Habu̱ ma gi tini te hutsʼi

Habu̱ ma dä xiʼi te hutsʼi

RÄ NTHEKE 18

Rä nku̱ꞌmdehe geꞌä ma dä maxꞌäꞌi gi ntsitsꞌi ko Äjuä

Rä nku̱ꞌmdehe geꞌä ma dä maxꞌäꞌi gi ntsitsꞌi ko Äjuä
  • ¿Hanja ri ꞌñehe dä nku̱ꞌmdehe yä kristianu?

  • ¿Te mähyoni gi pe̱fi pa dä za gi nku̱ꞌmdehe?

  • ¿Te mähyoni dä me̱fi nꞌa rä jäꞌi mu̱ ne dä umbäbi rä te Äjuä?

  • ¿Te mä däta raso ja pa gi ne gi nku̱ꞌmdehe?

1. ¿Por hanja bi yꞌadi näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ mrä me Etiopia xä nku̱ꞌmdehe?

«¡HYANDI!¡Xi jaua rä dehe! ¿Te hägägi gä nku̱ꞌmdehe?» Nunä ntꞌani bi yꞌo̱tꞌe nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä bi mꞌu̱i ha rä siglo I. Näꞌä ñꞌo̱ho̱ mi rä mengu Etiopia, ꞌne mi pe̱ꞌtsi nꞌa rä däta nsu. Nꞌa rä kristianu mrä thuhu Felipe, ja huadi xki ꞌñutuäbi ko rä Mäkä Tꞌofo ge rä Hesu go geꞌä rä Mesia xki mhää ge ma xä zo̱ho̱. Näꞌä bi tꞌuti näꞌä ñꞌo̱ho̱ bi zo̱tꞌe ha rä koraso, hänge bi yꞌadi dä nku̱ꞌmdehe (Hechos 8:26-36, TNM).

2. ¿Por hanja dä hogi gi mbeni gi nku̱ꞌmdehe?

2 Mu̱ ya xkä nxadi nuꞌu̱ yä ntheke ya xä thogi de nunä mfistꞌofo ko nꞌa rä testigo rä Jeoba, zäi ge nuꞌi gi ñꞌani ꞌnehe: «¿Te hägägi nku̱ꞌmdehe?». Ya xkä pädi ge rä Mäkä Tꞌofo udi ge yä jäꞌi ma dä mꞌu̱i pa nzäntho ha nꞌa rä Uädri xa mähotho nuua ha rä Xiꞌmhai (Mateo 5:5; Apocalipsis [Revelación] 21:3, 4). ꞌNehe, ya xkä pädi te thogi ko nuꞌu̱ yä jäꞌi xä du ꞌne de näꞌä rä humu̱i ja pa geꞌu̱ (Eclesiastés 9:5; Juan 5:28, 29TNM). Zäi ge ya gi ntini ko yä testigo rä Jeoba ha yä mhuntsꞌi ꞌne xkä hyandäse̱ ge nuyu̱ pe̱ꞌtsi näꞌä rä relijion xa mäjuäni (Juan 13:35). Pe näꞌä mänꞌa xa mähyoni, zäi ge ya gi pe̱ꞌtsäse̱ nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ko rä Zi Dada Jeoba.

3. a) ¿Te mä mhända bi umbi rä Hesu nuꞌu̱ yä de̱ni? b) ¿Hanja di nku̱ꞌmdehe yä kristianu?

3 ¿Hanja dä za gi ꞌñudi ge gi ne gi pe̱päbi Äjuä? Rä Hesu bi ꞌñembäbi yä de̱ni: «Hänge ri maha, ꞌne ꞌñutihu̱ yä jäꞌi de gatꞌho yä hnini pa dä zo̱ho̱ dä de̱ngägi, pa dä nku̱ꞌmdehe» (Mateo 28:19, TNM). Rä Hesu bi zoogi rä ejemplo ngeꞌä näꞌä ꞌnehe bi nku̱ꞌmdehe. Pe näꞌä himbi siꞌtsuäbi rä dehe ha rä ñä, näꞌä bi ju̱ꞌmi gatꞌho rä ndoyꞌo ha rä dehe (Mateo 3:16, TNM). Rä noya nku̱ꞌmdehe (o bautismo) bi ehe de rä idioma griego ꞌne ri bo̱ni «ku̱ꞌmi» o «yu̱i». Po rängeꞌä, nuꞌmu̱ di nku̱ꞌmdehe nꞌa rä kristianu pe̱ꞌtsi te dä ju̱ꞌmi o dä yu̱i gatꞌho rä ndoyꞌo ha rä dehe.

