1. Чьрʹа ԝәзире Әтйупийе хԝәст бе ньхӧмандьне?

«ВА ЙӘ ав, иди чь наһелә кӧ әз бемә ньхӧмандьне?» Әва пьрса дь ԛьрʹна йәкеда ԝәзире Әтйупийе да. Даннасинкʹаре бь наве Филипо ԝирʹа избат кьрьбу, кӧ Иса йә Мәсиһе создайи. Гьлийед жь Ньвисаред Пироз ӧса дьле ԝи гьрт, кӧ әԝи хԝәст бе ньхӧмандьне! (Кʹаред Шандийа 8:26-36).

2. Чьрʹа тӧ гәрәке дьшьрмиш би дәрһәԛа ньхӧмандьне?

 ² Һәрге тӧ бь дьл у щан тʹәви кәсәки жь Шәʹдед Йаһоԝа ве кʹьтебе һʹәта ви сәри һин буйи, дьбәк тӧ жи тʹәхмин дьки кӧ һазьр и щаба хԝә ль сәр ве пьрсе бьди: ‹Иди чь наһелә кӧ әз бемә ньхӧмандьне?› Тӧ пеһʹәсийайи кӧ Кʹьтеба Пироз әʹмьре һʹәта-һʹәтайе дь щьнәтеда, соз дьдә (Луԛа 23:43; Әʹйанти 21:3, 4). Ӧса жи тӧ пеһʹәсийайи дәрһәԛа һʹале мьрийа у дәрһәԛа гӧмана бона ԝан (Ԝаиз 9:5; Йуһʹәнна 5:28, 29). Дьбә тӧ ида дьчи ль сәр щьватед Шәʹдед Йаһоԝа у тʹәви ԝан незик буйи, у дьбини кӧ әԝана ль гора һʹәбандьна рʹаст дьжин (Йуһʹәнна 13:35). Ле һе фәрз әв ә, кӧ тә ида дәстпекьрийә һәләԛәтийа хԝә тʹәви Йаһоԝа Хԝәде мәзьн ки.

3. (а) Иса чь фәрман да шагьртед хԝә? (б) Ча ньхӧмандьн те кьрьне?

³ Ча тӧ дькари нишан ки кӧ дьхԝази Хԝәдерʹа ԛӧльх ки? Иса готә шагьртед хԝә: «Ньһа һәрʹьн һʹәму мьләта һин кьн у ԝана . . . бьньхӧминьн» (Мәтта 28:19). Дь ве йәкеда Иса хԝәха мәсәлә һишт, әԝ дь аведа һатә ньхӧмандьне. Чахе Иса һатә ньхӧмандьне, ав ль сәр сәре ԝида нәкьрьн, нә жи ль сәр ԝи рʹәшандьн (Мәтта 3:16). Хәбәра Йунани, йе кӧ те ԝәлгәрʹандьне «ньхӧмандьн», те һʹәсабе «кʹәтьна бьн аве». Ләма жи ньхӧмандьна мәсиһийа һәма ӧса те кьрьне, демәк чахе мәри те ньхӧмандьне әԝ педа гәрәке бькʹәвә бьн аве.

4. Ньхӧмандьн чь дьдә кʹьфше?

⁴ Ньхӧмандьн дь аведа, дәʹԝакьрьнәкә фәрз ә сәва ԝан мәрийа кʹи кӧ дьхԝазә ԝәки һәвалтийа ԝи тʹәви Йаһоԝа Хԝәде һәбә. Бь ньхӧмандьне тӧ бәр гьшка әшкәрә нишан дьки, кӧ дьхԝази Хԝәдерʹа ԛӧльх ки у ԝәки ша йи ԛьрара Хԝәде пек бини (Зәбур 40:7, 8). Ле сәва кӧ тӧ һазьр би бейи ньхӧмандьне, тӧ гәрәке чәнд гавед фәрз бьки.

5. (а) Гава пешийе чь йә, сәва кӧ бейи ньхӧмандьне? (б) Чьрʹа фәрз ә һәрʹи ль сәр щьватед мәсиһийа?

