Skip to content

Skip to table of contents

VEVEHEAGA HOGOFULU MA ONO

Tū Mau a Koe ma e Tapuakiaga Mooli

Tū Mau a Koe ma e Tapuakiaga Mooli
  • Ko e heigoa ne fakaako he Tohi Tapu hagaao ke he fakaaoga he tau tupua tā?

  • Ko e heigoa e onoonoaga he tau Kerisiano ke he tau aho okioki fakalotu?

  • Maeke fēfē ia koe ke fakamaama e tau taofiaga haau ke he falu mo e nakai fakahogohogo manava a lautolu?

1, 2. Ko e heigoa e hūhū kua lata ke hūhū hifo ki a koe ni he mole e tiaki e lotu fakavai, mo e ko e ha ne manatu a koe kua aoga e mena nei?

LIGA kitia e koe e tuutakaina katoa haau kua hufia he vai kona. Kua fai tagata ne fa e liligi fufū e tau vai kona ne kiva he matakavi, ti kua fakahagahagakelea e tau momoui. Ko e heigoa la haau ka taute? Nakai fakauaua, to hiki kehe a koe he matakavi ia ka maeke. Ka e fai magaaho he mole, to fehagai agaia a koe mo e hūhū aoga nei, ‘Kua hufia kia au he vai kona?’

2 Kua pihia foki e tau mena ne tutupu hagaao ke he lotu fakavai. Ne fakaako he Tohi Tapu ko e tau tapuakiaga pihia kua hufia he tau fakaakoaga mo e tau gahua kelea. (2 Korinito 6:17) Ko e kakano haia ne kua lata ke hola mai a koe i ‘Papelonia Lahi,’ ko e kautu he tau lotu fakavai he lalolagi. (Fakakiteaga 18:2, 4) Kua taute nakai e koe e mena nei? Ka pihia, kua nava lahi ki a koe. Ka e nakai kuenaia ke vevehe po ke fakaoti mai a koe he lotu fakavai. Ka mole, lata ke hūhū hifo ki a koe ni, ‘Kua fai vala agaia nakai e lotu fakavai ne ha ha ia au?’ Kitekite ke he falu fakataiaga.

TAPUAKI TUPUNA MO E TAU TUPUA TĀ

3. (a) Ko e heigoa ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he fakaaoga he tau tupua tā, ti ko e ha kua liga uka he falu ke talia e onoonoaga he Atua? (e) Ko e heigoa kua lata ia koe ke taute hagaao ke he tau tupua tā haau ne matutaki ke he tapuakiaga fakavai?

3 Kua leva he toka he falu he tau kaina ha lautolu e tau tupua tā po ke tau mena tapuaki. Pihia nakai e kaina haau? Ka pihia, liga kua manatu a koe kua fakaliga kehe po ke nakai hako ke liogi ke he Atua ka e nakai fai lagomatai kitia mata. Ti kua liga pipiki a koe ke he falu koloa nei. Ka ko e Atua ni ne talahau e puhala ke tapuaki ki a ia, mo e kua fakaako mai e Tohi Tapu kua nakai manako a ia ke fakaaoga e tautolu e tau tupua tā. (Totou Esoto 20:4, 5; Salamo 115:4-8; Isaia 42:8; 1 Ioane 5:21) Ti kua lata ia koe ke tū mau ma e tapuakiaga mooli he moumou e tau koloa haau ne matutaki atu ke he tapuakiaga fakavai. Ti kua aoga mooli ke moua e onoonoaga ke he tau mena ia tuga ha Iehova—ko e tau mena “fakalialia.”Teutaronome 27:15.

4. (a) Iloa fēfē e tautolu kua nakai aoga e tapuaki tupuna? (e) Ko e ha ne nakai fakaatā e Iehova e tau tagata haana ke fakalataha ke he ha puhala he matutakiaga fakataulātua?

4 Kua kitia mau foki e tapuaki tupuna ke he tau lotu fakavai loga. Ato fakaako e kupu mooli he Tohi Tapu, ne talitonu e falu kua moui e tau tagata mamate he taha matakavi galo ti maeke ia lautolu ke lagomatai po ke fakamamahi e tau tagata momoui. Ti kua liga gahua lahi mahaki a koe ke fakafiafia e tau tupuna mamate haau he vahā fakamua. Ka e he ako e koe he Veveheaga 6 he tohi nei, kua nakai momoui e tau tagata mamate ke he ha matakavi. Ti, ko e tau laliaga ke fetutalaaki mo lautolu kua nakai aoga. Ko e ha fekau ne liga moua mai he fakahele ne mate kua puna mai ni he tau temoni. Ko e mena ia, ne nakai fakaatā e Iehova e tau Isaraela ke lali ke tutala mo lautolu ne mamate po ke fakalataha ke he ha puhala he matutakiaga fakataulātua.Totou Teutaronome 18:10-12.