4. ¿Te udi nꞌa rä jäꞌi nuꞌmu̱ di nku̱ꞌmdehe?

4 Gatꞌho toꞌo ne dä me̱ꞌtsi nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ko Jeoba, pe̱ꞌtsi te dä nku̱ꞌmdehe. Toꞌo di nku̱ꞌmdehe, udi ante yä thandi yä jäꞌi ge ne dä me̱päbi Äjuä ꞌne xa di ho dä yꞌo̱ꞌtuäbi rä bolunta (Salmo 40:7, 8). Pe, ¿gi pädi te di ja mꞌe̱di gi pe̱fi pa dä za gi nku̱ꞌmdehe?

DI JA MꞌE̱DI RÄ MFÄDI ꞌNE RÄ JAMFRI

5. a) ¿Te mä tꞌo̱tꞌe pe̱ꞌtsi te gi pe̱fi pa dä za gi nku̱ꞌmdehe? b) ¿Por hanja xa mähyoni gi ntini ha yä mhuntsꞌi?

5 Mꞌe̱tꞌo mähyoni gi hñäni nꞌa rä mfädi. Dä za gä eñhu̱ ge ya geꞌä gi pe̱fi. Zäi ge po mäde de nꞌa rä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo, ya xkä pädi de rä Zi Dada Jeoba ꞌne de Ñhesukristo (hñeti Juan 17:3). Pe tobe dä za gi pädi mä ndunthi. Nuꞌu̱ xa mäjuäni yä kristianu apäbi rä mfatsꞌi Äjuä pa dä matsꞌi dä bädi «xä ñho ndaꞌä go rä pahaꞌä» o bolunta (Colosenses 1:9). Gi ntini ha yä mhuntsꞌi yä testigo rä Jeoba ma dä maxꞌäꞌi ndunthi. Po rängeꞌä, xa mähyoni ge nzäntho gi muntsꞌi kongeꞌu̱ (Hebreos 10:24, 25). Mu̱ nzäntho gi ma ha yä mhuntsꞌi, ma gi tso̱ho̱ gi pädi ndunthi de rä Zi Dada Jeoba.

Gi hñäni rä mfädi de rä Noya Äjuä, geꞌä nꞌa rä tꞌo̱tꞌe xa mähyoni gi pe̱fi pa dä za gi nku̱ꞌmdehe

6. ¿Hängu pe̱ꞌtsi te gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo pa dä za gi nku̱ꞌmdehe?

6 Di pädihu̱ xä ñho ge pa gi nku̱ꞌmdehe, hingä mähyoni gi pädi gatꞌho näꞌä udi rä Mäkä Tꞌofo. Ja ngu näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ mrä me Etiopia, mäske mi pe̱ꞌtsi rä mfädi de rꞌa yä tꞌo̱tꞌe, tobe mi japäbi mꞌe̱di toꞌo xä matsꞌi pa xä bädi märꞌa yä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo (Hechos 8:30, 31). Njabu̱ ꞌnehe, nuꞌi tobe ja ndunthi te dä za gi pädi, ꞌne dä za gä mäñhu̱ ge nunka ma gi huadi gi pädi de Äjuä (Eclesiastés 3:11). Pe pa dä za gi nku̱ꞌmdehe, di ja mꞌe̱di gi pädi ꞌne gi kamfri rꞌa de nuꞌu̱ yä ntꞌudi xa mähyoni de rä Mäkä Tꞌofo (Hebreos 5:12). ¿Ngu te mä ntꞌudi? Ngu te thogi ko nuꞌu̱ yä jäꞌi xä du, hängu rä muui pe̱ꞌtsi rä thuhu Äjuä ꞌne näꞌä rä Tsꞌu̱tꞌhui.

