Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA YA DIKUMI L’ESAMBELE

Yasukanya la Nzambi lo dɔmbɛlɔ

Yasukanya la Nzambi lo dɔmbɛlɔ
  • Lande na kahombaso salaka dɔmbɛlɔ?

  • Ahombaso nsala dia Nzambi tohokamɛ?

  • Ngande wakadimola Nzambi alɔmbɛlɔ aso?

Ɔnɛ “lakatungi ulungu la kete” mbetawɔka mpokamɛ alɔmbɛlɔ aso

1, 2. Lande na kahombaso mbɔsa dɔmbɛlɔ oko diɛsɛ dia woke, ndo lande na kahombaso mbeya kɛnɛ ketsha Bible lo dikambo sɔ?

NKƐTƐ kekɔ tshitshɛ ya mamba naka kiɛdika l’andja wa shaka ɔnɛ. Diakɔ diele lo washo wa Jehowa “lakatungi ulungu la kete,” wedja w’anto wekɔ oko dipɔpɔ di’ashi dia tshitshɛ lo mbaka. (Osambo 115:15; Izaya 40:15) Koko Bible mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa] eli lasuki la wane tshe watuwetaka, ee, lasuki la wane tshe watuwetaka lo mete. Ndi [ayokotsha] nangu ya waku watuwukaka woma, [ayoka] delu diawo.” (Osambo 145:18, 19) Ohokanyiya kɛnɛ kalembetshiya dikambo sɔ! Otungi Kanga-Wolo-Tshɛ ekɔ suke la so ndo ayotohokamɛ naka sho ‘mbêta lo mɛtɛ.’ Ekɔ diɛsɛ dia woke mɛtɛ dia sho ndjasukanya la Nzambi lo dɔmbɛlɔ.

2 Koko naka sho nangaka dia Jehowa mboka alɔmbɛlɔ aso, kete sho pombaka mbɔlɔmba lo yoho yetawɔnde. Onde sho koka nsala dui sɔ naka hatoshihodia kɛnɛ ketsha Bible lo dikambo dia dɔmbɛlɔ? Ekɔ ohomba sho mbeya kɛnɛ kata Afundelo lo dikambo sɔ, nɛ dia dɔmbɛlɔ tokimanyiyaka dia sho ndeka ndjasukanya la Jehowa.

LANDE NA KAHOMBASO SALAKA DƆMBƐLƆ?

3. Naa ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wahombaso salaka dɔmbɛlɔ?

3 Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wahombaso salaka dɔmbɛlɔ ele nɛ dia Jehowa tɔlɔmbaka dia sho nsala dui sɔ. Ɔtɛkɛta ande tokeketshaka ɔnɛ: “Lo oseka dikambo tshɛ, tanyoyakiyanyake, koko nyote Nzambi ehomba anyu lo dɔmbɛlɔ la ɛsɛngɔsɛngɔ kaamɛ ndo la eokelo ka losaka, ko wɔladi wa Nzambi woleki tokanyi tshɛ wayolama etema anyu la timba tanyu lo tshimbo ya Kristo Yeso.” (Filipɛ 4:6, 7) Lo mɛtɛ, hatohombe mɔnyɔla yɛdikɔ shɔ y’ɔlɔlɔ yakɔshi Owandji waheme andja w’otondo!

4. Lande na kahombaso salaka dɔmbɛlɔ mbala la mbala?

4 Ɔkɔkɔ okina wahombaso nɔmba salaka dɔmbɛlɔ ele, dɔmbɛlɔ dia mbala la mbala keketshaka diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Angɛnyi wa mɛtɛ hawɔtɛkɛta paka wonya wewɔ l’ohomba w’ɛngɔ kɛmɔtshi. Koko, vɔ mbidjanaka yimba ndo lɔngɛnyi lawɔ keketalaka etena katanɛwɔ tokanyi tawɔ, ekakatanu awɔ ndo nsaki yawɔ aha la mengenga. Lo awui amɔtshi, ngasɔ mbediɔ lo kɛnɛ kendana la diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa Nzambi. Lo ekimanyielo ka dibuku nɛ, wɛ ambeka awui efula wendana la kɛnɛ ketsha Bible lo dikambo dia Jehowa, dia lonto lande ndo di’asangwelo ande. Wɛ amboweya oko onto la mɛtɛ. Dɔmbɛlɔ koshaka diaaso dia wɛ mbutɛ Shɔ lele l’olongo tokanyi tayɛ ndo nsaki yayɛ y’oma k’ɛse otema. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete wɛ ayoleka ndjasukanya la Jehowa.​—Jakɔba 4:8.

