pampa akinmej melauak okichiuayaj ken Cristo nochi nin “okitayaj ken iluimej [...] tlen okichiuayaj akinmej amo otlaneltokayaj itech toTajtsin Dios” (Las cosas nuestras de cada día). Itech Biblia moijtoa san ome iluimej ijkuak ikaj kajxitia xiuitl, tlen okichijkej sekimej tekiuajkej tlen amo otlaneltokayaj itech Jehová (Génesis 40:20; Marcos 6:21). Ninmej iluimej noijki omochiuayaj pampa kinueyichiuaskiaj teotsitsintin. Ken neskayotl, itech tonal 24 metstli mayo, romanos okiiluichiuiliayaj teotsin Diana pampa okineltokayaj itech non tonal oneski, uan mostlatika okiiluichiuiliayaj Apolo, teotsin itech Tonaltsin. Ijkon tikitaj akinmej otlaneltokayaj itech Cristo amo oiluichiuayaj, pampa ika non okinueyichiuayaj teotsitsintin.

8. Xikyekijto ken mouika ijkuak ikaj kajxitia xiuitl uan tetlajchiuilistli.

⁸ Akinmej okichiuayaj ken Cristo itech achto siglo, amo kilnamikiskiaj tonal ijkuak oneski Jesús, pampa yejuan okimatiayaj non omouikaya iuan tetlajchiuilistli. Ken neskayotl, miakej griegos uan romanos okineltokayaj sejse kipiaj se espíritu tlen kimaluia, tlen okatka ijkuak oneski uan tlen kimaluia itech nochi iyolilis. “Nin espíritu omouikaya uan teotsin tlen okajxitiaya xiuitl itech tonal ijkuak se tlaltikpaktlakatl okajxitiaya xiuitl.” (The Lore of Birthdays [La tradición de los cumpleaños].) Jehová amo keman kipaktiskia ma kilnamikikan tonal ijkuak oneski Jesús pampa nin tlaneltokilistli amo melauak (Isaías 65:11, 12). Ika nochi tlen yotimomachtijkej, ¿tleka miakej tlaltikpaktlakamej iluichiuaj itech Navidad?

9. ¿Tleka okipejpenkej tonal 25 itech metstli diciembre pampa kilnamikiskej ijkuak oneski Jesús?

⁹ Kanaj 300 xiuitl satepan ijkuak oneski Jesús, okipejpenkej tonal 25 metstli diciembre pampa kilnamikiskej tonal ijkuak oneski. Maski ijkon, Jesús amo oneski itech tonal 25 metstli diciembre, * pampa moita oneski itech metstli octubre. Tla  ijkon, ¿tleka okipejpenkej non tonal? Uelis pampa miakej tlen okijtoayaj melauak kichiuaj ken Cristo okinekiayaj “kinpatlaskej iluimej tlen okipaktiaya toTajtsin Dios ika iluimej tlen yejuan okichiuayaj. [...] Itech Roma akinmej amo otlaneltokayaj itech toTajtsin Dios oiluichiuayaj itech tonal 25 metstli diciembre [...] pampa okineltokayaj ijkuakon oneski ‘Sol invencible’” (Enciclopedia de la Religión Católica). Itech tonalmej ijkuak seua, ijkuak moita Tonaltsin amo chikauak tlauia, akinmej amo okichiuayaj ken Cristo, okiiluichiuiliayaj pampa oksepa ma mokuepati Tonaltsin uan oksepa ma kintlauili. Otlaneltokayaj itech tonal 25 itech metstli diciembre Tonaltsin oksepa oualmokuepaya. Pampa akinmej amo okichiuayaj ken Cristo tlaneltokaskiaj, tlayekankej teopixkamej okimoaxkatijkej nin iluitl uan okinekiayaj ma moita ken “okipaktiaya toTajtsin Dios”. *

10. ¿Tleka sekimej tlaltikpaktlakamej amo oiluichiuayaj itech Navidad?

¹⁰ Yiuejkika momati iluitl Navidad okichiuayaj akinmej amo otlaneltokayaj itech Cristo. Ken itech Biblia amo ijkuilitok nin iluitl, kanaj itech xiuitl 1700 itech altepetl Inglaterra uan itech seki altepemej itech Estados Unidos amo okinkauiliayaj ma kichiuakan nin iluitl. Nochtin akinmej amo otekitiayaj itech non tonal san pampa mokauaskej inkalijtik, okintlajtlaniliayaj tomin. Maski ijkon, seki kauitl satepan oksepa opejkej kichiuaj ninmej iluimej uan okseki. Navidad omochi se ueyi iluitl uan itech miakej altepemej ok iluichiuaj non tonal. Maski ijkon, tlaltikpaktlakamej  akinmej kinekij kiyolpaktiskej toTajtsin Dios kuali kimatij nin iluitl kisa itech tlaneltokalistli tlen amo melauak, uan amo iluichiuaj nion itech nin iluitl nion itech okseki iluimej tlen kisaj itech tlaneltokalismej tlen amo melauak. *