7. ¿Hanja ma dä maxkägihu̱ nꞌa rä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo?

7 Pe, ¿ho̱nse̱ rä mfädi di ja mꞌe̱di gä pe̱ꞌtsihu̱? Hinä, ngeꞌä rä Mäkä Tꞌofo enä ge «toꞌo hingi pe̱ꞌtsä rä jamfri hingi tsa dä yꞌo̱tꞌä nuꞌä di ho Äjuä» (Hebreos 11:6). Rä Mäkä Tꞌofo mää te bi me̱fi rꞌa yä jäꞌi mi ꞌmu̱i ha rä hnini Korinto de mäyaꞌmu̱: mi yꞌo̱de näꞌä mi udi yä de̱ni rä Hesu, nuꞌu̱ «bi mu̱di bi gamfri ꞌne bi nku̱ꞌmdehe» (Hechos 18:8, TNM). Njabu̱ ꞌnehe, nuꞌmu̱ di hänihu̱ nꞌa rä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo, geꞌä ma dä maxkägihu̱ pa gä pädihu̱ ꞌne gä kamfrihu̱ ge nunä mfistꞌofo, mäjuäni rä Noya Äjuä. ꞌNehe, nꞌa rä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo, geꞌä ma dä maxkägihu̱ gä kamfrihu̱ ge Äjuä ma dä kumpli nuꞌu̱ yä promesa xä yꞌo̱tꞌe, ꞌne ma gä kamfrihu̱ ge näꞌä rä te bi uni rä Hesu dä za dä ñängägihu̱ (Josué 23:14; Hechos 4:12; 2 Timoteo 3:16, 17).

UTUÄBI MÄRꞌA NÄꞌÄ YA GI PÄDI DE RÄ MÄKÄ TꞌOFO

8. ¿Te ma dä maxꞌäꞌi pa gi xipäbi märꞌa de näꞌä xkä pädi?

8 Entremas dä te ri jamfri, mänꞌa ma gi ne gi xipäbi märꞌa de näꞌä xkä pädi (Jeremías 20:9). Hingä ma gi ntsu gi ñä de Äjuä ꞌne de nuꞌu̱ yä promesa (hñeti 2 Corintios 4:13).

Näꞌä rä jamfri gi pe̱ꞌtsi geꞌä ma dä maxꞌäꞌi gi xipäbi märꞌa de näꞌä gi kamfri

9, 10. a) ¿Toꞌo dä za gi fu̱di gi xipäbi rꞌa yä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo? b) ¿Te mähyoni gi pe̱fi mu̱ gi ne gi ungä ntꞌo̱de ko yä testigo rä Jeoba?

9 Pa ri mu̱di, dä za gi xipäbi ko rä tꞌekꞌei rꞌa yä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo nuꞌu̱ ri familia, ri amigo, ri besinu ꞌne nuꞌu̱ yä jäꞌi gi mpe̱hui. Ja ngu dä thogi yä pa, zäi ge nuꞌi ma gi ne gi ungä ntꞌo̱de ko yä testigo rä Jeoba. Xti zo̱ho̱ näꞌä rä pa gi ne gi pe̱fi njabu̱, pe̱ꞌtsi rä komfiansa de gi ñä ko näꞌä rä Testigo di rꞌaꞌi ri estudio. Mu̱ näꞌä dä hyandi ge ya dä za gi ungä ntꞌo̱de, näꞌä ma dä xipäbi yoho yä ansiano de rä mhuntsꞌi pa gi ñähu̱ kongeꞌu̱.

10 Njabu̱ ma gi pädi xä ñho rꞌa de nuꞌu̱ yä ansiano xä thutsꞌi ngu yä mayꞌo pa dä supäbi rä hnini Äjuä (Hebreos 13:17; 1 Pedro 5:2, 3). Nuꞌu̱ ma dä hyandi mu̱ ya xkä pädi ꞌne gi kamfri nuꞌu̱ yä ntꞌudi xa mähyoni de rä Mäkä Tꞌofo, mu̱ gi ꞌmu̱i ja ngu mända Äjuä ꞌne mu̱ xa mäjuäni gi ne gi ntestigo rä Jeoba. Mu̱ dä hyandi ge gi pe̱fi njabu̱, ma dä xiꞌi ge hää dä za gi ungä ntꞌo̱de ngu nꞌa rä publikador näꞌä tobe hinxä nku̱ꞌmdehe.

