1, 2. Mwanda waka tufwaninwe kumona milombelo bu dyese dikatampe, ne mwanda waka tunenwe kuyuka bifundija Bible pa mwanda utala milombelo?

NTANDA i kantu katyetye mpata shi twiidingakanye na madiulu onso ne bukata. Bine, ku meso a Yehova, “wapangile mūlu ne panshi,” mizo ya bantu idi pamo’nka bwa dino dya mema mu mulondo. (Ñimbo 115:15; Isaya 40:15) Ino Bible unena’mba: “Yehova udi pa bwipi na boba bonso bamwitanga, na bonso bamwitanga mu binebine. Ukafikijanga kisaka boba bamwakaminwe; kadi ukēvwananga lwito lwabo.” (Ñimbo 145:18, 19) Langa’po bidi buluji bwa bino binenwa! Umpangi mwinē bukomo bonso udi pabwipi netu kadi witwivwananga ‘potumwita na bubinebine.’ Dino shadyo dyo dyese dikatampe kashā dya kufwena Leza mu milombelo!

² Ino shi tusaka Yehova emvwane milombelo yetu, tufwaninwe kumulomba mwasakila. Le tubwanya kino namani shi ketwimvwanijepo byobya bifundija Bible pa mwanda utala milombelo? Nanshi i kipite buya tuyuke byobya binena Bisonekwa pa uno mwanda, mwanda milombelo itufwenyanga kubwipi na Yehova.

3. I buluji’ka bumo bwa mvubu botufwaninwe kulombela kudi Yehova?

³ Buluji bumo botufwaninwe kulombela kudi Yehova i mwanda aye mwine witwita tumulombe. Kinenwa kyandi kitukankamika’mba: “Kemwakikambakanyai mityima pa kintu nansha kimo, inoko umbyonso yukijai Leza byomulomba mu milombelo ne kwabija pamo ne kufwija’ko; kadi ndoe ya Leza itabukile milangwe yonso ikalama mityima yenu ne ñeni yenu padi Kidishitu Yesu.” (Fidipai 4:6, 7) Bine, ketufwaninwepo kulengwa ino mpangiko ya buswe itutūdile’ko Muludiki Mwine Mukatakata wa diulu ne ntanda!

4. Le kulombela kitatyi ne kitatyi kudi Yehova kuningijanga namani kipwano kyotupwene nandi?

⁴ Buluji bukwabo botulombela kudi Yehova i buno: kumulomba kitatyi ne kitatyi o muswelo wa kukomeja kipwano kyotupwene nandi. Balunda ba pa mutyima kebesambengapo enka shi basaka kintu kampanda. Ino balunda balumbuluke betanga mutyima abo bene, ne bulunda bwabo bwendanga buninga ponso pobesapwila milangwe, pobalupula bibadi ku mityima, ne malango abo. Mo mwikadile ne kipwano kyetu na Yehova Leza mu bintu bimo. Wi  mwifunde mu dino dibuku bintu bivule bifundija Bible pa mwanda utala Yehova, bumuntu bwandi, ne mpango yandi. Ubayuka amba i muntu udi’ko bine. Nanshi milombelo i mukenga wa abe kulombola Shobe wa mūlu milangwe ne malango obe a munda. Polonga namino, i kwifwenya kowifwenya kudi Yehova.—Yakoba 4:8.

5. I bika bilombola amba Yehova kemvwanangapo milombelo yo-yonso?

⁵ Le Yehova wimvwananga milombelo yo-yonso? Imvwana byaānene bene Isalela bantomboki ba mu mafuku a mupolofeto Isaya, amba: “Po mukavudija lulombelo lungilungi, nkikemvwanapo; mwanda makasa enu i mayule mashi.” (Isaya 1:15) Nanshi kudi bilongwa kampanda bikokeja kulengeja Yehova apele kwimvwana milombelo yetu. Nanshi, pa kusaka Leza emvwane milombelo yetu senene, tufwaninwe kubwanya bisakibwa kampanda bya kyalwilo.