11. Xikyekijto tleka sekimej tlaltikpaktlakamej iluichiuaj, maski ijkon, ¿tlen okachi ipati?

¹¹ Sekimej tlaltikpaktlakamej kuali kimatij Navidad opejki itech tlaneltokalismej tlen amo melauak, maski ijkon, kijtoaj amo se tlajtlakoli tla iluichiuaj. Mokuayejyekoaj nin iluitl amo kisa itech tlaneltokalistli tlen amo melauak uan noijki kijtoaj itech non tonal nochtin kalchanejkej san sekan katej. ¿Tejuatsin noijki ijkon tikneltoka? Tla ijkon, ok tiiluichiua amo pampa titlaneltoka itech nonmej tlaneltokalismej, san tikchiua pampa mitspaktia tiyetos iuan mokalchanejkauan. Maski ijkon, kuali xikilnamiki Jehová akin okintlali kalchanejkej, kineki kuali ximouika iuan nochtin mokalchanejkauan (Efesios 3:14, 15). Maski ijkon, onka okseki tlamantli tlen uelis tikchiuas uan ijkon tikyolpaktis toTajtsin Dios. Tlatitlanil Pablo okijto tlen moneki okachi tikpatioitaskej: “Xikmatikah tlanón kipaktia n Toteko” (Efesios 5:10).

12. ¿Ika tlen neskayotl techmachtia moneki tikisaskej itech iluimej tlen kisaj itech tlaneltokalismej tlen amo melauak?

¹² Uelis tejuatsin timokuayejyekoa ninmej iluimej ayakmo mochiuaj ken achto omochiuayaj. ¿Miak ipati tikmatiskej kanin opejkej iluimej? Kema. Ximokuayejyeko se tsopelik uetok kanin tlasokio. ¿Tikuaskia? Amo, pampa sokio. Ijkon ken non tsopelik, seki iluimej moitaj kualtsitsintin, maski ijkon, uitsej itech tlaneltokalismej tlen amo melauak. Tla tiknekij tiyetoskej itech tlaneltokalistli tlen melauak moneki timokuayejyekoskej ken teotlajtojki Isaías. Nochtin tlaltikpaktlakamej akinmej melauak okitekichiuiliayaj toTajtsin  Dios, Isaías okinmilui: “¡Amo xikkitskikan itlaj tlen sokio!” (Isaías 52:11).

13. ¿Tlen ouijkayotl uelis tikpias tla ayakmo tiiluichiua?

¹³ Uelis mitspanos miak ouijkayotl ijkuak ayakmo tiiluichiuas. Se neskayotl, ¿tlen kijtoskej akinmej iuan titekiti tla kitaj ayakmo tiiluichiua? ¿Uan tla itlaj mitstliokoliskej itech Navidad? ¿Amo kuali tla tikselis? ¿Tlen tikchiuas tla monamik amo tlaneltoka ken tejuatsin? ¿Tlen uelis tikchiuas pampa mokoneuan amo ma kineltokakan kimopoliliaj itlaj tlen kuali pampa amo iluichiuaj?

14, 15. ¿Tlen uelis tikchiuas tla ikaj mitsiluia kuali xipano nin iluitl, noso tla kineki itlaj mitstliokolis?

¹⁴ Moneki kuali timokuayejyekoskej pampa tikmatiskej tlen moneki tikchiuaskej ijkuak itlaj techpanos. Se neskayotl, tla ikaj mitsiluia kuali xipano itech nin iluitl, tejuatsin san uelis tiktlasojkamatilis. Maski ijkon, tla mitsiluia akin nochipa tikita, ken akin iuan titekiti uelis tikyekiluis tlen tikneltoka. Maski ijkon, moneki tikchiuas ika tlakaitalistli. Biblia techiluia: “Nomotlajtol nochipa mateyolpakti iwa amo xikinsojsotlawakah, iwa xikmatikah kenomi nontlanankiliskeh ijkuak itla nomechtlajtlaniskeh” (Colosenses 4:6). Kuali xikyekijto tlen tikneltoka pampa amo ikaj ma kualani. Xikyekilui amo tikijtoa amo kuali tiktetliokolis itlaj nion timonechikos, maski ijkon, mitspaktiskia tikchiuas itech okse tonal.

