Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

CAPÍTULO 16

Rasumpëpa adoración lädonman churakë

Rasumpëpa adoración lädonman churakë
  • Santokuna adorëpita, ¿imatataq Biblia yachatsikun?

  • ¿Imanötaq mana alli religionkunapa fiestankunata rikäyan cristianokuna?

  • ¿Imanötaq mana piñatsishllapa pitapis creenciëkikunata willapankiman?

1, 2. ¿Imatataq tapukunkiman mana alli religionpita yarqurerqa y imanirtaq tsëqa alläpa importante?

YARPAKURKÏ, uponqëki yakuman pakëllapa venëno hichëkuyanqanta mäkurinkiman. Llapan tsë yaku upoqkunapis peligrochömi këkäyan. ¿Imatataq rurankiman? Manachi upunkimannatsu, huk lädopitachi alli yakuta ashinkiman mana wanïta munarqa. Tsëta rurëkarpis, “¿tsë venënoyoq yakuta uporqötsuraq?” nishpachi tapukunkiman.

2 Tsënöllam mana alli religionkunawampis pasan. Llapan yachatsikïninkunawanmi y costumbrenkunawanmi rakcha kayan, nishpam Biblia yachatsikun (2 Corintios 6:17). Tsëmi, “jatungare Babilonia” nishqan mana alli religionkunapita yarqïqa alläpa urgente (Apocalipsis 18:2, 4). Y qamqa, ¿yarqukorqonkinaku? Tsënö kaptenqa kushikuyämi. Pero manam tsë mana alli religionkunapita yarqukïllatsu. Hina tapukunkimanmi, “¿katsïraqtsuraq mana alli religionkuna katsiyanqan cosaskunata, y creenciankunata kawënïcho?”, nishpa. Wakin wakinllatapis creenciankunata y costumbrenkunata rikärishun.

WANUSHQAKUNA Y IMAGENKUNA ADORË

3. a) ¿Imatataq imägenkunapita Biblia yachatsimantsik y imanirtaq wakin nunakunapaqqa faciltsu Dios nenqan wiyakï? b) Mana alli religionkuna adoracionninkunachö katsiyanqan cosaskunata katserqa, ¿imatataq tsëkunawan rurankiman?

3 Wakin nunakunapaqa wayinkunachömi unëpitana kayäpun altarninkuna o imägenninkuna. ¿Qampapis tsënöku kan? Tsënö kaptenqa Diosman imägenninnaq mañakïqa itsapis allinötsu parecipushunkiman. Itsapis tsë wakin santokunataqa kuyanki. Tsënö kaptimpis kikin Diosmi yachatsimantsik imanö adorana kanqanta, tsëmi Bibliachöqa alleq claro willamantsik santokunata mana katsinapaq (leyi Éxodo 20:4, 5; Salmo 115:4-8; Isaías 42:8; 1 Juan 5:21). Tsëmi, rasumpëpa adoracionpa lädonman churakänëkipaqqa, mana alli adoracionchö këkar katsenqëki cosaskunata chipyëpa ushakätsinëki. Tsëkunataqa ‘melanëpaq cosaskunatanömi’ rikänëki, kikin Jehová Dios rikanqannö (Deuteronomio 27:15).

4. a) ¿Imanirtaq wanushqakuna adorë allitsu? b) ¿Imanirtaq markan Israelta Jehová prohibirqan tukïläya espiritismota mana rurayänampaq?

4 Huk mana alli creenciankunaqa, wanushqakunata adorëmi. Manaraq Bibliapita yachakurninmi wakin nunakunaqa creiyaq, tsë wanushqa nunaqa huk espïritunö huk lädochö kawëkanqanllata y kawëkaqkunata yanapanqanta o mana allita ruranqantapis. Itsa imëkatapis rurarqonki tsë wanushqa kastëkita kushitsinëkipaq. Pero capítulo 6 nishqanchö yachakonqantsiknöpis wanushqakunaqa manam kawëkäyantsu huk lädochö. Tsëmi pëkunawan parlëqa mana ni imachöpis yanapamantsiktsu. Wanushqa kastantsikkuna parlëkämoqnö pareciptimpis rasumpëpaqa manam pëtsu parlëkan sinöqa demoniokunam. Tsënö kaptinmi Jehová Dios micharqan markan Israel wanushqakunawan parlananta y imëka espiritismotapis mana rurayänampaq (leyi Deuteronomio 18:10-12).

