1, 2. Ang’o momiyo onego wane lamo kaka mich moyiedhi, to ang’o momiyo onego wang’e gima Muma puonjo e wi wachni?

KA OPIM piny kod chwech mamoko manie lwasi, piny en chwech matin ahinya. Kuom adier, Jehova, “ma nochweyo polo gi piny,” neno ogendini mag dhano mana ka ton mar pi achiel ei dapi. (Zaburi 115:15; Isaiah 40:15) Kata kamano, Muma wacho niya: “Jehova chiegini ni ji duto ma luongo nyinge, ni ji duto ma luongo nyinge gadiera. Enomi jogo ma luore gi ma gidwaro; nowinj ywakgi bende, mi noresgi.” (Zaburi 145:18, 19) Par ane gima wachno nyiso! Jachwech manyalo duto, ni machiegini kodwa, kendo obiro winjowa ka waluongo “nyinge gadiera.” Mano kaka wuoyo gi Nyasaye e lamo en mich kata thuolo moyiedhi!

² Kata kamano, ka wadwaro ni mondo Jehova owinj lamo magwa, nyaka wawuo kode e yo ma oyie godo. Ere kaka wanyalo timo mano ka ok wang’eyo gima Muma puonjo e wi wuoyo gi Nyasaye e lamo? Dwarore ni mondo wang’e gima Ndiko wacho e wi wachni, nimar wuoyo gi Jehova e lamo konyowa sudo machiegini kode.

3. En wach achiel mane maduong’ manyiso gimomiyo onego wawuo gi Jehova e lamo?

³ Wach achiel maduong’ manyiso ni onego wawuo gi Jehova e lamo en ni, Jehova kwayowa ni mondo watim kamano. Wachne jiwowa kama: “Kik uparru e wach moro, to e weche duto umi Nyasaye ong’e gik mudwaro, kulemo, kusayo, kendo kugoyone erokamano. Mi kuwe mar Nyasaye, modhierore ng’eyo, norit chunyu gi parou e Kristo Yesu.” (Jo Filipi 4:6, 7) Kuom adier, ok wanyal weyo ma ok watiyo gi chenro mang’won kaka mano, ma Jaloch Mamalo chutho e piny gi polo oselosonwa!

4. Wuoyo gi Jehova e lamo pile tego winjruok mantie e kindwa kode e yo mane?

⁴ Gima chielo manyiso gimomiyo onego wawuo gi Nyasaye e lamo en ni, timo kamano kinde duto tego winjruok kata tudruok mantie e kindwa kode. Osiepe madier, ok wuo mana e kinde ma ng’ato kuomgi dwaro gimoro. Mopogore gi mano, osiepe madier gin joma ogenore, kendo winjruok mantie e kindgi medo bedo motegno ka giduto gin thuolo e nyiso ng’ato gi ng’ato paro ma gin-go, gik ma chandogi, kod kaka giwinjo e chunygi. Osiep kata winjruok e kindwa gi Jehova Nyasaye,  bedo e okang’ manyalo chalo gi mano. Kokalo kuom kony mar bugni, isepuonjori gik mang’eny ma Muma puonjo e wi Jehova, kido ma en-go, kod dwaro mage. Osechopo ka ma koro ing’eye kaka ng’ato mantie adier. Wuoyo kod Nyasaye e lamo en gima miyi thuolo mar nyiso Wuoru manie polo, paro magi kaachiel gi gik manie chunyi maiye. Kaka imedo timo kamano, e kaka imedo sudo machiegini gi Jehova.—Jakobo 4:8.

5. Ang’o manyiso ni Jehova ok winj lamo kata kwayo duto?

⁵ Be Jehova winjo lamo kata kwayo duto? Par ane gima ne owacho ne Jo-Israel ma ne ong’anjo e kinde mag Isaiah: “Kendo kuthang’o lueteu, anaumnu wang’a: ee, kulamo pile ok anawinj: lueteu omienore gi remo pile.” (Isaiah 1:15) Mano nyiso ni nitie timbe moko manyalo miyo Nyasaye kik winj lamo kata kwayo magwa. Kuom mano, mondo Nyasaye oyie gi kwayo magwa, nitie gik ma nyaka watim.

