1, 2. Zeicah thlacamnak hi tinvo sung taktak in kan hmuh awk a si i, thlacamnak he aa tlaiin Baibal cawnpiakmi kha zeicah hngalh a herh?

A NGAN tukmi universe he tahchunh ahcun hi vawlei cu a hme tuk hringhran. A ngaingai ti ahcun Jehovah cu “van le vawlei a sertu” a si caah minung cu a caah balṭin chung i ti dor pakhat bantuk kan si. (Salm 115:15; Isaiah 40:15, NW) Asinain, Baibal nih hitin a ti: “A autu vialte hna cu an pawng khan a um hnawh hna, lungtak in a autu vialte hna cu. Amah a ṭihmi poah cu an herhmi vialte kha a pek hna i an aunak kha a theih.” (Salm 145:18, 19) Zeidah a chim duhmi a si kha ruat hmanh! Cung Nung Bik Sertu cu kan naih ah a um caah ‘lungtak in kan auh’ ahcun a kan theihpiak lai. Thlacamnak in Pathian kan naih khawh hi zeitluk tinvo ṭha dah a si!

² Asinain kan thlacamnak kha Jehovah nih kan ngaihpiak seh ti kan duh ahcun a duhning in thla kan cam lai. Thlacamnak kong Baibal cawnpiakmi kan hngalhthiam lo ahcun zeitindah kan cam khawh lai? Thlacamnak nih Pathian he i naih awk a kan bawmh caah thlacamnak he aa tlaiin Cathiang chimmi hngalh kha a biapi.

3. Jehovah sinah thlacam a biapitnak a ruang pakhat cu zeidah a si?

³ Thlacam a biapitnak a ruang pakhat cu cutin tuah  awkah Jehovah nih a kan sawm caah a si. A bia nih hitin a kan forh: “Zeithil kong hmanh ah lungrethei in um hlah u. Thla nan camnak ah Bawipa cu nan herhmi kha hal u law nan hal tikah lunglawm tein hal zungzal u. Cun Pathian daihnak, minung hngalhnak a lonhtu nih cun, Khrih Jesuh chungah nan lungthin le nan ruahnak cu himte in a chiah lai.” (Filipi 4:6, 7) Universe Uktu nih kan ca ah cutin zaangfahnak in a kan timhtuahpiakmi kha zeirel loin um kan duh lai lo!

4. Jehovah sin i hmaan tein thlacamnak nih amah he kan i pehtlaihnak kha zeitindah a fehter?

⁴ Thlacam ding a sinak a ruang dang pakhat cu hmaan tein Jehovah sin thla kan cammi nih kan i pehtlaihnak kha a fehter caah a si. Hawikom taktak a simi hna cu a herh tik caan lawngah pehtlaihnak an tuah lo. Hawikom ṭha cu pakhat le pakhat cungah an lungthin an i pe, an ruahnak, an lungretheihnak le an lungchung ummi kha zalong tein an i chimh tikah an i hawikomhnak cu a fek chin lengmang. Thil cheukhat ah Jehovah Pathian he kan i pehtlaihnak cu cutin a si ve. Hi cauk bawmhnak thawngin Jehovah, a sining le aa tinhmi he aa tlaiin Baibal chimmi kha tampi na  rak hngalh cang. Amah kha a um taktakmi pakhat in na rak hngalh cang. Thlacamnak cu vancung ummi Pa sinah na ruahnak le na lungchung ummi chimnak caanṭha a si. Cutin na tuah tikah nang zong Jehovah he nan i kom deuh ve lai.—Jeim 4:8.