5. Ko e heigoa haau ka taute kaeke ko e fakaaoga he tau tupua tā po ke ko e tapuaki tupuna ko e puhala he lotu fakamua haau?

5 Kaeke kua fakaaoga e koe e tau tupua tā po ke putoia a koe ke he tapuaki tupuna mo vala he tapuakiaga haau fakamua, ko e heigoa kua lata ia koe ke taute? Kia totou mo e manamanatu ke he tau tala he Tohi Tapu ne fakakite ki a koe e puhala ne fioia he Atua e tau mena nei. Liogi ki a Iehova he tau aho takitaha hagaao ke he manako haau ke tū mau ma e tapuakiaga mooli, mo e ole ki a ia ke lagomatai a koe ke manamanatu tuga a ia.Isaia 55:9.

KIRISIMASI—NAKAI FAKAMANATU HE TAU KERISIANO FAKAMUA ATU

6, 7. (a) Ko e heigoa kua liga fakamanatu he Kirisimasi, mo e fakamanatu nakai he tau tutaki ha Iesu he senetenari fakamua? (e) Ko e heigoa ne putoia he tau fakamanatuaga aho fanau he vahā he tau tutaki fakamua atu ha Iesu?

6 Kua maeke e tapuakiaga he tagata ke ilaila he lotu fakavai he felauaki ke he tau aho okioki talahaua. Ma e fakatai, kitekite la ke he Kirisimasi. Fa mahani e Kirisimasi ke fakamanatu e fanauaga ha Iesu Keriso, ti kua teitei e tau lotu oti ne talahau ko e tau Kerisiano ke fakamanatu e aho ia. Ka kua nakai fai fakamooliaga kua fakamanatu he tau tutaki ha Iesu he senetenari fakamua e aho okioki pihia. Ne talahau he tohi Sacred Origins of Profound Things: “Ke he ua e senetenari he mole e fanauaga he Keriso, ne nakai fai tagata ne iloa, mo e tokofiha ni ne manamanatu ke he aho tonu ne fanau ai a ia.”

7 Ka iloa foki he tau tutaki ha Iesu e aho tonu he fanauaga haana, to nakai ni fakamanatu e lautolu. Ko e ha? Kakano, tuga ne talahau he The World Book Encyclopedia, “kua fioia he [tau Kerisiano fakamua atu] ko e fakamanatu he fanauaga he tagata ko e aga fakamotu pouliuli.” Ko e tau aho fanau hokoia ne totoku i loto he Tohi Tapu ko e tau pule tokoua ne nakai tapuaki a Iehova. (Kenese 40:20; Mareko 6:21) Kua taute foki e tau fakamanatuaga he tau aho fanau ke fakaheke aki e tau atua pouliuli. Ke fakatai, ia Me 24 ne fakamanatu he tau Roma e aho fanau he atua fifine ko Tiana. He aho hake, ne fakamanatu e lautolu e aho fanau he atua laā ha lautolu, ko Apollo. Ti kua matutaki ai e fakamanatu he tau aho fanau mo e aga pouliuli, nakai faka-Kerisiano.

8. Fakamaama e matutakiaga he tau fakamanatuaga aho fanau mo e matakutaku aitu.

8 Kua fai kakano foki ne nakai fakamanatu he tau Kerisiano he senetenari fakamua e aho fanau ha Iesu. Kua tuga iloa he tau tutaki haana kua fai matutaki e fakamanatuaga he tau aho fanau mo e tau mena fakataulatua. Ke tuga anei, ne talitonu e tokologa he tau Heleni mo e tau Roma he tau vahā i tuai, ne fina atu e agaaga ke he fanauaga he tau tagata takitokotaha mo e puipui a ia ke he moui katoa haana. “Kua ha ha he agaaga nei e matutakiaga fakamana mo e atua he aho ia ne fanau ai e tagata,” he talahau he tohi The Lore of Birthdays. Kua nakai fiafia mooli a Iehova mo e tau fakamanatuaga ne fakamatutaki a Iesu ke he matakutaku aitu. (Isaia 65:11, 12) Ti hokotia fefe e Kirisimasi ke fakamanatu he tau tagata tokologa?