6. Mondo Nyasaye owinj lamo kata kwayo magwa, en ang’o madwarore mokwongo, to wanyalo chopo dwarono e yo mane?

⁶ Gima dwarore mokwongo en nyiso, kata bedo gi yie. (Mariko 11:24) Jaote Paulo ne ondiko kama: “Ng’at ma onge yie ok nyal bet malong’o ni Nyasaye; nikech ng’at ma sudo ir Nyasaye nyaka obed gi yie ni Nyasaye nitie, kendo ni en gi mich momiyo jogo ma dware.” (Jo Hibrania 11:6) Bedo gi yie madier ok en mana ng’eyo ni Nyasaye nitie, ni owinjo kwayowa, kendo ni odwoko lamo magwa. Yie en gima wanyiso kaluwore gi timbewa. Nyaka wanyis ratiro ni wan gi yie kaluwore kod kaka wadak e ngimawa mapile.—Jakobo 2:26.

7. (a) Ang’o momiyo onego wanyis luor seche ma wawuoyo gi Jehova e lamo? (b) Seche ma wawuoyo gi Nyasaye e lamo, wanyalo nyiso nade bolruok kod chuny matir?

⁷ Dwaro mar Jehova bende en ni jogo ma kwaye e lamo, nyaka tim kamano gi bolruok, kendo gi chuny matir. Donge nyiso bolruok seche ma wawuoyo gi Jehova en gima dwarore? Seche ma ji oyudo thuolo mar wuoyo gi ruoth kata ker,  kinde duto gitimo mano ka ginyiso luor, kendo ka gimiyo kom-duong’ jatelono luor. To nade Jehova, donge owinjore wawuo kode ka wanyiso luor moloyo! (Zaburi 138:6) Kuom adier, Jehova e “Nyasaye Manyalo duto.” (Chakruok 17:1) Ka wawuoyo gi Nyasaye e lamo, yo ma watimogo mano onego onyis ni wabolore e nyime. Bolruok machalo kamano bende biro miyo wawuo kode gi chuny matir, ka ok wasik ka wanuoyo lamo magwa.—Mathayo 6:7, 8.

8. Ere kaka wanyalo timo kaluwore gi kaka wakwayo e lamo?

⁸ Gimoro machielo madwarore mondo omi Nyasaye owinj lamo magwa, en timo gik moko kaluwore gi kaka wakwayo. Jehova dwaro ni mondo watim gik moko duto ma wanyalo kaka dhano, e chopo kwayo marwa. Kuom ranyisi, ka wakwayo e lamo ni, “Imiwa tinende chiembwa ma ndalo duto,” nyaka wati matek e tich moro amora ma oyudore. (Mathayo 6:11; 2 Jo Thessalonika 3:10) Ka wakwayo e lamo ni mondo Nyasaye okonywa e loyo tim kata gombo moro marach, nyaka watang’ ahinya gi timbe, kaachiel gi bedo kuonde manyalo rwakowa e tem. (Jo Kolosai 3:5) E wi gik madwarore motelogo, nitie penjo moko e wi lamo, madwarore ni mondo wayud dwokogi.

9. En ng’ano monego wawuo godo e lamo, to kokalo kuom ng’at mane?

⁹ Onego wawuo gi ng’ano e lamo? Yesu ne opuonjo jolupne ni mondo giwuo gi “Wuonwa manie polo” e lamo. (Mathayo 6:9) Kuom mano, kwayo kata lamo magwa nyaka dhi ni Jehova Nyasaye. Kata kamano, Jehova dwaro ni mondo wang’e migawo mar Wuode ma miderma, Yesu Kristo. Kaka ne wapuonjore e Sula mar 5, ne oor Yesu e piny mondo omi obed rawar mar golo ji kuom richo kod tho. (Johana 3:16; Jo-Rumi 5:12) En e Jadolo Maduong’, kendo Jang’ad Bura ma oseketi. (Johana 5:22; Jo Hibrania 6:20) Kuom mano, Ndiko chikowa ni mondo wawuo gi Nyasaye e lamo, kokalo kuom nying  Yesu. Yesu owuon ne owacho kama: “An e yo, kendo an e adiera, kendo an e ngima; ng’ato ok bi ka Wuoro ma ok okadho kuoma.” (Johana 14:6) Mondo kwayo kata lamo magwa owinji, nyaka gidhi ni Jehova kende, kokalo kuom Wuode.