5. ¿Imataraq rurankiman kananyaq santokunata o wanushqakunata adorëkarqa?

5 ¿Imataraq rurankiman këkanqëki religionchö santokunata, y wanushqakunata adorëkarqa? Bibliata leirnin alleq käyi mä imatash Dios pensan kë rurëkunapita. Y qam munanqëkinömi adorënikita munä, pensanqëkinömi pensëta munä, nishpa cada hunaq Diosman mañakï (Isaías 55:9).

PUNTA CRISTIANOKUNAQA MANAM NAVIDADTA CELEBRAYARQANTSU

6, 7. a) ¿Ima nishpataq Navidta celebrayan y punta cristianokunaqa celebrayarqantsuraq? b) ¿Ima dioskunapaqtaq rurayaq punta cristianokunapa tiemponchö kë celebracionkunata?

6 Tsë fiestakunata celebrashqaqa tsuya adoracionnintsikmi raqchatakanman. Navidadpita yachakurishun. Kë fiestataqa casi llapan cristianom kä neq religionkunam celebrayan Jesuspa yurikïnin hunaq nishpa. Pero manam kantsu prueba Jesuspa qateqninkuna kë hunaqta celebrayanqan. Libro Los orígenes sagrados de las cosas profundas nishqanmi kënö nin: “Ishkë pachak watakuna Jesus yurenqampita pasariptimpis, rasumpëpaqa manam ni pï musyarqantsu ima hunaqchö Jesus yurenqanta y wallkaqllam musyëtapis munayarqan”.

7 Imë Jesus yurikonqanta musyarnimpis Jesuspa qateqninkunaqa manachi yurikïninta celebrayanmantsu karqan. ¿Imanir? “Kë celebracionkuna mana alli religionkunapa rurëninkuna kanqantam musyayarqan” (Las cosas nuestras de cada día). Ishkë cumpleäñokunallapaqmi parlan Bibliaqa, y kë nunakunaqa Jehová mana adoraq reykunam kayarqan (Génesis 40:20; Marcos 6:21). Kënö celebracionkunataqa rurayaq mana alli diosninkunapaqmi. Musyarinapaq, romanokunam celebrayaq 24 de mayo Diana shutiyoq diösankunapa yurikïninta, waräninnam Intipa [Rupaypa] diosnin Apolo shutiyoq diospa yurikïninta. Tsëmi kë cumpleaño celebracionkunaqa rasumpëpa cristianokunapatsu, sinöqa mana alli dioskunata adoraq nunakunapam.

8. ¿Imanirtaq cumpleaño celebrëqa mana alli creenciawan igualan?

8 Punta cristianokunaqa manam Jesuspa yurikïninta celebrayanmantsu karqan, musyayarqanmi tsë celebracionqa espiritukunaman creenciakunapita shamonqanta. Punta griegukuna y romanokunam creiyaq huk wambra yuriptenqa huk täpakoq espíritu lädonchö këkanqanta, y tsë espïrituqa llapan kawëninchö cuidanqanta. “Tsëmi tsë wambra cumplenqan hunaq, kë diosqa cumpleq watata.” (The Lore of Birthdays [La tradición de los cumpleaños].) Jehová Diostaqa manachi gustanmantsu wambran Jesucristupa yurikïninta tsë mana alli creenciakunawan tinkutsir celebrayänanta (Isaías 65:11, 12). Tsëpenqa, ¿imanirtaq tsëtsika nunakuna Navidadta celebrayan?