AWUI AKƆNA WAHOMBASO NKOTSHA?

5. Kakɔna kɛnya dia Jehowa hahokamɛ alɔmbɛlɔ tshɛ?

5 Onde Jehowa mpokamɛka alɔmbɛlɔ tshɛ? Tende kɛnɛ kakandatɛ atɔmbɔki w’ase Isariyɛlɛ wa lo nshi y’omvutshi Izaya: “Lam’ayunyufudiaka alombelo, dimi haluhukamaka. Anya anyu weli too la dikila.” (Izaya 1:15) Ɔnkɔnɛ, etsha ɛmɔtshi koka nsala woho waha Nzambi mpokamɛ alɔmbɛlɔ aso. Omalɔkɔ, dia Nzambi mboka alɔmbɛlɔ aso, sho pombaka nkotsha awui amɔtshi walɔmbama.

6. Dia Nzambi mboka alɔmbɛlɔ aso, dui diakɔna dialɔmbama ndo ngande wakokaso dikotsha?

6 Dui dimɔtshi dialɔmbama ele monga la mbetawɔ. (Makɔ 11:24) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Onto lele bu la mbetawɔ hakoke ngɛnyangɛnya Nzambi, nɛ dia ɔnɛ layasukanya la nde pombaka mbetawɔ dia nde ekɔ, ndo nde ndjalaka ofutshi wa wanɛ wooyanga l’otema ɔtɔi.” (Hɛbɛru 11:6) Monga la mbetawɔ ka mɛtɛ halembetshiya mbeya tsho ɔnɛ Nzambi ekɔ ndo nde mbokaka ndo kadimolaka alɔmbɛlɔ. Mbetawɔ mɛnamaka lo etsha aso. Lâsɔ, sho pombaka mɛnya hwe dia tekɔ la mbetawɔ lo yoho yaso ya lɔsɛnɔ ya lushi la lushi.​—Jakɔba 2:26.

7. a) Lande na kahombaso monga la dilɛmiɛlɔ etena katɛkɛtaso la Jehowa lo dɔmbɛlɔ? b) Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ lo nsala dɔmbɛlɔ la okitshakitsha ndo l’otema ɔtɔi?

7 Jehowa nɔmbaka nto dia wanɛ wayasukanya la nde lo dɔmbɛlɔ mbɔlɔmba la okitshakitsha ndo l’otema ɔtɔi. Onde ekɔ ohomba sho monga l’okitshakitsha etena katɛkɛtaso la Jehowa? Etena kakondja anto diaaso dia ntɛkɛta la nkumekanga kana la prezida, vɔ tɛkɛtaka la dilɛmiɛlɔ lo menda dihole dia lâdiko diele la onto ɔsɔ. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka ndeka monga la dilɛmiɛlɔ etena kayasukanyaso la Jehowa. (Osambo 138:6) Nde ekɔ “[Nzambi] Kanga-Wulu-Tshe.” (Etatelo 17:1) Etena kasalaso dɔmbɛlɔ, yoho yalɔmbaso Nzambi pombaka mɛnya la okitshakitsha tshɛ dia sho mbeyaka dihole diele la so la ntondo kande. Okitshakitsha wa ngasɔ wayototshutshuya nto dia sho nsala alɔmbɛlɔ w’oma k’ɛse otema, mbewɔ alɔmbɛlɔ wa woho ɔtɔi kana wa kalolaka paka lo dui diakɔ diâmɛ.​—Mateo 6:7, 8.

