1, 2. Mambo ka o twafwainwa kumwenanga lulombelo kwikala jishuko jikatampe, kabiji mambo ka o twafwainwa kuyukila Baibolo byo afunjisha pa mambo a lulombelo?

INO ntanda yakepa bingi inge twiyesakanya ku bya mwiulu. Kwi Yehoba, Mulenga “walengele bya mwiulu ne ntanda,” mikoka ya bantu yauba nobe mundondo umo wa mema wayengelela ku mulondo. (Masalamo 115:15; Isaya 40:15) Nangwa byonkabyo, Baibolo waamba’mba: “Yehoba uji kwipi na bonse bamwita. Ku bonse bamwita kya kine. Ukoba kyo basaka abo bamwakamwa; kabiji ukomvwa ne kwita kwabo.” (Masalamo 145:18, 19) Akilangulukai kino byo kilumbulula! Mulenga wa bulume bonse uji kwipi ne atweba kabiji witumvwa inge ‘twamwita kya kine.’ Ke jishuko jikatampe bingi jo tuji najo ja kulomba kwi Lesa!

² Pano bino, umvwe tukeba Yehoba kumvwa milombelo yetu, twafwainwa kulomba kwi aye mu jishinda jo akeba. Nanchi twakonsha kuba kino kwakubula kumvwisha byaamba Baibolo pa mambo a lulombelo nyi? Kyanema bingi kwi atweba kuyuka Binembelo byo byaamba pa uno mutwe, mambo lulombelo lwitukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba.

3. Ñanyi kishinka kimo kikatampe kya ene mambo o twafwainwa kulomba kwi Yehoba?

³ Kishinka kimo kikatampe kya ene mambo o twafwainwa  kulomba kwi Yehoba ke kya kuba’mba witutundaika’mba tulombenga. Mambo anji etutundaika’mba: “Kechi mubambishe michima yenu nangwa mu kintu kimo ne; kabiji mu bintu byonse kasa musolola kwi Lesa byo musaka monka mu lulombelo ne lusashijilo ne kuba sante pamo. Kabiji mutende wa Lesa ubula kuyukanyika, ukalama michima yenu ne milanguluko yenu mwi Kilishitu Yesu.” (Filipai 4:6, 7) Ee kine, kuba twakeba kusuula luno lunengezho lwawama byonkabye lwitupa Kalama Mukatampe wa kulengwa konse ne!

4. Kulomba kimye kyonse kwi Yehoba kukosesha byepi bulunda bwetu ne aye?

⁴ Kishinka kikwabo kyo tulombela ke kya kuba’mba kulomba kimye kyonse kwi Yehoba ke jishinda ja kukoseshelamo bulunda bwetu ne aye. Balunda bakine kechi besambatu inge paji kyo bakeba ne. Balunda beta bingi muchima, kabiji bulunda bwabo bukosa bingi byo bebula milanguluko yabo, biji ku muchima, ne byo beumvwa. Byobyo kikala ne na bulunda bwetu na Yehoba Lesa. Na bukwasho bwa uno buku, mwafunda byavula bingi pa mambo a Baibolo byo afunjisha pe Yehoba, byo aji, ne nkebelo yanji. Mwafika pa kumuyuka’mba muntu wa kine. Lulombelo lwimupa jishuko ja kumubula Shenu wa mwiulu milanguluko yenu ne biji ku muchima  wenu. Byo muba kino, mufwenya kwipi ne Yehoba.—Yakoba 4:8.

5. Ki ka kimwesha’mba Yehoba kechi umvwa milombelo yonse ne?

⁵ Nanchi Yehoba umvwa milombelo yonse nyi? Akilangulukai pa byo abujile bena Isalela basatukile mu moba a ngauzhi Isaya amba: “Nangwa mukalomba milombelo yavula, kechi nkemumvwa ne; maboko enu atampakana na mashi.” (Isaya 1:15) Kino kimwesha’mba, byubilo bimo byakonsha kulengela Lesa kubula kumvwa milombelo yetu. Onkao mambo, pa kuba’mba milombelo yetu yumvwanyike kwi Lesa, kuji bintu bimo bikebewa byo twafwainwa kufikizha.

