1, 2. Sambu na nki beto fwete tadila kisambu bonso dibaku mosi ya nene, mpi sambu na nki beto kele ti mfunu ya kuzaba mambu yina Biblia kelongaka sambu na yo?

KANA beto fwanisa yo ti nene ya luyalanganu, ntoto kele fyoti mpenza. Ya kyeleka, na meso ya Yehowa, ‘Muntu yina salaka zulu ti ntoto,’ makanda ya bantu kele bonso ka ditonsi ya masa ya bo mebaka na kati ya kantini mosi ya masa. (Nkunga 115:15; Yezaya 40:15) Kansi, Biblia ketuba nde: “[Yehowa] kele penepene na bantu yonso yina ke bingaka yandi, bayina ke bingaka yandi na ntima ya mbote. Bantu yonso yina ke tinaka yandi boma yandi ke pesaka bo bima ya bo ke na yo mfunu; yandi ke waka kudila na bo.” (Nkunga 145:18, 19) Yindula fyoti ntendula ya bangogo yai! Ngangi nkwa-ngolo yonso kele penepene na beto mpi yandi tawa beto kana beto ‘binga yandi na ntima ya mbote.’ Beto kele mpenza ti dibaku ya nene ya kusamba Nzambi!

² Kansi, kana beto kezola nde Yehowa kuwa bisambu na beto, beto fwete samba yandi na mutindu yina yandi kendimaka. Inki mutindu beto lenda sala yo kana beto kebakisa ve mambu yina Biblia kelongaka na yina metala kisambu? Yo kele mfunu nde beto zaba mambu yina Masonuku ketubaka sambu na dyambu yai, sambu kisambu kesadisaka beto na kukwenda penepene ti Yehowa.

3. Inki kele kikuma mosi ya mfunu ya kepusaka beto na kusamba Yehowa?

³ Kikuma mosi ya mfunu ya kepusaka beto na kusamba Yehowa kele nde yandi kelomba beto na kusala yo. Ndinga na yandi kesyamisa beto nde: “Beno kumona mpasi ve na ntima sambu na konso mambu yina; kansi konso ntangu ya beno ke samba Nzambi, beno lomba yandi konso mambu yina ya beno ke na yo mfunu; ntangu beno ke lomba yandi yo, beno pesa yandi mersi. Ebuna ngemba ya Nzambi, ngemba yina me luta mambu yonso ya bantu ke yindulaka, yo ta keba ntima na beno ti mabanza na beno sambu na kimvuka yina ya beno kele ti Yesu Kristo.” (Filipi 4:6, 7) Ya kyeleka, beto lenda mona ve mpamba ngidika yai ya mbote yina Mfumu ya Kuluta Kuzanguka ya luyalanganu mepesaka beto!

4. Inki mutindu kusamba Yehowa mbala na mbala kekumisaka ngolo bangwisana na beto ti yandi?

⁴ Kikuma yankaka ya kepusaka beto na kusala kisambu yo yai: Kusamba Yehowa mbala na mbala kele mutindu ya kukumisa ngolo bangwisana na beto ti yandi. Banduku ya kyeleka kesolulaka ve kaka kana bo kele ti mfunu ya kima mosi. Kansi, banduku ya mbote ketulanaka dikebi, mpi kinduku na bo kekumaka ngolo mingi na ntangu bo kemonisaka bangindu,  basusi, mpi mawi na bo na masonga yonso. Na mambu yankaka, yo kele mpi mutindu mosi na yina metala bangwisana na beto ti Yehowa Nzambi. Na nsadisa ya mukanda yai, nge melonguka mambu mingi ya Biblia kelongaka na yina metala Yehowa, kimuntu na yandi, mpi balukanu na yandi. Nge mezabaka yandi bonso muntu ya kyeleka. Kisambu kepesaka nge dibaku ya kuzabisa Tata na nge ya zulu bangindu na nge mpi mawi yina kele na nsi ya ntima na nge. Ntangu nge kesala yo, nge kekwenda penepene ti Yehowa.—Yakobo 4:8.

