Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

 TILE 17

Bikye Nyamenle wɔ Asɔneyɛlɛ Nu

Bikye Nyamenle wɔ Asɔneyɛlɛ Nu
  • Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛsɛlɛ Nyamenle a?

  • Duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ na Nyamenle adie yɛ asɔneyɛlɛ a?

  • Kɛzi Nyamenle bua yɛ asɔneyɛlɛ ɛ?

‘Anwuma ne aze Bɔvolɛ ne’ kulo kɛ ɔkɛdie yɛ asɔneyɛlɛ

1, 2. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛbu asɔneyɛlɛ kɛ ɔle adenle kɛnlɛma mɔɔ yɛnyia ɛ, na duzu ati a ɔhyia kɛ yɛnwu mɔɔ Baebolo ne kilehile wɔ nwolɛ a?

SAA yɛfa azɛlɛ ne yɛto aleɛabo kpole ne anwo a, azɛlɛ ne le ekyi bie. Nɔhalɛ nu, Gyihova “mɔɔ ɔbɔle anwuma nee aze” la bu maanle maanle ne kɛ nzule kpɔnwo ko mɔɔ vi bokiti nu ɛpe la. (Edwɛndolɛ 115:15; Ayezaya 40:15) Noko akee, Baebolo ne ka kɛ: “[Gyihova, NW] bikye bɛdabɛ mɔɔ bɛfɛlɛ ye la amuala, ɔbikye bɛdabɛ mɔɔ bɛfɛlɛ ye nɔhalɛ nu la. Ɔmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛsulo ye la nyia mɔɔ bɛkpondɛ la, eza ɔte bɛ ɛzunlɛ na ɔdie bɛ.” (Edwɛndolɛ 145:18, 19) Suzu mɔɔ ɛhye kile la anwo nea! Ninyɛne muala Bɔvolɛ ne bikye yɛ na saa yɛfɛlɛ “ye nɔhalɛ nu” a ɔbadie yɛ. Nea adenle kɛnlɛma mɔɔ yɛlɛ yɛkɔ Nyamenle anyunlu wɔ asɔneyɛlɛ nu a!

2 Saa yɛkpondɛ kɛ Gyihova tie yɛ asɔneyɛlɛ a, ɔwɔ kɛ yɛsɛlɛ ye wɔ adenle mɔɔ ɔdie ɔto nu la azo. Na saa yɛnde mɔɔ Baebolo ne kilehile wɔ asɔneyɛlɛ nwo la abo a, duzu a yɛbayɛ a? Ɔhyia kɛ yɛte mɔɔ Ngɛlɛlera ne ka ye wɔ edwɛkɛ ɛhye anwo la abo ɔluakɛ asɔneyɛlɛ boa maa yɛbikye Gyihova kpalɛ.

DUZU ATI A ƆWƆ KƐ YƐSƐLƐ GYIHOVA A?

3. Debie ko mɔɔ anwo hyia mɔɔ ɔti ɔwɔ kɛ yɛsɛlɛ Gyihova la a le boni?

3 Debie ko mɔɔ anwo hyia mɔɔ ɔti yɛsɛlɛ Gyihova la a  le kɛ ɔwula yɛ anwosesebɛ kɛ yɛyɛ zɔ. Ye Edwɛkɛ ne tu yɛ folɛ kɛ: “Bɛmmadwenle debie biala anwo. Wɔ debie biala anu bɛyɛ moyɛlɛ nzɛlɛlɛ na bɛva mɔɔ bɛhyia nwolɛ la bɛdo Nyamenle anyunlu. Na Nyamenle anzonudwolɛ ne mɔɔ bo sonla ndelebɛbo muala azo la bazie bɛ ahonle nee bɛ adwenle gyɛlɛɛnye wɔ Kelaese ati.” (Felepaema 4:6, 7) Ɔda ali kɛ ɛnrɛhulo kɛ ɛkɛkpo ngyehyɛlɛ ɛhye mɔɔ aleɛabo amuala Tumivolɛ Kpole ne ɛyɛ ɛmaa yɛ la!