5. Jehovah nih thlacamnak vialte a ngai lo ti kha zeinihdah a langhter?

⁵ Jehovah nih thlacamnak vialte hi a ngai dih maw? Profet Isaiah chan i ralchan hmangmi Israel mi hna sin i a chimmi hi bia hi ruathmanh: “Thla . . . zeizat tam hmanh in cam u law kan ngaihpiak hna lai lo, zeicahtiah nan kut ah thisen aa neh.” (Isaiah 1:15) Cucaah tuahsernak cheukhat ruangah Jehovah nih kan thlacamnak kha a ngai lai lo. Pathian nih kan thlacamnak ngaihpiak a duh nakhnga a herhmi thil cheukhat kan tlinh awk a si lai.

6. Pathian nih kan thlacamnak a kan ngaihpiak nakhnga a herh bikmi cu zeidah a si i, mah kha zeitindah kan tlinh khawh lai?

⁶ Biapi bik in a herhmi cu zumhnak ngeih a si. (Marka 11:24) Lamkaltu Paul nih hitin a rak ṭial: “Ahohmanh nih zumhnak lo in Pathian lungton khawh a si lo; zeicahtiah Pathian a fuhmi paohpaoh nih cun, Pathian cu a um i amah a kawlmi cu laksawng a pek hna, ti kha an zumh awk a herh.” (Hebru 11:6) A hmaanmi zumhnak ngeih timi cu Pathian a um le thlacamnak ngaihpiak le leh a hman theih men khi a si lo. Zumhnak cu tuahsernak in langhter a hau. Nifa kan nunning in zumhnak kan ngeih kha langhter awk a si.—Jeim 2:26.

7. (a) Jehovah sin i thla kan cam tikah zeicah upatnak kan ngeih awk a si? (b) Pathian sin thla kan cam tikah toidor te le lungtak in kan cam kha zeitindah kan langhter khawh?

⁷ Jehovah nih a sin thlacam tikah toidor te le lungtak tein cam awk a kan hal. Jehovah he bia kan i ruah tikah kan i toidor awk a si lo maw? Mi nih ram uktu he bia an i ruah tikah a reng kha hngalhpiak in upatnak he an chawnhbiak  tawn. Jehovah he bia i ruah tikah zei tluk in dah upatnak langhter deuh chinchin ding a si! (Salm 138:6) A si, amah cu “Lian Ngan Bik Pathian” a si. (Genesis 17:1) Pathian sin thla kan cam tikah kan sining kha tangdor tein hngalhthiam in kan thlacam ning ah langhter ding a si. Cu bantuk tangdornak nih lungthin takin thlacam awk a kan forh lai i a phung tawn in thlacam le nolh ṭhan lengmang kha a kan hrialter khawh lai. Jesuh nih hitin a ti: “Thla nan cam tikah nan chim ciami kha atu le atu nolh ṭhan hlah u.”—Matthai 6:7, 8, NW.

8. Kan thlacamnak he aa tlak in zeitindah kan tuah khawh?

⁸ Pathian nih kan thlacamnak a kan ngaihpiak nakhnga a herhmi dang pakhat cu kan thlacam ningin nun a si. Kan thlacam ningin a si khawh chung tuah awkah Jehovah nih aa ruahchan. Tahchunhnak ah “nifate kan herhmi rawl cu nihin zong ah hin kan pe tuah” tiah thla kan cam ahcun cu thil hmuhnak caah zei rian paoh kha i zuam in kan ṭuan lai. (Matthai 6:11; 2 Thesalon 3:10) Pumsa derthawmnak tei awk bawmhnak ca thla kan cam ahcun cu thil tuah sual awk i a kan lem kho dingmi thil umtuning kha kan hrial hna lai. (Kolose 3:5) Cu a hrampi a herhmi lengin thlacamnak he aa tlaiin kan phit hngami biahalnak hna a um.