6. Pa kusaka Leza emvwane milombelo yetu, i kisakibwa’ka kibajinji kya kuvuija, ne tukabwanya’kyo namani?

⁶ Kisakibwa kibajinji i kwikala na lwitabijo. (Tanga Mako 11:24.) Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Ne kadi, pampikwa lwitabijo kebibwanikapo kusangaja Leza, mwanda yewa umufwena ufwaninwe kwitabija’mba udi’ko ne amba upalanga mpalo boba bamukimba na mikeketo.” (Bahebelu 11:6) Kwikala na lwitabijo lwa bine ke enkapo kuyuka amba Leza udi’ko ne amba wimvwananga milombelo ne kulondolola’yo. Ino lwitabijo lumwekanga mu bilongwa byetu. Tufwaninwe kulombola patōkelela amba tudi na lwitabijo mu muswelo otwiendeja mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku.—Yakoba 2:26.

7. (a) Mwanda waka tufwaninwe kwisamba na bulēme potulombela kudi Yehova? (b) Potulomba Leza, tukalombola namani kwityepeja ne kubulwa budimbidimbi kwetu?

⁷ Kadi Yehova usaka boba bamufwena mu milombelo bamufwene na kwityepeja ne na mutyima wampikwa budimbidimbi. Mwene tudi na buluji bwa kwityepejeja potwisamba  na Yehova? Bantu pobendanga kukesamba na mulopwe nansha na mwendeji wa ntanda, divule banenanga na bulēme, balēmeka kitenta kya mulopwe’wa. Le Yehova papo ke pepi, mwene ye mwine otukafwena na bulēme bonso! (Ñimbo 138:6) I amo, mwanda aye ye “Leza Mwinebukomobonso.” (Ngalwilo 17:1) Nanshi potulombela kudi Leza, muswelo otumufwena ufwaninwe kulombola amba tuyukile na kwityepeja amba tudi munshi mwandi. Kwityepeja kwa uno muswelo kuketutonona tulombe myanda itamba ku mutyima wetu, pambulwa budimbidimbi, pampikwa kibidiji, ne pampikilwa kujokelajokela’mo.—Mateo 6:7, 8.

8. I muswelo’ka otukokeja kulonga bintu mungya milombelo yetu?

⁸ Kisakibwa kikwabo kya kubwanya pa kwimvwanwa na Leza i kulonga mungya milombelo yetu. Yehova usaka tulonge bukomo bwetu bonso bwa kukwatañana na byobya byotulomba. Kimfwa, shi tulomba amba: “Witupe bidibwa byetu bya dyalelo,” tufwaninwe kuputuma na mingilo mu kaji ko-konso kotubwanya kwingila. (Mateo 6:11; 2 Tesalonika 3:10) Wimvwane tulomba betukwashe tunekenye bukōkekōke kampanda bwa ku ngitu, tufwaninwe kuta mutyima wa kwepuka ngikadilo yo-yonso ikokeja kwitufikija mu kutompibwa. (Kolose 3:5) Ne kadi, kutentekela pa bino bisakibwa bya kyalwilo, kudi bipangujo bimo bitala pa milombelo byotusaka tutane malondololo.

9. Tufwaninwe kulombela kudi ani, ne kupityila kudi ani?

⁹ Tufwaninwe kulombela kudi ani? Yesu wāfundije balondi bandi kulombela kudi “Tata wetu wa mūlu.” (Mateo 6:9) Nanshi milombelo yetu ifwaninwe kulombelwa’nka kudi Yehova Leza kete. Inoko, Yehova usaka tuyuke ne kitenta kidi’po wandi Mwana mubutulwe bunka, Yesu Kidishitu. Potwefundile Shapita wa 5, twayukile amba Yesu wātuminwe pano pa ntanda bu kinkūlwa kya kwitukūla ku bubi ne ku lufu. (Yoano 3:16; Loma 5:12) Kadi ye Kitobo Mukatampe ne  Mutyibi utongelwe. (Yoano 5:22; Bahebelu 6:20) O mwanda Bisonekwa bitulomba kulombela kupityila kudi Yesu. Aye mwine wānene amba: “Ami ne dishinda ne bubine ne būmi. I kutupu wiya kudi Tata poso upityila padi ami.” (Yoano 14:6) Shi tusaka milombelo yetu itelekwe, nankyo tulombei enka kudi Yehova kupityila kudi wandi Mwana kete.