4. Kɛzi Gyihova mɔɔ yɛsɛlɛ ye dahuu la maa abusuabɔlɛ mɔɔ yɛ nee ye lɛ la anu mia ɛ?

4 Debie bieko mɔɔ ɔti ɔwɔ kɛ yɛyɛ asɔne la a le kɛ Gyihova mɔɔ yɛsɛlɛ ye dahuu la le adenle mɔɔ yɛdua zo yɛmaa abusuabɔlɛ mɔɔ yɛ nee ye lɛ la anu mia a. Tɛ mekɛ mɔɔ agɔnwolɛ mgbalɛ hyia debie la angomekye a bɛdi adwelie a. Emomu, agɔnwolɛ mgbalɛ dwenle bɛ nwo, na bɛ agɔnwolɛvalɛ ne anu mia kpalɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛda bɛ nzuzulɛ, bɛ ngyianlɛ, yɛɛ bɛ nganeɛdelɛ ali la. Kɛ abusuabɔlɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova Nyamenle lɛ la noko de la ɛne. Ɔlua buluku ɛhye azo, wɔzukoa ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ Baebolo ne kilehile fane Gyihova, ye subane nee ye atiakunlukpɔkɛ ne mɔ anwo la. Wɔranwu ye kɛ ɔwɔ ɛkɛ ne amgba. Asɔneyɛlɛ maa ɛnyia adenle ɛda wɔ  nzuzulɛ nee kɛzi ɛte nganeɛ la ali ɛkile wɔ anwuma Selɛ ne. Mekɛ mɔɔ ɛlɛyɛ ɛhye la, ɛbabikye Gyihova.Gyemise 4:8.

DUZU NINYƐNE A ƆWƆ KƐ YƐDWU NWO A?

5. Duzu a kile kɛ Gyihova ɛndie asɔneyɛlɛ kɔsɔɔti a?

5 Asoo Gyihova tie asɔneyɛlɛ kɔsɔɔti? Suzu mɔɔ ɔhanle ɔhilele Yizilayɛma mɔɔ dele atua wɔ ngapezonli Ayezaya mekɛ zo la anwo nea: “Bɛyɛ nzɛlɛlɛ dɔɔnwo kɛyɛ nyɛ bɔbɔ a, menrɛdie. Bɛ sa anwo le mogya ngome.” (Ayezaya 1:15) Ɛhye ati nyɛleɛ bie bahola amaa Nyamenle akpo kɛ ɔkɛdie yɛ asɔneyɛlɛ. Amaa Nyamenle adie yɛ asɔneyɛlɛ la ɔwɔ kɛ yɛdwu ninyɛne bie mɔɔ ɔkulo kɛ yɛyɛ la anwo.

6. Duzu titile a ɔwɔ kɛ yɛnyia na Nyamenle adie yɛ asɔneyɛlɛ a, na kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia ye ɛ?

6 Debie ko mɔɔ anwo hyia kpalɛ la a le kɛ yɛbanyia diedi. (Maake 11:24) Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: “Ɔyɛ se kɛ awie mɔɔ ɛnlɛ diedi la kɛhola kɛzɔ Nyamenle anye. Ɔluakɛ ɔwɔ kɛ awie mɔɔ ba Nyamenle ɛkɛ ne la die di kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ na ɔyila bɛdabɛ mɔɔ bɛkpondɛ ɔ bo zo la.” (Hibuluma 11:6) Dɔɔnwo boka diedi kpalɛ mɔɔ yɛnyia ye la anwo tɛla kɛ yɛkɛnwu kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ na ɔtie yɛ yɛɛ ɔbua yɛ asɔneyɛlɛ ala. Yɛdua yɛ nyɛleɛ zo a yɛkile kɛ yɛlɛ diedi a. Ɔwɔ kɛ yɛdua ɛbɛla mɔɔ yɛbɔ ye dahuu la azo yɛmaa ɔda ali wienyi kɛ yɛlɛ diedi.Gyemise 2:26.

7. (a) Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛfa ɛbulɛ yɛ nee Gyihova tendɛ wɔ asɔneyɛlɛ nu a? (b) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahile kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze yɛɛ yɛka yɛ ahonle nu edwɛkɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛsɛlɛ Nyamenle la ɛ?

