1, 2. Ongwaye tji twa sokuvara ongumbiro otjotjiṋa otjiingonekwa, nu omena ratjike tji matu sokutjiwa imbi Ombeibela mbi i honga ohunga nongumbiro?

EHI tjiri eṱiṱi navi tji twa sasaneke nevaverwa arihe. Nu otjiperi kutja, ku Jehova, “Eye ngwa utire eyuru nehi,” ovandu ve ṱeki peta romeva motjiemere. (Epsalme 115:15; Jesaja 40:15) Posi yokutja Ombeibela mai tja: “Muhona u ri popezu na imba avehe mbe Mu isana, imba avehe mbe Mu isana mouatjiri. Eye u tjita ombango yaimba mbe Mu karera, nu u zuva ondjuriro yawo.” (Epsalme 145:18, 19) Ripura uriri kutja ihi matji hee tjike! Omuute omunamasaaehe u ri popezu na eṱe nu me tu zuvire indu tji twe mu “isana mouatjiri.” Tjiri, ondjingonekero onene kweṱe okutumbuka ku Mukuru mongumbiro!

² Indu tji matu vanga kutja Jehova ma puratene kozongumbiro zetu, okutja matu sokukumba momuano mbwe yakura. Ihi matu yenene okutjita indu tji twa tjiwa kutja Ombeibela i honga tjike ohunga nongumbiro. Ohepero tjinene kweṱe okutjiwa kutja Omatjangwa ye tja vi ohunga nepu ndi, orondu ozongumbiro ze tu eta popezu na Jehova.

3. Epu rimwe enanḓengu ndi matu sokukumbira ku Jehova ooriṋe?

³ Epu rimwe enanḓengu ndi matu sokukumbira ku Jehova,  omena rokutja eye u tu ṋanga kutja tu kumbe ku ye. Embo re mari tu tunduza kutja: “Amu rikendere otjiṋa, nungwari mozongumbiro zeṋu azehe ningireye ku Ndjambi imbi mbi mwa hepa, aruhe amamu tja okuhepa ku Ye. Nohange yaNdjambi ndja kapita ozondunge azehe zovandu mai ṱakamisa omitima vyeṋu nouripura weṋu mu Kristus Jesus.” (Ovafilipi 4:6, 7) Okutja tjiri matu vanga okuyandja ombango kotjiṋa otjiwa ho tji twa ṱuninwa i Omunane wOkombandambanda mevaverwa arihe!

4. Okukumba aruhe ku pamisa vi oupanga wetu na Jehova?

⁴ Epu rarwe rokutja ongwaye tji matu sokukumba aruhe ku Jehova omena rokutja owo omuano wokukurisa oupanga wetu kuna ye. Omapanga yakatjiri kaye hungire kumwe indu tji pe naumwe ngu ma hepa otjiṋa uriri, nungwari ye pasana ombango, nu oupanga wawo u ririrako oupame otja tji mave raerasana omauzeu nozongendo zawo. Momiano tjiva, oupanga wetu na Jehova Mukuru wina u ri nao. Nombatero yembo ndi, ove we rihonga ovingi Ombeibela mbi i honga ohunga na Jehova novitjiukwa vye vyoundu, na wina ohunga nozondando ze. Nambano u mu tjiwa nawanawa. Ongumbiro mai ku pe ouyara wokuraera omeripuriro noviṋa avihe mbi ri mourekoto womutima woye ku Iho womeyuru. Tji mo tjiti nao, mo tumbuka popezu na Jehova.—Jakobus 4:8.

5. Otjikeṋa tji matji raisa kutja Jehova ka puratene kozongumbiro azehe?

⁵ Jehova u puratena kozongumbiro azehe po? Ripurira ku imbi eye mbya raera kOvaisrael mbaave mu pirukire momayuva womuprofete Jesaja. Eye wa tja: “Nandi mwa kumbu tjinene pu pe ṱeki pi, Ami hi nakupuratena ko, omake weṋu tjinga aye ura nombinḓu.” (Jesaja 1:15) Okutja pe novitjitwa tjiva mbi mape ya avi tjiti kutja Mukuru a ha puratene kozongumbiro zetu. Okutja tji matu vanga kutja Mukuru ma puratene kozongumbiro zetu, eṱe matu sokuyenenisa oviṋa tjiva ovinanḓengu.