KO E KAMATAAGA HE KIRISIMASI

9. Kua hokotia fēfē e Tesemo 25 ke eke mo aho ke fakamanatu e fanauaga ha Iesu?

9 Kua teau e tau tau he mole e moui ha Iesu he lalolagi ato kamata laia e tau tagata ke fakamanatu e aho fanau haana ia Tesemo 25. Ka e nakai ko e aho ia ne fanau a Iesu, ha kua fanau mooli a ia ia Oketopa. * Ti ko e ha ne fifili ai a Tesemo 25? Ko e falu tagata ne talahau fakamui ko e tau Kerisiano ne liga “manako ke tuku fakalataha e aho ia mo e kaiaga pouliuli ha Roma ne fakamailoga e ‘aho fanau he laā malolō katoatoa.’” (The New Encyclopædia Britannica) He vahā makalili, magaaho ne nakai vela lahi e laā, ne taute he tau tagata pouliuli e tau galue ke liuaki mai e punaaga he mafana mo e maama he fenoga haana. Ti manatu ai ke he Tesemo 25, ko e aho ne kamata e laā ke liu mai. He lali ke liliuina e tau tagata pouliuli, ne uta he tau takitaki lotu e galue nei mo e lali ke taute ai tuga ko e mena “Kerisiano.” *

10. He tau vahā kua mole, ko e ha ne nakai fakamanatu he falu tagata e Kirisimasi?

10 Ko e tau tupumaiaga pouliuli he Kirisimasi kua leva tigahau he iloa. Ha kua nakai mai he Tohi Tapu, kua pā e Kirisimasi i Igilani mo e he falu motu i Amerika he magahala he senetenari ke 17 aki. Ko e ha tagata ka nofo i kaina he nakai gahua he aho Kirisimasi kua fakahala. Ka e nakai leva, kua liuaki mai e tau aga fakamotu tuai, ti fai mena foou ne lafi ki ai. Kua liu tuai e Kirisimasi ke eke mo aho okioki mahuiga, ti kua pihia agaia ke he tau motu loga. Ha ko e tau matutakiaga he Kirisimasi mo e lotu fakavai, kua lata ia lautolu ne manako ke fakafiafia e Atua ke nakai fakamanatu e Kirisimasi po ke ha aho okioki foki ne tupu mai he tapuakiaga pouliuli. *

AOGA MOOLI KIA E TAU KAMATAAGA?

11. Ko e ha ne fakamanatu he falu tagata e tau aho okioki, ka ko e heigoa kua lata ke manamanatu fakamua a tautolu ki ai?

11 Ne talia he falu kua ha ha he tau aho okioki tuga e Kirisimasi e tau kamataaga pouliuli ka e manatu agaia kua nakai hepe ke fakamanatu ai. Ha ko e mena kua nakai manamanatu e laulahi he tau tagata ke he tapuakiaga fakavai he magaaho ne fakamanatu e lautolu e tau aho okioki nei. Kua foaki foki he tau aho okioki nei ke he tau magafaoa e tau magaaho ke fefakatataaki. Kua pihia kia e manatu haau? Ka pihia, kua tuga ko e fakaalofa ma e magafaoa, nakai ko e fakaalofa ma e lotu fakavai, ne taute e tapuakiaga mooli ke liga uka. Kia mauokafua ko Iehova, ko e kamataaga he magafaoa, kua manako ke mitaki e fakafetuiaga haau mo e magafaoa haau. (Efeso 3:14, 15) Ka kua maeke ia koe ke atihake e pipiaga pihia ke he tau puhala ne talia he Atua. Hagaao ke he tau mena ne kua lata ke manamanatu fakamua a tautolu ki ai, ne tohia he aposetolo ko Paulo: “Kia kumikumi a mutolu e tau mena kua fiafia e Iki ki ai.”Efeso 5:10.

To kai nakai e koe e vala lole ne lagaki hake he halavai?

12. Fakataitai e kakano kua lata ia tautolu ke kalo mai he tau aga fakamotu mo e tau fakamanatuaga ne ha ha i ai e tau kamataaga kelea.

