1, 2. Fikieme ma je rri olẹ wọhọ uvẹ-ọghọ ulogbo, kọ fikieme u je fo re ma riẹ oware nọ Ebaibol na o wuhrẹ kpahe olẹ?

OTỌAKPỌ na u tulo ho nọ ma tẹ rehọ iẹe wawo idedeghe ọraragha na. Evaọ uzẹme, rọkẹ Jihova, ọnọ “ọ ma odhiwu gbe akpọ” na, erẹwho ahwo-akpọ na e wọhọ ogẹ-ame gheghe nọ o su no ogẹgẹ ze. (Olezi 115:15; Aizaya 40:15) Ghele na Ebaibol na e ta nọ: “ỌNOWO na ọ kẹle enọ i bo se ei kpobi evaọ uzẹme. O re ru gba kẹ enọ e rọ ozọ riẹ ẹdhẹ kpobi, o ve je yo oviẹ rai.” (Olezi 145:18, 19) Dai roro oware nọ oyena u dhesẹ! Ọnọma erumeru na ọ kẹle omai yọ o re yo elẹ mai nọ ma te ‘bo sei evaọ uzẹme.’ Uvẹ-ọghọ riẹ o rro kẹhẹ nọ ma re ro bru Ọghẹnẹ evaọ olẹ!

² Dede na, ma tẹ gwọlọ nọ Ọghẹnẹ o yo elẹ mai, ma rẹ lẹ sei hrọ evaọ edhere nọ ọ jẹrehọ. Kọ ẹvẹ ma sai ro ru onana ma gbe wo otoriẹ oware nọ Ebaibol na o wuhrẹ kpahe olẹ hẹ? U wuzou re ma riẹ oware nọ Ikereakere na e ta kpahe ẹme nana, keme olẹ u re fi obọ họ kẹ omai si kẹle Jihova ziezi.

3. Fiki ẹjiroro ologbo vẹ jọ ma rẹ rọ lẹ se Jihova?

³ Ẹjiroro ologbo jọ nọ ma rẹ rọ lẹ se Jihova họ, fikinọ o zizie omai nọ ma ru ere. Ẹme riẹ ọ ta udu họ  omai awọ nọ: “Wha ruawa oware ovo ho; rekọ eva koware koware rọ olẹ gbe olẹ-ayare, te uyere-okẹ he ro ruẹ, nọ iyei epanọ whọ guọlọ kẹ Ọghẹnẹ. Re udhedhẹ Ọghẹnẹ nọ uvi eriariẹ kpobi, ote yọrọ eva gbe iroro rai eva Kristi Jesu.” (Ahwo Filipai 4:6, 7) Evaọ uzẹme, ma te gwọlọ rri ọruẹrẹfihotọ oyoyou yena nọ Osu Ehrugbakpọ na o ru kẹ omai na vo ho!

4. Ẹvẹ olẹ nọ ma rẹ lẹ se Jihova kẹse kẹse o rẹ rọ bọ usu mai kugbei ga?

⁴ Ẹjiroro ọfa nọ ma rẹ rọ lẹ họ, u re ru usu mai kugbe Jihova ga nọ ma tẹ be lẹ sei kẹse kẹse. Orọnikọ okenọ emamọ egbẹnyusu a gwọlọ oware mi ohwohwo ọvo a rẹ ta ẹme kugbe he. Ukpoye, emamọ egbẹnyusu a re wo isiuru kpahe ohwohwo, yọ usu rai o rẹ ga ziezi nọ a tẹ be ta ọdawẹ, iroro, gbe eva rai kẹ ohwohwo ẹsikpobi. Evaọ oghẹrẹ jọ, epọvo na o rrọ kpahe usu mai kugbe Jihova Ọghẹnẹ. Obe nana u fi obọ họ kẹ owhẹ riẹ eware buobu nọ Ebaibol na o wuhrẹ kpahe Jihova, ekwakwa-aghae riẹ, gbe ẹjiroro riẹ no. Who vuhumu no inọ ọ rrọ ohwo ẹzi nọ ọ ginẹ rrọ  uzuazọ. Olẹ o rẹ kẹ owhẹ uvẹ nọ whọ rẹ rọ ta iroro gbe eva ra kpobi kẹ Ọsẹ obọ odhiwu ra. Nọ who bi ru ere na yọ who bi si kẹle Jihova ziezi.—Jemis 4:8.