IMANÖPIS NAVIDAD QALLAMONQAN

9. ¿Imanöpataq 25 de diciembreta akrayarqan Jesuspa yurikïninta yarpäyänampaq?

9 Kë Patsaman Jesus shamonqampita kima pachak watakuna pasariptinmi, 25 de diciembreta akrayarqan yurikïninta celebrayänampaq. Pero Jesusqa manam diciembrechötsu yurerqan, * sinöqa octubre witsanchönömi. Tsënö kaptenqa, ¿imanöparaq akrayarqan tsë hunaqtaqa? Wakin cristianotukoqkunam kë “mana alli costumbreta, alli costumbretanö tikratsita munayarqan. [...] Romachöqa kë 25 de diciembreqa mana ‘ushakaq Intipa’ yurikïnintam celebrayaq” (Enciclopedia de la Religión Católica). Tamya tiempochö Inti [Rupay] débil kaptinmi Dios mana adoraq nunakunaqa fiestan celebrayaq kutimurnin yapë qoñupänampaq y aktsipänampaq. Y creiyaqmi tsë 25 de diciembrechö Inti [Rupay] kutimonqanta. Tsëmi religiosokunapa pushaqninkunaqa, Diosman mana creeq nunakuna religionninkunaman yëkuyänampaq kë fiestakunata celebrar qallëkuyarqan imëka ‘alli costumbretanö’. *

10. ¿Imanirtaq unë nunakuna celebrayarqantsu Navidadta?

10 Kë Navidad celebrë mana alli religionkunapita shamonqanqa unëpitanam musyë kashqa. Biblia mandakonqan fiesta mana karmi kë celebracionqa Inglaterrachö, y norte amëricapa wakin markankunachöqa michäkuyaqmi, waranqa qanchis pachak witsan watakunachö. Navidad hunaq wayinkunachö quedakur trabäjoman mana ewarqa multatam pagakuyaq. Tsënö kaptimpis unë costumbrekunaqa kutirayämorqanmi, y mastapis yapariyarqanmi. Tsënöpanam alläpa reqishqa fiesta tikrarerqan Navidadqa, y kananyaqpis tsënöllam. Pero Dios kushitsita munaqkunaqa, manam ni kë fiestata ni huk fiestakunata rurayantsu, mana alli religionkunapita shamonqanta musyar. *

¿IMANÖPIS QALLANQAN MUSYË YANAPAMANTSIKTSURAQ?

11. ¿Imanirtaq wakin nunakunaqa celebrayan fiestakunata, pero noqantsikpaqqa imataq más preciso kanman?

11 Wakin nunakunaqa, Navidadwan huk fiestakuna mana alli religionpita shamonqanta musyayanmi, pero tsë fiestakuna rurëtaqa allitanömi rikäyan. Hinamampis manam mana alli adoraciontanötsu rikäyan, sinöqa familiankunawan ëllukäriyänampaq alli tiempotanöllam. ¿Tsënöku qampis rikanki? Tsënö kaptenqa, familiëki kuyëchi tsapäshunki alli kaq adoracionpa lädonman churakänëkita, manachi tsë costumbrekuna kuyëtsu. Pero kastëkikunawan alli kanëkitam familia Kamaq Jehová Diospis munan (Efesios 3:14, 15). Diosta mana piñatsishpa familiantsikta kushitsinapaqqa kanmi huk rurëkuna. Tsëmi Apóstol Pablupis noqantsikpaq más alli kaqta willakorqan: “Y shumaq tantiyecur Teyta Dios munashqannona cawacuyë” nishpa (Efesios 5:10).

Asyaq rakcha yaku ëwaqchö caramëlota tarirerqa, ¿mikukurkunkimantsuraq?

12. ¿Imawantaq rikätsimantsik mana alli costumbrekunapita y celebracionkunapita witikunapaq?