6. Pa kuba’mba Lesa akumbule milombelo yetu, ñanyi kintu kitanshi kikebewa, kabiji twakonsha kwikifikizha byepi?

⁶ Kintu kitanshi kikebewa ke kya kuba’mba twikale na lwitabilo. (Mako 11:24) Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Pabula lwitabilo kechi kyakonsheka kumutokesha pa muchima [Lesa] ne; mambo awa wiya kwi Lesa kyafwainwa aye etabe’mba, ko aji, kabiji amba, ye ufweta boba bamukebesha.” (Bahebelu 11:6) Kwikala na lwitabilo lwa kine kechi kuyukatu amba Lesa ko aji kabiji umvwa ne kukumbula milombelo ne. Lwitabilo lumwekela mu byubilo byetu. Twafwainwa kumwesha kya kine amba tuji na lwitabilo kupichila mu bwikalo bwetu bwa juba ne juba.—Yakoba 2:26.

7. (a) Mambo ka o twafwainwa kwikela ba mushingi pa kwamba kwi Yehoba mu lulombelo? (b) Pa kulomba kwi Lesa, twakonsha kumwesha byepi kwipelula ne bukishinka?

⁷ Kabiji Yehoba ukeba’mba aba balomba kwi aye balombenga sa bepelula ne kwikala ba bukishinka. Nanchi kechi tuji na bishinka bya kwitulengela kwipelula pa kwamba kwi Yehoba ne nyi? Umvwe bantu baikalapo na jishuko ja kwamba kwi mfumu nangwa ndamakyalo, bamba nanji na mushingi kunemeka kifulo kyanji kyakila. Byo kyakonsha kwitulengelapo kwikala na mushingi wakila pa kulomba kwi Yehoba! (Masalamo 138:6) Aye ye “Lesa wa bulume bonse.” (Ntendekelo  17:1) Umvwe ke tulombe kwi Lesa, jishinda jo tubena kulombelamo jafwainwa kumwesha’mba twipelula ne kuyuka byo tuji kwi aye. Kwipelula kwa uno mutundu kwakonsha ne kwitutundaika kulomba kwi aye mu bukishinka kufuma panshi ya muchima wetu, kwakubula kubwezhabwezhapo milombelo intutu imo.—Mateo 6:7, 8.

8. Twakonsha kubila byepi monka mwayila byo twalomba?

⁸ Kintu kikwabo kikebewa pa kuba’mba Lesa etumvwe ke kubila bintu monka mwayila milombelo yetu. Yehoba ukeba atweba kwingila papelela bulume bwetu saka tuba bintu byonka byo twalomba. Kya kumwenako, umvwe twalomba’mba, “Mwitupeko kajo ketu ka lelo,” twafwainwa kwingila na ngovu nkito iji yonse yo twakonsha kwingila. (Mateo 6:11; 2 Tesalonika 3:10) Umvwe twalomba bukwasho bwa kushinda bukoke bwa mubiji, twafwainwa kuchinuzhuka bintu byakonsha kwitutwala mu lweseko. (Kolose 3:5) Kununga pa bino bintu bikebewa, kuji mepuzho a pa mambo a lulombelo afwainwa kukumbulwa.

9. Twafwainwa kulomba kwi ñanyi, kabiji kupichila mwi ñanyi?

⁹ Twafwainwa kulomba kwi ñanyi? Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga kulomba kwi “Tata wetu wa mwiulu.” (Mateo 6:9) Onkao mambo, twafwainwatu kulomba kwi Yehoba Lesa. Nangwa byonkabyo, Yehoba ukeba atweba kuyuka kifulo kya Mwananji, yenkawa umo, Yesu Kilishitu. Byonka byo twafunjile mu Kitango 5, Yesu watuminwe panopantanda kwikala bukuzhi bwa kwitukuula ku bundengamambo ne lufu. (Yoano 3:16; Loma 5:12) Ye Ñanga Mukatampe kabiji ye Mutonyi watongolwa. (Yoano 5:22; Bahebelu 6:20) O ene mambo, Binembelo o bitubujila kulomba kupichila mwi Yesu. Aye mwine waambile’mba: “Amiwa ne jishinda, ne bukine, ne bumi: ka paji wiya kwi Batata ne, poso pe amiwa.” (Yoano 14:6) Pa kuba’mba milombelo yetu yumvwanyike, twafwainwatu kulomba kwi Yehoba kupichila mwi Mwananji.