6. Otjikeṋa otjinanḓengu tji tji undjirwa kweṱe kokutja Mukuru ma zuvire ozongumbiro zetu, nu ihi matu tji tjiti vi?

⁶ Otjiṋa tjimwe otjinanḓengu Mukuru tje undjira ko kweṱe, okukara nongamburiro. (Markus 11:24) Omuapostele Paulus wa tjanga na tja: “Kape nomundu ngu tjata ku Ndjambi e hi nongamburiro. Orondu ingwi ngu ma tumbuka ku Ndjambi ma sokukara nongamburiro yokutja ku na Ndjambi, nokutja Eye u yandja ondjambi ku imba mbe Mu paha.” (Ovaheberi 11:6) Okukara nongamburiro yatjiri kakongwi okukambura uriri kutja Mukuru oke ri nokutja u puratena nokuzira ozongumbiro zetu, nungwari ongamburiro i raisiwa movitjitwa. Okutja matu sokuraisa oukahu kutja tu nongamburiro momuano mbu tu ritjinda eyuva arihe.—Jakobus 2:26.

7. (a) Omena ratjike tji matu sokuraisa ondengero indu tji matu kumbu ku Jehova? (b) Indu tji matu kumbu ku Mukuru, matu yenene okuraisa vi omerisusuparisiro nokuningira komutima tjiri?

⁷ Jehova wina u vanga kutja imba mbu mave tumbuka ku ye mongumbiro ve tjite nao momerisusuparisiro nokuningira komutima tjiri. Eṱe matu sokurisusuparisa indu tji matu hungire na Jehova. Indu ovandu tji va pewa ouyara wokuhungira ku nombara poo opresidenda, owo aruhe ve hungira ku naye momuano wondengero, orondu ve tjiwa kutja eye omundu ngu ri pondondo yokombanda. Ndoovazu tu hungira momuhingo mbo ku novandu, okutja tjiri tu sokuyandja ondengero yokombanda yanao ku Jehova tji matu tumbuka ku ye mongumbiro!  (Epsalme 138:6) Nu kombanda yanao, eye ‘oNdjambi Omunamasaaehe.’ (Genesis 17:1) Okutja tji matu kumbu ku Mukuru, matu sokuhungira naye momuano wokurisusuparisa nokuraisa kutja oweṱe ouṱiṱi komurungu we. Omerisusuparisiro otja ingo wina maye sokutuhinga kutja tu kumbe nomutima auhe, nu atu ha yarukire po omambo tjingewo mozongumbiro zetu, tjimuna ozongumbiro nḓu twe rihonga okuza momambo poo nḓe rihongwa motjiuru.—Mateus 6:7, 8.

8. Eṱe matu sokutjita vi kutja ovitjitwa vyetu vi kare mombwaneno nozongumbiro zetu?

⁸ Otjiṋa tjarwe tji matu sokutjita kutja Mukuru ma zuvire ozongumbiro zetu, okutoora omikambo mbi ri mombwaneno nongumbiro yetu. Jehova u vanga kutja tu kondje pu twa yandera okutjita imbi mbi matu kumbire. Okutara kotjihorera, indu tji matu kumbu kutja, “Omboroto yetu yeyuva arihe tu pao ndino,” okutja tu sokukondja okuungura nomasa otjiungura ngamwa atjihe tji matu yenene okuungura kokutja tu mune ovikurya. (Mateus 6:11; 2 Ovatesalonika 3:10) Indu tji twa ningire ombatero okurwisa oungundipare mbu tu nawo, okutja matu sokuyepa otuveze poo ozongaro azehe novitjitwa mbi mape ya avi tu hitisa momarorero. (Ovakolose 3:5) Okuweza ku avihe mbi, pe nomapuriro ohunga nongumbiro ngu maye sokuzirwa.