5. Eme o dhesẹ nọ Jihova ọ rẹ kezọ elẹ kpobi hi?

⁵ Kọ Jihova ọ rẹ kezọ elẹ kpobi? Roro kpahe ẹme nọ ọ ta kẹ emọ Izrẹl aghẹmeeyo evaọ edẹ Aizaya ọruẹaro na: “Wha make lẹ elẹ ibuobu, mẹ rẹ te gaviezọ họ. Abọ rai ọ vọ avọ azẹ.” (Aizaya 1:15) Onana u dhesẹ nọ oghẹrẹ iruemu jọ e rẹ sae suẹe ze nọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ rọ gaviezọ kẹ elẹ mai hi. Fikiere, re Ọghẹnẹ ọ ruẹsi yo elẹ mai, ma rẹ nyate ugogo itee jọ nọ ọ gwọlọ mi omai.

6. Re Ọghẹnẹ ọ ruẹsi yo elẹ mai, eme họ ute ọsosuọ, kọ ẹvẹ ma sai ro lei tobọ?

⁶ Ute ọsosuọ nọ o gwọlọ mi omai họ, ma re wo ẹrọwọ. (Se Mak 11:24.) Pọl ukọ na o kere nọ: “O rẹ bẹbẹ re ohwo ọ were Ọghẹnẹ ababọ ẹrọwọ. Keme ohwo kpobi nọ o bikẹle Ọghẹnẹ ọ rẹ rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rọ, jegbe ọ rẹ te hwosa kẹ e nọ e guọlọ e riẹ.” (Ahwo Hibru 11:6) Ewo uvi ẹrọwọ o kẹre vi ẹriẹ ọvo inọ Ọghẹnẹ ọ rrọ gbe inọ ọ rẹ kezọ jẹ kiyo elẹ. Iruo ma re ro dhesẹ ẹrọwọ mai via. Ma rẹ kẹ imuẹro ivevẹ inọ ma wo ẹrọwọ evaọ edhere nọ ma bi yeri uzuazọ mai kẹdẹ kẹdẹ.—Jemis 2:26.

7. (a) Fikieme ma jẹ rehọ adhẹẹ ta ẹme kẹ Jihova evaọ elẹ mai? (b) Ma tẹ be lẹ se Ọghẹnẹ, ẹvẹ ma sai ro dhesẹ omurokpotọ jẹ ta ẹme no udu mai ze?

⁷ Jihova ọ gwọlọ re inọ ahwo nọ a be lẹ sei a re ru ere evaọ omurokpotọ jẹ lẹ no udu ze. Kọ u gbe fo re ma dhesẹ omurokpotọ nọ ma tẹ be lẹ se Jihova? Nọ ahwo a te wo uvẹ nọ a rẹ rọ ta ẹme kẹ ovie hayo osu orẹwho, a re ru ere avọ adhẹẹ, rọ ere dhesẹ nnọ a vuhu ọkwa okpehru osu na mu. Ẹvẹ o ginẹ gwọlọ nọ  ma re dhesẹ adhẹẹ te nọ ma tẹ be lẹ se Jihova! (Olezi 138:6) Ẹhẹ, ọye họ “Ọghẹnẹ Erumeru.” (Emuhọ 17:1) Nọ ma tẹ be lẹ se Ọghẹnẹ, u fo re oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ ta ẹme u dhesẹ omurokpotọ inọ ma te oware ovo ho evaọ aro riẹ. Omurokpotọ utioye o rẹ jẹ wọ omai lẹ no udu mai ze, whaha elẹ nọ a re dhe ẹwẹwariẹ.—Matiu 6:7, 8.

8. Ẹvẹ ma sai ro ru lele eware nọ ma be lẹ kẹ?