8. Ngande wakokaso nsala awui lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ kalɔmbaso?

8 Dui dikina dialɔmbama dia Nzambi toka ele sho pombaka nsala awui lo yoho yɔtɔnɛ l’alɔmbɛlɔ aso. Jehowa tɔlɔmbaka dia sho nsala la wolo aso tshɛ dia mbɔtɔnganyiya etsha aso la kɛnɛ kalɔmbaso. Ɛnyɛlɔ, naka sho nɔmba ɔnɛ: “Otosha mbo ya ndɛ ya lushi l’ɛlɔ,” kete sho pombaka ndjasha la wolo l’olimu tshɛ wakoka tanema ndo wakokaso nkamba. (Mateo 6:11; 2 Tɛsalɔnika 3:10) Naka tekɔ lo nɔmba dia nkondja ekimanyielo dia ntondoya wɔdu ɔmɔtshi wa demba, kete sho pombaka monga la shɛnɔdi dia mbewɔ awui wakoka tokonya lo ohemba. (Kɔlɔsayi 3:5) Lâdiko di’awui walɔmbama asɔ, ekɔ ambola efula wendana la dɔmbɛlɔ wahombaso nkadimola.

EKADIMWELO LO AMBOLA AMƆTSHI WENDANA LA DƆMBƐLƆ

9. Onto akɔna ahombaso nɔmbaka, ndo lo tshimbo yaki na?

9 Onto akɔna ahombaso nɔmba? Yeso aketsha ambeki ande dia nɔmba “Shɛso lele l’olongo.” (Mateo 6:9) Ɔnkɔnɛ, alɔmbɛlɔ aso pombaka tomama paka le Jehowa Nzambi. Koko, Jehowa nɔmbaka dia sho mbeya dihole diele l’Ɔnande ɛtɔi lakandote, Yeso Kristo. Oko wakateke lo tshapita 5, Yeso akatomama la nkɛtɛ dia ndjotshungola anto oma lo pɛkato la nyɔi. (Joani 3:16; Rɔmɔ 5:12) Nde mbele Ɔlɔmbɛdi a lâdiko ndo Shushi yakasɔnama. (Joani 5:22; Hɛbɛru 6:20) Diɔ diakɔ diatɔlɔmba Afundelo dia sho nɔmbaka Jehowa lo tshimbo ya Yeso. Nde ndamɛ akate ate: “Dimi lekɔ mboka, mɛtɛ la lɔsɛnɔ. Ndooko onto laya le Papa paka lo tshimbo yami.” (Joani 14:6) Dia Jehowa mboka alɔmbɛlɔ aso, sho pombaka mbɔlɔmba paka ndamɛ oto lo tshimbo y’Ɔnande.

10. Onde Bible tɔlɔmbaka dia monga la woho ɔmɔtshi wa kiongamu etena kalɔmbaso?

10 Onde sho pombaka monga la kiongamu ya lânde etena kalɔmbaso? Kema. Jehowa halɔmbɛ dia monga la kiongamu mɔtshi ya lânde, oyadi y’anya kana ya demba di’otondo. Bible tetshaka dia ekɔ ɔlɔlɔ nɔmba lo tokongamu totshikitanyi. Mbeyaka monga lodjasɛ, lɔkɔlama, mbika adwe kana lemala. (1 Ɛkɔndɔ 17:16; Nɛhɛmiya 8:6; Danyɛlɛ 6:10; Makɔ 11:25) Kɛnɛ kele mɛtɛ ohomba ele dionga di’ɔlɔlɔ di’otema, koko aha tokongamu ta lânde takoka mɛnama le anto akina. Etena kakambaso elimu aso wa lushi la lushi kana katokomɛ awui wa wanyandja, sho koka nɔmba l’etei k’otema oyadi dihole diakɔna dieso. Jehowa mbokaka alɔmbɛlɔ wa ngasɔ oyadi kânga wanɛ wele laleso hawɛnyi dia takalɔmbi.​—Nɛhɛmiya 2:1-6.