9. Eṱe matu sokukumba ku uṋe, nu ozongumbiro zetu maze sokupitira mu uṋe?

⁹ Eṱe tu sokukumba ku uṋe? Jesus wa honga ovahongewa ve kutja ngave kumbe ku “Tate yetu ngu u ri momayuru.” (Mateus 6:9) Okutja tu sokukumba ku Jehova Mukuru erike. Nakombanda yanao, Jehova u vanga kutja tu yakure otjihako tjOmuna we omukwatwaerike, Jesus Kristus. Otja tji twe rihonga mEkondwa 5, Jesus wa hindwa kombanda yehi kutja me yekurira ombunguhiro yokutukutura kouvi nonḓiro. (Johanes 3:16; Ovaroma 5:12) Eye wa zikwa otjOmupristeri Otjiuru, nu Omupangure. (Johanes 5:22; Ovaheberi 6:20) Omatjangwa  opu ye zokutja tji matu kumbu ngatu pitire mu Jesus. Eye omuini wa tjere: “OwAmi ondjira nouatjiri nomuinyo; kape nomundu ngu mai ku Tate nokuhinaami.” (Johanes 14:6) Kokutja ozongumbiro zetu ze zuvirwe, eṱe matu sokukumba ku Jehova erike amatu pitire mOmuna we.

10. Omena ratjike Jehova tje ha undjire ko kutja tu haame poo tu kurame mongaro yorive yapeke tji matu kumbu ku ye?

¹⁰ Eṱe matu sokuhaama poo okukurama momuano worive wapeke tji matu kumbu? Kako. Jehova ka undjire ko kutja tu haame poo tu kurame mongaro yorive tji matu kumbu poo nandarire okuṱizira omake wetu momuano worive wapeke. Ombeibela i honga kutja pe nomiano omingi vyokukumba mbi yakurwa tjimuna okuhaama, okupeta otjiuru, okuwora ozongoro nokukurama. (1 Ekuruhungi 17:16; Nehemia 8:6; Daniel 6:10; Markus 11:25) Otjiṋa otjinanḓengu tjinene kakukurama mongaro yorive kutja tu munike ku varwe, nungwari ongaro ombwa yomutima. Movitjitwa vyetu vyeyuva arihe poo tji pe nouzeu mbwe tu werereke, mape ya atu kumbu kumwi ngamwa apehe pu tu ri. Nandarire kutja ovandu varwe kave nakutumuna, Jehova u puratena kozongumbiro otja inḓo.—Nehemia 2:1-6.

11. Indu tji matu vanga okukumba, oviṋa viṋe mbi matu yenene okutamuna mozongumbiro zetu?

¹¹ Eṱe matu yenene okukumba ohunga na tjike? Ombeibela mai kahurura nai: “Eye [Jehova] tjinga ama zuvire ozongumbiro zetu tji matu ningire ngamwa otjiṋa otja kombango ye.” (1 Johanes 5:14) Okutja matu yenene okukumba ohunga notjiṋa ngamwa atjihe tji tji ri mombwaneno nombango yaMukuru. Mukuru u vanga kutja tu kumbe ohunga noviṋa mbi tu kurungisa. Okukumba ku Jehova ku ri tjimuna omundu tji ma hungire ku nepanga roposengo. Eṱe matu yenene okuhungira noupaturuke ku na Mukuru, natu ‘mu raere omaumba wetu aehe.’ (Epsalme 62:8) Otjiṋa otjiwa kweṱe okuningira ombepo ondjapuke, orondu oyo mai tu vatere okutjita imbi mbi ri ovisemba. (Lukas 11:13) Eṱe wina matu yenene okuningira ombatero kutja tu toore omikambo vyounongo nomasa yokutjinda  omauzeu. (Jakobus 1:5) Indu tji twa tjiti ouvi, matu sokuningira ondjesiro okupitira mombunguhiro yaKristus. (Ovaefese 1:3, 7) Posi yokutja, katu sokukumba ohunga noviṋa vyetu porwavyo, nungwari matu sokukumbira varwe wina, tjimuna oveṱunḓu retu novakambure ovakwetu.—Oviungura 12:5; Ovakolose 4:12.