9. Aho sinah dah thla kan cam awk a si i aho min in dah cam awk a si?

⁹ Aho sinah dah thla kan cam awk a si? Jesuh nih a zultu pawl kha “vancung khua i a um kan Pa” sin thlacam awkah a rak cawnpiak hna. (Matthai 6:9) Cucaah Jehovah Pathian sin lawngah dairek in thla kan cam lai. Asinain a Fapa ngeihchun Jesuh Khrih dirhmun hngalthiam hna seh ti kha Jehovah nih a kan duh. Ṭhen 5 nak ah kan rak cawn cang bantukin Jesuh cu kan sualnak le thihnak in khamh awk tlanhnak man pek dingah vawlei ah thlah a rak si. (Johan  3:16; Rom 5:12) Amah cu Tlangbawi Ngan le Biaceihtu in rian pek a si. (Johan 5:22; Hebru 6:20) Cucaah, Cathiang nih Jesuh hmangin thlacam awk a kan fial. Hitin a ti: “Lam le biatak le nunnak cu keimah hi ka si; keimah sinin ti dah lo cun ahohmanh Pa sin an phan kho lo.” (Johan 14:6) Kan thlacamnak ngaihpiak kan si nakhnga a Fapa min in Jehovah sin lawngah thla kan cam lai.

10. Thlacam tikah zei ti thengin um ding ti hi zeicah a herh lo?

¹⁰ Thlacam tikah zeiti theng in um ding ti a herh maw? A herh lo. Kut asiloah pum zeiti set in chiah ding timi he aa tlaiin Jehovah nih a kan halmi a um lo. Umtuning a phunphun in thlacam a cohlan kha Baibal nih a kan cawnpiak. Cu chungah ṭhut in, lukhun in, khukbil in, dir in um aa tel. (1 Chanrelnak 17:16; Nehemiah 8:6; Daniel 6:10; Marka 11:25) A biapi taktakmi cu midang hmuhmi kan pum umtuning si loin lungput hmaan ngeih tu kha a si. A ngaingai ti ahcun nifa ṭuanmi kan rian kan ṭuan lioah asilole ruah lopi in a hung chuakmi thil kan ton lio i khuazei kan um nak hmanh in aw chuah loin thlacam khawh a si. Cubantuk thlacamnak kha kan pawngkam um mi nih an theih lo hmanh ah Pathian nih cun a theih.—Nehemiah 2:1-6.

11. Pumpak ca thlacam awk aa tlakmi kong cheukhat cu zeidah an si?

¹¹ Zei caah dah thlacam khawh a si? Baibal nih hitin a ti: “Amah duh ningin kan hal ahcun, kan hal mi paoh kha [Jehovah nih] a kan pek hrimhrim lai.” (1 Johan 5:14) Cucaah Pathian duh ningin zei paoh kha kan hal khawh. Pumpak ca hal hi tah a duh hnga maw? A duh! Jehovah sin thlacam cu aa kom tukmi hawikom he i chawnh bantuk a si kho. Zalong tein kan ‘lungthin bungh in chim’ khawh a si ko. (Salm 62:8, NW) Thiang thlarau hal zong aa tlak, zeicahtiah cu nih thil hmaan tuah awkah a kan bawmh lai. (Luka 11:13) Fimnak in biakhiah khawh awkah lamhruainak le harnak tei khawh awkah thazang zong hal khawh a si. (Jeim  1:5) Sualnak kan tuah tikah Khrih raithawinak hngatchan in ngaihthiamnak kan hal awk a si. (Efesa 1:3, 7) Kanmah pumpak ca kong lawng thla kan cam awk a si lo. Midang—kan chungkhar ca le zumtu hawile ca zongah thlacam ding a si.—Lamkaltu 12:5; Kolose 4:12.