⁵ Бь рʹастийе, гава пешьн тә ида кьрийә. Зани чь щурʹәйи? Бь сайа һинбуна Кʹьтеба Пироз тʹәви Шәʹдед  Йаһоԝа, тӧ дәрһәԛа Йаһоԝа Хԝәде у Иса Мәсиһ пеһʹәсийайи. (Бьхунә Йуһʹәнна 17:3.) Ле һәла һе гәләк тьшт һәйә тӧ диса һин би. Ԛӧльхкʹаред Хԝәдейә рʹаст дьхԝазьн, кӧ дь «занәбуна әʹмьре Хԝәдеда гьһишти бьн» (Колоси 1:9). Бь сайа щьватед Шәʹдед Йаһоԝа тӧйе бькарьби һе зедә занәбуне бьстини (Ибрани 10:24, 25). Һәрге тӧ һәр гав бейи ль сәр щьватед Шәʹдед Йаһоԝа, әв ԝе али тә бькә кӧ занәбуне дәрһәԛа Хԝәде бьстини.

6. Занәбуна тә жь Кʹьтеба Пироз гәрәке чьԛас бә, сәва кӧ бейи ньхӧмандьне?

⁶ Сәва кӧ бейи ньхӧмандьне, әʹсәйи нинә бьзаньби һʹәму тьшти чь кӧ дь Кʹьтеба Пирозда ньвисар ә. Ле әʹсәйи йә ԝәки бьзаньби һʹәму һинкьрьнед фәрз жь Кʹьтеба Пироз у ԛәбул ки ван һинкьрьна. Мәсәлә, бал ԝәзире Әтйупийе һьнә занәбун ида һәбу, ле ԝирʹа аликʹари лазьм һат кӧ рʹезед жь Кʹьтеба Пирозә майин жи фәʹм бькә (Кʹаред Шандийа 8:30, 31). Тӧйе жи паши ньхӧмандьне диса гәләк тьшт һин би. Фәʹмдари йә ԝәки әм тʹьме дькарьн дәрһәԛа Хԝәде занәбуна хԝә зедәкьн (Ԝаиз 3:11). Ле сәва кӧ бейи ньхӧмандьне бәс ә кӧ бьзаньби у ԛәбул ки һьнә һинкьрьнед фәрз жь Кʹьтеба Пироз (Ибрани 5:12). Мәсәлә, һинкьрьна дәрһәԛа һʹале мьрийа, фәрзбуна наве Хԝәде у Пʹадшатийа ԝи.

7. Һинбуна Кʹьтеба Пироз ча гәрәке ль сәр тә һʹӧкӧм бә?

⁷ Ле тʹәне занәбун бәс нинә, лазьм ә ӧса жи баԝәри, чьмки «бе баԝәри тʹӧ щар набә кӧ инсан ль Хԝәде хԝәш бе» (Ибрани 11:6). Дь Кʹьтеба Пирозда те гьликьрьне, кӧ чахе бьнәлийед жь бажаре Корьнтʹийа кәвьн бьһистьн даннасинкьрьна шагьртед Иса, әԝана «баԝәр кьрьн у пе аве һатьнә ньхӧмандьне» (Кʹаред Шандийа 18:8). Һинбуна Кʹьтеба Пироз ԝе баԝәрийе бал тә пешда бинә, кӧ Кʹьтеба Пироз жь бина бәр Хԝәде йә. Һинбуна Кʹьтеба Пироз ӧса жи гәрәке али тә бькә кӧ баԝәр бьки, ԝәки һʹәму созед Хԝәде рʹаст ьн у ԛӧрбанбуна Иса Мәсиһ рʹасти жи хьлазкьрьне тинә (Йешуа 23:14; Кʹаред Шандийа 4:12; 2 Тимотʹейо 3:16, 17).

8. Бь сайа чь хԝәстьна тә ԝе һе зедә бә, сәва кӧ хәбәр ди тʹәви мәрийа дәрһәԛа ԝе йәке, чь кӧ тӧ һин буйи?