7 Eza Gyihova anye la kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛba ɔ nyunlu wɔ asɔneyɛlɛ nu la bɛlɛ bɛ nwo aze na bɛka bɛ ahonle nu edwɛkɛ. Asoo ɔnle kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛtendɛ yɛahile Gyihova la ɔ? Saa menli nyia adenle kɛ bɛ nee belemgbunli anzɛɛ maanle kpanyinli bie tendɛ a, bɛta bɛfa ɛbulɛ a bɛyɛ a na bɛkile kɛ bɛdie bɛto nu kɛ tumivolɛ ne lɛ gyinlabelɛ kpole. Fane nyɛ a ɔnle kɛ yɛfa ɛbulɛ yɛkɔ Gyihova anyunlu a! (Edwɛndolɛ 138:6) Nɔhalɛ nu, yemɔ a ɔle ‘Tumivolɛ  Bedevinli Nyamenle’ ne a? (Mɔlebɛbo 17:1) Saa yɛlɛsɛlɛ Nyamenle a ɔwɔ kɛ adenle mɔɔ yɛdua zo yɛkɔ ɔ nyunlu la kile kɛ yɛfa bɛ nwo aze ɛbɛlɛlɛ yɛdie yɛto nu kɛ ɔkɔ anwuma ɔtɛla yɛ. Mɛlɛbɛnwoaze zɛhae bamaa yɛava nɔhalɛlilɛ yɛaha yɛ ahonle nu edwɛkɛ na yɛahoati asɔneyɛlɛ mɔɔ bɛti edwɛkɛ ko ne ala anu bɛka ye dɔɔnwo la. Gyisɛse hanle kɛ: “Bɛyɛ nzɛlɛlɛ a bɛmmaka edwɛkɛ ko ne ala bɛti nuhua dɔɔnwo.”Mateyu 6:7, 8, NW.

8. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ wɔ mɔɔ yɛsɛlɛ la anwo a?

8 Debie bieko mɔɔ ɔhyia amaa Nyamenle adie yɛ la a le kɛ ɔwɔ kɛ yɛyɛ mɔɔ nee yɛ asɔneyɛlɛ ne le ko la. Gyihova kulo kɛ yɛbɔ mɔdenle kpalɛ yɛdi yɛ asɔneyɛlɛ ne anwo gyima. Kɛ neazo la, saa yɛsɛlɛ kɛ, “Maa yɛ ɛnɛ dahuu aleɛ” a, ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛyɛ gyima biala mɔɔ yɛ sa kɛha ye la kpalɛ. (Mateyu 6:11; 2 Tɛsalonaekama 3:10) Saa yɛyɛ yɛ sinlidɔlɛ bie anwo nzɛlɛlɛ a, ɔwɔ kɛ yɛkoati gyinlabelɛ nee debie biala mɔɔ bahola ava yɛ ahɔ sɔnea nu la. (Kɔlɔsaema 3:5) Wɔ ninyɛne titile mɔɔ Nyamenle kulo kɛ yɛyɛ la anzi, ɔwɔ kɛ yɛnyia asɔneyɛlɛ nwo kpuyia bie mɔ anwo mualɛ.

ASƆNEYƐLƐ NWO KPUYIA BIE MƆ ANWO MUALƐ

9. Nwane a ɔwɔ kɛ yɛ asɔneyɛlɛ dwu ye ɛkɛ a, na ɔwɔ kɛ ɔdua nwane anwo zo?

9 Nwane a ɔwɔ kɛ yɛ asɔneyɛlɛ dwu ye ɛkɛ a? Gyisɛse hilehilele ye ɛdoavolɛma ne kɛ bɛmaa bɛ asɔneyɛlɛ ɛdwu “yɛ Ze mɔɔ wɔ anwuma” la ɛkɛ. (Mateyu 6:9) Ɛhye ati, ɔwɔ kɛ Gyihova Nyamenle ala a yɛ asɔneyɛlɛ dwu ye ɛkɛ a. Noko akee, Gyihova kulo kɛ yɛdie ɔ Ra Gyisɛse Kelaese, mɔɔ ɔwole ye kokye la yɛto nu. Kɛmɔ yɛzukoale ye wɔ Tile 5 ne la, bɛzoanle Gyisɛse bɛrale azɛlɛ ye azo kɛ ɛkpɔnedeɛ bɛvale ye bɛliele yɛ bɛvile ɛtane nee ewule nu. (Dwɔn 3:16; Wulomuma 5:12) Yemɔ a bɛkpa ye kɛ Ɛsɔfo Kpanyinli nee Ndɛnebuavolɛ a. (Dwɔn 5:22; Hibuluma 6:20) Ɛhye ati, Ngɛlɛlera ne ka kile yɛ kɛ yɛva yɛ asɔneyɛlɛ yɛlua Gyisɛse anwo zo. Ɔdaye mumua ne ɔhanle kɛ: “Mame a mele adenle ne, nɔhalɛ ne,  nee ngoane ne a; awie biala ɛnrɛhola Selɛ ne ɛkɛ ne kɔ kyesɛ ɔdua me nwo zo.” (Dwɔn 14:6) Amaa Gyihova adie yɛ asɔneyɛlɛ la, ɔwɔ kɛ yɛdua ɔ Ra ne anwo zo yɛmaa yɛ asɔneyɛlɛ dwu ye ɛkɛ.