5. Inki kemonisa nde Yehowa kewaka ve bisambu yonso?

⁵ Keti Yehowa kewaka bisambu yonso? Tadila mambu yina yandi songaka bantu ya Izraele yina kukolamaka na bilumbu ya profete Yezaya: “Ata beno kulutisa ka beno bisambu na beno, mono ke buya na kuwa yo; maboko na beno me fuluka na menga.” (Yezaya 1:15) Yo yina, mambu yankaka lenda pusa Nzambi na kubuya kuwa bisambu na beto. Kansi, sambu Nzambi kundima bisambu na beto, kele ti mwa mambu ya mfunu ya beto fwete lungisa.

6. Sambu Nzambi kuwa bisambu na beto, beto fwete vanda ntetentete ti inki, mpi nki mutindu beto lenda lungisa yo?

⁶ Ntetentete, yo kelombaka nde beto vanda ti lukwikilu. (Tanga Marko 11:24) Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Kukonda lukwikilu muntu lenda sepedisa [Nzambi] ve, sambu muntu yina kekwenda na Nzambi fwete ndima nde yandi kele, mpi nde yandi kekumaka mufuti ya bantu yina kesosaka yandi na masonga yonso.” (Baebreo 11:6, NW) Kuvanda ti lukwikilu ya kyeleka kesukaka kaka ve na kuzaba nde Nzambi kele mpi nde yandi kewaka mpi kepesaka mvutu na bisambu. Lukwikilu kemonanaka na bisalu na beto. Beto fwete monisa pwelele nde beto kele ti lukwikilu na mutindu beto kezingaka konso kilumbu.—Yakobo 2:26.

7. (a) Sambu na nki beto fwete monisa luzitu ntangu beto kesolula ti Yehowa na kisambu? (b) Ntangu beto kesamba Nzambi, inki mutindu beto lenda monisa kudikulumusa mpi masonga?

⁷ Yehowa kelombaka mpi nde bantu yina kesambaka yandi kusala yo ti kudikulumusa mpi masonga. Keti beto kele ve ti kikuma ya kudikulumusa ntangu beto kesolula ti Yehowa?  Ntangu bantu kevandaka ti dibaku ya kusolula ti ntotila to prezida mosi, mbala mingi bo kesalaka yo ti luzitu, mpi bo kendimaka kiyeka ya nene ya mfumu yango. Beto fwete monisa luzitu kuluta mingi mpenza ntangu beto kesamba Yehowa! (Nkunga 138:6) Nkutu, yandi kele “Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso.” (Kuyantika 17:1, NW) Ntangu beto kesamba Nzambi, mutindu beto kesala yo fwete monisa nde beto kendima na kudikulumusa yonso kisika na beto na ntwala na yandi. Kudikulumusa ya mutindu yai fwete pusa beto mpi na kusala bisambu ya masonga yina kekatuka na ntima, kukonda kuvutukila bisambu ya mutindu mosi.—Matayo 6:7, 8.

8. Inki mutindu beto lenda sala na kuwakana ti mambu ya beto kelomba na bisambu na beto?

⁸ Sambu Nzambi kuwa beto, yo kelombaka mpi nde beto sala na kuwakana ti mambu ya beto kelomba na bisambu na beto. Yehowa kevingilaka nde beto sala yonso yina beto lenda sambu na kulungisa mambu ya beto kelomba na kisambu. Mu mbandu, kana beto samba nde, “Pesa beto bubu yai madia yina ya beto ke na yo mfunu,” beto fwete sala konso kisalu yina memonana ya beto lenda kuka kusala. (Matayo 6:11; 2 Tesalonika 3:10) Kana beto lomba lusadisu sambu na kunwana ti kulemba ya kinsuni, beto fwete sala yonso na kutina mambu yina lenda nata beto na mpukumuna. (Kolosai 3:5) Katula mambu yai ya mfunu, beto fwete pesa bamvutu na bangyufula yankaka ya metala kisambu.