10. Mambo ka o twafwainwa kubula kwikalapo na ngikelo imo pa kulomba?

 ¹⁰ Abya twafwainwa kwikalapo na ngikelo imo pa kulomba nyi? Ine. Yehoba kechi ukeba kwikalapo na ngikelo iji yonse kikale ya maboko nangwa ya mubiji yense ne. Baibolo ufunjisha’mba kijitu bulongo kulomba mu ngikelo yapusana pusana. Kino kyavwangamo kwikala, kunyeñama, kufukama, ne kwimana. (1 Byambo bya Moba 17:16; Nehemiya 8:6; Danyela 6:10; Mako 11:25) Kintu kyanema ke milanguluko yawama ya mu muchima kechi ngikelo yakonsha kumonwa ku bantu ne. Mu mingilo yetu ya juba ne juba nangwa inge twafikilwa na kintu kya kubazhimukila, twakonsha kulomba lulombelo lwa kishinshi konse ko tuji. Yehoba umvwa milombelo ya uno mutundu nangwa kya kuba bantu bo tuji nabo pepi kechi bakonsha kwiyumvwa ne.—Nehemiya 2:1-6.

11. Ñanyi bintu byetu bimo byo twakonsha kulombapo?

¹¹ Bi ka byo twakonsha kulomba? Baibolo ulondolola’mba: “Umvwe twalomba kintu, nangwa ki ka, mwayila muchima wanji, aye [Yehoba] witumvwa.” (1 Yoano 5:14) Onkao mambo twakonsha kulomba kintu kiji kyonse kyaesakana na mwayila kyaswa muchima wa Lesa. Nanchi kyo kyaswa muchima wanji kuba’mba tulombe pa bintu bitukatazha nyi? Ee! Kulomba kwi Yehoba kijitu pamo nobe kwamba ku mulunda netu wa pa muchima. Twakonsha kwamba kwakubula kufya, saka ‘tupungulwila michima yetu’ kwi Lesa. (Masalamo 62:8) Twafwainwa kulomba mupashi wazhila, mambo witukwasha kuba byawama. (Luka 11:13) Kabiji twafwainwa ne kulomba lutangijilo pa kufuukula bintu byawama kuba ne kulomba bulume bwa kwitukwasha kuyuka mwakubila na makatazho. (Yakoba 1:5) Inge twalenga mambo, twafwainwa kulomba lulekelo lwa mambo kupichila mu kitapisho kya Kilishitu. (Efisesa 1:3, 7) Pano bino, kechi twafwainwa kulombangatu pa bintu byetu byonka ne. Twafwainwa kulombelangako ne bantu bakwabo—ba mu kisemi ne bapopweshi bakwetu.—Byubilo 12:5; Kolose 4:12.

12. Twakonsha kutangizhako byepi bintu byalamata kwi Shetu wa mwiulu mu milombelo yetu?

 ¹² Bintu byalamata kwi Yehoba Lesa byo bitanshi byo twafwainwa kwambapo mu milombelo yetu. Tuji na bishinka bya kumutota ne kumusanchila kufuma panshi ya michima yetu pa buwame bwanji bonse. (1 Byambo bya Moba 29:10-13) Yesu walombele lulombelo lwa kumwenako lwanembwa mu Mateo 6:9-13, mo etufunjishe kulomba’mba jizhina ja Lesa jizhile. Kabiji bintu bikwabo byalondelapo ke bya kuba’mba Bufumu bwa Lesa bufike ne kyaswa muchima wanji kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu. Panyuma ya kutongola bino bintu byanema byalamata kwi Yehoba, Yesu popo aambile ne pa bintu bya ku mubiji. Ne atweba umvwe twamubika Lesa pa kifulo kyakilamo kunema mu milombelo yetu, tumwesha’mba kechi twatatu muchima ku bwikalo bwetutu bonka ne.