10. Ang’o momiyo ok ochuno ni nyaka wabed e yo moro makende seche ma wawuoyo gi Nyasaye e lamo?

¹⁰ Be nitie yo moro makende monego wabedgo seche ma walemo? Ooyo. Onge chik Jehova mawacho ni onego wachung’, wabed, kata mana ni lwetewa gi dendwa onego obed e yo moro makende. Muma puonjo ni wuoyo gi Nyasaye e lamo e yore mopogore opogore en gima kare. Yoregi gin kaka bet, kulo wich, goyo chong’ piny, kaachiel gi chung’. (1 Weche mag Ndalo 17:16; Nehemia 8:6; Daniel 6:10; Mariko 11:25) Gima duong’ en bedo gi chuny makare, to ok yo ma ng’ato lemogo ma jomoko nyalo neno. Kuom adier, seche ma waluwo yorewa mapile, kata e seche ma gimoro marach oyudowa apoya, wanyalo wuoyo gi Nyasaye e chunywa. Jehova winjo lamo kaka mago, kata obedo ni joma ni machiegini kodwa ok nyal winjo ka wawuoyo.—Nehemia 2:1-6.

11. Gin gik mage manyalo chando chunywa ma wanyalo wuoyoe e lamo?

¹¹ Gik mage ma wanyalo kwayo e lamo? Muma lero niya: “Kwakwayo gimoro kaka dwaro mare obet, to [Jehova] owinjowa.” (1 Johana 5:14) Kuom mano, wanyalo kwayo gimoro amora maluwore gi dwaro mar Nyasaye. Be wuoyo e lamo kuom gik ma chando chunywa ng’ato ka ng’ato en gima luwore gi dwaro mar Nyasaye? Ee, en kamano! Kwayo Jehova e lamo chalo gi wuoyo kod osiepni machiegni. Wanyalo wuoyo ka wan thuolo, kendo ka ‘wagolo weche me i chunywa’ ni Nyasaye. (Zaburi 62:8) En gima kare kwayo roho maler, nimar roho maler biro konyowa timo gik makare. (Luka 11:13) Wanyalo kwayo bende ni Nyasaye okonywa e ng’ado paro manyiso rieko, kendo ni mondo omiwa teko mar nyagruok gi chandruoge ma wayudo. (Jakobo 1:5) Kapo ni watimo richo, onego wakwa ng’wono kokalo kuom misango mar Kristo.  (Jo Efeso 1:3, 7) Kuom adier, chandruoge ma magwa ok ema onego wawuoye kende e lamo. Lamo magwa nyaka riw kwayo ne jomoko bende—joodwa kaachiel gi kanyakla mar Jokristo.—Tich Joote 12:5; Jo Kolosai 4:12.

12. Ere kaka wanyalo miyo weche mawuoyo e wi Wuonwa manie polo thuolo motelo e lamo magwa?

¹² Weche ma wuoyo e wi Jehova Nyasaye ema onego wami thuolo motelo e lamo magwa. Kuom adier, wan kod gimomiyo nyaka wamiye pak mawuok e chunywa, kendo wagone erokamano nikech ber mage duto. (1 Weche mag Ndalo 29:10-13) Yesu ne ochiwo lamo mar ranyisi, ma ondiki e Mathayo 6:9-13. E lamono, Yesu ne opuonjowa ni wakwa mondo nying Nyasaye obed maler, tiende ni, nying Nyasaye mondo opwodhi kata mondo omi duong’. Kwayo maluwo mano en ni Pinyruodh Nyasaye mondo obi, kendo ni dwaro mare mondo otimre e piny kaka e polo. Bang’ wuoyo e wi thuond wechegi ma wuoyo kuom Jehova, eka Yesu ne owuoyo kuom gik manyalo chando chunywa e ngima. Kuom mano, ka wan bende wamiyo weche mawuoyo e wi Nyasaye thuolo motelo e kwayo magwa, wanyiso ni ok wahero mana yudo ber marwa kende.