12. Kan thlacamnak ah vancung kan Pa he aa tlaimi kong hmasa kan chiah kha zeitindah langhter khawh a si?

¹² Kan thlacamnak ah Jehovah Pathian he aa pehtlaimi kong kha hmasa chia in kan cam awk a si. A ṭhatnak vialte caah lungtak in thangṭhat awk le lawmh awk a ruang a um taktak. (1 Chanrelnak 29:10-13) Jesuh nih zohchunh awk thlacamnak a kan chimh, cucu Matthai 6:9-13 ah ṭial a si i, Pathian min thiang upat awk, thianter awkah a kan cawnpiak. A hnu ah Pathian Pennak tlung in van ah a duhnak tuah a si bantukin vawlei ah tuah a si nakhnga kha thlacam awkah a rak chim chap. Jehovah he aa pehtlaimi cu a biapimi kong cam dih hnu lawngah pumpak ca kong kha Jesuh nih lungthin a kan pekter. Thla kan cam tikah a biapit biknak hmun ah Pathian kan chiahmi nih kanmah ca lawng kan tuak lo ti kha a langhter.

13. Cohlan tlakmi thlacamnak a tawisau he aa tlaiin Cathiang nih zeidah a chim?

¹³ Kan thlacam zei tlukin dah a sau awk a si? Pumpak thlacamnak asiloah zapi ca thlacamnak ah cu can sau ding tiin Baibal nih ri a ser lo. Rawl ei lai thlacam cu a tawi kho men i Jehovah sinah lungthin bungh in pumpak thlacam tikah a sau men lai. (1 Samuel 1:12, 15) Asinain, mi hmai ah saupi in thla a cam i mah le mah miding ah aa ruatmi kha Jesuh nih sual a phawt hna. (Luka 20:46, 47) Cu bantuk thlacamnak kha Jehovah nih a duh lo. Lungthin chung in cammi kha biapi a si. Cu a si caah cohlan tlakmi thlacamnak a tawisau cu a herhmi le thil umtuning nih a danter lai.

14. Baibal nih “thlacam zungzal” awk a kan forh tikah zeidah a chim duhmi a si i, mah nih hnangamnak zeitindah a kan pek?

¹⁴ Voi zeizat dah cam ding a si? Baibal nih “thlacam zungzal” awk a kan forh. (Rom 12:12; 1 Thesalon 5:17) Mah  nih khan Jehovah sinah chun nitlak thlacam peh thluahmah ding a ti duhnak a si lo. Mahnak cha cun, kan cung i Jehovah a ṭhatnak caah kan i lawmh fa te le lamhruainak, hnemhnak le thazang a kan pek nakhnga kan i bochan fa te hmaan tein thlacam zungzal awkah Baibal nih a kan forhmi a si. Amah sinah zei can sau thlacam ding ti le voi zeizat cam ding timi kongah Jehovah nih ri a kan serpiak lo ti hngalh cu hna a ngam a si lo maw? Thlacamnak tinvo kha kan sunsak taktak a si ahcun, vancung kan Pa sin thlacam khawhnak caanṭha kha kan kawl peng lai.

15. Pumpak le zapi ca thlacamnak a donghnak ah “Amen” tiah zeicah ti ding a si?

¹⁵ Thlacam donghnak ah zeicah “Amen” tiah ti awk a si? Amen timi biafang sullam cu “pellote in si ko seh,” asiloah “cu ti cun si ko seh” tinak a si. Pumpak le zapi ca thlacamnak ah “Amen” tiah ti aa tlaknak kha Cathiang chung i tahchunhnak hna nih a langhter. (1 Chanrelnak 16:36; Salm 41:13) Kan thlacamnak a donghnak ah “Amen” tiah kan timi nih kan thlacamnak hi lungthin tak in chimmi a si hrimhrim ti kha a langhter. Zapi ca i mi pakhat a thlacamnak a dongh tikah aw chuah in siseh, aw chuah lo in siseh “Amen” kan timi nih a thlacamnak kan hna a tlak kha a langhter.—1 Korin 14:16.

16. Thlacamnak he aa tlaiin zeidah kan zumh khawh?

¹⁶ Jehovah nih kan thlacamnak hi a kan let taktak maw? A kan leh taktak ko! “Thlacamnak a kan Lettu” nih nuai tampi minung hna lungtak in an thlacamnak kha a leh hna ti zumh awk a hram fek a um. (Salm 65:1) Jehovah nih kan thlacamnak hi lam a phunphun in a kan leh lai.