11. ¿Te mä mpadi pe̱ꞌtsi te gi yꞌo̱tꞌe ha ri mꞌu̱i änte gi po̱ni gi ungä ntꞌo̱de ngu nꞌa rä publikador?

11 Pe rꞌabu̱ yä ansiano ma dä da ngue̱nda ge tobe di ja mꞌe̱di gi paati rꞌa yä tꞌo̱tꞌe ha ri mꞌu̱i änte de dä za gi po̱ni gi ungä ntꞌo̱de. Mu̱ gi pe̱fi rꞌa yä tsꞌoki de gä ntꞌägi ngu yä nti, yä droga o nuꞌu̱ yä tsꞌoki o̱tꞌe yä ꞌñätsa jäꞌi ko yä ndoyꞌo, pe̱ꞌtsi te gi tsopu̱ nuya yä tsꞌo tꞌo̱tꞌeya. Ngeꞌä pa gi mpublikador, mähyoni mꞌe̱tꞌo gi pe̱ꞌtsi ri mꞌu̱i xä ntꞌaxi (hñeti 1 Corintios 6:9, 10, TNM; Gálatas 5:19-21, TNM).

ARREPENTI DE RI TSꞌOKI ꞌNE PAATI RI MꞌU̱I

12. ¿Por hanja xa mähyoni gä arrepentihu̱?

12 Pa dä za gi nku̱ꞌmdehe, nuꞌi pe̱ꞌtsi te gi pe̱fi märꞌa yä tꞌo̱tꞌe. Rä apostol Pedro bi ꞌñenä: «Ñobrihu̱ [o arrepentihu̱] ꞌne gi yopä jonihu̱ ko Äjuä pa dä pun’ä ri tsꞌokihu̱» (Hechos 3:19). Nuꞌmu̱ nꞌa rä jäꞌi xa mäjuäni di arrepenti, turämu̱i ko ngatꞌho rä koraso po nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe xä me̱fi. Pe hingä ho̱nse̱ nuꞌu̱ yä jäꞌi xä yꞌo̱tꞌe yä däta tsꞌoki pe̱ꞌtsi te dä arrepenti, ꞌnehe asta nuꞌu̱ tsitsꞌi nꞌa rä mꞌu̱i xä ntꞌaxi. ¿Por hanja? Ngeꞌä gatꞌho yä jäꞌi di pe̱ꞌtsihu̱ rä tsꞌoki ꞌne di jakhu̱ mꞌe̱di rä mpumbäte Äjuä (Romanos 3:23; 5:12). Änte de gä nxadihu̱ rä Mäkä Tꞌofo, hingä ndi pädihu̱ ndaꞌä rä bolunta Äjuä, ꞌne hingä ndi pe̱fihu̱ gatꞌho näꞌä mi adi Äjuä de gekhu̱. Hänge po geꞌä, xa mähyoni gä arrepentihu̱.

13. ¿Te di signifika gi paati ri mꞌu̱i?

13 Mꞌe̱fa de gi arrepenti, pe̱ꞌtsi te gi paati ri mꞌu̱i. Hingä ho̱nse̱ gi turimu̱i po näꞌä xkä pe̱fi. Pe̱ꞌtsi te gi u̱tsa ꞌne gi tsopu̱ näꞌä rä mꞌu̱i ngi pe̱ꞌtsi änte de gi pädi de Jeoba, ꞌne dende nubye̱ pe̱ꞌtsi te gi yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po gi fu̱di gi pe̱fi näꞌä xä ñho. Gi arrepenti ꞌne gi paati ri mꞌu̱i, geꞌä mähyoni gi pe̱fi änte de gi nku̱ꞌmdehe.

UMBÄBISE̱ RI TE ÄJUÄ

14. ¿Te mä nꞌa rä tꞌo̱tꞌe mähyoni gi pe̱fi änte gi nku̱ꞌmdehe?