9. Beto fwete samba nani, mpi na nzila ya nani?

⁹ Beto fwete samba nani? Yezu kulongaka balongoki na yandi na kusamba “Tata na beto kele na zulu.” (Matayo 6:9) Beto fwete pesa bisambu na beto kaka na Yehowa Nzambi. Kansi, Yehowa kelombaka nde beto ndima kisika ya Mwana na yandi mosi kaka ya kubutukaka, Yezu Kristu. Mutindu beto longukaka yo na Kapu ya 5, Nzambi kutindaka Yezu na ntoto na kusala bonso nkudulu sambu na kukatula beto na disumu mpi na lufwa. (Yoane 3:16; Roma 5:12) Nzambi metulaka yandi Nganga-Nzambi ya Nene mpi Zuzi. (Yoane 5:22; Baebreo 6:20) Yo yina,  Masonuku kezabisa beto na kusamba na nzila ya Yezu. Yandi mosi kutubaka nde: “Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo. Ata muntu mosi ve lenda kwenda na Tata na nzila ya nkaka kana yandi kwisa na mono nzila ve.” (Yoane 14:6) Sambu Nzambi kuwa bisambu na beto, beto fwete pesa bisambu na beto kaka na Yehowa na nzila ya Mwana na yandi.

10. Sambu na nki yo kelombaka ve kuvanda na pozisio mosi ya sikisiki ntangu beto kesamba?

¹⁰ Keti yo kelomba kuvanda na pozisio mosi buna ntangu beto kesamba? Ve. Yehowa kelombaka ve ata pozisio mosi ya sikisiki, yo vanda ya maboko to ya nitu ya mvimba. Biblia kelongaka nde beto lenda samba na bapozisio mingi ya kuswaswana. Beto lenda sala yo ya kuvanda, ya kunyeka, ya kufukama, mpi ya kutelama. (1 Bansangu 17:16; Nehemia 8:6; Daniele 6:11; Marko 11:25) Dyambu ya mfunu mpenza kele ve pozisio ya sikisiki yina bantu yankaka lenda mona, kansi mabanza ya mbote ya ntima. Ya kyeleka, ntangu beto kesalaka bisalu na beto ya konso kilumbu to ntangu beto mekutana ti dyambu mosi ya mpasi, beto lenda sala kisambu na nsi ya ntima na konso kisika ya beto kele. Yehowa kewaka bisambu ya mutindu yai ata bantu yina kele na nzyunga na beto lenda wa yo ve.—Nehemia 2:1-6.

11. Sambu na nki yo mefwana nde beto samba sambu na mambu yina keyangisaka beto?

¹¹ Beto lenda samba sambu na nki mambu? Biblia ketendula nde: “Kana beto ke lomba konso kima bonso kele luzolo na yandi, beto zaba mbote nde yandi [Yehowa] ke wila beto.” (1 Yoane 5:14) Yo yina, beto lenda samba sambu na konso kima yina kele na kuwakana ti luzolo ya Nzambi. Keti luzolo na yandi kele nde beto samba sambu na mambu yina keyangisaka beto? Ee! Kusamba Yehowa lenda fwanana mpenza ti kusolula ti nduku mosi ya ngolo. Beto lenda solula ti Nzambi na masonga yonso, mpi ‘kusonga yandi bampasi yonso ya ntima na beto.’ (Nkunga 62:9) Yo mefwana mpenza nde beto lomba mpeve santu, sambu yo tasadisa beto na kusala mambu ya mbote. (Luka 11:13) Beto lenda lomba mpi nde yandi twadisa beto na kubaka badesizio ya mbote mpi nde yandi pesa beto kikesa ya kunwana ti bampasi. (Yakobo 1:5) Kana beto mesala disumu, beto fwete lomba ndolula na nsadisa ya kimenga ya  Kristu. (Efezo 1:3, 7) Ya kyeleka, beto fwete sambaka kaka ve sambu na mambu na beto mosi. Beto fwete sambaka mpi sambu na bantu yankaka, mu mbandu bantu ya dibuta na beto, mpi bampangi na beto bansambidi.—Bisalu 12:5; Kolosai 4:12.

12. Inki mutindu beto lenda pesa mambu yina ketadila Tata na beto ya zulu kisika ya ntete na bisambu na beto?

¹² Mambu yina ketadila Yehowa Nzambi fwete baka kisika ya ntete na bisambu na beto. Beto kele mpenza ti bikuma ya kupesa yandi lukumu mpi ntonda na masonga yonso sambu na bumbote na yandi. (1 Bansangu 29:10-13) Yezu kupesaka kisambu ya mbandu, yina kele na Matayo 6:9-13, kisika yandi longaka beto na kusamba nde zina ya Nzambi kuvanda ya santu. Baverse yina kelanda ketuba nde Kimfumu ya Nzambi kukwisa mpi nde luzolo na yandi kusalama awa na ntoto bonso na zulu. Yezu kutubilaka mambu yina keyangisaka beto kaka na nina ya kutubila mambu yai ya mfunu ya ketadila Yehowa. Mutindu mosi mpi, kana beto kepesa Nzambi kisika ya kuluta mfunu na bisambu na beto, beto kemonisa nde beto ketulaka ve dikebi mingi kaka na mambote na beto mosi.