13. Binembelo byaambapo’mba ka pa mambo a bula bwa milombelo yumvwanyika?

¹³ Milombelo yetu yafwainwa kulepa byepi? Baibolo kechi waambapo pa bula bwa milombelo ya pa bunke nangwa ya pa mvula bantu byo yafwainwa kwikala ne. Yaendatu na kupusana pusana kutendekela ku lulombelo lwipi lwa pa kuja kajo kufika ne ku lulombelo lwalepa lwa pa bunke mo twamba kwi Yehoba biji ku michima yetu. (1 Samwela 1:12, 15) Nangwa byonkabyo, Yesu walengulwile bantu bemwenenga koloka abo bene balombanga milombelo yalepa ya kuba’mba bebamone ku bantu. (Luka 20:46, 47) Milombelo ya uno mutundu kechi isangajika Yehoba ne. Kyanema ke kulomba kufuma mu muchima wetu. Onkao mambo, bula bwa milombelo yumvwanyika bwaendatu na kupusana pusana kwesakana na byo kiji pa kyokyo kimye.

14. Baibolo wikitazha mu ka umvwe witutundaika kutwajijila na ‘kulomba,’ kabiji ki ka kitekenesha pa mambo a kino?

¹⁴ Bimye binga byo twafwainwa kulomba? Baibolo witutundaika kutwajijila ‘kulomba,’ ‘kukelwa mu lulombelo,’ ne ‘kulomba na kubula kuzhikilwa.’ (Mateo 26:41; Loma 12:12;  1 Tesalonika 5:17) Bino byambo kechi bilumbulula’mba twafwainwa kulombanga kwi Yehoba kuzhikisha juba ne. Baibolo ubena kwitutundaikatu kulomba kimye kyonse, saka tutwajijila na kumusanchila Yehoba pa buwame bwanji pe atweba ne kuba’mba etukwashe, kwitutekenesha, ne kwitukosesha. Nanchi kechi kitekenesha pa kuyuka’mba Yehoba kechi wabika bula pa kupelela nangwa bimye binga byo twafwainwa kulomba kwi aye ne nyi? Umvwe kine tusanchila jishuko ja lulombelo, tukekalangapo na bimye byavula bya kulomba kwi Shetu wa mwiulu.

15. Mambo ka o twafwainwa kwambila’mba “Amena” ku mpelo ya lulombelo lwetu lwa pa bunke nangwa lwa pa mvula bantu?

¹⁵ Mambo ka o twafwainwa kwambila’mba “Amena” ku mpelo ya lulombelo? Kyambo kya “amena” kilumbulula’mba “kya kine,” nangwa’mba “kikale byonkabyo.” Bya kumwenako bya mu Binembelo bimwesha’mba kyayilamo kwamba’mba “Amena” ku mpelo ya lulombelo lwa pa bunke ne lwa pa mvula bantu. (1 Byambo bya Moba 16:36; Masalamo 41:13) Umvwe twaamba’mba “Amena” ku mpelo ya lulombelo lwetu, kilumbulula kuba’mba twaitabizha’mba byambo byetu byaambiwa mu bukishinka. Inge twaamba’mba “Amena”—kikale kishinshi nangwa na jiwi jasansuka ku mpelo ya lulombelo lwalomba muntu pa mvula bantu, tumwesha kuba’mba twaitabizha byobyo byambo byaambiwa.—1 Kolinda 14:16.

16. Ñanyi luketekelo lo twakonsha kwikala nalo pa mambo a lulombelo?

¹⁶ Nanchi Yehoba kine ukumbula milombelo nyi? Ee! Tuji na bishinka bitulengela kuketekela’mba ‘Aye umvwa milombelo’ ukumbula milombelo ya bukishinka ilomba bantu bavula. (Masalamo 65:2) Mukumbu wa Yehoba ku milombelo yetu wakonsha kwishila mu mashinda avula.