14 Ja mä nꞌa rä tꞌo̱tꞌe mähyoni gi pe̱fi änte de gi nku̱ꞌmdehe: gi umbäbise̱ ri te rä Zi Dada Jeoba.

¿Ya xkä yꞌo̱tꞌe nꞌa rä sadi pa gä xipäbi Äjuä ge gi umbäbi ri te?

15, 16. ¿Te di signifika gi umbäbise̱ ri te Äjuä, ꞌne te jakägihu̱ gä pe̱fihu̱ njabu̱?

15 Gi umbäbise̱ ri te Äjuä, di signifika gi yꞌo̱tꞌe nꞌa rä sadi ko ngatꞌho ri koraso, pa gi xipäbi rä Zi Dada Jeoba ge nzäntho ma gi xo̱kämbeni ho̱nse̱ꞌä (Deuteronomio 6:15). Pe, ¿por hanja ma dä ne nꞌa rä jäꞌi dä me̱fi nꞌa rä tꞌo̱tꞌe njabu̱? Ma gä huxu̱ nꞌa rä kꞌoi de nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä xipäbi nꞌa rä ꞌme̱hñä ge ne dä bädi de geꞌä. Entremas di trata ꞌne di da ngue̱nda de nuꞌu̱ yä hogä mꞌu̱i pe̱ꞌtsi, mänꞌa ma dä mädi, ꞌne ma dä zo̱ho̱ rä ora dä yꞌapäbi dä nthätui. Mäske pädi ge ma dä me̱ꞌtsi märꞌa yä responsabilida, pe näꞌä mhäte pe̱ꞌtsi po näꞌä rä ꞌme̱hñä, geꞌä ma dä japi dä nthäti kongeꞌä.

16 Nuꞌmu̱ di tso̱ho̱ di pädihu̱ ꞌne di mädihu̱ rä Zi Dada Jeoba, geꞌä jakägihu̱ gä pe̱päbihu̱ ja ngu rä boluntaꞌä. Toꞌo ne dä de̱ni Ñhesukristo, näꞌä rä Tꞌu̱ Äjuä, ya «hindä za dä yꞌo̱tꞌe nuꞌä go rä paha» o boluntase̱ (Marcos 8:34). Di udihu̱ ge hindi o̱tꞌe mä boluntase̱hu̱, nuꞌmu̱ di pe̱fihu̱ gatꞌho näꞌä adi rä Zi Dada Jeoba de gekhu̱, ꞌne ya hindi pe̱fihu̱ näꞌä go di hohu̱ o näꞌä go di nese̱hu̱. Po rängeꞌä, änte gi nku̱ꞌmdehe nuꞌi ya xkä mbeni xä ñho, ge ma gi ꞌmu̱i ho̱nse̱ pa gi pe̱päbi rä bolunta Äjuä (hñeti 1 Pedro 4:2).

OGI TSU GI UMBÄBI RI TE ÄJUÄ

17. ¿Por hanja rꞌa yä jäꞌi hingi ne dä umbäbi yä te Äjuä?

17 Rꞌa yä jäꞌi hingi ne dä umbäbi yä te Jeoba pa dä me̱päbi, ngeꞌä tsu hindä kumpli ko näꞌä promesaꞌä. Tsu nuꞌmu̱ di mbeni ge nubye̱ ma dä umbäbi ngue̱nda Äjuä de gatꞌho näꞌä pe̱fi, o tuyämu̱i ge dä yꞌo̱tꞌe nꞌa rä tsꞌoki näꞌä dä japäbi dä durämu̱i Jeoba. Po rängeꞌä, kamfri ge mänꞌa xä ñho hindä umbäbi yä te Äjuä.

18. ¿Te ma dä jaꞌi gi umbäbi ri te Äjuä?