10. I kika kinenenwa amba kekudipo mwimanino ulombelwe kitatyi kyotulomba?

¹⁰ Le bitulomba kwimana nansha kushikata mu muswelo wa pa bula potulomba? Ke amopo. Yehova kalombelepo mwimanino nansha mushikatyilo kampanda, shi wa makasa nansha wa umbidi onso mutuntulu. Bible ufundija amba kudi mimanino nansha mishikatyilo palapala itabijibwe. Kimfwa kushikata, kubandika mutwe, kufukama, nansha ke kwimana bwimwa. (1 Bilongwa 17:16; Nehemia 8:6; Danyele 6:10; Mako 11:25) Kidi na mvubu mpata ke mwimaninopo wa pa bula umwene bakwenu, mhm, ino i mwikadilo moloke wa mutyima. Kimfwa potwingila mingilo ya bukile-bukya, potutanwa na myanda ya kupēlakana nayo, tukokeja kulombela mundamunda ponso potudi. Yehova wimvwananga ino milombelo nansha shi boba betujokolokele kebemvwene’yopo.—Nehemia 2:1-6.

11. I myanda’ka imoimo itutala yotukokeja kutela mu milombelo yetu?

¹¹ Le tukokeja kulomba bika? Bible ushintulula’mba: “Wivwane tumulombe kintu kyonso, shi kika shi kika, mwendele kiswa-mutyima kyandi, [Yehova] witwivwananga.” (1 Yoano 5:14) Nanshi tukokeja kulomba kintu kyo-kyonso kikwatañene na kiswa-mutyima kya Leza. Le Leza usakanga tulombe ne bintu bitutala batwe bene? Bine, usakanga! Kulomba Yehova kudi pamo bwa kwisamba na mulunda wa pa mutyima. Tunenanga pambulwa kafinda, ‘na kupungulwila mutyima wetu’ kudi Leza. (Ñimbo 62:8) I kyendele’mo tulombe mushipiditu wandi ujila, mwanda o wa kwitukwasha tulonge byoloke. (Luka 11:13) Ne kadi tukokeja kulomba buludiki bwandi mwa kutyibila mbila ya tunangu  ne kumona bukomo bwa kulwa na bikambija. (Yakoba 1:5) Shi tubalonga bubi, tufwaninwe kulomba kulekelwa pangala pa kitapwa kya Kidishitu. (Efisesa 1:3, 7) Inoko, ketufwaninwepo kwimanina’nka pa kulomba bintu bitutala kete. Tufwaninwe kutandabula milombelo yetu na kutela bantu bakwabo—ba mu kisaka ne batōtyi netu bene kumo.—Bilongwa 12:5; Kolose 4:12.

12. I muswelo’ka otukokeja kutangidija bidi myanda itala Tata wetu wa mūlu mu milombelo yetu?

¹² Myanda itala Yehova Leza yo ifwaninwe kutangidijibwa mu milombelo yetu. Bine tudi na bubinga bwa kutendela Yehova na mutyima onso ne kumufwija’ko pangala pa buyampe bwandi. (1 Bilongwa 29:10-13) Yesu wētushidile lulombelo lwa kulondela’po, ludi mu Mateo 6:9-13, mwine mwetufundija kulomba amba dijina dya Leza dipandulwe, ko kunena amba diyukane bu dijila nansha bu dikola. (Tanga.) Kupwa wānena amba Bulopwe bwa Leza bwiye ne kiswa-mutyima kyandi kilongwe pano monka mokilongelwa mūlu. Pa kupwa kutela bino bintu bya kamweno bitala padi Yehova, ye kwanza Yesu wāta mutyima ku myanda itala muntu mwine. Ne batwe netu mo monka, shi tutangidija Leza kumeso mu milombelo yetu, nabya tukalombola amba ketutelepo mutyima enka ku myanda itutala.