12 Manam unë creenciakunata qatirnatsu tsë fiestakunata rurayan nishpa itsa qamqa yarpankiman. Pero, ¿imanöpis qallanqan musyëqa yanapamantsiktsuraq? Awmi. Këman yarpakurkï, asyaq rakcha yaku ëwaqchö caramëlota tarirerqa, ¿mikukurkunkimantsuraq? Manachi mikukurkunkimantsu, raqchanam këkan. Tsë caramelo cuentam fiestakunapis shumaqnö kayan, pero rakcha y asyaq mana alli adoracionkunapitam shayämun. Rasumpëpa adoracionpa lädonman churakëta munarnenqa profeta Isaiasnömi pensashwan. Llapan shonqunkunawan Dios sirveqkunatam nerqan: “ama ni ima rakchatapis yatayëtsu” nishpa (Isaías 52:11).

SHUMAQLLAPA CREENCIËKITA WILLAKÏ

13. ¿Imanirtaq tse celebracionkuna haqiqa faciltsu kanman?

13 Tsë celebracionkuna haqita munaptikeqa itsapis faciltsu kanman. Tantearinapaq, ¿imataraq rurankiman trabajaq mayikikuna tsë fiestakunata mana celebranqëkita alleqllaqa mana tanteayaptin? ¿Y Navidadchö qarapäyashuptikeqa? ¿Chaskikunkimantsuraq? Majëkipa creencian mana qampanö kaptenqa, ¿imataraq rurankiman? ¿Imataraq rurankiman, wambrëkikuna tsë fiestakunata mana munapäyänampaq?

14, 15. Fiestakuna chämuptin felicitayäshuptikeqa, o imatapis qarëta munayäshuptiki, ¿imataraq rurankiman?

14 Imata ruranëkipaqpis tsë asuntochöqa alleqran pensanëki. Fiestakuna chämuptin felicitäyashuptikeqa gracias nishllapam contestankiman. Pero seguido rikanqëki trabajaq mayiki kaptenqa, itsa willapärinkiman imanir mana tsë fiestakunata celebranqëkita. Imanö kaptimpis yachëllapam këtaqa ruranëki. Tsëmi Bibliapis yachatsimantsik: “Alli shimiquicunapa parlapar cäyipäratsiyänequipaq listu quecayë” nishpa (Colosenses 4:6). Mana piñatsishllapam pitapis creenciëkikunata willapänëki. Qaranakïkuna y ëllukëkuna mana hutsa kanqanta, pero tsëta ruranëkipaqqa huk hunaqkunata akranqëkitam alleq willapänëki.

15 Pero, ¿imëkillapis qararishïnikita munayaptenqa? Chaskinëkipaqqa alleqran pensanëki, imarëkur qarëkäshonqëkitapis. Itsapis niyäshunkiman: “Kë fiestakunata mana celebranqëkita musyämi, pero këtam qararinaqpaq apamorqö”, nishpa. Tsëqa itsapis chaskikurkunkiman. Pero, qarashoqniki creenciëkikunata mana musyaptenqa, tsë fiestakunata mana celebranqëkitam alleq willapärinkiman. Tsëmi rikätsikonqa ima qarëtapis mana kutitsinëkita. Pero itsapis wakinqa ishkitsiyäshunëkillapaq probëkäyashunkiman. Tsënö kaptenqa manachi allitsu kanman chaskikurkï.

IMANÖTAQ FAMILIËKITA YANAPANKIMAN

16. ¿Imanötaq yachëllapa willapäkunkiman fiestakunata mana celebranqëkita?

16 ¿Imataraq rurankiman familiëki mana qamnö creenciayoq kaptin? Tsënö kaptenqa yachëllapam willapänëki. Manam tsë costumbrenkunapita, y fiestankuna rurakuyanqanta michanëkitsu ni pleitonëkitsu. Tsëmi, qampa creenciëkita respetayänanta munanqëkinö qampis pëkunapa costumbrenkunata y creenciankunata respetanëki (leyi Mateo 7:12). Pero imanöllapapis ama tsë fiestakunachö yanapakïtsu. Huk lädopaqa ama nï ichikllapis rikätsikitsu imanöllapapis tsë fiestakunata celebrëkanqëkitanö. Imanö kakuptimpis, concienciëki alli kanampaqmi imatapis rurankiman (leyi 1 Timoteu 1:18, 19).