17. Mambo ka o kyakonsha kwambiwa’mba Lesa wingijisha bamalaika banji ne bakalume banji ba panopantanda kukumbula milombelo yetu?

¹⁷ Yehoba wingijisha bamalaika banji ne bakalume banji  ba panopantanda kukumbula milombelo. (Bahebelu 1:13, 14) Kuji bya kumwenako byavula bya bantu balombele bukwasho kwi Lesa bwa kumvwa Baibolo kabiji palutwe kacheche bebendejile ku umo wa bakalume ba Yehoba. Bya kumwenako bya uno mutundu bimwesha bamalaika byo batangijila mwingilo wa kusapwila Bufumu. (Lumwekesho 14:6) Pa kukumbula milombelo yetu yo twalomba kimye kyo twakajilwa pakatampe, Yehoba wakonsha kutundaika mwina Kilishitu kwiya na kwitukwasha.—Byambo bya Mana 12:25; Yakoba 2:16.

18. Yehoba wingijisha byepi mupashi wanji wazhila ne Mambo anji kukumbula milombelo ya bakalume banji?

 ¹⁸ Kabiji Yehoba Lesa wingijisha mupashi wanji wazhila ne Mambo anji, Baibolo, kukumbula milombelo ya bakalume banji. Wakonsha kukumbula milombelo yetu mo tulomba bukwasho bwa kwitukwasha kuyuka mwakubila na meseko kupichila mu kwitupa lutangijilo ne bulume bwa mupashi wanji wazhila. (2 Kolinda 4:7) Javula mikumbu ya milombelo yetu ya kwitutangijila ifuma mu Baibolo, Yehoba mo etupa bukwasho bwa kufuukula bintu byawama. Twakonsha kutana binembelo byakonsha kwitukwasha pa lufunjisho lwetu lwa Baibolo lwa pa bunke ne kimye kyo tubena kutanga mabuku a bwina Kilishitu, nabiji yenka uno. Bishinka bya mu Binembelo byo tukeba kulangulukapo twakonsha kwibyumvwa pa kupwila kwa bwina Kilishitu nangwa kupichila mu byambo bya mukulumpe mu kipwilo wituta muchima.—Ngalatiya 6:1.

19. Ki ka kyo twafwainwa kuvulukanga umvwe kimye kimo twamona’mba milombelo yetu kechi yakumbulwa ne?

¹⁹ Umvwe Yehoba wabula kukumbula bukiji milombelo yenu, kino kechi kilumbulula’mba kechi ukeikumbula ne. Twafwainwa kuvuluka’mba Yehoba ukumbula milombelo kwesakana na kyaswa muchima wanji kabiji ne mu kimye kyanji kyafwainwa. Wayuka byo tukeba ne bya kwitunengezhelabyo kukila ne byo twibiyuka atwe bene. Javula ukeba’mba tutwajijile na ‘kulomba, kusaka, ne kukokaula.’ (Luka 11:5-10)  Mukoyo wa uno mutundu umwesha Lesa amba tubena kukebesha bingi byobyo bintu kabiji tuji na lwitabilo lwa kine. Kabiji Yehoba wakonsha kukumbula milombelo yetu mu jishinda jo twabula nangwa kuketekela ne. Kya kumwenako, wakonsha kukumbula lulombelo lwetu lwa pa mambo a lweseko lumo, kechi mu kufumyapo lukatazho ne, bino kupichila mu kwitupa bulume bwa kukonsha kuchinchika.—Filipai 4:13.

20. Mambo ka o twafwainwa kulombelanga kimye kyonse?

²⁰ Byo twakonsha kusantapo kuba’mba Mulenga wa kulengwa konse uji kwipi na bonse bamwita kya kine mu lulombelo! (Masalamo 145:18) Twayai tulombenga kimye kyonse kwi Yehoba mambo ke jishuko jikatampe bingi ja kulomba kwi aye. Umvwe saka tulomba, tukekala na lusekelo lwa kufwenya kwipi ne Yehoba, Aye umvwa milombelo.