13. Bisonekwa binena bika pa bula bwa milombelo mitabijibwe?

¹³ Milombelo yetu ifwaninwe kwikala milampe namani? Bible kaletelepo mukalo wa milombelo ya pa bunka nansha ke ya pa kitango kya bantu mine. Ikokeja kwikala mīpi pamo bwa ya kumeso kwa kudya nansha milampe shi tulombola Yehova byonso bidi ku mutyima wetu. (1 Samwele 1:12, 15) Inoko, Yesu wātopekele bantu bādi bemwene bu boloke bādi balombela milombelo milamila, ya kwimwekeja ku bakwabo. (Luka 20:46, 47) Milombelo ya uno muswelo keitulumujangapo Yehova. Kisakwa kine i kulomba bitamba ku mutyima wetu. O mwanda bula bwa milombelo mitabijibwe i bwishile mungya ngikadilo ne bisakibwa.

14. Bible usaka kunena bika petukankamika “kulombela kyaba kyonso,” ne i mwanda’ka uleta nsagaji?

 ¹⁴ Le tufwaninwe kulombela dinga? Bible witukankamika “kulombela kyaba kyonso,” ‘kutakamana mu milombelo,’ ne ‘kulombela kitatyi kyonso.’ (Mateo 26:41; Loma 12:12; 1 Tesalonika 5:17) Na bubine, bino binenwa kebishintululapo amba tufwaninwe kulombela Yehova dyuba dyonso dituntulu kwishinkija mpika. Ino Bible witusoñanya kulombela kitatyi ne kitatyi, kufwija’ko nyeke Yehova pa buyampe bwandi kotudi ne kwiubija mwadi aye wa kwitupa buludiki, busengi, ne bukomo. Mwene kuyuka amba Yehova katūdilepo bula nansha misunsa ya kwisamba nandi mu milombelo, kuleta nsangaji? Shi bine tusenswe ano madyese a kulombela, nankyo ketukabulwepo bitatyi bivule bya kulombela kudi Tata wetu wa mūlu.

15. Mwanda waka tufwaninwe kunena amba “Amena” ku mfulo ya milombelo yetu ya bunka nansha ya pa kitango kya bantu?

¹⁵ I kika kyotufwaninwe kunenena “Amena” ku mfulo kwa milombelo? Kishima “amena” kishintulula amba “i amo,” nansha amba “mo monka.” Bimfwa bya mu Bisonekwa bilombola amba i biyampe kunena amba “Amena” ku mfulo kwa milombelo yetu ya bunka nansha ya pa kitango kya bantu. (1 Bilongwa 16:36; Ñimbo 41:13) Potunena’mba “Amena” ku mfulo kwa milombelo yetu, twitabijanga amba byotwanena tubanena’byo pampikwa budimbidimbi. Potwitabija “Amena”—mundamunda nansha na diwi ditunduke—ku mfulo kwa milombelo ya muntu ulombela pa kitango kya bantu, tulombolanga amba tubaitabija milangwe yaanena.—1 Kodinda 14:16.

16. I kikulupiji’ka kyotudi nakyo pangala pa milombelo?

¹⁶ Lelo bine Yehova ulondololanga milombelo yetu? Bine ulondololanga’yo! Tudi na kyalwilo kikomo kitupa kikulupiji amba yewa “wivwananga kulombela” ulondololanga milombelo yonso yampikwa budimbidimbi ya midiyo ne  midiyo ya bantu. (Ñimbo 65:2) Malondololo a Yehova ku milombelo yetu akokeja kwiya mu miswelo palapala.