17. ¿Imataraq teytakuna rurayanman, wambrankuna tsë fiestakunata mana munapäyänampaq?

17 ¿Imataraq rurankiman, wambrëkikuna tsë fiestakunata mana munapäyänampaq? Tsëqa wata tumareq qam ruranqëkipitam kanqa. Wakin teytakuna y mamakunaqa huk hunaqkunatam ashiyan wambrankunata qarëninkuna qarayänampaq. Pero más alli qarëqa, kuyëmi y pëkunawan kayänampaq tiempo horqëmi.

RASUMPËPA ADORACIONCHÖ KANËKIPAQQA, ¿IMATARAQ RURANKIMAN?

Rasumpëpa adoración lädonman churakarqa alläpa kushishqam kawakunki

18. ¿Imanötaq reunionkunaman ëwë yanapashunki rasumpëpa adoración lädonman churakänëkipaq?

18 Dios Yayapa shonqunta kushitsinëkipaqqa mana alli adoracionta haqirirmi rasumpëpa adoración lädonman churakänëki. ¿Imanötaq tsëtaqa rurankiman? Tsëpaqqa Bibliachömi willapämantsik: “Jucnintsic jucnintsic yanapanacur cuyanacur alli rureta tïrashun. Diosta alabanantsic wayicho imepis ellucashun ama waquincunanoqa mana ewashpa quecashuntsu. Antis jucnintsic jucnintsic callpata qonacur quecashun” nishpa (Hebreus 10:24, 25). Diosnintsik munanqannö adoranapaqmi reunionkunaman ëwëqa y alläpa kushikïpaqmi (Salmo 22:22; 122:1). Tsë reunionkunachöqa llapantsik cristianokunam ‘jucnintsic jucnintsic yanapanacuntsic’ (Romanos 1:12).

19. ¿Imanirtaq Bibliapita yachakonqëkita wakinkunata parlapankiman?

19 Hinamampis, Jehová Diospa testigonkunawan Bibliapita yachakonqëkita hukkunawan parlarmi rasumpëpa adoración lädonman churakëkanki. Kë mundochöqa atska nunakunam waqëkäyan y hipëkäyan llapan mana allikuna pasanqanta rikar. Itsapis tsënö waqëkäyaq y hipëkäyaq nunakunata reqinki. ¿Imanirtaq shamoq tiempokunapaq Biblia parlanqanta willarinkitsu? Bibliachö shumaq willakïkuna yachakonqëkipita parlëta, y rasumpëpa cristianokunawan juntakëtaqa ama haqitsu. Tsëta rurarqa, manam ni ichikllapis munapankinatsu mana alli adoracionpa costumbrenkunata. Awmi, rasumpëpa adoracionpa lädonman churakarqa, atska bendicionkunatam chaskinki y kushishqam kawakunki (Malaquías 3:10).

^ par. 9¿Diciembre killachötsuraq Jesus yurerqan?” nishqan apendicichö yachatsikïta rikäri.

^ par. 9 Tsë saturnales nishqan fiestatapis celebrayaq 25 de diciembrechömi. Hina Romachöqa, murupakï diosninkunapis kaqmi y tsë diospaqmi 17 hasta 24 de diciembre celebrayaq fiestakunata. Tsë fiestakunachöqa alläpam mikuyaq, tushuyaq, y qaranakuyaq.

^ par. 10¿Fiestakunata celebrashwantsuraq?” nishqan apendicichö këkaq yachatsikïmi rasumpa cristiänukuna imanö juk fiestakunata rikäyanqanta willamantsik.