13. Ang’o ma Ndiko wacho kuom bor mag lamo makare?

¹³ Onego wawach lamo ma borne romo nade? Muma ok oketo chik manyiso ni lamo nyalo bedo mabor maromo nade, obed lamo ma ng’ato wacho kende owuon, kata ma iwacho e nyim kanyakla. Lamo nyalo bedo machuok kaka lamo mitimo ka ji dwaro chiemo, kata onyalo bedo lamo mabor ma ng’ato wacho kende owuon, ka owacho ni Jehova gik manie chunye. (1 Samuel 1:12, 15) Kata kamano, Yesu ne okwedo jogo ma ne lemo aming’a ka gitimore kendgi ka joma kare, kendo ka ginyisore ni jomoko. (Luka 20:46, 47) Lamo kaka mago ok mor Jehova. Gima duong’ en ni kwayo kata lemo marwa owuok e chunywa. Kata kamano, bor mag lamo makare nyalo pogore kaluwore gi kinde, kata chandruok mantie.

14. Seche ma Muma jiwowa ni “lamuru ma ok uwe,” tiende en ang’o, to ang’o momiyo mano en gima hoyo chuny?

 ¹⁴ Onego wawuo gi Nyasaye e lamo nyadidi? Muma jiwowa ni “lemuru,” “ketreuru kuom lamo,” kendo ni “lamuru ma ok uwe.” (Mathayo 26:41; Jo-Rumi 12:12; 1 Jo Thessalonika 5:17) Kuom adier, wechegi ok nyis ni nyaka wabed ka wawuoyo gi Jehova e lamo seche duto mag odiechieng’. Mopogore gi mano, Muma kwayowa ni mondo walem pile ka pile, ka wasiko wagoyo erokamano ni Jehova nikech ber mare monyisowa, kendo ka wakwaye kony mondo otawa e yorewa, ohowa, kendo oteg chunywa. Donge ng’eyo ni Jehova ok oketo chik kuom bor mar lamo, kata ni onego wawuo kode nyadidi e lamo en gima hoyo chunywa? Ka waneno ni wuoyo gi Nyasaye e lamo en gweth moyiedhi kuom adier, wabiro manyo thuolo mang’eny madwarore, mondo wawuo kod Wuonwa manie polo e lamo.

15. Ang’o momiyo dwarore mondo wawach ni, “Amina” e giko mar lamo marwa wawegi kata e giko mar lamo mitimo e nyim kanyakla?

¹⁵ Ang’o momiyo onego wawach ni “Amina” e giko mar lamo? Tiend “amina” en ni “kuom adier,” kata ni “obed kamano.” Ranyisi manie Ndiko nyiso ni, wacho ni “Amina” e giko mar lamo ma ng’ato timo kende owuon, kata e giko mar lamo mitimo e nyim kanyakla en gima kare. (1 Weche mag Ndalo 16:36; Zaburi 41:13) Wacho ni, “Amina” e giko mar lamo marwa wawegi, nyiso ni weche ma ne wawacho e lamo, ne wawacho gi chuny matir. Ka wawacho ni, “Amina”—gi dwol mawinjore kata gi chunywa—e giko mar lamo ma ng’ato wacho e nyim kanyakla, wanyiso ni wayie gi paro ma ne owach e lamono.—1 Jo Korintho 14:16.

16. Wanyalo bedo gi geno mane kuom wach lamo?

¹⁶ Be Jehova dwoko lamo kuom adier? Ee, en kamano! Nitie gimomiyo wanyalo bedo gi adier ni ‘Jawinj kwayo mar ji’ dwoko lamo makare mag ji tara gi tara. (Zaburi 65:2) Jehova nyalo dwoko kwayo kata lamo magwa e yore mopogore opogore.