⁸ Ute ofa nọ Ọghẹnẹ o re ro yo elẹ mai họ, ma re ru lele oware nọ ma be lẹ kpahe na. Jihova o rẹro nọ ma rẹ dawo ẹgba mai kpobi ru lele oware nọ ma be lẹ kẹ. Wọhọ oriruo, ma tẹ lẹ nọ, “Rehọ emu inẹnẹ kẹ omai nẹnẹ,” ma rẹ dawo oma gaga evaọ iruo kpobi nọ i te omai obọ. (Matiu 6:11; 2 Ahwo Tẹsalonika 3:10) Ma tẹ lẹ kẹ obufihọ nọ ma re ro fi omoyẹlẹ iwo jọ nọ ma wo kparobọ, ma rẹ yọrọ oma hrọ re ma whaha iyero nọ e rẹ sai su omai kpohọ odawọ evaọ abọ nana. (Ahwo Kọlọsi 3:5) U te no ugogo itee nana no, enọ jọ e riẹ kpahe olẹ nọ u fo nọ ma rẹ kẹ iyo rai.

9. Ono ma rẹ lẹ se, kọ evaọ odẹ ono?

⁹ Ono ma rẹ lẹ se? Jesu o wuhrẹ ilele riẹ nọ a lẹ se “Ọsẹ mai nọ ọ rọ obọ odhiwu.” (Matiu 6:9) Fikiere, Jihova Ọghẹnẹ ọvo ma rẹ lẹ se. Dede na, Jihova ọ gwọlọ nọ ma vuhu ọkwa Ọmọ ọvo riẹ, Jesu Kristi. Wọhọ epanọ ma wuhrẹ evaọ Uzou avọ 5 na, a vi Jesu ziọ otọakpọ re ọ ta omai no igbo uzioraha gbe uwhu. (Jọn 3:16; Ahwo Rom 5:12) Ọye họ Ozerẹ Okpehru gbe Obruoziẹ nọ a ro mu. (Jọn 5:22; Ahwo Hibru 6:20) Oye jabọ nọ Ikereakere na e rọ ta kẹ omai nọ ma rehọ odẹ Jesu lẹ. Ọye omariẹ ọ ta nọ: “Mẹ họ edhere na, gbe uzẹme, gbe uzuazọ; ohwo ọvo o bru Ọsẹ na ze he,  rekọ fiki mẹ.” (Jọn 14:6) Re a ruẹsi yo elẹ mai, Jihova ọvo ma rẹ lẹ se evaọ odẹ Ọmọ riẹ.

10. Fikieme o gbẹ gwọlọ ugogo oghẹrẹ jọ nọ ma re dikihẹ hayo fi oma họ họ nọ ma tẹ be lẹ?

¹⁰ Kọ o gbahọ nọ ma re dikihẹ oghẹrẹ jọ hayo fi oma họ oghẹrẹ jọ re ma tẹ lẹ? Ijo. Jihova ọ gwọlọ oghẹrẹ edikihẹ jọ mi omai hi, hayo oghẹrẹ jọ nọ a re fi abọ hayo oma na họ họ. Ebaibol na i wuhrẹ nọ ma rẹ sae jọ oghẹrẹ edikihẹ sa-sa hayo fi oma họ oghẹrẹ sa-sa nọ ma tẹ be lẹ. Ma rẹ sae keria, go uzou kpotọ, kiguẹ, hayo dikihẹ. (1 Iruẹru-Ivie 17:16; Nehemaya 8:6; Daniẹl 6:10; Mak 11:25) Oware nọ o mai wuzou eva oke olẹ họ, eva efuafo orọnikọ oghẹrẹ obọdẹ edikihẹ jọ nọ amọfa a rẹ sae ruẹ hẹ. Uzẹme, evaọ iruẹru ikẹdẹ kẹdẹ mai hayo nọ oware idudhe jọ o tẹ roma via, ma rẹ sae jọ oria kpobi nọ ma rrọ lẹ họ eva. Jihova o re yo elẹ itieye na o tẹ make rọnọ ahwo nọ a rrọ omai akotọ a riẹ nọ ma be lẹ hẹ.—Nehemaya 2:1-6.