10. Duzu ati a yɛlɛyɛ asɔne a ɔngyia kɛ yɛgyinla gyinlabelɛ kpɔtee bie ɛ?

10 Asoo ɔwɔ kɛ yɛgyinla gyinlabelɛ titile bie wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛyɛ asɔne la? Kyɛkyɛ. Gyihova ɛnga kɛ ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ sa nee yɛ sonlabaka ne gyinla gyinlabelɛ kpɔtee bie. Baebolo ne kilehile kɛ yɛkola yɛyɛ asɔne wɔ gyinlabelɛ biala anu. Gyinlabelɛ ɛhye mɔ bie a le kɛ yɛkɛdɛnla aze, yɛkɛzi yɛ ti aze, yɛkɛhoto anzɛɛ yɛkɛgyinla. (1 Edwɛkɛsisilɛ 17:16; Nihɛmaya 8:6; Daneɛle 6:10; Maake 11:25) Mɔɔ nwolɛ hyia kpole la a le ahonle kpalɛ mɔɔ yɛbanyia la, na tɛ gyinlabelɛ bie mɔɔ awie mɔ banwu ye la ɔ. Nɔhalɛ nu, wɔ yɛ alehyenlɛ biala gyimayɛlɛ nu anzɛɛ mekɛ mɔɔ yɛkɛyia esiane bie la, yɛbahola yɛayɛ asɔne mɔɔ yɛmbuke yɛ nloa, wɔ ɛleka biala mɔɔ yɛwɔ la. Gyihova tie asɔneyɛlɛ zɛhae mɔ ɔnvane nwo kɛ bie a menli mɔɔ wɔ yɛ nwo ɛkɛ ne la ɛnde la.Nihɛmaya 2:1-6.

11. Ninyɛne mɔɔ gyegye yɛ la boni mɔ a yɛbahola yɛayɛ nwolɛ asɔne a?

11 Duzu ninyɛne a yɛbahola yɛayɛ nwolɛ asɔne a? Baebolo ne kilehile nuhua kɛ: “Yɛdua ye [Gyihova] ɛhulolɛ zo yɛbiza ye debie biala a ɔtie yɛ.” (1 Dwɔn 5:14) Ɛhye ati, yɛbahola yɛabiza Nyamenle debie biala mɔɔ nee ye ɛhulolɛdeɛ yia la. Asoo ɔle ye ɛhulolɛdeɛ kɛ yɛkɛyɛ ninyɛne mɔɔ gyegye yɛ la anwo asɔne ɔ? Ɛhɛe! Gyihova mɔɔ yɛsɛlɛ ye wɔ asɔneyɛlɛ nu la le kɛ agɔnwolɛ kpalɛ mɔɔ yɛ nee ye ɛlɛdi adwelie la. Yɛbahola yɛaha yɛ ‘ngyianlɛ kɔsɔɔti yɛahile’ Nyamenle. (Edwɛndolɛ 62:8) Ɔle kpalɛ kɛ yɛbazɛlɛ yɛabiza ye sunsum nwuanzanwuanza ne, ɔluakɛ ɔbaboa yɛ yeamaa yɛayɛ mɔɔ le kpalɛ la. (Luku 11:13) Eza yɛbahola yɛazɛlɛ ye ɛkɛ ne adehilelɛ nee anwosesebɛ amaa yɛahola yɛazi kpɔkɛ kpalɛ na yɛagyinla ngyegyelɛ nloa. (Gyemise 1:5) Saa yɛyɛ ɛtane a, ɔwɔ kɛ yɛdua Kelaese afɔlebɔlɛ ne azo yɛsɛlɛ ɛtane fakyɛ. (Ɛfɛsɛsema 1:3, 7) Tɛ ninyɛne mɔɔ gyegye yɛ la angome a ɔwɔ kɛ yɛyɛ  nwolɛ asɔne a. Ɔwɔ kɛ yɛyɛ asɔne yɛmaa menli gyɛne noko—yɛ mbusua nee yɛ gɔnwo mɔ azonvolɛ.Gyima ne 12:5; Kɔlɔsaema 4:12.