11. Naa awui amɔtshi wendana l’ekiyanu aso wakokaso nɔmba?

11 Kakɔna kakokaso nɔmba? Bible nembetshiyaka ɔnɛ: “Kɛnɛ tshɛ kayotɔɔlɔmba kɔtɔnɛ la lolango lande, nde [Jehowa] ayotokɛ.” (1 Joani 5:14) Lâsɔ sho koka nɔmba oseka ɛngɔ tshɛ kɔtɔnɛ la lolango laki Nzambi. Onde nde nangaka sho nɔmba dikambo di’ekiyanu aso? Eelo! Nɔmba Jehowa ekɔ oko sawo dia l’ɔngɛnyi w’oshika. Sho kokaka ‘dihwɛ Nzambi otema aso’ lo mbotɛ kɛnɛ tshɛ kele l’otema aso. (Osambo 62:8) Ekɔ ɔlɔlɔ sho nɔmba Nzambi dia nde tosha nyuma k’ekila, nɛ dia tɔ kayotokimanyiya dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (Luka 11:13) Sho koka nto nɔmba dia nkondja ɛlɔmbwɛlɔ ka mbɔsa tɛdikɔ ta lomba ndo dia nkondja wolo wa ntondoya ekakatanu. (Jakɔba 1:5) Etena kasalaso pɛkato, sho pombaka nɔmba edimanyielo lo ekimanyielo k’olambo wa Kristo. (Ɛfɛsɔ 1:3, 7) Lo mɛtɛ, hatohombe nɔmba paka dikambo di’awui aso ato. Sho pombaka nɔmba ndo dikambo di’anto akina, mbuta ate di’ase nkumbo kaso ndo dia wanyaso Akristo.​—Etsha 12:5; Kɔlɔsayi 4:12.

12. Lande kahombaso mbetsha awui wendana la Shɛso lele l’olongo lo dihole dia ntondo lo alɔmbɛlɔ aso?

12 Awui wendana la Jehowa Nzambi mbahomba mbɔsa dihole dia ntondo lo alɔmbɛlɔ aso. Tekɔ mɛtɛ la ɔkɔkɔ wa nsala alɔmbɛlɔ wa mbotombola oma k’ɛse otema ndo mbôka losaka l’ɔtɛ w’ɛlɔlɔ ande tshɛ. (1 Ɛkɔndɔ 29:10-13) Yeso akatetsha Dɔmbɛlɔ di’ɛnyɛlɔ diele lo Mateo 6:9-13. Lo dɔmbɛlɔ sɔ, nde akatetsha dia nɔmba dia lokombo la Nzambi kidiama, mbuta ate mbɔsama oko ekila. Nde akatetsha nto dia nɔmba dia Diolelo diaki Nzambi ndja ndo dia lolango lande tshama la nkɛtɛ oko watshamalɔ l’olongo. Paka l’ɔkɔngɔ wa nde nshila awui w’ohomba asɔ wendana la Jehowa mbakayɔtɛkɛtaka Yeso dikambo di’ehomba w’onto l’onto. Sho lawɔ, etena kashaso Nzambi dihole dioleki ohomba lo alɔmbɛlɔ aso, sho mɛnyaka dia hatoyakiyanya tsho dikambo di’ɔlɔlɔ aso hita.

13. Kakɔna kɛnya Afundelo lo kɛnɛ kendana la otale w’alɔmbɛlɔ wetawɔma?

13 Otale wa ngande wahomba monga la alɔmbɛlɔ aso? Bible hɛnya otale wa ngande wahomba monga l’alɔmbɛlɔ wasalaso shoamɛ kana wasalema la ntondo k’anto. La ntondo ka ndɛ, sho koka nsala dɔmbɛlɔ dia mondo ndo sho koka nsala dɔmbɛlɔ di’otale etena kewoyaso Jehowa awui wele l’otema aso. (1 Samuɛlɛ 1:12, 15) Koko, Yeso akânya anto wakayaɔsaka oko anto w’ɛlɔlɔ lo nsala alɔmbɛlɔ w’etale kana wa ndjaɛnya la ntondo k’anto akina. (Luka 20:46, 47) Alɔmbɛlɔ wa ngasɔ hawambiya Jehowa. Kɛnɛ kele ohomba ele sho nɔmba oma k’ɛse otema. Omalɔkɔ, otale w’alɔmbɛlɔ wetawɔma mbeyaka ntshikitana lo ndjela ehomba w’onto l’onto ndo kɛnɛ keta.