11. Idhọvẹ omobọ ohwo vẹ ma rẹ sae lẹ kpahe?

¹¹ Eme ma rẹ sae lẹ kẹ? Ebaibol na e ta vevẹ nọ: “Re ma tẹ yare oware jọ wọhọ [epaọ] oreva riẹ, [Jihova] o re yo kẹ omai.” (1 Jọn 5:14) Fikiere ma rẹ sae lẹ kẹ oware kpobi nọ o rọwo kugbe oreva Ọghẹnẹ. Kọ o rrọ oreva riẹ re ma lẹ kpahe idhọvẹ omobọ mai? Ee! Ẹlẹ se Jihova o rẹ sae wọhọ ẹsenọ ma be ta ẹme kẹ ogbẹnyusu ọkpekpe. Ma rẹ sae ta ẹme no eva ze, ‘rovie eva mai kpobi kẹ’ Ọghẹnẹ. (Olezi 62:8) U kiehọ re ma lẹ kẹ ẹzi ọfuafo, keme o ti fi obọ họ kẹ omai ru oware nọ o gba. (Luk 11:13) Ma rẹ sae jẹ yare ọkpọvio nọ ma rẹ rọ jẹ emamọ iroro gbe ẹgba nọ ma re ro thihakọ ebẹbẹ. (Jemis 1:5) Ma tẹ thọ uzi, u fo re ma lẹ kẹ erọvrẹ nọ idhe ẹtanigbo Kristi o ru lọhọ. (Ahwo Ẹfẹsọs 1:3, 7) Uzẹme, orọnikọ eware omobọ mai ọvo ma rẹ lẹ kpahe he. U fo  re ma lẹ roro amọfa—ahwo uviuwou gbe ibe eg’Ọghẹnẹ mai.—Iruẹru 12:5; Ahwo Kọlọsi 4:12.

12. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ eware nọ i kpomahọ Ọsẹ obọ odhiwu mai karo evaọ elẹ mai?

¹² U fo re ma rehọ eware nọ i kpomahọ Jihova Ọghẹnẹ karo evaọ elẹ mai. Evaọ uzẹme, ma wo ẹjiroro kpobi nọ ma re ro jiri je yere iei kẹ eware iwoma kpobi nọ o bi ru. (1 Iruẹru-Ivie 29:10-13) Jesu ọ kẹ olẹ oriruo nọ a kere fihọ Matiu 6:9-13, onọ ọ jọ wuhrẹ omai nọ ma lẹ kẹ erufo odẹ Ọghẹnẹ. (Se.) Inọ Uvie Ọghẹnẹ o ze re a jọ otọakpọ na ru oreva riẹ wọhọ epanọ a rrọ obọ odhiwu ru họ oware avivẹ nọ ọ fodẹ. Jesu ọ fodẹ eware nana nọ i wuzou nọ i kie kpahe Jihova na taure ọ tẹ te kpọ iroro rri idhọvẹ omobọ ohwo. Ma tẹ be rehọ eware nọ i kpomahọ Ọghẹnẹ karo evaọ elẹ mai, yọ ma bi dhesẹ nọ orọnikọ isiuru omobọ mai ọvo ma wo họ iroro ho.

13. Eme Ikereakere na e ta kpahe epanọ elẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹrehọ i re theri te?

¹³ Ẹvẹ u fo nọ elẹ mai i re theri te? Ebaibol na ọ fodẹ epanọ ma rẹ lẹ kri te he, evaọ elẹ omobọ mai hayo erọ ogbotu. Ma rẹ sae lẹ olẹ kpẹkpẹe taure ma tẹ re emu hayo elẹ ithethei omobọ ohwo nọ ma re ro horie eva mai kpobi kẹ Jihova. (1 Samuẹle 1:12, 15) Dede na, Jesu o brukpe otu nọ e jọ ẹro obọ rai kiẹrẹe nọ a rẹ lẹ elẹ ithethei ro dhesẹ oma kẹ amọfa. (Luk 20:46, 47) Elẹ itieye na e rẹ were Jihova ha. Re ma lẹ no udu omai ze họ oware nọ u wuzou. Fikiere, epanọ olẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹrehọ u re theri te o rẹ sai nwene lele ẹgwọlọ gbe uyero nọ ohwo na ọ rrọ.