12. Kɛzi yɛbahola yɛava yɛ anwuma Selɛ ne anwo ninyɛne yɛalumua wɔ yɛ asɔneyɛlɛ nu ɛ?

12 Ɔwɔ kɛ ninyɛne mɔɔ fane Gyihova Nyamenle anwo la a dumua wɔ yɛ asɔneyɛlɛ nu a. Nɔhalɛ nu yɛlɛ debie mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛdua zo yɛfi ahonle nu yɛye ye ayɛlɛ na yɛda ye ase wɔ ye kpalɛyɛlɛ kɔsɔɔti anwo a. (1 Edwɛkɛsisilɛ 29:10-13) Wɔ Gyisɛse neazo asɔneyɛlɛ ne mɔɔ wɔ Mateyu 6:9-13 ne anu, ɔhilele yɛ kɛ yɛzɛlɛ kɛ Nyamenle duma nwo ɛde anzɛɛ bɛyɛ ye nwuanzanwuanza. Ɔhanle ɔdoale zo kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne ɛrɛla na bɛyɛ ye ɛhulolɛdeɛ wɔ azɛlɛ ye azo kɛmɔ bɛyɛ ye wɔ anwuma lɔ la. Gyisɛse hanle Gyihova anwo edwɛkɛ ɛhye mɔɔ anwo hyia la wiele kolaa na yeahwe adwenle yeahɔ ninyɛne mɔɔ hyia sonla la azo. Saa yɛdayɛ noko yɛfa Nyamenle yɛdumua wɔ yɛ asɔneyɛlɛ nu a, yɛmaa ɔda ali kɛ tɛ yɛ boɛyɛlɛ ngome ala a yɛdwenle nwo a.

13. Duzu a Ngɛlɛlera ne maa yɛnwu ye wɔ asɔneyɛlɛ mɔɔ Nyamenle die to nu la tendenle nwo a?

13 Kɛ ɔwɔ kɛ yɛ asɔneyɛlɛ tendenle yɛ ɛ? Baebolo ne ɛngile kɛzi ɔwɔ kɛ bɛ ti anwo anzɛɛ bagua nu asɔneyɛlɛ tendenle yɛ la. Ɔbahola yeayɛ asɔne sikalɛ mɔɔ bɛyɛ na bɛali aleɛ anzɛɛ bɛ ti anwo asɔne tendenle mɔɔ bɛyɛ bɛka bɛ ngyianlɛ kɔsɔɔti bɛkile Gyihova la. (1 Samoɛle 1:12, 15) Noko akee, Gyisɛse dendɛle tiale menli mɔɔ bu bɛ nwo tenlene mɔɔ ɛnee yɛ asɔne ndendenle amaa menli anwu bɛ la. (Luku 20:46, 47) Asɔneyɛlɛ zɛhae mɔ ɛnzɔ Gyihova anye. Mɔɔ hyia la a le kɛ yɛbavi yɛ ahonle nu yɛayɛ asɔne. Ɛhye ati, asɔneyɛlɛ mɔɔ Nyamenle die to nu la tendenle bagyinla mɔɔ hyia yɛ nee gyinlabelɛ mɔɔ yɛwɔ nu la azo.