18 Nuꞌmu̱ xti te näꞌä ri mhäte gi pe̱ꞌtsi po rä Zi Dada Jeoba, geꞌä ma dä jaꞌi gi umbäbi ri te ꞌne ma gi yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po gi kumpli ko näꞌä kohi ma gi ja kongeꞌä (Eclesiastés 5:4). Mꞌe̱fa de gi umbäbi ri te rä Zi Dada Jeoba, nuꞌi ma gi ꞌmu̱i ja ngu di hoꞌä (Colosenses 1:10). Näꞌä rä mhäte gi pe̱ꞌtsi po rä Zi Dada Jeoba, ma dä maxꞌäꞌi pa hindä jaꞌi xä ñhei gi pe̱päbi rä bolunta. Zäi ge gi mbeni mähye̱gi ngu rä apostol Juan nuꞌmu̱ bi ꞌñenä: «Ngeꞌä mu̱ di o̱tuähu̱ yä mhända Äjuä, nuꞌmu̱ xi mäjuäni di mädihu̱ꞌä, ꞌne nu yä mhända Äjuä hingi hei gä o̱tꞌehu̱» (1 Juan 5:3).

19. ¿Por hanja hinxä ñho gi ntsu gi umbäbi ri te Äjuä?

19 Rä Zi Dada Jeoba hingi to̱ꞌmi ge mu̱ nꞌa rä jäꞌi dä umbäbi rä te, ya hingä ma dä yꞌo̱tꞌe nixi nꞌa rä tsꞌoki. Näꞌä pädi te dä za gä pe̱fihu̱ ꞌne nunka ma dä yꞌadi gä pe̱fihu̱ nꞌa rä tꞌo̱tꞌe näꞌä hindä za gä jahu̱ (Salmo 103:14). Rä Zi Dada Jeoba ne ge dä maꞌi xä ñho ha ri mꞌu̱i, hänge ma dä rꞌaꞌi rä mfatsꞌi (hñeti Isaías 41:10). Beni xä ñho ge mu̱ gi kamfribi rä Zi Dada Jeoba ko ngatꞌho ri koraso, näꞌä «ma dä juäni ri ꞌñuu» (Proverbios 3:5, 6).

ꞌÑUDI GE XKÄ UMBÄBI RI TE ÄJUÄ PO MÄDE DE GI NKU̱ꞌMDEHE

20. Mꞌe̱fa de gi ja nꞌa rä sadi pa gi xipäbi Äjuä ge gi umbäbi ri te, ¿te mä nꞌa rä tꞌo̱tꞌe di ja mꞌe̱di?

20 Nuꞌmu̱ gi ntso̱ꞌmi de näꞌä ya xtä pädihu̱, zäi ge ma gi ne gi xipäbi rä Zi Dada Jeoba po mäde de nꞌa rä sadi, ge gi ne gi umbäbi ri te pa gi pe̱päbi rä bolunta. Pe tobe di ja mꞌe̱di mä nꞌa rä tꞌo̱tꞌe. Toꞌo xa mäjuäni mädi Äjuä, pe̱ꞌtsi te dä ꞌñudi o dä «da mäjuäni de geꞌä ha yä thandi ndunthi yä jäꞌi» (1 Timoteo 6:12). ¿Xi hanjaꞌä?

Nuꞌmu̱ gi nku̱ꞌmdehe ꞌñenä gi «tu», ngeꞌä gi tsopu̱ näꞌä rä mꞌu̱i ngi pe̱ꞌtsi mä mꞌe̱tꞌo ꞌne gi udi ge dende näꞌä rä paꞌä, ma gi ꞌmu̱i pa gi pe̱päbi rä bolunta Äjuä

21, 22. ¿Hanja dä za gi ꞌñudi ri jamfri «ha yä thandi ndunthi yä jäꞌi»?

21 Xipäbi näꞌä rä coordinador de yä ansiano de ri mhuntsꞌi ge ya gi ne gi nku̱ꞌmdehe. Näꞌä ma dä xipäbi rꞌa yä ansiano ge dä yꞌo̱tꞌäꞌi rꞌa yä ntꞌani de nuꞌu̱ yä ntꞌudi xa mähyoni gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo. Mu̱ nuꞌu̱ yä ansiano dä hyandi ge hää dä za gi nku̱ꞌmdehe, nuꞌu̱ ma dä xiꞌi ge dä za gi nku̱ꞌmdehe ha näꞌä däta mhuntsꞌi xä ꞌñepu̱. * Pa nuꞌu̱ toꞌo di nku̱ꞌmdehe, di tꞌuni nꞌa rä thoꞌtsi o discurso habu̱ mhää te di signifika rä nku̱ꞌmdehe. ꞌNe xti uadi näꞌä rä thoꞌtsi, näꞌä rä ku o̱tꞌe yoho yä zi ntꞌani pa nuꞌu̱ ma dä nku̱ꞌmdehe ꞌne njabu̱ ko näꞌä thädi, nuꞌu̱ udi yä jamfri «ha yä thandi ndunthi yä jäꞌi».