13. Masonuku ketubaka nki na yina metala nda ya bisambu yina Nzambi kendimaka?

¹³ Inki fwete vanda nda ya bisambu na beto? Biblia ketuba ve na sikisiki nki fwete vanda nda ya bisambu ya beto kesalaka na kinsweki to na meso ya bantu. Nda ya bisambu na beto lenda soba, kisambu yina beto kesala na ntwala ya madya lenda vanda ya nkufi kansi beto lenda sala kisambu ya nda na kinsweki sambu na kusonga Yehowa mambu yina kele na ntima na beto. (1 Samuele 1:12, 15) Kansi, Yezu kubedisaka bantu yina vandaka ya mbote na meso na bo mosi, yina vandaka kusala bisambu ya nda sambu na kudimonisa na meso ya bantu. (Luka 20:46, 47) Bisambu ya mutindu yai keyitukisaka ve Yehowa. Kima ya kuluta mfunu kele nde beto sala bisambu yina kekatuka na ntima. Kansi, nda ya bisambu yina Nzambi kendimaka lenda soba na kutadila bampusa, kisika mpi mambu ya muntu mekutana ti yo.

14. Biblia kezolaka kutuba nki ntangu yo kesyamisaka beto na ‘kusamba ntangu yonso,’ mpi sambu na nki dyambu yai kepesa beto kikesa?

¹⁴ Mbala ikwa beto fwete samba? Biblia kesyamisa beto na  ‘kusamba ntangu yonso,’ mpi na ‘kusamba konso ntangu.’ (Matayo 26:41; Roma 12:12; 1 Tesalonika 5:17) Ya kyeleka, bangogo yai ketendula ve nde beto fwete samba Yehowa kukonda kulemba banda suka tii nkokila. Ata mpidina, Biblia kesyamisa beto na kusamba mbala na mbala, na kutonda Yehowa ntangu yonso sambu na bumbote yina yandi kemonisilaka beto mpi kulomba yandi lutwadisu, kikesa mpi ngolo. Keti yo kepesaka beto ve kikesa na kuzaba nde Yehowa metulaka ve ndilu na yina metala nda ya kisambu to bambala ya beto fwete solula ti yandi na kisambu? Kana beto kemonisa mpenza ntonda na dibaku ya kisambu, beto tazwaka baokazio mingi ya kusamba Tata na beto ya zulu.

15. Sambu na nki beto fwete tuba “Amen” na nsuka ya bisambu na beto mosi mpi ya bantu yonso?

¹⁵ Sambu na nki beto fwete tuba “Amen” na nsuka ya kisambu? Ngogo “amen” ketendula “ya kyeleka,” to “yo vanda mpidina.” Bambandu ya Masonuku kemonisa nde yo mefwana na kutuba “Amen” na nsuka ya bisambu na nge mosi to ya bisambu ya bantu yonso. (1 Bansangu 16:36; Nkunga 41:14) Kana beto ketuba “Amen” na nsuka ya bisambu na beto mosi, beto kendimisa nde beto tubaka mambu yina ti masonga. Ntangu beto ketubaka “Amen”—yo vanda na nsi ya ntima to na ndinga ya ngolo—na nsuka ya kisambu ya muntu yankaka mesala na meso ya bantu yonso, beto kemonisaka nde beto mendima mambu yina yandi mekatuka kutuba.—1 Korinto 14:16.

16. Inki kivuvu beto lenda vanda ti yo na yina metala bisambu?

¹⁶ Keti Yehowa kepesaka mpenza mvutu na bisambu? Ee! Beto kele ti kikuma ya ngolo ya kutula ntima nde muntu yina “ke ndimaka bisambu” kepesaka mvutu na bisambu ya masonga yina bamilio ya bantu kesalaka. (Nkunga 65:3) Yehowa lenda pesa mvutu na bisambu na beto na mitindu mingi ya kuswaswana.