Bɛbadie wɔ asɔneyɛlɛ wɔ mekɛ biala anu

14. Saa Baebolo ne tu yɛ folɛ kɛ yɛyɛ “nzɛlɛlɛ dahuu” a duzu a ɔkile a, na kɛzi ɛhye le arɛlekyekyelɛ ɛ?

14 Fane nyɛ a ɔwɔ kɛ yɛyɛ asɔne a? Baebolo ne tu yɛ folɛ kɛ yɛyɛ “nzɛlɛlɛ dahuu.” (Wulomuma 12:12; 1 Tɛsalonaekama  5:17) Nɔhalɛ nu, edwɛkɛ ɛhye ɛngile kɛ ɔwɔ kɛ yɛsɛlɛ Gyihova mekɛ ko biala wɔ alehyenlɛ ne anu. Emomu, Baebolo ne wula yɛ anwosesebɛ kɛ yɛyɛ asɔne dahuu na yɛhɔ zo yɛla Gyihova ase wɔ kpalɛ mɔɔ ɔyɛ ɔmaa yɛ, na yɛkpondɛ adehilelɛ, arɛlekyekyelɛ, nee anwosesebɛ yɛvi ye ɛkɛ. Asoo ɔnle arɛlekyekyelɛ kɛ yɛbanwu ye kɛ Gyihova ɛngile mekɛ tendenle anzɛɛ fane dodo mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛ nee ye tendɛ wɔ asɔneyɛlɛ nu la? Saa yɛ nye die adenle mɔɔ yɛlɛ yɛyɛ asɔne la anwo amgba a, yɛbakpondɛ adenle dɔɔnwo yɛalua zo yɛamaa yɛ asɔneyɛlɛ adwu yɛ anwuma Selɛ ne ɛkɛ.

15. Saa yɛyɛ yɛ ti anwo anzɛɛ bagua nu asɔneyɛlɛ yɛwie a duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛka “Amen” a?

15 Saa yɛyɛ asɔne yɛwie a duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛka “Amen” a? Edwɛkɛ kpɔkɛ “amen” kile “ɔyɛ zɔ” anzɛɛ “ɔyɛ ɛkɛ.” Neazo mɔɔ wɔ Ngɛlɛlera ne anu la kile kɛ ɔle kpalɛ kɛ saa yɛyɛ yɛ ti anwo anzɛɛ bagua nu asɔne yɛwie a yɛkɛha “Amen.” (1 Edwɛkɛsisilɛ 16:36; Edwɛndolɛ 41:13) Yɛka “Amen” wɔ mekɛ mɔɔ yɛyɛ yɛ ti anwo asɔne yɛwie la a, ɔfoa zolɛ kɛ yɛ nzɛlɛlɛ ne vi yɛ ahonle nu. Awie yɛ bagua nu asɔne wie na yɛka “Amen”—yɛbuke yɛ nloa anzɛɛ yɛambuke a—ɔkile kɛ yɛdie edwɛkɛ ne mɔɔ ɔhanle la yɛto nu.1 Kɔlentema 14:16.

KƐZI NYAMENLE BUA YƐ ASƆNEYƐLƐ LA

16. Anwodozo boni a yɛlɛ ye wɔ asɔneyɛlɛ nwo a?

16 Asoo Gyihova bua yɛ asɔneyɛlɛ? Ɛhɛe, ɔbua! Yɛlɛ mɔɔ yɛgyinla zo yɛnyia anwodozo kɛ ‘nzɛlɛlɛ Tievolɛ’ ne babua asɔneyɛlɛ mɔɔ alesama mgbe mgbe fi bɛ ahonle nu yɛ la. (Edwɛndolɛ 65:2) Gyihova bahola alua ndenle ngakyile zo abua yɛ asɔneyɛlɛ.

17. Duzu ati a yɛkola yɛka kɛ Nyamenle dua ye anwumabɔvolɛma nee ye azonvolɛ mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo la anwo zo bua yɛ asɔneyɛlɛ ɛ?

17 Gyihova fa ye anwumabɔvolɛ ne mɔ nee ye azonvolɛ mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo la di gyima bua asɔneyɛlɛ. (Hibuluma 1:13, 14) Yɛlɛ neazo dɔɔnwo mɔɔ kile kɛ menli bie mɔ mɔɔ yɛle asɔne kɛ Nyamenle ɛboa bɛ ɛmaa bɛde Baebolo ne  abo la yiale Gyihova azonvolɛ mɔɔ boale bɛ a. Neazo ɛhye mɔ di daselɛ kɛ anwumabɔvolɛma a li Belemgbunlililɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne anyunlu a. (Yekile 14:6) Saa yɛyɛ asɔne wɔ mekɛ mɔɔ yɛhyia moalɛ la a, Gyihova bahola alua Keleseɛnenli bie anwo azo aboa yɛ.Mrɛlɛbulɛ 12:25; Gyemise 2:16.