Nzambi koka mboka alɔmbɛlɔ ayɛ etena tshɛ

14. Kakɔna kɛnya Bible etena katokeketshatɔ ɔnɛ: “Nyotetemale nɔmba,” ndo ekeketshelo kakɔna kele la ɛtɛkɛta ɛsɔ?

14 Mbala ngana yahombaso nɔmbaka? Bible tokeketshaka ɔnɛ: “Nyotetemale nɔmba.” (Mateo 26:41; Rɔmɔ 12:12; 1 Tɛsalɔnika 5:17) Lo mɛtɛ, ɛtɛkɛta ɛsɔ hawɛnya dia sho pombaka nɔmbaka Jehowa wonya tshɛ aha la momuya, koko vɔ tɛnyaka dia sho pombaka mbɔlɔmbaka mbala la mbala ndo ntetemala mbosha losaka l’ɔtɛ w’ɛlɔlɔ watosalɛnde ndo nyangaka ɛlɔmbwɛlɔ, ekeketshelo ndo wolo oma le nde. Shi ekɔ tshondo y’ekeketshelo dia mbeya dia Jehowa hatodjɛ elelo lo kɛnɛ kendana la otale ndo mbala yakokaso sawolaka la nde lo dɔmbɛlɔ? Naka sho mɛtɛ ngɛnangɛnaka diɛsɛ dia dɔmbɛlɔ, kete tayoyangaka waaso efula wa nɔmbaka Shɛso lele l’olongo.

15. Lande na kahombaso mbuta “Amɛɛ” l’ekomelo k’alɔmbɛlɔ wasalaso shoamɛ kana wasalema la ntondo k’anto?

15 Lande na kahombaso mbuta “Amɛɛ” l’ekomelo ka dɔmbɛlɔ? Tshɛkɛta “Amɛɛ” nembetshiyaka “mɛtɛ,” kana “ayale ɔsɔku.” Bɛnyɛlɔ dia lo Afundelo mɛnyaka dia ekɔ ɔlɔlɔ mbuta “Amɛɛ” l’ekomelo k’alɔmbɛlɔ wasalaso shoamɛ kana wasalema la ntondo k’anto. (1 Ɛkɔndɔ 16:36; Osambo 41:13) Etena kataso “Amɛɛ” l’ekomelo ka dɔmbɛlɔ diaso shoamɛ, sho shikikɛka di’awui wotshiso wakatami l’otema ɔtɔi. Etena kataso “Amɛɛ,” oyadi l’etei k’otema kana la dui dia wolo l’ekomelo ka dɔmbɛlɔ diosadi onto okina la ntondo k’anto, sho mɛnyaka dia sho mbetawɔka awui wotshinde.​—1 Kɔrɛtɔ 14:16.

WOHO WAKADIMOLA NZAMBI ALƆMBƐLƆ ASO

16. Eshikikelo kakɔna kakoka monga la so lo kɛnɛ kendana la dɔmbɛlɔ?

16 Onde Jehowa kadimolaka alɔmbɛlɔ mɛtɛ? Eelo! Tekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa nshikikɛ dia ‘Ɔnɛ latokaka dɔmbɛlɔ’ kadimolaka alɔmbɛlɔ wa l’otema ɔtɔi wasala miliyɔ y’anto. (Osambo 65:2) Jehowa mbeyaka nkadimola alɔmbɛlɔ aso lo toho totshikitanyi.

17. Lande na kakokaso mbuta dia Nzambi kambaka l’andjelo ndo l’ekambi ande wa la nkɛtɛ dia nkadimola alɔmbɛlɔ aso?

17 Jehowa kambaka l’andjelo ande ndo l’ekambi ande wa la nkɛtɛ dia nkadimola alɔmbɛlɔ. (Hɛbɛru 1:13, 14) Tekɔ la bɛnyɛlɔ efula di’anto wakalɔmbɛ Nzambi dia nkondja ekimanyielo ka nshihodia Bible, ko yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa dɔmbɛlɔ diawɔ ekambi waki Jehowa wakaye le wɔ. Bɛnyɛlɔ sɔ toshikikɛka di’andjelo mbalɔmbɔla olimu w’esambishelo ka Diolelo. (Ɛnyɛlɔ 14:6) Dia nkadimola alɔmbɛlɔ aso wasalema lo etena keso lo dihombo dia mɛtɛ, Jehowa mbeyaka ntshutshuya Okristo ɔmɔtshi dia tokimanyiya.​—Tokedi 12:25; Jakɔba 2:16.