¹⁵ ¿Uan tla ikaj mitsmaka se tetliokolil? Moneki kuali tikitas. Uelis mitsiluis: “Nikmati amo tiiluichiua ken tejuan, maski ijkon, nikneki itlaj nimitstliokolis”. Tla ijkon, uelis tejuatsin timokuayejyekos tla tikselis non tetliokolil amo kijtosneki itlaj amo kuali. Maski ijkon, tla tlaltikpaktlakatl amo kimati tlen tikneltoka, uelis tikiluis tejuatsin amo tiiluichiua. Ijkon uelis kajsikamatis tleka tikselia tetliokolil maski te amo itlaj tiktliokolia. Maski ijkon, uelis sekimej kinekiskej mitstliokoliskej itlaj san pampa kiteititiskej tejuatsin amo tiktlakamatis  tlen kijtoa toTajtsin Dios, san pampa tikneki itlaj tikselis. Tla ijkon, okachi kuali amo xikseli non tetliokolil.

16. ¿Tlen moneki tikchiuas pampa amo tikinkualanis oksekimej itech iluimej?

¹⁶ ¿Tlen panos tla mokalchanejkauan amo tlaneltokaj ken te? Oksepa moneki kuali tikinyekiluis. Amo moneki timokualanijtos itech sejse iluitl tlen oksekimej kinekiskej kichiuaskej. Xiktlakaita tlen yejuan kineltokaj, ijkon ken tejuatsin tikneki ma mitstlakaitakan (xiktlajtolti Mateo 7:12). Maski ijkon, amo itlaj xikchiua tlen uelis kichiuas te noijki xiiluichiua. Noijki kuali ximokuayejyeko tlen tikchiuas pampa tikteititis amo tiiluichiua. Moneki tikchiuas nochi tlen moneki pampa motlalnamikilis kuali ma yeto (xiktlajtolti 1 Timoteo 1:18, 19).

17. ¿Tlen uelis tikchiuas pampa mokoneuan amo ma moyolkokokan pampa amo iluichiuaj ken oksekimej?

¹⁷ ¿Tlen uelis tikchiuas pampa mokoneuan amo ma kineltokakan itlaj kimopoliliaj san pampa amo kichiuaj iluimej tlen amo moijtoaj itech Biblia? Uelis tikchiuas okseki tlamantli itech okseki tonalmej. Miakej tetajmej kitemoaj okseki tonalmej pampa itlaj kintliokoliskej inkoneuan. Maski ijkon, tikxelos kauitl uan tikintlasojtlas, nin se tetliokolil tlen okachi ipati uelis tikinmakas.

18. ¿Ken mitspaleuiaj nechikolmej pampa tikueyichiuas toTajtsin Dios ken ye kineki?

¹⁸ Pampa tikyolpaktis toTajtsin Dios moneki tikixtopeuas nochi tlaneltokalismej tlen amo melauak uan tikueyichiuas toTajtsin Dios ken moneki. ¿Ken uelis tikchiuas? Biblia kijtoa: “Matiktemolikah kenijki timosepampapalewiskeh, matimotlasojtlakah iwa matikchiwakah tlan kuali. Yika, nochipa matimololokah iwan oksikimeh tokniwah, amo matikchiwakah kemi sikimeh yomomatkeh amo kinekih mololoskeh. Tejwah moneki matimosepanyolchikawakah, iwa axa okachi  por ya tikitah n tonati ijkuak Toteko wits ya walajsi” (Hebreos 10:24, 25). Itech nechikolmej tejuan uelis tiyolpakiskej uan tikueyichiuaskej toTajtsin Dios ken ye kineki (Salmo 22:22; 122:1). Itech ninmej nechikolmej nochtin akinmej tikchiuaj ken Cristo “timoyolchikawaj” (Romanos 1:12).

19. ¿Tleka miak ipati tikinmiluis oksekimej tlen timomachtijtok itech Biblia?

¹⁹ Noijki uelis tikueyichiuas toTajtsin Dios ken ye kineki tla tikintlapouia oksekimej itech tlen yotimomachti itech Biblia iuan iTlaixpantijkauan Jehová. Miakej tlaltikpaktlakamej melauak moyolkokoaj pampa itech Tlaltikpak onka miak tlamantli tlen amo kuali (Ezequiel 9:4). Uelis tikinmixmati sekimej tlaltikpaktlakamej tlen ijkon momachiliaj. ¿Tleka amo tikintlapouia itech tlen kijtoa Biblia techmakaskej? Nochipa xikintlapoui oksekimej itech nochi tlamantli kualtsin, uan nochipa ximonechiko iuan akinmej melauak kichiuaj ken Cristo. Tla ijkon tikchiuas, tikitas ken okachi amo oui tikixtopeuas nochi iluimej tlen kichiuaj tlaneltokalismej tlen amo melauak. Melauak tla tikueyichiuas toTajtsin Dios ken ye kineki, tiyolpakis uan tikselis miakej tlateochiualismej (Malaquías 3:10).