17. Ang’o momiyo inyalo wach ni Nyasaye tiyo gi malaikene kaachiel gi jotichne manie piny e dwoko kwayo magwa?

 ¹⁷ Jehova tiyo gi malaikene kaachiel gi jotichne manie piny e dwoko lamo. (Jo Hibrania 1:13, 14) Nitie ranyisi mang’eny mag jogo ma ne okwayo kony kuom Nyasaye e lamo, mondo omi ging’e tiend weche manie Muma, to mapiyo nono bang’ timo mano, achiel kuom jotich Jehova ne olimogi. Ranyisi kaka mago nyiso malong’o ni malaike tayo tij lando wach Pinyruoth. (Fweny 14:6) Mondo odwok kwayo magwa e kinde ma wadwaroe ahinya, Jehova nyalo miyowa kony kokalo  kuom Jakristo moro.—Ngeche 12:25; Jakobo 2:16.

18. Ere kaka Jehova tiyo gi roho mare maler kaachiel gi Wachne e dwoko kwayo mag jotichne?

¹⁸ Jehova Nyasaye bende tiyo gi roho mare maler kod Wachne, ma en Muma, e dwoko kwayo mag jotichne. Onyalo dwoko kwayowa ni mondo okonywa e nyagruok gi tembe, ka otayowa, kendo ka otegowa gi teko mar roho mare maler. (2 Jo Korintho 4:7) Pile, dwoko mag lamo ma wakwayogo ni mondo Nyasaye otawa, wuok ei Muma, kama Jehova miyowae kony ma nyisowa kaka wanyalo ng’ado paro e yor rieko. Wanyalo yudo Ndiko manyalo miyowa kony, e seche ma wapuonjore Muma kendwa wawegi, kaachiel gi buge mag Jokristo mana kaka buk misomoni. Ndiko ma onego wanon, nyalo ng’erenwa e yo maber kokalo kuom weche mitwakie e chokruok mar Jokristo, kata kokalo kuom paro michiwo gi jaduong’ kanyakla madwaro mondo okony.—Jo Galatia 6:1.

19. Ang’o monego wang’e seche ma kwayo magwa nenore ka gima ok yud dwoko?

¹⁹ Ka nyalo nenore ka gima Jehova deko e dwoko kwayo magwa, mani ok bed kamano nikech oonge nyalo mar timo gik ma wakwayo. Mopogore gi mano, nyaka wang’e ni Jehova dwoko lamo ma iwacho kaluwore gi dwaro mare, kendo odwoko kwayo e kinde ma owinjorene. Ong’eyo gigo ma wachando, kendo ong’eyo kaka onyalo konyowa e yo maber maloyo wan wawegi. Pile, oweyowa mondo wadhi nyime gi ‘kwayo, dwaro, kaachiel gi dwong’o.’ (Luka 11:5-10) Bedo  gi sinani machalo gi mano, en gima nyiso Nyasaye ni dwaro marwa en ma iye, kendo ni yie marwa ok en mar wuondruok. E wi mano, Jehova nyalo dwoko kwayo magwa e yo ma ok nenrenwa ratiro. Kuom ranyisi, ok ochuno ni nyaka odwok kwayo marwa ka otieko tem ma wan-go, to kar timo mano, onyalo miyowa teko mar nano e temno.—Jo Filipi 4:13.

20. Ang’o momiyo kinde duto onego wati gi mich moyiedhi ahinya mar wuoyo gi Jehova e lamo?

²⁰ Mano kaka wagoyo erokamano, nimar Jachwech polo gi piny ni machiegini gi ji duto ma luongo nyinge gadiera e lamo! (Zaburi 145:18) We mondo kinde duto wawuo gi Jehova e lamo, nikech timo kamano en mich kata thuolo moyiedhi ahinya. Ka watimo kamano, wabiro bedo gi ilo mabiro nikech sudo machiegini gi Jehova, Jawinj kwayo mar ji.