Dia nkadimola alɔmbɛlɔ aso, Jehowa koka ntshutshuya Okristo ɔmɔtshi dia tokimanyiya

18. Ngande wakamba Jehowa la nyuma kande k’ekila ndo la Ɔtɛkɛta ande dia nkadimola alɔmbɛlɔ w’ekambi ande?

18 Jehowa kambaka nto la nyuma kande k’ekila ndo la Bible dia nkadimola alɔmbɛlɔ w’ekambi ande. Nde mbeyaka nkadimola alɔmbɛlɔ wɔlɔmbaso dia nkondja ekimanyielo ka ntondoya ehemba lo tosha ɛlɔmbwɛlɔ ndo wolo lo tshimbo ya nyuma k’ekila. (2 Kɔrɛtɔ 4:7) Mbala efula ekadimwelo w’alɔmbɛlɔ walɔmbaso dia kondja ɛlɔmbwɛlɔ ndjaka oma lo Bible, lɛnɛ atosha Jehowa ekimanyielo dia mbɔsa tɛdikɔ ta lomba. Avɛsa watokimanyiya koka tanema wonya wasalaso wekelo wa Bible w’onto ndamɛ kana etena kadiaso ekanda w’Akristo, ɛnyɛlɔ oko dibuku nɛ. Sho mbeyaka mboka awui wele la so ohomba oma lo Afundelo lo losanganya lɔmɔtshi l’Akristo kana oma lo kɔmatɛrɛ yosha ekumanyi kɛmɔtshi ka l’etshumanelo kayakiyanya dikambo di’ɔlɔlɔ aso.​—Ngalatiya 6:1.

19. Ahombaso mbohɔka naka tambɛna oko alɔmbɛlɔ aso hawokadimɔma?

19 Naka ambɛnama oko Jehowa ambotshimbatshimba dia nkadimola alɔmbɛlɔ aso, kete tatɔfɔnyake pondjo ɔnɛ nde ambohekɔ mbakadimola. Koko, sho pombaka mbohɔ dia Jehowa kadimolaka alɔmbɛlɔ lo ndjela lolango lande ndo lo etena kɛnande ɔnɛ kokaka. Nde mbeyaka ehomba aso ndo mbeyaka woho wa mbakotsha otoleki ndo shoamɛ. Mbala efula, nde tshikaka dia sho ‘ntetemala nɔmba, nyanga ndo nkɔkɔla.’ (Luka 11:5-10) Etete ka ngasɔ mɛnyaka Nzambi dia nsaki kaso kekɔ efula ndo ɔnɛ tekɔ la mbetawɔ ka mɛtɛ. Ndo nto, Jehowa mbeyaka nkadimola alɔmbɛlɔ aso lo yoho yahataleke nshihodia. Ɛnyɛlɔ, nde mbeyaka nkadimola dɔmbɛlɔ diaso diendana la ohemba ɔmɔtshi wa lânde, aha lo tonyɛ ohemba akɔ, koko lo tosha wolo wa mbikikɛ.​—Filipɛ 4:13.

20. Lande na kahombaso nkamba dimɛna la diɛsɛ dia nɛmɔ dia dɔmbɛlɔ?

20 Sho koka monga la lowando lo woho wele Otungi w’andja wa shaka ɔnɛ ekɔ suke l’anto tshɛ wɔ̂lɔmba lo yoho yetawɔnde! (Osambo 145:18) Tokondja wahɔ w’efula oma lo diɛsɛ dia nɛmɔ dia dɔmbɛlɔ. Naka sho nsala ngasɔ, kete tayonga l’elongamelo k’ɔngɛnɔngɛnɔ ka nyomoleka ndjasukanya la Jehowa, Ɔnɛ loka dɔmbɛlɔ.