⁸ Чьԛас һе зедә дьле тәда баԝәрбун мәзьн бә, һаԛас те тʹәхмин ки кӧ тӧ нькари дьле хԝәда хԝәй ки ԝан тьшта, чь кӧ тӧ һин буйи (Йерәмийа 20:9). Хԝәстьна тә хәбәр ди тʹәви мәрийа дәрһәԛа Хԝәде у ԛьрара ԝи, ԝе һе зедә бә. (Бьхунә 2 Корьнтʹи 4:13.)

9, 10. (а) Дәрһәԛа рʹастийа Кʹьтеба Пироз пешийе тӧ дькари дәстпеки тʹәви кʹе хәбәр ди? (б) Чь тӧ гәрәке бьки, һәрге дьхԝази тʹәви Шәʹдед Йаһоԝа дәркʹәви даннасинкьрьне?

⁹ Дәрһәԛа рʹастийа Кʹьтеба Пироз, пешийе тӧ дькари дәстпеки бь мәʹрифәти тʹәви бьра-пьсмамед хԝә, һәвалед хԝә, щинаред хԝә у тʹәви һәвал-хәбаткʹаред хԝә хәбәр ди. Паше тӧйе ида бьхԝази тʹәви Шәʹдед Йаһоԝа дәрейи у даннасин бьки. Дәрһәԛа ве нета хԝә бежә ԝи мәрьвирʹа, кʹи кӧ тʹәви тә һинбуна Кʹьтеба Пироз дәрбаз дьбә. Һәрге бе кʹьфше кӧ тӧ һʹәму тьшти ӧса дьки, чаԝа жь тә те дәʹԝакьрьне, сәва кӧ дәрейи даннасин бьки, ԝи чахи те тʹәви ԝи мәрьви, кʹи кӧ тʹәви тә һинбуна Кʹьтеба Пироз дәрбаз дькә, рʹасти дӧ рʹуспийед щьвате бейи у әԝана ԝе тʹәви тә дәрһәԛа ве йәке хәбәр дьн.

¹⁰ Әв йәк ве али тә бькә, кӧ һе рʹьнд нас ки рʹуспийед щьвате, йед кӧ шьвантийе кәрийед пәзед Хԝәде дькьн (Кʹаред Шандийа 20:28; 1 Пәтрус 5:2, 3). Һәрге рʹуспи бьбиньн кӧ тӧ фәʹм дьки у баԝәр дьки һинкьрьнед фәрз жь Кʹьтеба Пироз, дьԛәдини ширәтед Хԝәде у бь рʹастийе жи дьхԝази бьби Шәʹде Йаһоԝа, ԝи чахи әԝана ԝе тәрʹа бежьн кӧ тӧ ида дькари дәркʹәви дәрһәԛа мьзгинийа хере даннасин бьки ча даннасинкʹаре нә ньхӧманди.

11. Чь тӧ гәрәке дь әʹмьре хԝәда бьгӧһези, сәва кӧ бькарьби дәрейи даннасин бьки?

¹¹ Сәва кӧ тӧ бькарьби дәрейи даннасин бьки, дьбәкә тәрʹа ӧса жи лазьм бә дь әʹмьре хԝәда тьштәки бьгӧһези. Мәсәлә тӧ гәрәке тʹәрк бьди ԝан хәйсәтед хьраб, дәрһәԛа кʹижана тʹәне тӧ зани. Ӧса жи пешийа кӧ бежи, ԝәки  дьхԝази бьби даннасинкʹаре нәньхӧманди, һәрге гӧнед тәйә ӧса гьран һәнә ча мәсәлә бенамуси, сәрхԝәшбун у бь хьраби хәбьтандьна наркотике, тӧ гәрәке жь ван гӧнед гьран аза би. (Бьхунә 1 Корьнтʹи 6:9, 10; Галати 5:19-21.)

12. Чьрʹа тʹобәкьрьн гәләк фәрз ә?