Gyihova bahola alua Keleseɛnli bie anwo zo abua yɛ asɔneyɛlɛ

18. Kɛzi Gyihova dua ye sunsum nwuanzanwuanza ne nee ye Edwɛkɛ ne azo bua ye azonvolɛ asɔneyɛlɛ ɛ?

18 Gyihova Nyamenle eza dua ye sunsum nwuanzanwuanza ne nee ye Edwɛkɛ, Baebolo ne azo bua ye azonvolɛ  asɔneyɛlɛ. Ɔbahola yeabua yɛ asɔneyɛlɛ ɔlua ye sunsum nwuanzanwuanza ne mɔɔ ɔbalua zo yeamaa yɛ adehilelɛ nee anwosesebɛ amaa yɛagyinla yɛ ngyegyelɛ nloa la azo. (2 Kɔlentema 4:7) Mekɛ dɔɔnwo ne ala Gyihova dua adehilelɛ mɔɔ yɛnyia yɛfi Baebolo ne anu mɔɔ boa yɛ maa yɛsi kpɔkɛ mɔɔ nrɛlɛbɛ wɔ nu la azo bua yɛ asɔneyɛlɛ. Saa yɛlɛyɛ yɛ ti anwo Baebolo ɛzukoalɛ anzɛɛ yɛlɛkenga Keleseɛnema mbuluku mɔɔ le kɛ ɛhye la a, yɛbahola yɛanyia Ngɛlɛlera nu edwɛkɛ mɔɔ baboa yɛ la. Edwɛkɛ mɔɔ bɛka ye wɔ Kelseseɛnema ayia bo anzɛɛ mɔɔ asafo nu kpanyinli bie mɔɔ ɔdwenle yɛ nwo baha la bahola ahwe yɛ adwenle ahɔ Ngɛlɛlera nu edwɛkɛ bie mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛsuzu nwolɛ la azo.Galeehyeama 6:1.

19. Saa ɔdwu mekɛ ne bie na ɔyɛ kɛ asɛɛ bɛambua yɛ asɔneyɛlɛ a duzu a ɔwɔ kɛ yɛkakye a?

19 Saa Gyihova ɛtɛbuale yɛ asɔneyɛlɛ a, ɔngile kɛ ɔngola ɔmbua asɔneyɛlɛ. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ Gyihova bua asɔneyɛlɛ maa ɔ nee ye ɛhulolɛdeɛ nee ye mekɛ yia. Ɔze yɛ ngyianlɛ nee kɛzi bɛdi nwolɛ gyima la kpalɛ ɔtɛla yɛ. Mekɛ dɔɔnwo ne ala Gyihova maa yɛ adenle maa ‘yɛkɔ zo yɛbiza, yɛkpondɛ, na yɛbɔ nu.’ (Luku 11:5-10) Mɔdenle zɛhae mɔɔ yɛbabɔ la maa Nyamenle nwu ye  kɛ yɛ ɛhulolɛ ne anu yɛ se na yɛlɛ nɔhalɛ diedi. Bieko, Gyihova bahola abua yɛ asɔneyɛlɛ wɔ adenle mɔɔ bie a yɛnnwu ye la azo. Kɛ neazo la, bie a ɔnrɛye ngyegyelɛ bie ɔnrɛvi ɛkɛ, noko ɔbabua yɛ asɔneyɛlɛ ne ɔlua anwosesebɛ mɔɔ ɔbamaa yɛanyia yɛangyinla ɔ nloa la azo.Felepaema 4:13.

20. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛfa adenle kpole mɔɔ yɛlɛ yɛyɛ nzɛlɛlɛ la yɛdi gyima kpalɛ a?

20 Nea kɛzi yɛ nye die kɛ aleɛabo kpole ɛhye Bɔvolɛ ne bikye menli mɔɔ fɛlɛ ye nɔhalɛ nu wɔ asɔneyɛlɛ nu la kɔsɔɔti a! (Edwɛndolɛ 145:18) Bɛmaa yɛva adenle kpole ɛhye mɔɔ yɛlɛ yɛkɔ ɔ nyunlu wɔ asɔneyɛlɛ nu la yɛli gyima kpalɛ. Saa yɛyɛ zɔ a, yɛbanyia anyelazo mɔɔ yɛ anyelielɛ kɛ yɛbabikye Gyihova, nzɛlɛlɛ Tievolɛ ne kpalɛ.