17. I kika kinenenwa amba Leza wingidijanga bamwikeulu ne bengidi bandi ba pano panshi pa kulondolola milombelo yetu?

¹⁷ Yehova wingidijanga bamwikeulu ne bengidi bandi ba pano panshi pa kulondolola milombelo. (Bahebelu 1:13, 14) Kudi myanda mimweke mivule ilombola bantu balombanga Leza ebakwashe bemvwanije Bible, ino abo bapwa’tu kulombela betana na mwingidi wa Yehova kampanda. Ino myanda ilombola patōka buludiki bwa bamwikeulu mu mwingilo  wa kusapula Bulopwe. (Kusokwelwa 14:6) Yehova ulondololanga milombelo yotulomba mu kitatyi kya bufudile padi na kutonona mwine Kidishitu āye etukwashe.—Nkindi 12:25; Yakoba 2:16.

18. I muswelo’ka wingidijanga Yehova mushipiditu ujila ne Kinenwa kyandi pa kulondolola milombelo ya bengidi bandi?

¹⁸ Yehova wingidijanga kadi mushipiditu wandi ujila ne Bible, Kinenwa kyandi, pa kulondolola milombelo ya bengidi bandi. Ukokeja kulondolola potumulomba etukwashe mu matompo na kwitupa buludiki ne bukomo kupityila ku mushipiditu wandi ujila. (2 Kodinda 4:7) Divule dine malondololo a milombelo yetu yotulomba’mo kuyuka kya kulonga atambanga mu Bible, mwitukwasha Yehova tutyibe mbila milumbuluke. Tukokeja kusokola bisonekwa bya kwitukwasha mu kwifunda kwetu kwa pa kasuku, ne potutanga mabuku a bwine Kidishitu, kimfwa dino dibuku. Tukokeja kwimvwana myanda ya mu bisonekwa yotusakilwa mu byobya binenwa ku kupwila kwa bwine Kidishitu, nansha mu binenwa bya mukulumpe wa kilelo mu kipwilo.—Ngalatea 6:1.

19. I bika byotufwaninwe kuyuka pa mwanda utala milombelo yotumona amba keilondolwelwepo?

¹⁹ Shi Yehova umweka bu waije kulondolola milombelo yetu mpika, ke kunenapo amba watunya kulondolola’yo. Ino tufwaninwe kuvuluka amba Yehova ulondololanga milombelo yetu mungya kiswa-mutyima kyandi kadi pa kitatyi kyatungile aye mwine. Uyukile bisakibwa byetu ne muswelo wa kwibipwija kutabuka ne motwibiyukile. Divule witulekanga ‘twendelele  na kulomba, kukimba, ne kukokola.’ (Luka 11:5-10) Kino kininga kyo kilombola Leza amba tudi na kipyupyu kya kutambula kintu’kya, kadi amba lwitabijo lwetu i lwa bine. Ne kadi, Yehova ukokeja kulondolola milombelo yetu padi batwe kuyuka mpika. Kimfwa, ukokeja kulondolola milombelo yetu itala matompo kampanda na kwitupa’tu bukomo bwa kutyumwina’o umanwi pa kyaba kya kwiatalula.—Tanga Fidipai 4:13.

20. Mwanda waka tufwaninwe kukwatakanya bya binebine dyese dilēme dya milombelo?

²⁰ Bine, tufwijei’ko Umpangi wa diulu ne ntanda pa kuteja kwateja bonso bamwabija mobifwaninwe mu milombelo! (Tanga Ñimbo 145:18.) Tukwatakanyei bya binebine dino dyese dilēme dya kulombela dyotupelwe. Shi twidikwatakanye, nabya tukekala na kyepelo kya nsangaji kya kufwena mpata kudi Yehova, Mwimvwaniki wa milombelo.