¹² Пешийа кӧ бейи ньхӧмандьне, лазьм ә диса тьштәки бьки. Пәтрусе шанди гот: «Тʹобә кьн у бәрбь Хԝәде вәгәрʹьн, кӧ гӧнед ԝә бенә рʹәситкьрьне» (Кʹаред Шандийа 3:19). Тʹобәкьрьн те һʹәсабе ԝәки бона тьштәки кӧ тә ида кьрийә, пʹошман би. Ле тʹобәкьрьн нә тʹәне ԝан мәрийарʹа лазьм ә, кʹи кӧ бь бенамусийе дьжин. Чьмки һәр кәс жь мәрийа гӧнә дькьн у һʹәмушкарʹа бахшандьна Хԝәде лазьм ә (Рʹомайи 3:23; 5:12). Пешийа һинбуна Кʹьтеба Пироз мә ньзаньбу ԛьрара Хԝәде чь йә. Әв бу мәʹни кӧ мә нькарьбу бь ԛьрара Хԝәде бьжита. Ләма жи пешийа ньхӧмандьне, һәр кәсирʹа лазьм ә тʹобәкьрьн.

13. Чь йә вәгәрʹандьн?

¹³ Паши тʹобәкьрьне лазьм ә вәгәрʹандьн. Бәс нинә тʹәне пʹошман би сәва кьред хԝә. Гәләк фәрз ә ԝәки тӧ жийина хԝәйә бәре инкʹар ки, у сафи ки тʹьме ԝе йәке бьки чь кӧ рʹаст ә. Тʹобәкьрьн у вәгәрʹандьн әв гавед фәрз ьн, йед кӧ тӧ гәрәке пешийа ньхӧмандьне бьки.

14. Пешийа кӧ тӧ бейи ньхӧмандьне, кʹижан гавәкә фәрз тӧ гәрәке бьки?

¹⁴ Диса гавәкә фәрз һәйә, чь кӧ тӧ гәрәке пешийа ньхӧмандьне бьки. Тӧ гәрәке хԝә тʹәсмили Йаһоԝа Хԝәде бьки.

15, 16. Чь те һʹәсабе хԝә тʹәсмили Хԝәде бьки, у чьрʹа мәри гәрәке бьхԝазә әве йәке бькә?

¹⁵ Дь дӧакьрьнеда хԝә тʹәсмили Йаһоԝа Хԝәде бьки, те һʹәсабе кӧ тӧ соз дьди Хԝәде, ԝәки тʹьме ԝирʹа амьн би  (Ԛануна Дӧщари 6:15). Ле чь йә мәʹни кӧ мәрьв дьхԝазә Хԝәдерʹа тʹьме амьн бә? Мәсәлә, чахе хорт һәвалтикә незик дькә тʹәви ԝе ԛизьке, кʹижане кӧ бәгәм дькә, әԝ чьԛас зедә кәчʹьке нас дькә у тʹәхмин дькә хәйсәтед ԝейә баш, һаԛас әԝ дьхԝазә кӧ һәләԛәтийа хԝә тʹәви ԝе һе незик бькә. Ԝәʹдә шунда тʹәбийәти йә кӧ әԝ ԝе бьхԝазә тʹәви кәчʹьке бьзәԝьщә. Әԝ фәʹм дькә кӧ пәй зәԝащерʹа һе зедә тьшт ԝе жь ԝи бе дәʹԝакьрьне, ле һʹьзкьрьн ԝи һелан дькә әве щабдарийе һьлдә сәр хԝә.

¹⁶ Чьмки тӧ дәрһәԛа Йаһоԝа педьһʹәси у һʹьзкьрьна хԝә һьндава ԝи мәзьн дьки, ләма тӧ дьхԝази бь дьл у щан у бе әгләкьрьн ԝирʹа ԛӧльх ки. Һәр кәс, кʹи кӧ дьхԝазә бьбә пәйчуйе Кӧрʹе Хԝәде Иса Мәсиһ, гәрәке «хԝә инкʹар кә» (Марԛос 8:34). Хԝәинкʹаркьрьн, әв те һʹәсабе кӧ дь һʹәму тьштида гӧрʹа Хԝәде бьки у нәһели ԝәки нет-хԝәстьнед тә у мәрәмед тә дь ве йәкеда рʹе тә бьгьрьн. Ча те кʹьфше, ида пешийа ньхӧмандьне тӧ гәрәке бьхԝази ԛьрара Хԝәде бьԛәдини, ԛәдандьна ԛьрара ԝи гәрәке дь әʹмьре тәда ль сәр щийе пешьн бә. (Бьхунә 1 Пәтрус 4:2.)