14. Eme họ otofa ẹme Ebaibol na nọ o ta udu họ omai awọ nọ ma “hẹ lẹ kẹse kẹse,” kọ ẹvẹ onana o sae rọ kẹ ohwo omosasọ?

¹⁴ Ẹvẹ u fo nọ ma lẹ kpekpe te? Ebaibol na e ta  udu họ omai awọ nọ ma “hẹ lẹ kẹse kẹse,” gbe nọ ma “he dhe ẹlẹlẹ.” (Matiu 26:41; Ahwo Rom 12:12; 1 Ahwo Tẹsalonika 5:17) Uzẹme, orọnikọ eme nana e nwani dhesẹ inọ oke kpobi nọ a ruẹ omai yọ ma be lẹ hẹ. Ukpoye, Ebaibol na e be ta udu họ omai awọ nọ ma hae lẹ noke toke, yere Jihova kẹse kẹse rọkẹ eware iwoma nọ o ru kẹ omai no, jẹ yare iẹe kẹ ọkpọvio, omosasọ, gbe ẹgba. Kọ o gbẹ rrọ oware omosasọ re ma riẹ nọ Jihova o fi uwhru họ họ kpahe epanọ ma rẹ lẹ sei kpekpe je kri te? Ma tẹ ginẹ riẹ epanọ uvẹ olẹ o ghare te, ma re ru uvẹ fihọ nọ ma rẹ rọ lẹ se Ọsẹ obọ odhiwu mai.

15. Fikieme ma je bo nọ “Ami” eva ekuhọ elẹ omobọ mai hayo erọ ogbotu?

¹⁵ Fikieme ma je bo “Ami” nọ olẹ u te kuhọ no? Otofa ẹme na “ami” họ “ere o rẹ ginẹ jọ,” hayo “jọ o jọ ere.” Iriruo nọ ma rẹ jọ Ikereakere na ruẹ i dhesẹ nọ u fo re ma bo nọ “Ami” eva ekuhọ elẹ omobọ mai hayo olẹ ogbotu. (1 Iruẹru-Ivie 16:36; Olezi 41:13) Ma te bo nọ “Ami” eva ekuhọ olẹ mai yọ ma be kẹ imuẹro inọ olẹ na u no omai udu ze. Ma te bo via hayo jọ eva bo nọ “Ami” eva ekuhọ olẹ nọ omọfa ọ jọ ogbotu lẹ yọ u dhesẹ nọ ma rọwokugbe eme nọ ohwo na ọ ta na.—1 Ahwo Kọrint 14:16.

16. Udufihọ vẹ ma rẹ sai wo kpahe olẹ?

¹⁶ Kọ Jihova ọ rẹ ginẹ kuyo elẹ? Ee! Ma wo obọdẹ ẹjiroro nọ ma re ro fi udu họ inọ “ọnọ o re yo elẹ” na ọ rẹ kiyo elẹ ima ahwo buobu nọ i no udu ze. (Olezi 65:2) Jihova ọ rẹ kuyo elẹ mai eva idhere buobu.

17. Fikieme a sae rọ ta nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ rehọ ijẹle gbe idibo riẹ nọ e rrọ otọakpọ kuyo elẹ mai?

¹⁷ Jihova ọ rẹ rehọ ijẹle gbe idibo riẹ nọ e rrọ otọakpọ  kuyo elẹ mai. (Ahwo Hibru 1:13, 14) Iriruo ahwo jọ buobu e riẹ nọ e lẹ se Ọghẹnẹ rọkẹ obufihọ nọ a re ro wo otoriẹ Ebaibol na yọ o raha oke he, Osẹri Jihova jọ ọ tẹ nya ku ai. Iriruo itieye na e kẹ imuẹro inọ ijẹle e be kpọ iruo usiuwoma ota Uvie na. (Eviavia 14:6) Re ọ ruẹse kuyo elẹ mai eva etoke nọ ma ginẹ rrọ ẹbẹbẹ, Jihova ọ rẹ sai duobọte Oleleikristi jọ udu re ọ dhogbo bru omai ze.—Itẹ 12:25; Jemis 2:16.