17. Sambu na nki beto lenda tuba nde Nzambi kesadilaka bawanzyo mpi bansadi na yandi ya kele na ntoto sambu na kupesa mvutu na bisambu na beto?

¹⁷ Yehowa kesadilaka bawanzyo na yandi ti bansadi na yandi ya kele na ntoto sambu na kupesa mvutu na bisambu. (Baebreo 1:13, 14) Kele ti bambandu mingi ya bantu yina kusambaka  Nzambi sambu yandi sadisa bo na kubakisa Biblia, mpi ntama mingi ve na nima nsadi mosi ya Yehowa kwisaka kutala bo. Bambandu ya mutindu yai kemonisa pwelele nde bawanzyo ketwadisaka kisalu ya kusamuna Kimfumu. (Kusonga 14:6) Sambu na kupesa mvutu na bisambu ya beto mesala ntangu beto kele na mfunu ya lusadisu, Yehowa lenda pusa Mukristu mosi na kusadisa beto.—Bingana 12:25; Yakobo 2:16.

18. Inki mutindu Yehowa kesadilaka mpeve santu mpi Ndinga na yandi sambu na kupesa mvutu na bisambu ya bansadi na yandi?

¹⁸ Yehowa Nzambi kesadilaka mpi mpeve santu ti Ndinga  na yandi, Biblia, sambu na kupesa mvutu na bisambu ya bansadi na yandi. Yandi lenda pesa beto lutwadisu mpi ngolo na nzila ya mpeve santu na yandi sambu na kupesa mvutu na bisambu yina beto kesala sambu na kulomba lusadisu ya kunwana ti bampasi. (2 Korinto 4:7) Mbala mingi beto kebakaka mvutu na bisambu ya beto kesalaka sambu na kulomba lutwadisu na Biblia, kisika Yehowa kepesaka beto lusadisu sambu na kubaka badesizio ya mbote. Beto lenda zwa baverse ya mfunu ntangu beto kelonguka Biblia mpi ketanga mikanda ya Bukristu, bonso mukanda yai. Bo lenda yibusa beto bangindu ya Masonuku yina beto kele na mfunu ya kutadila na mambu yina bo ketuba na lukutakanu mosi ya Bukristu to na bakomantere yina nkuluntu mosi ya dibundu yina kekudibanzaka sambu na mambote na beto mesala.—Galatia 6:1.

19. Inki beto fwete vila ve kana bantangu yankaka yo kemonana bonso nde Nzambi kepesa ve mvutu na bisambu na beto?

¹⁹ Kana yo kemonana bonso nde Yehowa kesukinina na kupesa mvutu na bisambu na beto, yo kele ve sambu yandi kekuka ve na kusala yo. Beto fwete vila ve nde Yehowa kepesaka mvutu na bisambu na kuwakana ti luzolo na yandi mpi na ntangu yina yandi mezola. Yandi mezaba bampusa na beto mpi yandi lenda lungisa yo kuluta mutindu yina beto lenda sala yo. Mbala mingi, yandi kebikaka nde beto ‘landa kaka na kulomba, na kusosa, mpi na kubula na kyelo.’ (Luka 11:5-10) Kukwamina ya mutindu yai kemonisaka Nzambi nde mpusa  na beto kele ya ngolo mpi nde lukwikilu na beto kele ya masonga. Dyaka, Yehowa lenda pesa mvutu na bisambu na beto na mutindu mosi ya beto lenda bakisa ve mbotembote. Mu mbandu, sambu na kupesa mvutu na kisambu ya beto kesala sambu na dyambu mosi ya mpasi, yandi lenda katula ve dyambu yina kansi kupesa beto ngolo ya kukanga ntima.—Tanga Filipi 4:13.

20. Sambu na nki beto fwete baka mambote yonso yina dikabu ya kitoko ya kisambu kepesaka?

²⁰ Beto lenda monisa mpenza ntonda na mpila Ngangi ya luyalanganu yai ya nene kele penepene ya bantu yonso yina kesambaka yandi na mutindu ya mbote! (Tanga Nkunga 145:18) Bika nde beto baka mambote yonso yina dikabu yai ya kitoko ya kisambu kepesaka. Kana beto sala yo, beto tavanda ti kivuvu ya kyese ya kukwenda mpenza penepene na Yehowa, Muntu yina kewaka bisambu.