17. Чьрʹа һьнәк нәԝерьн хԝә тʹәсмили Хԝәде кьн?

¹⁷ Һьнәк хԝә тʹәсмили Хԝәде накьн, чьмки дьтьрсьн әве йәке бькьн. Әԝана дьбәк дьтьрсьн кӧ чахе бьбьнә мәсиһи, ԝе ида щабдар бьн бәр Хԝәде. Әԝана дьбәк жи дьшьрмиш дьбьн, кӧ ԝе шашийа бькьн у дьле Йаһоԝа бешиньн. Ләма жи нәԝерьн хԝә тʹәсмили Йаһоԝа бькьн.

18. Бь сайа чь тӧйе бьхԝази хԝә тʹәсмили Хԝәде бьки?

¹⁸ Һәрге һун дьле хԝәда һʹьзкьрьне һьндава Йаһоԝа мәзьн дькьн, һуне бьхԝазьн хԝә тʹәсмили ԝи кьн у бьжин ӧса чаԝа әԝ дьхԝазә (Ԝаиз 5:4). Паши тʹәсмилбуне, бе шьк һуне һʹәму тьшти бькьн «ԝәки . . . бькарьбьн хԝә ӧса хԝәй кьн, чаԝа лайиԛи Хӧдан ә, һәр алийава ль ԝи хԝәш бен» (Колоси 1:10). Һәрге һун Йаһоԝа һʹьз дькьн һуне бьбиньн, кӧ чәтьн нинә ԛьрара Хԝәде бьԛәдиньн.  Һуне ԛайил бьн тʹәви гьлийед Йуһʹәнне шанди, йе кӧ гот: «Бь ве йәке әм һʹьзкьрьна хԝә һьндава Хԝәдеда дьдьнә кʹьфше, гава әм тʹәмийед ԝи дьԛәдиньн. У тʹәмийед ԝи нә гьран ьн» (1 Йуһʹәнна 5:3).

19. Чьрʹа гәрәке нәтьрси хԝә тʹәсмили Хԝәде бьки?

¹⁹ Сәва кӧ хԝә тʹәсмили Хԝәде бьки, лазьм нинә ԛәданди би. Йаһоԝа рʹьнд занә мәщалед тә, у әв жь тә ван тьшта чь кӧ тӧ нькари бьки, дәʹԝа накә (Зәбур 103:14). Йаһоԝа ԛәнщийе тәрʹа дьхԝазә, әԝ ԝе али тә бькә у тә ԛәԝи кә. (Бьхунә Ишайа 41:10.) Тӧ дькари баԝәр бьки кӧ һәрге бь тʹәмамийа дьле хԝә гӧмана хԝә бьди сәр Йаһоԝа, «әԝ жи рʹийа тә» ԝе рʹаст кә (Мәтʹәлок 3:5, 6).

20. Чьрʹа тӧ гәрәке паши хԝәтʹәсмилкьрьне бейи ньхӧмандьне?

²⁰ Дьшьрмиш бә ль сәр ԝан тьшта чь кӧ жоре һатьбу готьне. Дьбә әв йәк али тә бькә, кӧ тӧ бьхԝази дӧакьрьна хԝәда хԝә тʹәсмили Йаһоԝа бьки. Ле һәр кәс кʹи кӧ бь рʹастийе Хԝәде һʹьз дькә, паши тʹәсмилкьрьне ӧса жи гәрәке бәр тʹәмама дәрһәԛа баԝәрийа хԝә «бь дәв иԛрар» кә, сәва кӧ хьлазбуне бьстинә (Рʹомайи 10:10). Ле ча әве йәке бькьн?

21, 22. Ча тӧ дькари дәрһәԛа баԝәрбуна хԝә бәр тʹәмама «бь дәв иԛрар» ки?