18. Ẹvẹ Jihova ọ rẹ rọ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ gbe Ẹme riẹ kuyo elẹ idibo riẹ?

 ¹⁸ Jihova Ọghẹnẹ ọ rẹ jẹ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ, gbe Ẹme riẹ, Ebaibol na, rọ kuyo elẹ idibo riẹ. Ọ rẹ sae kuyo elẹ nọ ma be lẹ kẹ obufihọ nọ ma re ro thihakọ edawọ ẹkwoma ọkpọvio gbe ẹgba nọ ọ rẹ rehọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ kẹ omai. (2 Ahwo Kọrint 4:7) Ẹsibuobu ma rẹ ruẹ uyo orọ elẹ mai kẹ ọkpọvio evaọ Ebaibol na, oria nọ Jihova ọ rẹ jọ kẹ omai obufihọ nọ ma rẹ rọ jẹ emamọ iroro. Ma rẹ sai duku eria Ikereakere nọ i re fi obọ họ kẹ omai eva okenọ ma bi wuhrẹ Ebaibol kẹ omobọ mai, gbe nọ ma te bi se ebe Ileleikristi wọhọ ọnana. Eme nọ a ta eva ewuhrẹ Ileleikristi hayo ẹme ọkpako jọ nọ o wo ọdawẹ kpahe omai e rẹ sae kareghẹhọ omai eria Ikereakere jọ nọ u fo nọ ma re roro kpahe.—Ahwo Galesha 6:1.

19. Eme u fo nọ ma rẹ kareghẹhọ o tẹ wọhọ nọ a be kuyo elẹ mai jọ họ?

¹⁹ O tẹ wọhọ nọ Jihova ọ be raha oke re ọ tẹ kuyo elẹ mai, orọnikọ onana u dhesẹ nọ ọ rẹ sae kpahe fihọ ai hi hi. Ukpoye, ma rẹ kareghẹhọ nọ Jihova ọ rẹ kuyo elẹ rọwokugbe oreva riẹ gbe evaọ ẹruoke riẹ. Ọ riẹ ẹgwọlọ mai gbe epanọ ọ rẹ rọ rẹro te ai ziezi vi epanọ ma rẹ  sai ru. Ẹsibuobu ọ rẹ kẹ omai uvẹ re ma ‘hẹ yare, guọlọ, je kporo.’ (Luk 11:5-10) Oriori otiọye na o re dhesẹ kẹ Ọghẹnẹ nọ isiuru mai kpahe oware jọ e rrọ gaga gbe nọ ma wo uvi ẹrọwọ. Ofariẹ, Jihova ọ rẹ sae kuyo elẹ mai evaọ edhere nọ ma rẹ kaki rri mu hu. Wọhọ oriruo, ọ rẹ sae kuyo olẹ nọ ma lẹ kpahe odawọ jọ nọ u bi te omai, orọnikọ ẹkwoma esino ẹbẹbẹ na ha rekọ ẹkwoma ẹgba nọ ọ rẹ kẹ omai nọ ma re ro thihakọ ẹbẹbẹ na.​—Se Ahwo Filipai 4:13.

20. Fikieme ma jẹ rehọ uvẹ-ọghọ olẹ ru iruo ziezi?

²⁰ Ẹvẹ ma rẹ kẹ uyere te inọ Ọnọma ehrugbakpọ ibadidi nana ọ kẹle ahwo kpobi nọ a be rehọ eva efuafo lẹ sei! (Se Olezi 145:18.) Joma rehọ uvẹ-ọghọ olẹ ru iruo ziezi. Ma te ru ere, ma ti wo oghọghọ nọ ma ti ro si kẹle Jihova, Ọnọ o re yo elẹ na.