22 Rä nku̱ꞌmdehe geꞌä udi ha yä thandi yä jäꞌi ge ya xkä umbäbi ri te Äjuä ꞌne nubye̱ ya gä ntestigo rä Jeoba. Nuꞌu̱ di nku̱ꞌmdehe, di ju̱ꞌmi mäxo̱ge rä ndoyꞌo ha rä dehe, ꞌne njabu̱ udi ante yä da gatꞌho yä jäꞌi ge ya xä umbäbi rä te rä Zi Dada Jeoba pa dä me̱päbi rä bolunta.

TE RI BO̱NI GI NKU̱ꞌMDEHE

23. ¿Te di signifika gi nku̱ꞌmdehe «po rä thuhu rä Dada, rä Tꞌu̱, ꞌne rä espiritu santo»?

23 Rä Hesu bi xipi yä de̱ni ge xä nku̱ꞌmdehe «po rä thuhu rä Dada, rä Tꞌu̱, ꞌne rä espiritu santo» (Mateo 28:19, TNM). Nuyu̱ yä noya di signifika ge nuꞌu̱ ma dä nku̱ꞌmdehe di rekonose ge rä Zi Dada Jeoba ꞌne rä Hesu go geꞌu̱ ri ꞌñepi dä mända (Salmo 83:18; Mateo 28:18). ꞌNehe di rekonose gatꞌho näꞌä pe̱fi rä espiritu santo, näꞌä rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä (Gálatas 5:22, 23TNM; 2 Pedro 1:21).

24, 25. a) ¿Te di signifika rä nku̱ꞌmdehe? b) ¿Te mä ntꞌani ma gä thädihu̱?

24 Nuꞌmu̱ gi nku̱ꞌmdehe, ¿te di signifika dä ju̱ꞌmi gatꞌho ri ndoyꞌo ha rä dehe? Xti ju̱ꞌmi ri ndoyꞌo mbo ha rä dehe, ꞌñenä gi «tu», ngeꞌä gi tsopu̱ näꞌä rä mꞌu̱i ngi pe̱ꞌtsi mä mꞌe̱tꞌo. ꞌNe nuꞌmu̱ xki po̱ni de ha rä dehe, gi udi ge dende näꞌä rä paꞌä ma gi ꞌmu̱i pa gi pe̱päbi rä bolunta Äjuä. Pe beni, ge Äjuä go geꞌä xkä umbäbi ri te, ꞌne hingä nꞌa rä jäꞌi, nꞌa rä ꞌme̱fi, nixi nꞌa rä organización. Ora gi umbäbi ri te Äjuä ꞌne gi nku̱ꞌmdehe, ja gepu̱ ma gi fu̱di nꞌa rä ntsitsꞌi xa mähotho kongeꞌä (Salmo 25:14).

25 Pe hingä ma gä ñäni mä tehu̱ ho̱nse̱ po gä nku̱ꞌmdehehu̱. Ñhesukristo bi ꞌñenä ge «toꞌo hindä ꞌuege de Äjuä» go geꞌä ma dä ñäni rä te (Mateo 24:13). Nuꞌmu̱ di nku̱ꞌmdehehu̱ penä ja di fu̱dihu̱. Pa dä za gä ñäni mä tehu̱, pe̱ꞌtsi te hingä he̱gihu̱ «näꞌä rä mhäte xä rꞌakhu̱ Äjuä» (Judas 21, TNM). Pe, ¿te mähyoni gä pe̱fihu̱ pa nunka gä he̱gihu̱ näꞌä rä mhäte xä rꞌakhu̱ Äjuä? Ha näꞌä rä ntheke xä ꞌñepu̱, ma gä pädihu̱.

^ parr. 21 Ndunthi di nku̱ꞌmdehe ha nuꞌu̱ yä däta mhuntsꞌi o̱tꞌe yä testigo rä Jeoba.