17. Pathian nih thlacam lehnak ah a vancungmi hna le vawlei a salle a hman hna tiah zeicah kan chim khawh?

¹⁷ Jehovah nih thlacam lehnak ah vancungmi le vawlei a  salle kha a hman hna. (Hebru 1:13, 14) Pathian sinah Baibal hngalhthiamnak ca thla a cammi hna cu an thlacam a dih tlawmpal ah Jehovah salle pakhat he an i tong timi hmuhtonnak tampi a um. Mah hmuhtonnak nih khan Pennak phungchimnak rian kha vancungmi nih lam an hruai ti a langhter. (Biathlam 14:6) Bawmhnak kan herh taktak lio i kan thlacamnak lehnak ca ah Jehovah nih kanmah bawmh awkah Khrihfa pakhat kha a lung a thawhter khawh.—Phungthlukbia 12:25; Jeim 2:16.

18. Jehovah nih a salle thlacamnak a leh tik hna ah a thiang thlarau le a Bia kha zeitindah a hman?

 ¹⁸ Jehovah Pathian nih a salle thlacamnak a leh tik hna ah a thiang thlarau le a Bia, Baibal zong kha a hman. Hneksaknak tei awk bawmhnak ca thla kan cam tikah a thiang thlarau hmangin lamhruainak le thazang peknak in a kan leh lai. (2 Korin 4:7) Cun lamhruainak ca thla kan cammi kha Baibal in leh kan si tawn, biakhiahnak hmaan tuah khawh awk bawmtu kha Jehovah nih Baibal in a kan pek. Pumpak Baibal hlathlainak tuah tik, hi bantuk cauk a simi Khrihfa cauk pawl rel lio ah bawmtu a simi Baibal cang hna kha kan hmuh khawh. Khrihfa pumhnak pakhat ah an chimmi kong asilole Khrihfabu ah siaherhnak a ngeimi Khrihfa upa pakhat a phi pekmi thawngin tuaktan awk Baibal a konglam hna kha kan lung ah a hung um kho.—Galati 6:1.

19. Kan thlacam leh dawh a lawh lo tikah zeidah kan philh lo awk a si?

¹⁹ Jehovah cu kan thlacam leh awkah a khul nuarh dawh a lawh hmanh ah a tuah khawh lo caah a si lo. Mahnak cun, Jehovah nih a duh ningin a khiahmi caan ah kan thlacamnak a kan leh lai ti kha kan philh lo awk a si. Kan herhmi kha a hngalh i zeitin tuah ding ti kha kanmah nakin ṭha deuh in a hngalh. A caancaan ah ‘hal peng, kawl peng le kingh peng’ awk caan a awnh. (Luka 11:5-10,  NW) Cutin kan tuah peng a si ahcun thla kan cammi biapi tuk ah kan chiah le zumhnak taktak kan ngeih kha Pathian sinah kan langhter a si lai. Mahlengah Jehovah nih kan thlacamnak kha lenglang in a kan leh lo ca zongah a si kho ko. Tahchunhnak ah, hneksaknak pakhat kong i thla kan cam tikah harnak lak piak si loin mah kha inkhawhnak tu a kan ngeihternak thawngin a kan leh ko lai.—Filipi 4:13.

20. Thlacamnak tinvo sung kha zeicah tlingte in hman awk a si?

²⁰ Hi a nganmi universe Sertu hi a sin i ningcang tein thla a cammi vialte hna pawngah a um caah kan i lawmh tuk awk a si! (Salm 145:18) Thlacamnak tinvo sung hi tling tein hmang hram u sih. Cutin kan tuah ahcun thlacamnak a Lettu, Jehovah he a kan naihter bikmi lunglawmh awk ruahchannak kan ngei lai.