 ²¹ Һәрге тӧ дьхԝази бейи ньхӧмандьне, тӧ гәрәке әве йәке бежи кординаторе кʹома рʹуспийед щьвата хԝә. Әԝ ԝе хәм кә, ԝәки чәнд рʹуспи тʹәви тә һинкьрьнед фәрз жь Кʹьтеба Пироз бьԝәкʹьлиньн. Һәрге рʹуспи бьбиньн кӧ тӧ һʹәму тьшти ӧса дьки чаԝа лазьм ә сәва ньхӧмандьне, әԝана ԝе тәрʹа бежьн кӧ тӧ дькари ида сәр щьвата мәзьнә кӧ ԝе бьбә, хԝә бьньхӧмини. * Пешийа ньхӧмандьне тӧйе готар, йане тʹемәке бьбьһейи, кʹидәре кӧ ԝе бе шьровәкьрьне ԝәки чьԛас фәрз ә ньхӧмандьн. Паши готаре, хәбәрван дӧ пьрсед һеса дьдә ԝан, кʹи кӧ ԝе бенә ньхӧмандьне у әԝана щаба хԝә дьдьн. Бь ве йәке әԝана дәрһәԛа баԝәрбуна хԝә бәр тʹәмама «бь дәв иԛрар» дькьн.

²² Бь ньхӧмандьне әԝ бәр тʹәмама әшкәрә дькьн, кӧ хԝә тʹәсмили Хԝәде дькьн у бунә Шәʹдед Йаһоԝа. Ԝи мәрьви кʹи кӧ те ньхӧмандьне, педа дькьнә бьн аве. У бь ве йәке әшкәрә те кʹьфше кӧ әԝи хԝә тʹәсмили Йаһоԝа кьр.

23. Чь те һʹәсабе бейи ньхӧмандьне «бь наве Бав, Кӧрʹ у Рʹӧһʹе Пироз»?

²³ Иса гот кӧ шагьртед ԝи «бь наве Бав, Кӧрʹ у Рʹӧһʹе Пироз» ԝе бенә ньхӧмандьне (Мәтта 28:19). Әв те һʹәсабе, ԝәки әԝ кʹи кӧ те ньхӧмандьне, ԛәбул дькә сәрԝертийа Йаһоԝа Хԝәде у Иса Мәсиһ (Зәбур 83:18; Мәтта 28:18). Әв ӧса жи фәʹм дькә кӧ рола рʹӧһʹе пироз демәк ԛәԝата Хԝәде чьда нә (Галати 5:22, 23; 2 Пәтрус 1:21).

24, 25 (а) Чь те һʹәсабе ньхӧмандьн бь симболик? (б) Щаба кʹижан пьрса әме пебьһʹәсьн?

²⁴ Ле ньхӧмандьн найе һʹәсабе хԝә тʹәне теки бьн аве. Мәʹна ньхӧмандьне бь симболик ә у әв тьштәки фәрз ә.  Чахе мәри хԝә педа дькә бьн аве, бь симболике әв те һʹәсабе кӧ мәри дьмьрә сәва жийина хԝәйә бәре, демәк жийина хԝәйә бәре дьһелә. Ле чахе әԝ жь аве дәрдькʹәвә әв ча бежи тʹәзәда те буйине, сәва кӧ ԛьрара Хԝәде бьԛәдинә. Фәрз ә бини бира хԝә, кӧ тә әʹмьре хԝә тʹәсмили Йаһоԝа кьрийә, нә кӧ тʹәсмили мәрьвәки, шьхӧләки, йан жи тʹәшкиләтәке кьрийә. Тʹәсмилбуна у ньхӧмандьна тә, әв һәйә дәстпебуна һәләԛәтийа тәйә незик тʹәви Хԝәде, демәк достийа тә тʹәви Хԝәде (Зәбур 25:14).

²⁵ Ле ньхӧмандьн найе һʹәсабе, кӧ тӧ ида хьлаз буйи. Сәва кӧ хьлазбуне жь Хԝәде бьстини тӧ гәрәке «хԝә нава ԝе һʹьзкьрьна Хԝәдейә һьндава хԝәда хԝәй» ки (Щьһуда 21). Әв чь те һʹәсабе? Ча әм дькарьн хԝә дь һʹьзкьрьна Хԝәдеда хԝәй кьн? Сәре пашьн ԝе щаба ве пьрсе бьдә.