12 Kua liga manatu a koe ko e tau kamataaga he tau aho okioki kua nakai tatai mo e puhala ne fakamanatu aki he vahā nei. Kua aoga mooli kia e tau kamataaga? Ē! Ke fakataitai: Fakalata kua kitia e koe e vala lole ne tokaveli i kelekele he halavai. To lagaki nakai e koe e lole ia ti kai? Nakai! Kua kiva e lole ia. Ke tuga e lole, kua liga humelie e tau aho okioki, ka kua lagaki mai he tau mena kiva. Ke tū mau ma e tapuakiaga mooli, kua lata ia tautolu ke moua e onoonoaga tuga he perofeta ko Isaia, ne tala age ke he tau tagata tapuaki mooli: “Aua neke pipiki atu a mutolu ke he kelea.”Isaia 52:11.

FAKALOTOMATALA HE FEHAGAI MO E FALU

13. Ko e heigoa e tau paleko ka tutupu mai he nakai fakamanatu e koe e tau aho okioki?

13 To liga tutupu mai e tau paleko he magaaho ka fifili a koe ke nakai fakalataha ke he tau aho okioki. Ma e fakatai, kua liga tuahā e tau katofia gahua ko e ha ne nakai fakalataha a koe ke he falu feua he aho okioki ne gahua ai a koe. Ka e kua ka foaki atu ki a koe e mena fakaalofa he Kirisimasi? Kua hepe kia ke talia e mena ia? Ka e kua ka nakai fakalataha e hoa mau haau ke he tau taofiaga haau? Ko e heigoa ka taute e koe neke fakaatukehe e tau logonaaga he fanau haau ha kua nakai fakamanatu e tau aho okioki?

14, 15. Ko e heigoa ka taute e koe kaeke fakafeleveia atu he aho okioki po ke ka manako taha tagata ke foaki ki a koe e mena fakaalofa?

14 Kua lata ke fakalotomatala ke mailoga e puhala ke fehagai ke he tau tutūaga takitaha. Ka fakafeleveia atu he aho okioki, maeke ia koe ke fakaaue ke he tagata ne talahau e fakaalofa. Ka e fakalata kua fehagai a koe mo e tagata ne kitia po ke gahua tumau mo koe. He tuaga ia, liga to manako a koe ke fai mena foki ka talahau. Ke he tau tutūaga oti, kia fakailoilo. Ne tomatoma he Tohi Tapu: “Aua neke noa ha mutolu a tau kupu mo e fakaalofa, kia fakamasima ke he masima, kia iloa e mutolu ke tali fakatonu atu ke he tau tagata oti kana.” (Kolose 4:6) Kia fakaeneene neke fakakite e nakai fakalilifu ke he falu. Ka e lata ke fakamaama fakailoilo e tuaga haau. Kia fakamahino age kua nakai totoko a koe ke he foaki mena fakaalofa mo e tau fakalatahaaga ka e manako ke taute e tau feua nei he taha magaaho kehe.

15 Ka e kua ka manako taha tagata ke foaki atu e mena fakaalofa? Kua falanaki lahi ni ke he tau tuaga. Liga tala atu e tagata foaki: “Iloa e au na nakai fakamanatu e koe e aho okioki. Ka e manako agaia au ke atu e mena nei.” Liga manatu a koe, ke talia e mena fakaalofa he tau tuaga ia kua nakai tatai mo e fakalataha ke he aho okioki. Mooli, kaeke nakai iloa he tagata foaki e tau taofiaga haau, maeke ia koe ke tala age kua nakai fakamanatu e koe e aho okioki. To lagomatai he mena ia ke fakamaama e kakano ne talia ai e koe e mena fakaalofa ka e nakai foaki age ai he magaaho ia. Ke he taha faahi, kua nakai pulotu ke talia e mena fakaalofa kaeke kua foaki atu mo e manatu ke fakakite kua nakai pipiki a koe ke he tau taofiaga haau po ke to fakahui e koe ke moua aki e mena fakaalofa.

KA E KUA E TAU TAGATA HE MAGAFAOA?

16. Maeke fēfē ia koe ke fakailoilo ka fehagai mo e tau matakupu hagaao ke he tau aho okioki?

16 Ka e kua ka nakai fakalataha e tau tagata he magafaoa ke he tau taofiaga haau? Kua lata agaia ke fakailoilo. Kua nakai lata ke taufetoko hagaao ke he tau aga fakamotu po ke tau fakamanatuaga oti ne fifili he magafaoa haau ke taute. Ka e, kia fakalilifu e tonuhia ha lautolu ke he ha lautolu a tau manatu, tuga ne manako a koe ke fakalilifu e lautolu e tonuhia haau ke he haau a tau manatu. (Totou Mataio 7:12.) Kalo mai he tau feua ka taute a koe ke fakalataha ke he aho okioki. Pete ia, kua lata agaia ke fakalotomatala hagaao ke he tau mena ne nakai matutaki ke he fakamanatuaga. Mooli, kua lata tumau ia koe ke taute e tau mena ke he puhala ka logona hifo e koe e loto manamanatu mitaki.Totou 1 Timoteo 1:18, 19.