12. Eṱe matu yenene okuraisa vi mozongumbiro zetu kutja oviṋa mbi tjama na Tate womeyuru ombi ri ovinanḓengu?

¹² Oviṋa mbi mavi tjama na Jehova Mukuru ombi tu sokuyandja ko ombango tjinene. Neṱe tjiri matu sokutanga nokutja okuhepa ku Mukuru nomitima vyetu avihe, mena roviṋa oviwa mbye tu tjitira. (1 Ekuruhungi 29:10-13) Jesus we tu pa otjihorera tjongumbiro ndja tjangwa mu Mateus 6:9-13, me tu honga kutja ngatu kumbe kutja ena raMukuru, ri yapurwe. Okuzambo wa tja Ouhona waMukuru ngau ye nokutja ombango ye ngai tjitwe kombanda yehi otja meyuru. Indu Jesus tja za nokutamuna oviṋa mbi mavi tjama na Jehova, eye otja uta okuyandja ombango koviṋa vyetu oveni. Kokutja atu ha raisa kutja tu rikendera koviṋa vyetu oveni uriri, oviṋa mbi mavi tjama na Mukuru ombi mavi sokurira ovinanḓengu mozongumbiro zetu.

13. Omatjangwa ye tja vi ohunga noure wozongumbiro nḓe yakurwa i Jehova?

¹³ Ozongumbiro zetu ze sokurira ozonde pu pe ṱa pi? Ombeibela kai twapo kutja ozongumbiro zetu oveni poo zomombongo za sokurira ozonde pu pe ṱa pi. Mape ya atu kumbu ozongumbiro ozosupi komurungu weriro poo ozonde zetu oveni mu matu raere Jehova omauzeu wetu aehe. (1 Samuel 1:12, 15) Posi yokutja, Jesus wa nakaura ovandu overihive mbaave kumbu ozongumbiro ozonde mokuvanga okuriraisa kovandu. (Lukas 20:46, 47) Jehova ke nonyuṋe mozongumbiro otja inḓo. Otjiṋa otjinanḓengu okukumba okuza momitima vyetu. Mena ranao, oure wongumbiro Jehova ndje yakura u rekareka kovihepwa vyetu nongaro mu tu ri.

14. Ombeibela i heya tjike indu tji i tu tunduza kutja ngatu ‘kumbe aruhe nokuhaurwa,’ nongwaye ihi tji tji ri otjihuhumiṋe?

¹⁴ Eṱe matu sokukumba ovikando vingapi? Ombeibela i tu  tunduza kutja ngatu ‘kumbe aruhe nokuhaurwa,’ ngatu “pandere pokukumba,” nu ngatu ‘kumbe nokuhaisa ko.’ (Lukas 18:1; Ovaroma 12:12; 1 Ovatesalonika 5:17) Omambo ngo kaye nokuheya kutja tu sokukumba ku Jehova oure weyuva arihe. Nungwari, Ombeibela mai tu tunduza kutja ngatu kumbe ku ye aruhe, nu aruhe ngatu tje okuhepa ku Jehova koviṋa oviwa mbye tu tjitira, nu tu pahe ombatero ye kutja me tu hongorere, nokutuhuhumiṋa, nokutupa omasa. Katjiṋa otjiwa nao okutjiwa kutja Jehova ka twapo kutja tu sokuhungira naye orure ndu ṱa pi nu tu sokukumba ovikando vingapi? Ndoovazu tu nondangi komaingonaparero wongumbiro nga, okutja tu sokukondja okupaha otuveze twokukumba ku Tate womeyuru.

15. Omena ratjike tji matu sokutja “Amen” komaandero wozongumbiro zetu oveni na inḓa zomombongo?

¹⁵ Ongwaye tji matu sokutja “Amen” komaandero wongumbiro aihe? Embo ndi “Amen” ri heya kutja “otjingaperi” poo “ngape kare nao.” Ovihorera mbi ri mOmatjangwa vi raisa kutja otjiṋa otjiwa okutja “Amen” komaandero wozongumbiro zetu oveni na inḓa zomombongo. (1 Ekuruhungi 16:36; Epsalme 41:13) Indu tji matu tja “Amen” komaandero wozongumbiro zetu, okutja matu ṋunisa kutja omambo wetu tjiri ye nouatjiri. Nu tji matu tja “Amen” komaandero wongumbiro, kutja omomutima poo omomuano wokuzuvakwa ku varwe, ku raisa kutja matu itavere imbi mbya hungirwa mongumbiro.—1 Ovakorinte 14:16.