17. Maeke fēfē ia koe ke lagomatai e fanau haau neke fakaatukehe e tau logonaaga he kitia e lautolu e falu hane fakamanatu e tau aho okioki?

17 Ko e heigoa ka taute e koe neke fakaatukehe e tau logonaaga he fanau haau ha kua nakai fakamanatu e tau aho okioki nakai mai he Tohi Tapu? Kua falanaki lahi ni ke he tau mena ne taute e koe he magahala he tau. Ko e falu matua ne fakatoka taha magaaho ke foaki e tau mena fakaalofa ma e fanau ha lautolu. Taha he tau mena fakaalofa mitaki lahi mahaki ka foaki e koe ma e fanau haau ko e magaaho mo e fakaalofa haau.

FAKAGAHUA E TAPUAKIAGA MOOLI

He fakagahua e tapuakiaga mooli ka tamai e fiafia mooli

18. Lagomatai fēfē a koe he fina atu ke he tau feleveiaaga Kerisiano ke tū mau ma e tapuakiaga mooli?

18 Ke fakafiafia e Atua, kua lata ia koe ke tiaki e tapuakiaga fakavai mo e tū mau ma e tapuakiaga mooli. Ko e heigoa ka putoia ke he mena nei? Ne talahau he Tohi Tapu: “Kia manatu foki a tautolu ko e taha ke he taha, ke fakalagalaga ai e fakaalofa mo e tau gahua mitaki; aua neke tiaki e fakapotopotoaga ha tautolu tuga ne mahani he falu, ka kia fefakamafanaaki; kia au atu ai foki he pihia ha kua kitia e mutolu kua tata tuai e aho.” (Heperu 10:24, 25) Ko e tau feleveiaaga Kerisiano ko e tau magaaho fiafia ma haau ke tapuaki e Atua ke he puhala ne talia e ia. (Salamo 22:22; 122:1) He tau feleveiaaga pihia, kua ha i ai e “fefakamafanaaki” he tau Kerisiano tua fakamooli.Roma 1:12.

19. Ko e ha kua aoga ke vagahau a koe ke he falu hagaao ke he tau mena ne ako e koe mai he Tohi Tapu?

19 Ko e taha puhala kua maeke ia koe ke tū mau ma e tapuakiaga mooli he vagahau ke he falu hagaao ke he tau mena ne ako e koe mai he fakaakoaga he Tohi Tapu mo e Tau Fakamoli a Iehova. Kua tokologa e tau tagata hane tauoi mo e mānu ha ko e mahani kelea ne tupu fetui he lalolagi he vahā nei. Liga kua fai tagata ne iloa e koe ne manatu pihia. He ha he vagahau ki a lautolu hagaao ke he amaamanakiaga haau ne fakavē ke he Tohi Tapu ma e anoiha? He lafi atu a koe mo e tau Kerisiano mooli mo e vagahau ke he falu hagaao ke he kupu mooli he Tohi Tapu ne ako e koe, to mailoga e koe ko e tau manako ma e tau aga fakamotu he tapuakiaga fakavai ne liga haia agaia he loto haau, ka galo fakahaga. Kia mauokafua to lahi e fiafia haau mo e to moua e koe e tau monuina loga kaeke tū mau a koe ma e tapuakiaga mooli.Malaki 3:10.

^ para. 9 Kikite e vala tala he Apenetiki “Fanau Kia a Iesu ia Tesemo?

^ para. 9 Kua fai vala e Saturnalia ke he fifiliaga he Tesemo 25. Ko e galue nei ke fakaheke e atua Roma he fonua kua taute he Tesemo 17-24. Kua taute e tau galue, fakafiafiaaga, mo e feutaaki e tau hoka he Saturnalia.

^ para. 10 Ma e fakatutalaaga ke he puhala ne mailoga he tau Kerisiano mooli e tau aho okioki talahaua foki, kikite e vala tala he Apenetiki “Lata Nakai ia Tautolu ke Fakamanatu e Tau Aho Okioki?