16. Ongamburiro yatjike ndji matu yenene okukara nayo ohunga nongumbiro?

¹⁶ Jehova tjiri u zuvira ozongumbiro? Ii, otjingaperi! Tu nepu ezikame rokukambura kutja ingwi “ngu u zuvira ozongumbiro,” u zuvira ozongumbiro nḓe kumbwa okuza komutima i ovandu avehe. (Epsalme 65:2) Omaziriro waJehova kozongumbiro zetu ye ya momiano omingi pekepeke.

17. Ongwaye tji mape ya atu tja Mukuru u ungurisa ovaengeli novakarere ve okuzuvira ozongumbiro zetu?

 ¹⁷ Jehova u ungurisa ovaengeli ve novakarere ve okuzuvira ozongumbiro zetu. (Ovaheberi 1:13, 14) Ku nomahungi omengi wovandu mba kumba kutja Mukuru me ve vatere okumuna ondjiviro ombwa yOmbeibela, nu tjimanga kombunda yokukumba owo va hakaena novakarere vaJehova. Omahungi otja ingo ye raisa oukahu kutja ovaengeli ve hongorerapo oviungura vyokuzuvarisa Ouhona waMukuru. (Omavandururiro 14:6) Indu tji twa kumbu ku Jehova moruveze ndu matu hepa ombatero tjiri,  eye mape ya a hindi Omukriste omukwetu me yekutuvatera.—Omiano 12:25; Jakobus 2:16.

18. Jehova u ungurisa vi ombepo ondjapuke nEmbo re, okuzira ozongumbiro zovakarere ve?

¹⁸ Jehova Mukuru wina u ungurisa ombepo ondjapuke nEmbo re, Ombeibela, okuzira ozongumbiro zovakarere ve. Eye mape ya a ziri ozongumbiro zetu mokutupa ombepo ye ondjapuke i tu pe omuhunga nomasa wokutjinda omarorero. (2 Ovakorinte 4:7) Potuingi Jehova u zira ozongumbiro zetu mokutupa omuhunga okuza mOmbeibela, mbu mau tu vatere okutoora omikambo omisemba. Omatjangwa ngu maye yenene okutuvatera matu ye munu indu tji matu tjiti omakonḓononeno wetu oveni wOmbeibela natji matu lese omambo wetu wOukriste, tjimuna embo ndi. Omapu womOmatjangwa ngu matu hepa okuripurira ko mape ya aye tamunwa pozombongarero zOukriste poo okuza komambo omawa womunene wombongo ngu rikendera eṱe.—Ovagalate 6:1.

19. Eṱe matu sokuzemburuka tjike indu otuveze tjiva ozongumbiro zetu tji maze munika aayo kaze nokuzirwa?

¹⁹ Indu tji mape munika aayo Jehova ma kambura orure okuzira ozongumbiro zetu, ihi katji nakuheya kutja eye ke nakuyenena okuzira. Nungwari tu sokutjiwa kutja Jehova u zira ozongumbiro otja kombango ye na moruveze ndwa pu ku ye. Eye ma tjiwa imbi mbi matu hepa nu ma tjiwa okuviyenenisa okukapita eṱe oveni. Potuingi eye u vanga kutja atu ha isa ‘okuningira, nokupaha, nokukongora.’ (Lukas 11:5-10) Okupanḓerapo momuano mbwo ku raisira Mukuru kutja tu nonḓero tjinene  nu tu nongamburiro yatjiri. Komurungu wanao, Jehova mape ya a ziri ozongumbiro zetu momuano mbu tu hi nakuhakahanena po okutjiwa. Okutara kotjihorera, indu tji tu nouzeu worive, eye mape ya a ziri ongumbiro yetu mokutupa omasa okutjinda ouzeu nu porumwe a ha isapo ouzeu mbwo.—Ovafilipi 4:13.

20. Ongwaye tji matu sokuungurisa omaingonekero omanene nga wokukumba ku Jehova nawa?

²⁰ Tjiri matu sokutja okuhepa kutja Omuute wevaverwa arihe u ri popezu na imba avehe mbe mu isana mongumbiro momuano omusemba! (Epsalme 145:18) Nu ngatu kumbe ku Jehova aruhe, orondu otjo otjiṋa otjiingonekwa tjinene nu tjapeke okukumba ku ye. Tji twa tjiti nao, matu kara nondjoroka yokutumbuka popezu na Jehova, ngu zuvira ozongumbiro.